Alþýðublaðið - 18.12.1942, Síða 2
ALÞYÐUBLAÐH)
Föstudagur 18. desember 1942„
HðkoB Noregskon-
nngnr þakkar gjaf-
ir, sem sjóði hans
hafa verið sendar.
Nobska senoisveitin
hefir fengið eftirfarandi
símskeyti frá Sir George Pon-
sonby, heiðursgjaldkera „Kong
Haakons Fond“, en sá sjóður
ar gefinn konungi á afmælis-
degi hans og verður hann not-
aður til hjálparstarfs í Noregi
eftir að Noregnr er aftur orlinn
frjáls.
„Hans hátign konungurinn
hefir beðið mig að láta í Ijós
hjartanlegt þakklæti sitt fyrir
söfnun yðar til sjóðsins og ósk-
ar konungurinn eftir því að þér
færið öllum þau skilaboð hans,
að engin gjöf hefði getað verið
honum kærkomnari.
Hugsunin um þennan sjóð
hefir verið konunginum mikill
léttir í baráttu hans á þessum
myrku tímum. Og á því leikur
nú ekki lengur neinn vafi, að
þessi sjóður mun færa mörgum
norskum heimilum mikla gleði,
þegar tíminn feemur“.
næðisvandræðnnun
Tillaga Jóns Axels Péturssonar um ein- T
frá sér.
beittari aðgerðir var felld á fundi
bæjarstjórnar síðdegis í gæiv
--------------- ...
I_J ÚSNÆÐISMÁLIN og húsnæðisvandræðin voru enn til
umræðu í bæjarstjórn Reykjavíkur í gær„ og urðu
allmiklar umræður, einkum um tillögu sem einn bæjarfuil-
trúi Alþýðuflokksins, Jón Axel Pétursson, bar fram.
Meirihluti bæjarrráðs hafði
samjþykkt tillögu frá borigar-
stjóra, en í þeirri tillögu lagði
borgairstjóri til, að ríkisstjórnin
skipaði nefnd, er gerði ráðstaf-
anir til úrlausnar í þessum mál-
um, en bæjarstjórnin veitti þess
ari stjómskipuðu nefnd aðstoð.
Borgarstjóri mælti með 'þess-
ari til'lögu á fundinum, og hélt
því fram, að húsnæðisvand-
ræðin í Reykjavík væru ekki
eingöingu viðkomandi Reykja-
vík einni, ;þau stöfuðu af því,
hve margt fólk utan af landi
þyrptist til bæjarins. Bæjar-
stjómin getur ekki að þessu að-
streymi gert, sagði borgarstjóri,
og verður því ríkið að ráða fram
úr þessu vandjamáli.
Jónas Jénsson skrif
ar nm brennnmðlið
í Tímannm.
Viðurkennlr frásogn Alpýðn-
blaðsins rétta.
Tvær fyrirspurnir:
Striðsbrask komtnðnista og
árás Jðnasar á rikisstjóra.
. ...............♦..-...
Fróðlegar umræður í aðsigi á aiþingi.
■ »" .....- ■
TVÆR FYRIRSPURNIR hafa nýlega verið bornar fram
á alþingi, sem vekja töluverða athygli. Hvorug þeirra
er að ófyrirsynju framborin, en að þeim standa tveir alþingis
menn, sem aldrei sitja á sáttshöfði hvor við annan, en báoir
hafa sótzt eftir fylgi í sama kjördæmi. Þessir þingmenn eru
Jónas Jónsson frá Hriflu og Kristinn Andrésson.
Fyrirspuru Kristins fjallar um ofsóknir, sem hann telur að
rðdsstjóri hafi orðið fyrir af hendi Jónassar, en fyrirspum Jónas-
ar fjallar um þó kröfu kommúnista og skilyrði fyrir „vinstri
samvinnu“, að Islendingar taki virkan þátt í hernaðinum með
Kandamönnum. Kristiim vill vemda rfldsstjóra fyrir Jónasi, en
Jónas vill vemda hlutleysið fyrir stríðshraski kommúnista!
Fyrirspurn Kristins er svo-
hljóðandi:
„Nýtur ríkisstjóri íslands
engrar sérstakrar verndar að
lögum gegn aðkasti í dagblöð-
um? Eru viðeigandi um ríkis-
stjóra ummælí eins og þau, sem
viðhöfð em af Jónasi Jónssyni
í grein í Tímanum 8. þ. m. und-
ir fyrirsögninni „Nýtt kaup-
fcröfufélag of ríkisstjóri“, þar
sem ríkisstjóri er m. a. talinn
„vemdari sérstakra uppivöðslu-
seggja í þjóðfélaginu“?“
En fyrirspurn Jónasar er á
þessa leið:
„Er það í samræmi við yfir-
lýsta hlutleysisstefnu íslend-
inga og eðlilega varúð í styrj-
aldarmálum, ef valdhafar lands
ins 'lýsa fyrir vanþó'knun á
stjómastefnu annars striðsaðil-
ans og jafnframt ilja sínum til
að taka virkan iþátt í baráttunni
með inum stríðsþjóðunum?“
í greinargerðinni segir J. J.
„íslendingar hafa lýst yfir
ævarandi hlutleysi sínu. Þeir
mótmæltu með fullri einurð
hemámi Breta 1940 og sömdu
síðan um hervernd Bandaríkj-
anna, meðan sú þjóð var eina
friðairíkið meðal stórþjóða
heimsins. Á þann hátt hefír ís-
lenzka þjóðin fyrr og síðar við-
urkermt vilja sbn, nm Iei8 og
getuleysi sitt til að standa í
styrj aldarframkvæmdum.
Nú er hafin stefnubreyting í
þessu efni af hinum svokallaða
sósíalista- eða kommúnista
flokki. Þeir hafa opinberlega
auglýst í blaði sínu, að þeir
mundu gera þrjú atriði í utan-
ríkismálum að „skilyrðum“ fyr-
ir ábyrgri þátttöku um stjórn-
mál landsins.
Fyrsta skilyrðið er, að ís-
lenzka ríkið lýsi yfir andúð
sinni á stjórnarstefnu Þjóð<
verja. Annað skilyrðiö er, að
íslandingar taki virkan þátt í
styrjöldinni með andstæðingum
Þjóðverja. Þriðja skilyrðið er,
aö íslendingar hiðji Rússa um
vemd fyrir sjálfstæði þjóðar-
innar.
Um tvö fyrstu skilyrðin er
það að segja, að framkvæmd
þeirra mundi vera um það bil
sama og stríðsyfirlýsing gagn-
vart einhverju mesta herveldi,
sem nokkurn tíma hefir verið
upp í heiminum. Þetta mætti
kallast furðuleg ráðstöfun, ef
til framkvæmda kæmi, þar sem
ófriður þessi væri hafinn af
þjóð, sem lýst hefir yfir ævar-
an^ hlutleysi, er auk þess al-
gerlega vopnlaus og án allra
þeirra skilyröa og undirbún-
ings, sem stríðsþjóð þarf að
Vrk. á 7. Ma.
Jón Axel og bæjarfulltrúar
Alþýöuflokksins mótmæltu
þessu. — Það er heppilegast,
sagði Jón Axel, að valdið í hús-
næðismáluinum sé ekfci tvískipt
milli ríkis og bæj a. Það vald á
að vera í höndum, bæjarstjómar
Reykjavíku-r, hun á að vera
þessum máluan kunnugust, og
þar 'af ieiðandi mun henni hæg-
ast um að akveða hinar nauð-
synlegu ráðstafanir, sem bætt
geta úr þeim vandræðum, sem
nú rókja rétt undir handajaðri
hennar.
Bjarni borgarstjóri vildi.vísa
öllum þessurn vanda frá sér Og . um þetta mál:
bæjarstjornmni og lata nkið 1 o-f
ráða fram úr ef til iþess yrði
reynt.
Bar þá Jón Axel Pétursson
frarni eftirfar'andi tillögu:
„Með Sþví að iíta verður svo
á, að bæjarstjórn beri siðferði-
leg skylda til að aðstoða af
fremsta megni húsnseðislaust
fólk í foænumi með útvegim
húsnæðis, þá skorar bæjar-
stjóm á ríkisstjórn og Alþdngi
að veita henni vald til að ráð-
stafa ónotuðu — og lítt notuðu
húsnæði Sem hægt er að gjöra
nothæft til íbúðar, og til að
skammta húsnæði, þar sem telja
má að húsnæðisvandræðin stafí
sumpart af orsökum, sem ekki
hefir verið á valdi bæjarstjórn-
ar að stemma stigu við. Skor-
ar bæjarstjóm á ríkisstjórn og
Alþingi að veita fé til að stand-
ast hekning kostnaðar við þess-
ar ráðstafanir.“
Þessar tillögur felldu íulltrú-
ar Sjálfstæðisfíokksins, gegn
atkvæðum Alþýðuflokksins og
sósíalista.
J.ÓNAS JÓNSSON frá
Hriflu gerir að umtals-
efni í gær í Tímanum deil-
una í hlaðstjórninni um
grein hans, listamanhaþing-
ið og ríkisstjóra.
Staðfestir hann í einu og öllu
frásögn Alþýðublaðsinp af
þessu máli, en minnist þó ekki
á það atriði beinh'nis, að blað-
inu hafi verið brennt. — En
þögnin um það atriði er vitan-
lega ekkert annað en samþykki*.
Hér fara á eftir ummæli J. J.
„Nokkrir af samstarfsmönn-
um mínum við Tímann urðu ný
lega óánægðir með viss atriði í
grein eftir mig. Það kom til
orða að hætta við að prenta
blaðið, þar sem hún var komin.
Tillaga um þetta efni féll að
vísu. Mér var ljóst, að um nokk-
urn skoðanamun var að ræða
um þetta atriði. Formlega gat
blaðið haldið áfram í pressunni.
En mér þótti það ekki hyggilegt
af öðrum ástæðum. Eg skrifa
á hverju ári greinar sem skipta
hpidruðum. Það væri fásinna
at nokkrum manni, sem vinnur
á þann hátt, að álíta, að ekki
sé hægt að bæta hverja ein-
staka grein, ef lögð er fram
meiri vinna. Eg áleit rétt, til að
gera nokkra flokksfélaga á-
nægðari, að gera greinina enn
ítarlegri og fyllri, til að vera
enn vissari um málefnalegan
sigur. Þetta var gert“.
Hallgrítaskirkja í Rvík.
Gamalt áheit frá Þ. E. kr. 10,00.
Maður verður fiyrir bíl
og bíður bana.
/ »
Slysið varð inni hjá lálogalauil
i
GÆR klukkan rúmlega
fjögur varð maður fyrir
bifreið inni á Suðurlandsbraut
og beið bana af.
Skeði þetta á móts við Há-
logaland. íslenzk vörubifreið
var þar á leið til bæjarins og
kveðst bif r eiðarstj órinn hafa
ekið á um 35 km. hraða.
Mætti hann þá erlendri bif-
reið með mjög sterk ljós, sem
blindaði hann. Um leið og er-
lenda bifreiðin fór' fram hjá,
sá bifreiðarstjórinn mann rétt
fyrir framan bifreið sína og
skipti það engum togum, að
maðurinn lenti á bifreiðinni
vinstra megin og féll á götuna.
Mun annað framhjólið hafa far-
ið yfir hann og lá hann fyrir
aftan bifreiðina, þegar hún var
stöðvuð og var þá látinn.
y Bifreiðarstjóri, sem ók á eft-
ir vörubifreiðinni, og kom á
staðinn, staðfestir framburð
hins bifreiðarstjórans um hrað-
ann og sterku ljósin.
Maðurinn, sem fyrir slysinu
varð, hét Sveinn Guðmundur
Sveinsson og átti heima á Kjar-
tansgötu 1. Hann var fseddnr
13. júní 1907, kvæntur og átti
þrjú ung börn. Hann var bif-
reiðarstjóri að atvinnu og hafði
verið á bíl þarna innra. Stóð
bíllinn þar á vegarkantinum og
var lykillinn í honum.
Snorri Hjariarsen
forstððnmaðnr Bæj-
arbókasafnsins.
SNORRI HJABTARSON>
rithöfimdur, hefisr nú ver-
ið kosinn forstöðumaður Bæjar-
bókasafns Reykjavíkur í gær.
Áður en atkvæðagreiðslm
hófst tilkynnti borgarstjóri, aC
Guðni Jónsson, magister hefði
tókið umisókn sína aftur.
Fór síðan fram skrifleg at-
kvæðagreiiðsla í bæjarstjórn.
Fór hún á þá leið, að Snorri
Hjartarson hlaut 12 atkvæði, e©
Jóhann Svetnsson frá Flöguv
cand. mag., hlaut 3 atkv.
Snorri Hjartarson, hinn nýi
bókavörður Bæjarbókasafnsins,
er sonur Hjartar Snorrasonar
alþingismamís, sem margir
kannast við.
SnoiTÍ dvaldist um thna við
nám í Osló og gaf út skáldsögu
á norsku: „Höjt flyver ravnea“.
eftir Tilhjðlm Stef-
áiíisson.
I
GÆR kom á bókamark-
aðinn ný bók eftir Vil-
hjálm Stefánsson landkönnuð.
Heitir hún „Ultima Thule, tor-
ráðnar gátur úr Norðurvegi.“
Hér er um stórfróðlega bók
að ræða. Hefir Ársæll Árna-
son þýtt hana og gefið hana út.
Mun marga langa til að kynna
sér efni þessarar bókar.
Jóiablað Alþýðn-
biaðsins kom í gær
Borið til fastra áskrifenda
á aðfangadag.
JOLABLAD ALÞÝÐU-
BLAÐSINS kom út í
gær og var selt á götunumi
Til fastra kaupenda verður
það borið á aðfangadags-
morgun.
Jólablaðið er að þessu sinni
60 síður. Kápan er litprentuð
í bláum og rauðum lit: —• Á
forsíðu hennar er fögur mynd
af skála „Fjallamanna“ á Eyja-
fjallajökli. Tók Vigfús Sigur-
geirsson myndina um páskan®
í fyrra, er Fjallamenn voru á
jöklinum, og sjást sumir þeirra
við skálann, sem er næstum
snævi hulinn. — Séra Sigur-
björn Einarsson skrifar jóla-
hugvekjuna: Heilög jól, en síð-
an skiptast á frásagnir og smá-
sögur og fylgja margar mynd-
ir: „Hátíð hinna fljúgandi
dansara“, eftir ferðasagnarifc-
höfundinn fræga, Aage ICrarup
— Nielsen. — „Jómfrú Katy“,
gamansaga — en þó með fullri
meiningu — saga eftir John
Steinbeck. „Fyrstu kynni af
eldri kynslóð“, brot úr bók um
Shelly, eftir André Maurois.
„Hún dó í brúðarkjólnum“,
smásaga eftir Louis Bromfield.
— Hver er maðurinn — þraut
fyrir lesendurna með 9 mynd-
um af þekktum konum og körl-
um. „Og þar með var draum-
urinn búinn“, kafli úr nýrri
skáldsögu eftir Guðmund G.
Hagalín. „Opni glugginn“, saga
eftir Sahi. „Kapphlaup jóla-
sveinanna“, heilsíðumynd, sem
er þraut fyrir yngstu lesend-
urna. „Frá Hlaupa-Manga“,
'þjóðsöguþáttur, eftir Benjamín
Sigvaldason. „Orlof eiginmanns
ins“, smásaga. Tvær smellnar
myndaþrautir. „Noel, stúlkan,
sem átti afmæli á jólunum“,
(barnasaga) og ýmislegt fleira.
Verður þetta myndarlega jóla-
blað áreiðanlega kærkomirm
gestur hjá áskrifendum Alþýð®
blaðsins um jólin.
Skátar'
Stúlkur, piltar, RS.! Muniö
skemmtifundinn í Oddfellowhús-
inu i kröld kl. 9. Húainu loka» fcl.
1». Mae«8 i búnsofiMm!
Meinleg prentvilla
hefir slæðzt inn í þátt Benjamiiius
Sígvaldasonar þjóðsagnaritara £
hinu nýútkomna Jólablaði AlþýfM-
blaðsins. Þar stendur að Magnás
Helgason, afi Guöm. Magnúsaoaar
sk&lds (Jóns Trausta) hafi bíiö á
Eiðsstöðum, en á að vera: DnÖn-
stö&mn.