Alþýðublaðið - 13.12.1942, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 13. desember 1M$
(RJ>t)ðttbta&Í&
Útsefandl: Alþýðuflokkurtnn.
Ritstjórl: Stefán Pjeturssou
Kltstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu viO verfisgötu.
Simar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
fietnr pjóðin beðið?
ÞAÐ er nú orðið lýðum
ljóst, að skraf kommúnista
og sumra Framsóknarmanna
um vinstri stjórn var aðeins
fyrirsláttur í því skyni að slá
ryki í augun á þeim fylgismönn-
um sínum, sem vilja að þessi
leið sé farin. Hvorugur þessara
flokka hefir sýnt neinn lit á því
að mynda vinstri 'stjórn, þó vað-
allinn um hana hafi verið ó-
stöðvandi í dálkum Þjóðviljans
og Tímans.
Alþýðuflokkurinn talaði
færra um þetta mál. En hann
taldi réttara að aðhafast eitt-
hvað. Tilraun var gerð af nans
hálfu til að mynda vinstri
stjórn, en það höfðu hinir flokk-
arnir látið undir höfuð leggjast,
og eru þó báðir fjölmennari á
þingi en Alþýðuflokkurinn.
En þá kom í ljós, að Alþýðu-
flokkurinn greip í tómt. Fram-
sókn og kommúnistar vildu
enga vinstri stjórn. Þeir höfðu
bara verið að reyna að hylja
refilstigu sína í reykskýi. En nú
er þeirri gerningaþoku í burtu
svipt fyrir virkar aðgerðir Al-
þýðuflokksins og hræsnararnir
dansa nú skrípadans sinn af-
hjúpaðir fyrir allri þjóðinni,
sem lítur vonaraugum til þess
þings, sem hún hefir nýlega
kosið sér, en sem nú er að
bregðast henni á stund hins
iþungbæra vanda. í vanmótta
bræði yfir því, að Alþýðuflolck-
urinn skyldi afhjúpa þá, reyna
þessir tveir lýðskrumsflokkar
að klína því á Alþýðuflokkinn,
að hann sækist eftir samvinnu
við Sjálfstæðisflokkinn, — rétt
um leið og þessir flokkar hafa
vísað vinstri stjórnar hugmynd
Alþýðuflokksins á bug. En í-
haldið situr álengdar og glottir
að. Þetta er vatn á þess myllu.
En skyldi það vera tilviljun,
hve undanbrögðin og skamm-
irnar á Alþýðuflokkinn eru
nauðalík í Tímanum og Þjóð-
viljainum í gær og í fyrradag?
f
Bæði þessi blöð segja það
vilja flokka sinna, að vinstri
stjórn sé komið á þrátt íyrir af-
svar þeirra til Haralds Guð-
mundssonar. En það á bara að
undirbúa hana svo ósköp vel,
segja þeir. Semja ýtarlegan
málefnagrundvöll, sitja lengi
yfir því, ræða það lengi. Lengri
frest, — meiri bið. Bara ekki
mynda stjórnina strax!
Já, við skiljum þetta, herrar
mínir. Þið getið vel beðið eftir
því að ríkisstjórn verði mynd-
uð. Ykkur liggur ekkert á. Þið
getið ósköp rólegir setið vikum
saman í djúpu stólunum í hlið-
arherbergjum alþingis, gert upp
kast að vinstri samvinnu á stór
blöð, bætt við og strikað út.
En utan veggja Alþingishúss-
ins halda atburðirnir áfram
gangi sínum. Dýrtíðin vex risa-
skrefum, það dregur úr atvinn-
unni. Innan skamms horfir ef til
vill mikill hluti íslenzkrar
verkalýðsstéttar inn í holar
augnatóttir atvinnuleysisvof-
unnar. Getur þjóðin beðið eftir
því, að skriffinnska ykkar,
kommúnistabroddanna og Fram
sóknarmannanna, taki á sig ein-
hverja áþreifanlega mynd? Al-
Jón Blðndal:
VUja kommúnistar kalla jrfir pjéö-
ina Innlenda eða erlenda harðstjórn?
I.
INS og lesendum Alþýðu-
* blaðsins er kunnugt af við
tölum við Harald Guðmundsson
í blaðinu í gær og fyrradag, fór
ríkisstjóri þess á leit við hann
að hann gerði tilraun til þess
að mynda ríkisstjórn.
Haraldur Guðmundsson snéri
sér strax til kommúnista og
Framsóknarmanna til þess að
vita hvort hægt myndi að koma
á samstjórn þessara þriggja
flokka, svokallaðri vinstri-
stjórn. Mönnum eru nú kunnar
undirtektirnar, sem hann fékk.
Haraldur Guðmundsson til-
kynnti ríkisstjóra á föstudags-
morgun að eftirgrenslanir hans
hefðu leitt í ljós að hvorki
kommúnistar né Framsókn
teldu sig geta tekið þátt í slíkri
stjórnarmyndun, en áður höfðu
báðir flokkarnir neitað að hafa
forgöngu um hana.
Á miðvikudaginn hélt Har-
áldur Guðmundsson fleiri en
einn i'und með fulltrúum komm
únista til þess að ganga úr
skugga um það, hvort þeir
vildu taka þátt í vinstri stjórn
með Alþýðuflokknum. - Mér er
kunnugt um að Haraldur Guð-
mundsson ræddi við þá Einar
Olgeirsson og Sigfús Sigur-
hjartarson seint á miðviku-
dagskvöldið. Frá þessum við-
ræðum virðast ritstjórarnir
hafa gengið rakleitt upp á rit-
st j órnarskrif stof u Þ j óðvil j ans.
Ekki til þess að skýra frá til-
raunum Haralds Guðmundsson-
ar til þess að mynda vinstri-
stjórn og sínum eigin undir-
tektum undir hana, heldur til
þess að ausa Alþýðuflokkinn
svívirðingum fyrir það að hann
ætlaði að mynda stjórn með í-
haldinu og væri að reyna að
ayðileggja möguleikana til þess
að komið yrði á vinstristjórn!!!
Eg.veit ekki hverjum augum
lesendur Þjóðviljans líta á
þessa framkomu og vinnubrögð
ritstjóra sinna, en að mínum
dómi hafa ritstjórar Þjóðvilj-
ans með þessu framferði gert
sig seka í frábæru drengskap-
arleysi, sem betur fer á sér fáar
hliðstæðar, jafnvel í hinni
blettóttu íslenzku stjórnmála-
baráttu.
Og þetta athæfi verður ekki
viðfeldnara við það að í sömu
greininni tala þessir sömu menn
Tjálglega um hina brýnu nauð-
syn bess að mynda vinstristiórn
til þess að binda enda á það ó-
fremdarástand, sem ríkjandi er
í málum þjóðarinnar undir
stiórn Siálfstæðisflokksins.
Eg held að það sé áreiðanlegt
að enginn þeirra, sem raun-
verulega óskar eftir því að tak-
ast mepi að koma á vinstri-
stiórn í landinu, kunni ritstjór-
um Þjóðviljans hinar minnstu
þakkir fyrir svona laeaðar til-
raunir til þess að undirbúa jarð
veginn undir samstarf vinstri
flokkanna.
Ritstiórar Þjóðvilians levfa
sér að tala um ..skemmdar-
varga“ í röðum Alþvðuflokks-
ins, sem viiji hindra vinstrisam-
vinnu, um leið og þeir lauma
rýtingnum út úr erminni og ota
honum að Alþýðnflokknum á
meðan Haraldur Guðmundsson
er að gera drengilega tilraun —
sem engum var kunnugra um
en einmitt þeim -r- til þess að
koma á samstarfi á milli
vinstri-flokkanna. Geri aðrir
betur!
II.
Það eru vissulega blindir
menn, sem ekki sjá í hvert ó-
efni málum þjóðarinnar er
stefnt nú. Ef haldið verður á-
fram nokkura mánuði á sömu
braut, hvað þá lengur, þá blas-
ir við algert öngþveiti í.fjár-
málum og atvinnumálum,
stöðvun atvinnurekstrarins og
ægilegt atvinnuleysi, eða hrun
gjaldeyrisins. Þetta eru engar
ýkjur.
Verkalýðurinn og aðrar
launastéttir, hafa á þessu ári
fengið allverulegar kjarabæt-
ur, atvinna hefir verið góð,
margir hafa getað safnað í
sjóði eða greitt skuldir sínar.
Öll þessi velgengni mun sýna
sig að haf'. verið skammæ blekk
ing ef ekki tekst mjög fljótlega
að koma á öruggum vörnum
gegn verðbólgunni, ef ekki
tekst að komast út úr því póli-
tíska öngþveiti, sem nú er ríkj-
andi og ná samkomulagi um að-
gerðir til þess að tryggja hinar
unnu kjarabætur launastétt-
anna. '
Vitanlega væri það æskileg-
ast, ef takast mætti að sameina
alla flokka um þær aðgerðir,
sem nauðsynlegar eru til þess
að koma í veg fyrir hrunið.
Störf átta manna nefndarinnar
virðast hafa leitt í ljós að ekki
sé til grundvöllur fyrír sam-
starfi allra, flokka. Öll fortíð
Sjálfstæðisflokksins í þjóð-
stjórninni mælir gegn því að
sá flokkur fáist nokkurntíma
til þess .að^gera það sem er lág-
mark þess, sem gera þarf í dýr-
tíðarmálunum. Hann hefir
þvælst fyrir öllum jákvæðum
dýrtíðarráðstöfunum. Nýleg
skrif blaða flokksins um að
stríðsgróðinn væri bezt kominn
hjá atvinnurekendunum sjálf-
um, og um verzlunarmálin lofa
engu góðu. Ræða Péturs Magn-
ússonar fyrir kosningarnar um
það sem hann kallaði skatta-
brjálæðið sýndi heldur ekki
mikinn skilning á hinni óheil-
brigðu milljónaauðsöfnun
stríðsgróðamannanna í fátæk-
asta landi heimsins.
Þó ekkert væri annað en eðli
og uppbygging Sjálfstæðis-
flokksins, þar sem tvær meg-
instoðir hans eru annarsvegar
útgerðarauðvaldið, hinsve?ar
stórkaunmennirnir, þá leiðir
þegar af því að einskis er þaðan
að vænta um róttæka skatt-
lagningu stríðsgróðans til þess
að standast útgjöld af stöðvun
l dýrtíðarinnar, eða um nauð-
: svnlegar aðgerðir til þess að
■ stöðva braskið og spákaup-
mennskuna.
I . III.
Eini möguleikinn til þess að
hin óheillavænlega þróun verði
stöðvuð, virðist því vera sú að
vinstri flokkarnir þrír taki
höndum saman um myndun
ríkisstiórnar. Ekkert virðist því
til fyrirstöðu ef litið er á hags-
muni þeirra kjósenda, sem að-
þingi hefir setið vikum saman
aðgerðalaust og sundrað, stjórn
armyndun er enn fjarri. Fram-
sóknarmenn og kommúnistar
voru samt fljótir til að drepa
tilraun Alþýðuflokksins til
stjórnarmyndunar. Skraf þeirra
um samvinnu milli Alþýðufl. og
Sjálfstæðisflokksins er venjuleg
Tíma- og Þjóðviljalygi, sem ó-
þarft er að eyða orðum að.
Er það ekki mála sannast, að
bæði Framsókn og kommúnist-
ar vilja enga vinstri stjórn og
hafa aldrei viljað? En getur
þjóðin beðið þess, að þeim
, þóknist að hefja eða samþykkja
I ábyrgar aðgerðir? ***
allega standa að þessum flokk-
um og í raun og veru — hags-
muni allrar þjóðarinnar að
undanteknum örfáum stórat-
vinnurekendum. Rétt á litið
þurfa hagsmunir bænda og
verkamanna ekki að stangast
á, ef Framsókn hverfur af
þeirri braut, að ætla sér að láta
bændur græða á kostnað launa-
stéttanna í bæjunum, í stað
þess að taka stríðsgróðann og
nota hann ,til þess að bæta
bændum upp aukinn reksturs-
kostnað.
En það er óhugsandi að tak-
ást megi að gera þær víðtæku
ráðstafanir, sem' gera þarf til
þess að unnt verði að stöðva
dýrtíðina, tryggja atvinnuna og
þær auknu kjarabætur, sem
verkalýðurinn hefir fengið með
samningum, nema verkalýðs-
stéttin standi heil og óskift á
bak við þá ríkisstjórn, sem vel-
ur sér þetta hlutverk. Ef. helm-
ingur verkalýðsins er fjand-
samlegur ríkisstjórninni og
heyir harðvítuga baráttu gegn
henni, þá er lítils árangurs að
vænta. Þessvegna verða báðir
verkalýðsflokkarnir að standa
á bak við þá stjórn, sem tekur
að sér að tryggja hinar unnu
kjarabætur launþeganna.
Þegar Alþýðuflokkurinn í
sumar lagði fram stefnuskrá
sína til úrlausnar vandamálun-
um, — en þessari stefnuskrá
hafa bæði kommúnistar og
Framsóknarmenn tjáð sig sam-
þykka í öllum aðalatriðum —
benti ég á þetta og lét í ljós þá
skoðun að Alþýðuflokkurinn og
kommúnistar ættu að geta tek-
ið saman höndum um a$
tryggja kjarabætur veíkalýðs-
ins, enda þótt djúptækur stefnu
munur sé á milli þeirra að öðru
leyti. Alþýðuflokkurinn hefir
nú, eftir að kommúnistar og
Framsókn höfðu neitað að hafa
forgöngu um myndun ríkis-
stjórnar, gert tilraun til þess
að koma þessari samvinnu á, en
því samvinnutilboði hefir ver-
ið hafnað.
Það er enginn vafi á því a8
þeir sem þeirri neitun hafa ráð-
ið, hafa virt vilja mikils meiri-
hluta kjósenda sinna algerlega
að vettugi.
Alþjóð er að verða Ijóst að
þeis sem standa á móti öllum
aðgerðum í dýrtíðarmáiunum
og öðrum aðkallandi varidamál-
um eru: í fyrsta lagi að leiða
yfir þjóðina fjárhagslegt hrun
og atvinnuleysi, í öðru lagi
stofna þeir sjálfstæði og fjár-
hagslegu sjálfstæði þjóðarinn-
ar í fullkomna tvísýnu, í þriðja
lagi undirbúa þeir jarðveginn
fyrir einræðisstjórn auðvalds-
ins.
Það getur verið að kommún-
istar — eða einhver hluti af for-
ingjaliði þeirra — óski bein-
Iínis eftir þessari þróun og
hegði sér samkvæmt því, í
þeirri trú að hún muni undir-
búa tíma byltingarinnar. En
getur íslenzk alþýðu treyst því
að slík pólitík færi henni ekki
harðstjórn afturhaldsins í stað
sæluríkis kommúnismans?
Það má vel vera að vinstri-
stjórn myndi stranda á afstöðu
Framsóknarílokksins. Um það
skal ég ekkert fullyrða. En vilja
foringjar kommúnista beinlínis
stuðla að því að kalla yfir ís-
lenzka alþýðu innlenda eða er-
lenda harðstjórn? Það ættu þeir
að hugleiða áður en þeir halda
lengur áfram á braut ábyrgðar-
leysisins.
Skipstjóra- og stýrimannafélag Reykjavíkur.
Fyrirlestrar fyrir sjómenn.
/• . ./: . ( ■ ; , ' T. . ' \ : '■
Að tilhlutun Skipstjóra- og stýrimannafélags Reykja-
víkur, flytur Pétur Sigurðsson, liðsforingi, 3 fyrirlestra
fýrir sjómenn, um almennar mælingar skipa, hleðslu
þeirra og stöðugleika.
Fyrirlestrarnir verða fluttir í Stýrimannaskólan-
um dagana, mánudaginn 14., miðvikudaginn 16. og
föstudaginn 18. desember og hefjast kl. 5,30 e. h.
stundvíslega- v
STJÓRNIN
Félag matvörukaupmanna.
Foiidar
í dag kl. 2 í Kaupþingssalnum.
FUNDAREFNI:
Afnám lánsviðskipta.
(Önnur umræða.)
STJORNIN.
IGL
milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
ColIifonTs Assocaiied Lines, Ltð.
26 LONDON STREET,
FLEETWOOD