Alþýðublaðið - 23.12.1942, Page 2

JÉií Mitöb
"-CSf&V... vJjrffl3^=í*S»--;!f>Á ••--5WÍiWWWtSBUK^
MiövikiKÍiigur 23. des* I042r
a ára opp étinH?
:<: ■%,
a einu
bale barlzt
STABFSEMI VETKAR
HJÁLPARINNAR stendor
5. ráðherrann:
Jðhasn Sæmnnds-
son tryggingaFíir-
læknir skipaðnr fé
lagsmðlarððherra.
JÓHANN SÆMUNDSSON
tryggmgayfirlæknir var
skipaður félagsmálaráðherra
á ríkisráðsfundi kl. 11 f, h. í
gær. Er v ráðuneyti Björns
Þórðarsonar þar með full-
skipað.
Hinn nýi félagsmálaráðherra
mun vera yngsti ráðherrann í
stjórninni og óflokksbundinn í
stjórnmálum.
Engu að síður er hann þegar
þjóðkunnur, ekki aðeins af
störfum sínum sem yfirlæknir
hjá Tryggingastofnun ríkisins,
heldur og af mörgum erindum,
sem hann hefir flutt í útvarp-
ið um heilbrigðismál og félags
mál og ávallt hafa vakið hina
mestu athygli.
Munu mörgum í fersku minni
erindi þau, sem hann flutti í út-
varpið í haust um mataræði
okkar og Gýrtíðina, sem svo
mikill styr stóð um vikum
saman.
Viðskllnaðnr íhaldsins við fjármátln
Hvaða fé hefir ríkissjóður til
að standast útgjöld af vænt-
aniegum dýrtiðarráðstöfunum.
-------4-------
Fyrðrspförsa fflaralds GuðmiiiidS'"
sonar, er stjórsixn gat ekM svarað
VIÐ UMRÆÐURNAlt Á ALÞINGI um dýrtíðarlög nýju
ríkisstjómarinnar á laugardagirtn, bar Haraldur Guð-
mundsson fram fyrirspuín í efri deild þess efnis, hvernig
ríkissjóður væri undir það búinn, að mæta útgjöldum af
dýrtíðarráðstöfunum.
Kom Haraldur í því sambandi með þær stórathygl-
isverðu upplýsingar, að talið væri, að útgjöld ríkissjóðs
til uppbótar á útfluttar Iandbúnaðarafurðir mundu
nema allt að 25 milljónum króna aðeins á árinu 1942.
Og er þá lítt sjáanlegt, hvaða fé ríkissjóður getur
haft til dýrtíðarráðstafana, með því að ekki mun láta
fjarri, að með slíkuni útgjöldum til uppbótar á útfluttar
landbúnaðarafurðir ofan á öll önnur útgjöld og skuld-
bindingar sé nokkurn veginn étinn upp hinn mikli
tekjuafgangur ríkissjóðs síðustu tvö árin.
Er þá svo komið, að sannarlega virðist vera orðið lítið úr
þeim stóryrðum Ólafs Thors fyrir kosningarnar í sumar, að hann
aðeins á ull og gærur ársins
1942. Væri þá ótalin ullin frá
1941, og enn fremur allt út-
flutnin'gskjöt ársins 1942,
sem ýmsir áætluðu að myndi
þurfa að bæta upp með allt
að 10 millj. króna samkvæmt
sömu þingsályktun, ef setu-
liðið ekíci eykur kjötkaup
mjög verulega frá því, sem
mi er.
Spurðist H. G. fyrir um,
hvort ríkisstjórnin hefðr gert
nokkrar áætlanir um, hve miklu
ætla mætti að þessar skuldbind-
ingar ríkissjóðs myndu nema,
og hvernig hún hefði hugsað
sér að mðsta þeim. Tölur þær,
sem hann hefði nefnt, gæti
hann ekki fullyrt að gæfu rétta
mynd af ástandinu, en svo mik-
ið væri víst að hér væri um
geysiháar upphæðir að ræða.
Fjármálaráðherra kvaðst eigi
viðbúinn að svara fyrirspurn H.
G. að svo stöddu. Kvaðsit mundu
kynna sér málið.
nú sem hæst, og hafa henni bor-
izt um f jögur hundruð og fimm-
tíu hjálparbeiðnir, og hefir hún.
orðið að sinna þeim flestum eS*
öllum.
í dag klukkan 12,55 verðnr
útvarpið helgað þessari ttarf-
semi stundarkorn og flytur þá
Guðbrandur prófessor Jónsson.
erindi á vegum Vetrarhj álpar-
innar.
StoinfBndnr Kanp-
þlD0s Landsbank-
ans i gær.
Q TOFNFUNDUR Kaupþings
, Landsbankans var haldinn
í afgreiðslusal bankans í gær kl.
5 síðd. Voru þar viðstaddir
fjármálaráðherra og atvinnu-
jnálaráðherra, bankastjórar
Frh. á 7. síðu.
ætlaði að skila 40 milljóna tekjuafgangi fyrir árin 1941 og 1942,
Friðrik
Ásnmndsson Brekkan: „Níu
og fer ekki hjá því, að alvarleg rannsókn verði að fara fram a
því hið allra bráðasta, hvernig fjárhagur ríkissjóðs yfirleitt er.
systuru, sem komu út i gær.
Ný bók eftir Haildór
Kiijan Laxness.
IGÆR ikom á bókamarkað-
inn <ný bók eftir Halldór
Kiljan Laxness, safn riitgerða
jum ýmisleg efni: bókmenntir og
listir, sitjórnmál og þjóðfélags-
■mál. Kennir þar margra grasa,
eins og vant er um rdtverk
skáldsins.
'iÞetta ritgerðasafn heitir
„Vettvangur dagsins“ og er 494
blaðsíður og myndarlegt að öll-
um frágangi.
Laugarnesskirkja
er nú komin undir þak,
og var tíðindamönnum blaða
og útvarps boðið að líta á
húsið í gær. Enn er auðvitað
mörgu hálflokið, því að ekki
er gert ráð fyrir, að kirkjan
verði fullbúin til notkunar
fyrr en næsta haust, ef vel
gengur. En þó er það þegar
auðséð, að þetta verður hið
veglegasta guðshús.
Kirkjan er 25 m. á lengd, en
11 m. á breidd. Hæð á mæni
er 10 m., hæð tums 20 m. og
Fyrirspnrn Haralds
Guðmundssonar.
Við umræðumar benti Har-
aldur Guðmundsson á þá miklu
hættu, sem stafaði af því, ef
ekki yrði beitt fullkominni
festu og öryggi við fram-
kvæmd laganna. Ef vörur verða
seldar hærra verði en lögin
leyfa, en vísitalan miðast við
hið lögboðna verð, er það sama
og að falsa vísitöluna og að hafa
af launafólki réttmæta hækkun
verðlagsuppbótar.
„Lögin eru í sjálfu sér ekki
kemur þar á ofan 5 m. hár
kross.
Þegar komið er inn um aðal-
dyrnar eru hliðarherbergi til
beggja handa og verða þar fata
geymslur og snyrtiherbergi
handa söfnuðinum. Þar er líka
gengið niður í kjallara, þar sem
verður líkhús. Ennfremur er
þar salur fyrir vélar þær, sem
dæla heitu lofti um alla kirkj-
una, en hún vetrður hituð upp á
þann hátt.
Sjálfur aðalsalurinn verður
mjög vistlegur og hátt er þar
til lofts. Meðfram báðum hlið-
um eru gangar, sem aðskildir
Frh. á 7. sáðu.
mikils virði,“ sagði Haraldur,
„allt veltur á framkvæmd
þeirra. Fari hún vel og röggsam-
lega úr hendi, þannig að engar
hækkanir verði, gefst tími til að
snúa sér að því að gera raun-
verulegar dýrtíðarráðstafanir.
En þær verða ekki gerðar án
fórna, ekki án fjárframlaga af
fé ríkissjóðs. Og hvernig er rík-
issjóður við því búinn að leggja
fram fé til dýrtíðarráðstafana?
Hve mikið fé hefir hann hand-
bært, og hversu miklar skuld-
bindingar hvíla á honum nú
þegar?“
í þessu sambandi kvaðst H.
G. vilja benda ríkisstjórninni á
þingsályktun, sem samþykkt
var á sumarþinginu um verð-
uppbætur á útfluttar landbún-
aðarafurðir: kjöt, ull og gærur.
Benti H. G. á, að samkvæmt
þingsályktuninni bæri ríkis-
sjóði að greiða verðuppbætur á
ull og gærur framleiddar á yfir-
standandi ári svo háar, að fram-
leiðendur fái ekki lægra verð
hlutfallslega fyrir þessar afurð-
ir en þeir fengu fyrir þær árið
1940 (að meðtalinni Bretaupp-
bótinni), miðað við verðlags-
vísitölu beggja áranna og að
viðbættri uppbót, sem svarar til
grunnkaupshækkunar hjá láuna
fólki á árinu 1942.
Kvaðst H. G. hafa heyrt, að
ýmsir héldu því fram, að sam-
kvæmt henni bæri ríkissjóði að
tryggja bændum kr. 17,50—
18,00 fyrir hvert kíló af ull og
milli 7,50 og 8,00 krónur fyrir
hvert kíló af gærum, en það
myndi vera nálægt 12 krónurn
hærra fyrir ullarkílóið og 4—5
krónum hærra fyrir gærukílóið
en þessar vörur seldust fyrir ár-
ið 1940.
Miðað við meðalfram-
leiðslu gæti þessi verðmunur
numið 14—15 millj. króna
Laugarnesskirfeia er nu að
mestu fullgerð að utan.
'----------
En ekki verður hægt að taka haisa
til notkunar fyr én næsta haust.
IGÆR kom á bókamark-
aðinn bókin „Níu syst-
ur“ý, safn smásagna eftir
Friðrik Ásmundsson Brekk-
an — og gaf hann Noregs-
söfnuninni handritið að bók-
inni. Er þetta mjög höfðing-
leg gjöf — og sú stærsta, sem
Noregssöfnuninni hefir bor-
izt frá nokkrum einstaklingi.
Það eru nú liðin mörg ár síð-
an síðasta skáldverkið kom út
frá þessum vinsæla rithöfundi.
Kom það út 1929. Síðan hefir
hann unniið þreytandi störf við
kennslu og iþví ekki igetað ein-
'beitt sér við rithöfundarstörfin,
eri þessar smásögur bans hafa
orðiið til á hinum fáu frjálsu
stundum hans.
„Sögur þiessar eru allar
skemmtilegar," sagðd bókafróð-
ur maður í gær við þann, sem
iþetta ritar — „og sumar eru af-
búrða vel skrifaðar. Það er langt
síðan ég hefi ilesið bók af jafn-
mikilli ánægju.“
Um þessa veglegu gjöf sína til
Noregssöfnuniariinnar sagði F. Á.
B. í gærkveldi:
„Ég hefði svo feginn viljað
gefa stærri gjöf og veglegri til
hjálpar og stuðnings vinum vor-
’um og frændum, er þjást undir
oká og harðstjóm. Ég hefi átt
marga norska vini, og ég dáist
að Norðmönnum og Noregi. 1
iþeiim ógnum, sem dunið hafa
yfir þessa frændur okkar, hefi
ég fengið staðfestingu á skoð-
unum mínum og trú á þreki
þeirra, hetjuskap og menningu.
Hér er öndvegisþjóð að berjast
— öll iþjóðin er einn her, hver
maður herforingi og hermaðux
hver kona og pólltur, hvert bam.
— Það er hróðurleg —- siðferði-
ileg ekylda akkar íslendinga að
gera allt sem váð megnum til
stuðnings og hjálpar 'þessum
stríðandi hetjum.“
Alþýðublaðið vill taka -undir
bessi orð. Það er skylda okkar.
Margár hafa lagt fram sinn
skerf til stuðnings Norðmönn-
um, en fleiri eiga eftir að ger»
það.
Kaupum góða og skemmti-
lega bók — og styðjum jafn-
framt hina stríðandi Norðmpnn,.
sem nú berjaist einnig fyrir
framtíð okkar íslendiinga!
Tii anglfsendn.

s v
^ AUar auglýsingar í blaðið^
Sá morgun, síðasta blaðið fyriri
Íjól, verða að vera komnar tilV
^afgreiðski blaðsins fyrir kl. 7 ^
Sí kvöld. S
Hjónaband.
Á aðfangadag verða gefin sam-
an í hjónaband af lögmanni ung-
frú Auðbjörg Ingimarsdóttir og
Ingibdrgur Kristjánsson. Heimili
ungu hjónanna verður að Laugar-
ási.
Sundfélagið Ægir
hélt aðalfund sinn fyrir noklcr-
um dögum. í stjórn félagsins voru
kosnir: Þórður Guðmundssoffi
form., Jón Ingimársson, Magnús B.
Pálsson, Hjörtur Sigurðsson, fyrir
í stjórninni voru Jón D. Jónsson,
Theodór Guðmundsson, Ingiberg-
ur Sveinsson, Úlfar Þórðarson
læknir og Ingi Sveinsson, báðust
undan endurkosningu vegna ann-
Íríkis. Kennari félagsins verður sá
sami, eins og síðastliðið ár, Jón D.
Jónson.