Alþýðublaðið - 18.12.1942, Qupperneq 5

PÖstwdagur 18. desember 1942.
ALI>YÐUBLAÐIÐ
>
N
S
1 \
)og eftirmiðdagskjólar, alltaf
fyrirliggjandi.
í Samkvæmis-
Saumastofan Upþsölum.
Símá 2744
Hvítar
Silkiblússor
^ fallegt snið, nýkoarmar.
^ Saumastofan Uppsölum.
S ' Sími 2744
S
RarlmannaslOÐpar
teknir npp eftir
bádegi.
Verzlun
H. TOFT
Skólavörðnsíío 5. Simi 1035
| Vaxdúkur
í fjölbreyttu úrvaii
er nú kominn
... .. .. ,1.,
Veggfóðurverzlun
VICTORS HELGASONAR N
Hverfisg. 37. Sími 5949.
\ Stúlka
óskast á kafflstofn
iiér í bænmn.
L v. á.
Teppafílt í
lergstaðastræti 61.
Símí 4891.
Amerlsku glerbeitin
komÍD.
Verzl. Dísafoss,
OrettisQðtn 44 L
Japanskan:
t
Flókið tungumál
FTIRFARANDI grein,
sem er þýdd úr tímarit-
inu Readers Digest og er eftir
Francis Sill Wickware, fjall-
ar um japanska tiuigu og það
hversu erfið hún er og flókin
að læra hana.
J7 INHVER hin tilfinnanleg-
■■ asta vöntun í þessari styrj-
öld er skortur Ameríkumanna
á mönnum, sem skilja japanska
tungu. Stjórn Bandaríkjanna
þurfti að fá menn til þess að
túlka og geta lesið japönsk
leyniskeyti, en hún gat ekki
fundið fleiri en 100.
Fraim að 'þessu hefir japanska
verið kennd í fáum skólum, og
þar sem hún var kennd, voru
fáir nemendur. Nú orðið hafa
flestir stærstu háskólarnir nám-
skeið í japönsku, og um þessar
mundir eru um 500 nemendur
að pæla í gegn um þetta erfið-
asta tungumál í 'heiminum. En
viðbúið er, að stríðinu verði
löngu lokið áður en þeir eru
orðnir fleygir og færir í jap-
önskunni.
Ágætur nemandi ætti að vera
fær um það eftir árið að lesa
venju'lega grein í dagþlaði á
japönskú. Eftir tíu ára nám
ætti hann að haf a vald á málinu
á við meðal Japana. En það segir
ekki mikið, því að jafnvel inn-
bornir Japanir eiga örðugt cmieð
að skilja hver annan. Margir
menn era læsir í Japan, en opin-
berir bréfritarar hafa mikið að
gera, og flestir vilja heldur
leigja sér bréfritara en sveitast
blóðinu við að rita bréf sín
sjálfir.
Höfuðerfiðleikimi við málið
er hinn geysilegi stafafjöldi.
Englendingar lárta sér nægja
tuttugu og sex stafa stafrof. En
japanska stafrófið telur hvorki
meira né minna en 25000 stafi
eða tákn, sem tekin eru að láni
frá kínversku. Sérhver mynd
táknar hlut eða hugmynd.
Færustu 'kennarar Japana hafa
á takteinum um 20 000 orð.
Japönsk dagblöð bafa um 8000
tákn, og venjulegt fólk verður
að hafa á hraðbergi um 6000 orð
og tákn, til þess að geta gert
sig skiljaniegt. Ástæðan til þess
að svo margir Japanar nota
gleraugu er sú, að þeir ofþreyta
augu sín í æsku á því að rýna í
tákn sín.
Framburður getur verið á allt
að f j'órtán vegu, og eru allar að-
ferðirnar réttar, og sömu setn-
ingu' má segja á allt að tíu mis-
munandi vegu.
Japönsk málfræði er hlutur,
sem lesendur ættu að forðast
sem mest þeir geta. Hún er
flókin og þvæld. Þar eru engar
forsetningar og persónufornöfn
eru sjaldan notuð.
Segjum svo að þér þurfið að
segja: — Nú ætlum við að fara.
Japanimir myndu segja þetta á
eftirfarandi hátt: — Yuku hoga
ú, en það þýðir: — Brottför er
góð. Það er erfitt að koma orð-
um að því, sem á að gerast á ó-
komnum tínia. Ef menn æt'la að
segja: — Ég ætla á knattleik á
morgun, verður að segja: — Ef
til vill verð ég á 'knattleiknum,
þegar knattleikarárnír safnast
saman næst, ef þeir hafa það í
hyggju.
Mörg japönsk orð taka með
sér viðbótarendingu. Ef verið er
að tala um blýant-, staf eða svipu
t. d., verður að nota orðið hon
(sem þýðiæ bókstaílega talað
,,trjábolur“). Endingin viðvíkj-
andi bílum er dai (sem þýðir
í raun og veru ,,flötur“). Dýr
'hafa endinguna hiki (sem þýðir
,,fótur“). Ef menn villast á end-
ingum, gerbreytir það merkingu
setningarinnar. Japönskunem-
andi einn ætlaði með hjálp orða-
bókar að segja: — En hve
musterisklukkan er gömul, sem
þú ert að hringja þarna hinum
megin við tjörnina. En hann
fór endingavil'lt og sagði: —
Hundar, haldið áfram að gelta,
þangað til vig erum búnir að
drekkja móður okkar. Svona er
japanskan hættulegt tungumál.
Strangar kurteisisvenjur gera
málið en.n þá erfiðara. Það þykir
mikil kulteisi í Japan að gera
lítið úr sjálfum sér en hrósa
þeim, sem við er talað. Þegcir
þeir vilja vera kurteisir, enda
þeir hveja setningu á hsst, og
þykir það mjög fágað tal. Þeir
bera það fram eins og þeir séu
að gleypa í sig heita súpu.
En ef þeir ætla að móðga' ein-
hvern, þá sleppa þeir þessu orði,
hsst, enn fremur orðinu san og
gefa í skyn, að maður standi
honum jafnfætis að öllu leyti.
Þetta' þykir mjög ókurteist.
Mjög fcurteisir og fágaðir Jap-
anir nota orðið hsst og san helm-
ingi oftar en venjulega í hverri
setningu og hefja smjaðrið og
skjallið á það stig, sem. nálgast
kaldhæðni.
Mjög er það miklum vand-
kvæðum bundið, að svara spoorn-
ingum á japönsku. Setjum svo,
að Japani sé spurður: — Ætlar
þú ekki að vinna 'í dag? Hann
míun segja nei, ef hann ætlar að
vinna, en já, ef hann ætlar ekki
að vinna. Hugsunin í þessu er
sú, að ef hann ætlar að vinna og
svarar nei, þá á hann við: —
Spurningin, sem þú barst fram
í neitunarfarmi, er ekki rétt. Ég
ætla að vinna. Og ef hann segir
já, á hann við: — Þú hefir spurt,
hvort ég ætli ekki að vinna. Það
er rétt hja þér.
Sökum þess, hve japönsk
tunga er loðin og flókið hugsuð,
er hún mjög óheppileg sem vís-
indamál, og málhugsunin er
mjög ónákvæm. Þess vegna eru
japanskh' vísindamenn neyddir
til þess að tala saman og rita
einungis á kínversku, en forðast
sitt eigið tungumál.
í stað þess að reyna að gera
'tungu sína einfaldari og auð-
j velda hana, eru Japanir hreykrj-
| ir af því, hversu mál þeirra er
flókið. Þeir líta á það sem eins
konar þjóðlega dulmálsskrift og
verða gapandi af undrun ef ein-
hver útlendingur dettur niður
á að leggja rétt út eina setningu.
Japanskir embættismenn full-
yrða, að ókleift sé að gera rétta
þýðingu á ýmsum skjölum og
skilríkjum. Þeir fullyrða, að
þegar þeir segja svartur, myndi
það líta út í þýðingunni, sem þar
ætti að standa hvítnr eða eitt-
hvað þar á milli — en það er
mjög þörf leiðþeining fyrir
japanska stjórnmálamenn.
Máfurinn
fæst í afgr. Alþýðublaðsins.
í stækkunargleri.
Um stjórnmálaöngþveitið. — Hafa íslendingar lært
nokkuð af því? Nokkur orð um jólagjafir handa börn-
unum okkar. — Gefið þeim eltki skran heldur bækur!
EG HEFI orðið að þoka nú í
í nokkra daga fyrir auglýs-
endum. Þó hefði ég viljað þessa
dagana minnast á stjórnmálaöng-
þveitið. Eg bað um að átta manna
manna nefndin gæfi út opinbera
yfirlýsingu um störf sín, en það
var ekki gert. Það var illa farið.
Eg vona þó, að alimenningi í
landinu skiljist nú betur en áður,
hvernig ástanðið er og hvað það í
raun og veru er, sem allt strand-
ar á.
KOMMÚNISTAR HAFA nú
fengið sína stjórn. En þið skulið
ekki halda að þeir vilji viður-
kenna þetta afkvæmi sitt. Það
vilja þeir aldrei gera, þeir sparka
í sín eigin egg og er slík ónáttúra
óalgeng, en ónáttúran er svo marg
vísleg. Kommúnistar hafa nú sann-
að öllum landslýðnum, að þeir
vilja ekki 4 flokka stjórn, ekki
vinstri stjórn — ekki þingræðis-
stjórn. Hinir skynsamari menn í
þeim flokki voru bornir ofurliði
og verkamennirnir og millistéttar-
fólkið, sem kaus þá, voru svikn-
ir. Kommabroddarnir' líafa aðeins
einaHrú og eina skoðun: að bylt-
ing brjótist út í stríðslokin og að
hún færi þeim völdin. Þess vegna
vilja þeir ekki leggja virka hönd
að neinu, aðeins óróður og uppi-
vöðslu.
HALLDÓR KILJAN segir' í
Þjóðviljanum, að stjórnmálaþroski
íslendinga sé ekki á marga fiska.
Kommabroddarnir eru á sömu
skoðun og starfa samkvæmt því.
Það þarf ekki mikinn stjórnmóla-
þroska til að koma af stað óeirð-
um, upþhlaupum og- byltingatil-
raunu mmeðal fólks, sem óttast
um framtíð sína. Þess vegna beita
kommiinistabroddarnir hinum
kunnu aðferðum sínum.
EF ÍSLENZKA ÞJÓÐIN skilur
ekki hvað á seyði er, er hún glöt-
uð! Ef hún tekur ekki í taumana
fast og ákveðið eftir stuttan tíma
þá brennir hún sín eigin heim-
ili til grunna, afkomu sína og
framtíð sína, arfur íslendinga ferst
í því báli og menning þeirra.
EG HEF ALLTAF fyrir jólin
minnst á bamabækurnar. Eg veit
að bezta jólagjöfin, sem barn get-
ur fengið er góð bók. Þetta eru
líka ódýrustu og hagkvæmustu
jólagjafirnar handa börnum. fs-
lenzk litabók er ágæt. Hún bætir
úr brýnni þörf. Börnum þykir
gaman að litaþókum. Þær þroska,
fegurðartilfinningu þeirra og
hugmyndaflug þeirra. En við höf-
um aldrei fyrr enn nú átt völ á
íslenzkri litabók. Við höfum alltaf
orðið að kaupa útlendar bækur.
íslenzk litabók er góð, með íslenzk-
um myndum og teksta í ljóðum.
ÞÁ ERU ÞAÐ barnabækumar.
Stefán Jónsson kennari hefir sent
frá sér nýja barnasöngbók: „Það
er gaman að syngja.“ Hann bjó til
Guttavísurnar, sem fyrir löngu
eru orðnar landsfrægar og hýgg
ég að kvæðin í þessari nýju bók
— kvæðiö um Stjána, sem hékk
aftan í bíl og um smalasöguna hans
Jóns, Skjóna og Dóna — verði
ekki síður frægar. Þá eru það
bækur „Æskunnar“: Æfintýrið í
kastalanum. Góðir vinir, eftir
Ragnheiði, Gullnir draumar og
Milljónasnáðinn. „Æskan“ er vin-
! sælasta barnablaðið og útgefend-
ur hennar kunna að velja barna-
bækur. Þær eru líka ódýrar og
því viðráðarílegar. Gefið börnun-
um .ykkar heldur bók en eitthvert
skran!
BREFIN, sem ég hefi fengið að
undanförnu, verða að bíða dálítið
enn. Verð ég að biðja höfundana
að vera svolítið þolinmóða.
Listmálara
Olídlitir,
Léreft,
Vatnslitir, 1
V 7
Pappír.
Langaveoi 4. Simi 2131.