Alþýðublaðið - 17.12.1942, Side 4

é
ALfrYÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 17. des. 1942.
Florence Nightlngale
I
Þetta er
skemmtilegasta jólabókin.
Bókaverzlan
Finns|Elnarssonar,
Ansfnrstræti 1.
_______ l
Útietadi: AlþýBuflokkmrinn.
Ritstjórl: Stefáu Pjetarsson.
Rltstjórn og afgreiðsla 1 Al*
þýðuhúsmu við verfisgötu.
Símar ritstjóroar: 4901 og
4902.
pímar afgrelðelu: 4900 og
4908. ' ‘aífill
yerð I lauœsðlu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hin nýja stjörn og
hvatamenn hennar.
KOMMÚNISTAR 'haía nú
fengið iþá stjórn, secm 'þeir
vildu. Hún er skipuð tveimur
háttsettum embættismönnum
einum stórkaupmanni og einum
bahkastjóra.
Um iþessa stjórn skal að öðru
leyti ekkert sagt að svo stöddu.
Hún á eftir að sýna, hvað hún
ætlar sér og hvað hún getur.
!Þó að hún sé ekki þingræðis-
stjóm má sennilegt teljast, að
jþingið láti málefni xáða afstöðu
sinni til þeirra lagafrumvarpa,
sém hún kann að flytja, þar eð
ómögulegt reyndist að ná neinu
samkomulagi um aðra stjóm
innan þings. En sem kunnugt er
voru bæði Alþýðuflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn því al-
gerlega mótfallnir, að leitað
yrði út fyrir þingið um stjómar-
myndun, og ieyndu tál hins
ýtrásta að afstýra iþví. Þess er
jþví ekki að vænta, að hin nýja
stjóm njóti fyrirfram neins
stuðnings á þingi, nema þá frá
Ikommúnistum, en það skyldi
maður hins vegar ætla, þar eð
þeir stungu 'beinlínis upp á því
strax í átta manna nefndinni, að
slík stjóm yrði skipuð, svo og
ef til vill frá Framsóknarmönn-
um, sem, studdu þá uppástungu
þeirra.
❖
En af 'blaði 'konaimiúnista í gær
er helzt svo að sjá, að þeir séu,
þegax á hóhnánn er 'kamið, ekk-
ert sérstaMega hamingjusamir
yfir hinni nýju stjórn. Þeir láta
nú eins og jþað sé eitthvað ann-
að, sem þeir hafi viljað, og viTja
Ikenna öðrum flokkum um það,
sem orðið er. „Þeir þingmenn og
flokkar,“ segir Þjóðviljinn í því
sambandi, „sem fannst það of
óþingræðisleg tillaga hjá
Sósíalistaflokknum, að flokk-
arnir legðu til við ríkisstjóra,
að skipa bráðabirgðastjóm í
samráði við þá, sjá nú hvað
þeir hafa upp skorið með ref-
skák sinni síðustu tvær vikum-
ar, er ríkisstjóm er skipuð án
samráðs við þá, og hvort ekki
hefði verið betra að ganga inn
á tillögu Sósíalistaflokksins".
Öllu broslegri látalæti hafa
víst varla sézt á prenti en þessi
þvæla Þjóðviljans. Því að hvað
er það annað, en einmitt til-
laga „Sósíalistaflokksins“, sem
framkæmt hefir verið með skip
un hinnar nýju stjórnar? Var
hún ekki einmitt á þá leið, að
ríkisstjóri skipaði stjórn, af því
að ekki hafði náðst samkomu-
lag í átta manna nefndinni um
myndun fjögurra flokka þing-
ræðisstjómar? Og er það ekki
einmitt það, sem hann nú hefir
gert?
Hitt er ekkert annað en vífi-
Iengjur, þegar kommúnistar
eru nú að reyna að afsaka sig
með því, að þeir hafi ekki vilj-
að, að hin nýja stjórn væri
skipuð „án samráðs" við flokk-
ana, heldur „í samráði“ við þá.
Því að ef þingið hefir annað-
hvort beinlínis afsalað sér rétt-
inum til stjómarmyndunar,
eins og kommúnistar vildu að
það gerði, eö* ekki getað mynd-
Lytton Strachey:. Florence
Nightingale.
Útgáfan Lampinn, Reykjavík.
Þorsteinn Haildórsson þýddi.
SAGT er, að eftir Krímstríð-
ið (1854—56) hafi enskum
liðsforingjum, er tekið höfðu
þátt í ófriðnum, verið haldin
veizla í London í heiðursskyni
fyrir góða frammistöðu. Einn
forstöðumannanna deildi út
seðlum og bað gestina að skrifa
á þá nafn þess manns, sem þeir
álitu, að lengst yrði minnst
sakir hreysti og hugprýði í ó-
friðnum.
Allir seðlarnir bám sama
nafnið, nafn Florence Nightin-
gale. Tæp öld hefir ékki raskað
þessum dómi. Brezka lækna-
blaðið, Lancet, (okt. 1942),
þakkar þessari konu eitt fram-
faratímabilið í þróunarsögu
heilbrigðismála brezka hersins,
en í kjölfar þeirra framfara
koma oftast þjóðfélagslegu um-
bæturnar. Það vitnar í History
of Europe (1936) eftir Herbert
Fischer, sem getur F. N. sem
brautryðjanda hjúkrunarstarf-
seminnar. Hann fer virðulegum
orðum tun dirfsku hennar í að
brjóta fornar vénjur þess tíð-
aranda á bak aftur, og finnst
framkvæmdir hennar eitt af því
fáa, sem kalla mætti sárabæt-
ur fyrir hinn lélega aðbúnað
hersins á Krím. Það er þannig
margviðurkennt, að F. N. —
sem var auðug hæfileika
kona brezka heimsveldisins,
hafði víðtæk áhrif á samtíð.
sína, sakir mikillar þekkingar
er hún hafði áflað sér, samfara
áhuga á aðhlynning sjúkra.
Deila iná um hvernig rita
eigi æfisögur. Þur og nákvæm
ártalaupptalning er ekki fyrir
fjöldann. En sögur merkra
manna, byggðar á sögulegum
heimildum, þykir fólki gaman
að lesa, en það er vandi að
samræma þetta tvennt. Lytton
Strachey hefir samið sögur
merkra manna Victoríutíma-
bilsins. Ein þeirra er nú nýút-
komin, Florence Nightingale.
Að vísu ekki hans þekktasta
bók, en þó má í henni finna
fróðleik og skemmtun, ef hún
hittir fyrir góðgjarnan lesanda,
sem eitthvað gott vill læra,
þótt stundum slái út í fyrir
höíundi, eins og er hann talar
ium 'kattaxkyns kventígurinn,
sem læsir klónum í hjörtinn o.
s. frv. og annað því líkt, er
virðist á takmörkum þess að
vera léttvægir dægurdómar
reyfararithöfunds, en sínum
augum lítur hver á silfrið, og
að stjórn eins og raun varð á,
pa,kir ábyrgðaxleysis kommún-
ista, þá er það ©kki á valdi þing-
flokkanna að gefa ríkisstjóra
nein fyrirmæli um það, hverja
hann skipar í stjóm, enda verð-
ur það þá að fara eftir því, hverj
ir til þess fást að taka sæti í
henni.
Ef flokkarnir hefðu hinsveg-
ar getað komið sér saman um
að tilnefna ménn í stjórn, þá
hefði hún vitanlega orðið þing-
ræðisstjórn og ríkisstjóri skip-
að hana í saanráði við ;þá á
venjulegan hátt. Og það var ein
mitt þetta, sem Alþýðuflokkur-
inn vildi, Iþegar hann stakk
upp á tímabundinni bráða-
birgðastjórn, sem allir flokkar
ættu fulltrúa í, til þess að af-
stýra því, að ríkisstjóri færi út
fyrir þingið með stjórnarmynd-
unina og skipaði stjórn án sam-
ráðs við flokkana. En kommún-
istar neituðu að vera með í
bráðabirgðastjórninni, af því að
þeir vildu fá að vera ábyrgðar-
lausir eins og hingað til.
Þar með hindruðu þeir bein-
lánis það, sem 'þeir nú segjast
íhafia v|iljað — að núkisstjóiri
akipaði stjóm „í samráði'1 við
það er á valdi lesandans að
dæma um, hvernig Lytton
Strachey kemur þekktasta
hjúkrunarkona veraldar fyrir
sjónir.
Fróðlegar myndir prýða bók-
ina, sem er prentuð á fallegan
pappír, með læsilegu letri.
María Hállqrímsdóttir.
Smávinlr fagrir, nng
língabök eftir Krist-
ján Friðrihsson
SMÁVINIR FAGRIR heitir
unglingabók, sem nýlega
er komin á markaðimn, eftir
Kristján Friðriksson kennara.
Em þetta frásagnir á ævin-
týraforna um unglinga, sem fara
saman út í guðs græna máttúr-
una til þess að spreyta sig á því,
'hvort þakki flest tolóm og viti
mest um ættir tolómanna. Kemst
lesandinn fljótt a5 raun um, að
tilgangur höfundarins og hlut- j
verk ibókarinnar er, að kenna
tunglingum að þekkja blóm, og
vekía athygli þeirra á gildi og
fegurð jurtaríldsins.
Enda þótt bók þessi sé akki
upphaflega rituð með skáld-
skapargildi fyrir augum, er frá-
sögnin öll svo ljúf og lokkandi,
máílið svo einfalt og vel við
hæfi uhglinga, að ósennilegt er
annað en að bókin nái tilga<ngi
sínum.
Til þess að festa fróðleikinn
ibetur í minni unglinganna hefir
höfundurinn. vitnað í kvæði ým-
issa góðskálda vorra, þar sem
þau msinnast blómanna.
Þá eru og fjöldamargar
mymdir í bókinni, sumar teknar
úr Flóru íslamds, aðrar era
tetenar á vaxtarstað blómanna
o,g lotes em litmyndir eftir höf-
und 'bókarinnair.
Bókin sameinar það vel, að
vera fræðandi og skemmtileg
aflestrar fyrir unglinga.
K. 1
Jólaspegilliim
er nýkominn út. Litmynd er á
forsíðunni, en aðalgreinin heitir
Óstjórnarannáll. Mörg kvæði eru
í Speglinum að þessu sinni.
Maisie
heitir myndin, sem Gamla Bíó
sýnir núna. Aðalhlutverkin leika
Ann Sotheru og Robert Young.
flokkana og tenúðu það fram,
að hann skipaði stjómina „án
samráðs11 við þá. Það getur því
ekkert annað vakið en athlægi
þegar þeir eru eftir dúk og disk
að reyna að þvo hendur sínar.
Þeir vildu fá þessa stjórn — það
er sannleikurinn — og þeir hafa
nú fengið hana.
Hreingernlngar.
Sími 3203 frá kl. 6—7 e. m.
Hreinsnm — pressnm.
Fljót afgreiðsla.
Sækjnm. Sendnm.
TD LÖÐIN ræddu, að vonum,
mest um hina nýju ríkis-
stjóm í gær. Velja sum þeirra
alþingi hörð orð, enda verður
eteki sagt, að iþað sé að ásitæðu-
lausu. Annars er nýju ráð-
herrunum yfirleitt sæmilega
tekið,
Morgunblaðið segir:
„Einhver kynni að segja sem
svo, að óréttmætt sé að ásaka þjóð-
ina fyrir vinnubrögðin á Alþingi
að undanförnu. Hún eigi engan
þótt í þeim og fordæmi þau með
öllu. En þessi afsökun fær ekki
staðizt. Eða vissu ekki þeir nær
11 þúsund kjósendur, sem greiddu
kommúnistum atkvæði við síðustu
kosningar, að hver og einn þeirra
var með því að grafa undan horn-
steinum þingræðisins? Hafi kjós-
endur verið blindir í haust, er þeir
gengu að kjörborðinu, ættu þéir að
hafa fengið sjónina nú. En það er
fyrst og fremst á konxmúnistum,
sem allar tilraunir til samvinnu
og samstarfs innan þings hafa
strandað. Stefna kommúnista er
einræði. Þess vegna leggja þeir
kapp á, að gera Alþingi óstarf-
hæft, svo að það glati öllu trausti
hjá þjóðinni“.
* .
Vísir, í forystugrein:
„Óttinn og ofstopinn réðu því,
að þingflokkarnir gáfust upp, og
ríkisstjóri neyddist til að grípa til
sinna ráða og mynda stjóm fyrlr
Alþingi, sem það verður svo að
sætta sig við í bráð eða fella. Fari
það svo, að Alþingi bregðist önd-
▼ert við stjórninni eykur það aáet
á veg sinn, og sýnir enn frekar en
orið er hve giftulaust það er og
úrræðalaust, er vanda ber að hönd
um.
* $ *
Um mannavalið verður ekki
deilt, — allir munu viðurkenna að
hér er um hina ágætustu menn að
ræða, sem munu skipa sess sinn
með prýði og vera hverjum vanda
vaxnir. Við hinum nýju ráðherr-
um verður því á engan hátt am-
ast, — þeir eru alls góðs maklegir,
hversu lengi sem þeir munu sitja
að völdunum, — það ákveður þing
ið eitt, og hver veit nema að Eyj-
ólfur hressist. Það er alls ekki ó-
mögulegt, að Alþingi sjái að sér
eftir hina réttmætu áminningu,
sem það hefir fengið, en ver væri
farið en heima setið, ef það snér-
ist öfugt við þeim tillögum, sem
horfa til bóta og hin nýja ríkis-
stjórn kann að toera fram“.
Loks er Þjóðviljinn eitthvað
að nudda, og færi honum og
flokksskrípi hans þó sannarlega
'bezt að þegja. í lok fregnariun-
ar um nýju stjórnina segLr
Þjóðviljinn:
„Af þessum nýju ráðherrum
mun sérstaklega tveimur verða
mætt með mikilli tortryggni af
alþýðu manna, þeim Birni Ólafs-
syni og Vilhjálmi Þór. Þeir þing-
meim og flokkar, sem fannst það
of óþingræðileg tillaga hjá Sósía-
listaflokknum að flokkarnir legðti
til við ríkisstjóra að skipa bráða-
birgðastjóm í samráði við þá. sjá
nú hvað þeir hafa uppskocið mei
FHi. 4 7. *flht.