Alþýðublaðið - 30.12.1942, Blaðsíða 4

&-TH
MIBv&odagw 3P. des. 1M15.
ÚtcefftHðl: AJWMBakkxuÍan.
■ttatjáeb stefltar gjetgam.
Bitstjóm «8 eJmeMUa t Al-
þýðuhúaimi vtS Tecfisgötu.
Sfmac ritstjócaar: IMt og
4902.
I aígreiOrftw: 4900 og
4906.
Verö i iausasöÍH 40 aura.
AlþýðuprentsuaiðSao h.f.
Yiðræðnrnar um
viustri stjórn.
Þ AÐ má vel merkja á aðal-
ritstjórnargrein Morgun-
blaðsins í gær, að því er ekkert
vel við viðræður þær, sem nú
eru byrjaðar milli þriggja
flokka þingsins, Alþýðuflokks-
ins, Kommúnistaflokksins og
Framsóknarflokksins, um mögu
leikana á myndun vinstri stjóm
ar á þingræðisgrundvelli.
„Leiðtogar þriggja flokkanna
hafa notað jólaleyfið“, segir
Morgunblaðið, „til þess að
reyna að finna grundvöll, er
sameinað geti þessa flokka um
stjórnarmyndun. Slík stjórn
myndi ekki sameina þjóðina,
heldur sundra henni og skapa
nýja flokkadrætti og rifrildi11.
Þannig farast Morgunblaðinu
orð um viðræðurnar um vinstri
stjórn. Og það ákallar þjóðina
um að krefjast þess, „að flokk-
arnir hætti rifrildinu og taki
höndum saman“. Höndum sam-
an um hvað — segir blaðið hins
vegar ekki.
Þetta er einkennilegt rugl. í
meira en mánuð sátu fulltrúar
allra flokka þingsins á ráð-
stefnu til að reyna að finna
grundvöll, sem þeir allir gætu
sameinast á til stjórnarmynd-
unar. En sú tilraun bar engan
árangur. Enginn málefna grund
völlur fannst, sem slík sam-
stjórn gæti byggst á. Og enginn
þarf heldrnr að undrast það
neitt. Því það er erfitt að sam-
rýma hagsmuni stríðsgróða-
manna og alþýðu manna. Það
hefir víðar verið reynt en hér
og hafa þó stríðsgróðamennim-
ir óvíða vaðið eins uppi og sýnt
jafnlítinn þegnskap og jafnmik-
ið ábyrgðarleysi um alþjóðar-
heill og einmitt hér hjá okkur.
Spor „þjóðstjórnarinnar“
hræða. Þau laða ekki til nýrr-
ar samstjómarmyndunar svo ó-
líkra flokka og þar sátu við eitt
og sama borð.
Hinsvegar virtist það koma
fram við fjögra flokka umræð-
urnar, að svo lítið bæri á mil'i
hinna þriggja vinstri flolrka
þingsins í þeim málum, sem nú
er mest aðkallandi að ráða fram
úr, dýrtíðarmálunum, að mjög
líklegt væri, að þeim mætti
auðnast, að mynda sameigin-
lega stjórn með nægilegum
þingmeirihluta að baki sér, ef
hugur fylgdi virkilega máli í
því, sem uppi var látið af þeirrá
hálfu. Slík stjórnarmyndun
mistókst að vísu, þegar Alþýðu-
flokkurinn gerði tilraun til
hennar og leitaði hófanna hjá
Kommúnistaflokknum og Fram
sóknarflokknum um það, hvort
þeir myndu vera reiðubúnir til
þess að vera með í þriggja
flokka vinstri stjórn. Og vissu-
lega fer ekki hjá því, að hinn
neikvæði árangur af þeirri til-
raun hafi dregið mjög úr von-
um margra um það, að mögu-
legt væri að mynda slíka stjóm.
Hinsvegar var því haldið fram
bæði af Kommúnistaflokknum
og Framsóknarflokknum, að
með tilraun Alþýðuflokksins
hefði á engan hátt verið skorið
úr um það; myndun vinstri
stjómar þyrfti aðeins meiri und
irbúningstíma, ákveðnari og
víðtækari málefna grundvöll,
en hægt hefði verið að semja
um á svo stuttum tima, sem Al-
þýðuflokkurinn hafði til þess
að gera tilraun sína. Þessvegna
hafa nú viðræður milli vinstri
flokkanna þriggja verið teknar
upp á ný. Alþýðuflokkurinn hef
ir fyrir sitt leyti fallizt fúslega
á það, þrátt fyrir hinn nei-
kvæða árangur af tilraun hans
fyrir hálfum mánuði síðan.
Hann telur það svo mikils virði,
að takast megi að mynda
vinstri stjórn til að ráða fram
úr vandamálunum, að hann vill
ekkert láta óreynt í því skyni.
Vitanlega er það ekkert ann-
að en rugl, þegar Morgunblað-
ið er að reyna að koma því inn
hjá lesendum sínum, að slík
stjórn, vinstri stjóm, væri til
þess að sundra þjóðinni, en ekki
til þess að sameina. Það er eng-
in trygging fyrir því, að þjóð-
in sameinaðist, þótt fjögurra
flokka stjórn væri mynduð, eins
og Morgunblaðið viíl, sem ekki
gæti komið sér saman um neitt.
Það yrði bara til þess, að ekki
aðeins þjóðin, — heldur og
stjórnin héldi áfram að vera
sundruð, eins og á tímum „þjóð
stjórnarinnar“ sællar minning-
ar. Og það er líka svo langt frá
því, að við værum nokkur und-
antekning í heiminum í dag,
þótt hér yrði mynduð stjórn,
sem ekki allir flokkar stæðu að.
Þau eru þvert á móti sennilega
miklu færri löndin, sem nú hafa
samstjórn allra flokka, heldur
en hin, sem hafa aðeins meiri-
hlutastjórn, eins og venja var
í öllum þingræðislöndum áður
en ófriðurinn hófst.
Aðalatriðið er það, að fá
starfhæfa stjórn á þ i n g-
ræðisgrundvelli, stjóm,
sem hefði öruggan þingmeiri-
hluta að baki sér og væri fær
um að ráða fram úr vandamál-
unum á þann hátt, sem þjóðar-
heill krefst. Slíka þingræðis-
stjórn geta, eins og nú er á-
statt í þinginu, engir aðrir
flokkar myndað en iþeir þrír
flokkar, sem nú em að gera úr-
slitatilraun til þess að mynda
vinstri stjóm. Með engum sanni
verður því sagt, að álík stjóm,-
armyndun væri til þess fallin
að sundra þjóðinni, svo fremi
að minnihluti þingsins sýndi
þann þroska og ábyrgðartil-
finningu, sem allsstaðar er ráð
fyrir gert af stjóraarandstöðu í
þingræðislöndum.
Indriði miðill
.........
INDRIÐI MIÐILL.
Enduiminningar Brynjólfs
Þorlákssonar, söngkennara.
Þórbergur Þórðarson færði í
letnr. Víkingsútgáfan 1942.
0
NOKKRU eftir aldamótin
síðustu hófust hér rann-
sóknir á dularfullum fyrir-
brigðum. Einar Hjörleifsson
Kvaran og Haraldur Níelsson
stóðu fremstir í fylkingu þess-
ara rannsókna. Þeir voru báðir
einlægir rannsóknarmenn, —
sannleiksleitendur. v
Óáreittir fengu þeir ekki að
sinna tilraunum sínum. Fá-
fróðir menn á þessum sviðum
og miður góðgjarnir réðust á
þá og starfsemi þeirra. Manna
á milli voru þeir bornir last-
mælum, ritað um rannsóknar-
störf þeirra í blöðin og gefnir
út ádeilupésar.
Miðillinn var grunaður um
pretti.
Draugafélag kölluðu and-
stæðingar rannsóknanna félag
tilraunamanna. Og enn eiga
sumir menn örðugt með að út-
rýma draugahugmyndum sín-
um í sambandi við þessar rann-
sóknir. Þessar hugmyndir
þeirra hlytu að breytast, ættu
þeir kost á að sjá og . heyra
eitthvað af því fegursta og
dýrðlegasta, sem hljómað getr
ur og birst á miðlafundum.
Fyrsta starf rannsóknar-
mannanna hér var ærið tor-
velt. Það er seinlegt og vanda-
samt að þjálfa miðla, þótt þeir
sóu frábærum miðilshæfiteik-
um gæddir. Indriði var frábær
að fjölhæfni.
Æfinlega má búast við mis-
tökum og sérstaklega á byrj-
unarstigi rannsókna. Og auð-
velt eb að finna að því, sem
gert er. En svo er það oft, að
þeir, sem harðast dæma, eru
algjörlega ókunnir því, sem um
er að ræða. —
All-líklegt er, að Indriði
Indriðason hafi að einhverju
leyti verið sekur um smábrell-
ur og leikaraskap, ungur og
ærslagjam. Einnig' treystu sum-
ir þeirra, sem fundina sátu, of
mikið á góðgirni fólksins,
sögðu frá mörgu og fullyrtu
ýmislegt, sem vafi lék á. Það
er alkunnugt, að miðlar hafa
það til að svíkja, bæði sjálfrátt
Okkur vantar
krsikka til að bera Mþýðnblaðið
ti! kaupemda frá 1* Jaaáar fið
LindaroStn, RánargStD, Bergststræti,
BerggórngStn og VestnrgðtH.
Alfiýðublaðið.
Síibí 4900.
| Tilkynning
1 frð veitiBsasðlnni i OddMlovhðsiBi.
Á gamlárskvöld verða borð tekin frá í stóra salnum
aðeins fyrir þá, sem borða.
Þátttaka í borðhaldinu óskast tilkynnt fyrir kl. 4
í dag (miðvikudag 30. des.) ^
Maturinn framreiddur frá kl. 8—10. Hljómsveit
leikur frá kl. 8. J ^
og ósjálfrátt. Ríður þess vegna
á að rannsóknarmenn séu gjör-
athugulir.
Kunnugir menn, ályktunar-
bærir, telja fráleitt að ætla
Indriða miðli að hafa sífelld-
lega svikið — eða, að honum
hafi verið fært að leika stöð-
ugt á jafnmikla vitsmunamenn
eins og Einar H. Kvaran,
Harald Níelsson, Björn Jóns-
son, Björn Kristjánsson og
fleiri, sem voru í fyllstu alvöru
að athuga þessi merkilegu
fyrirbæri.
Bókin, Indriði miðill, sem
nýlega er út komin, fræðir
lesendur um ýmislegt, sem
gerðist í námunda við Indriða,
bæði á fundum tilraunamanna
og utan þeirra.
Þórbergur Þórðarson, rit-
höfundur, hefir skráð minning-
ar Brynjólfs Þorlákssonar. En
Brynjólfur var einn þeirra
manna, sem kunnugur var til-
raununum. Yirðist Þórbergur
hafa gert sér mikið far um að
grennslast eftir sannleiksgildi
atburða þeirra, er hann bók-
festir. Og hefir hann talað við
ýmsa menn, sem atburðunum
voru kunnir og borið saman
frásagnir þeirra við minningar
Brynjólfs. Þá hefir hann stuðst
við blaðagreinir frá þessu tíma-
bili, ritlinga og fundabækur
tilraunamanna.
Hispurslaust og skiljanlega
greinir Þórbergur frá viðtök-
um þeim, sem tilraunamenn
fengu í upphafi, hjá ýmsum
samborgurum. Frásögnin er
prýðileg eins og vænta mátti.
Briglinrlið
við Ránargötuna til sölu.
Upplýsingar í síma 4667
eftir kl. 7 næstu daga.
tvNDiK$M'Tiixym
St. EININGIN nr. 14.
Fundur í dag, miðvikudag kl.
8 e. h_ stundvíslega.
Fundarefni:
Inntaka nýrra fólaga og önn-
ur venjuleg fundarstörf.
Að fundi loknum:
Áxamótadansleikur.
Afhending aðgöngumiða hefst
kl. 6.
Ekki er bókin prentvillulaus.
Og skakkt er að telja menn
eiga heima á götunni, þótt á
þessum tímum sé. Rangt og
ljótt er að skella saman í eitt
óskyldum orðum úr ýmsum
orðflokkum. Ytraborð bókar-
innar er fallegt og pappírinn
sæmiilegur.
Öllum, sem að útgáfu bókar-
innar standa, ber að þakka.
Hallgrímur Jónsson.
SJÁLFSTÆÐISBLÖÐUN-
UM verður nú mjög tíð-
rætt um viðræður þær, sem
'byrjaðar eru xnilli Alþýðuflokks
ins, Kommúnistaflokksins og
Framsóknarflokksins um mögu-
leika á myndun vinstri stjóm-
air. Og Æá' þessar viðræðux
heldur kaidar kveðjuæ hjá þeim.
Morgunblaðið segir í aðal-
riitstjómargrein sinni ígær:
„ínnan fárra daga kemur alþingi
saman á ný. Ekkert bendir til þess,
að stjórnmálamennirnir hafi neitt
vitkast í jólaleyfinu. Þvert á móti.
Leiðtogar þriggja flokkanna hafa
notað jólaleyfið til þess að reyna
að finna grundvöll, er sameinað
geti þessa flokka um stjórnar-
myndun. Slík stjórn myndi ekki
sameina þjóðina, heldur sundra
henni og skapa nýja flokkadrætti
og rifrildi.
Séð frá flokkslegu sjónarmiði
væri það vitanlega mikið happ fyr-
ir Sjálfstæðisflokkinn, ef hinir
flokkarnir þrír mynduðu stjórn og
hann yrði eini andstöðuflokkur-
inn. Því að það er öllum ljóst, að
sá flokkur er bezt settur á þessum
tímum, er enga ábyrgð þarf að
bera á stjórnarframkvæmdum. En
hitt er jafn ljóst, að ekki er unnt
að vinna verra verk þjóðinni í
heild en gert væri með því, að
stofna til nýrrar úlfúðar í landinu.
Það getur enginn séð fyrir afleið-
ingar slíks framferðis.
Það er vissulega tími til kominn
að þjóðin sjálf láti stjórnmálaleið-
togana vita, að þessi vinnubrögð
séu ekki að hennar skapi. Hún á
að krefjast þess að flokkarnir hætti
rifrildinu og taki höndum saman.
Það er eina úrræðið út úr ógöng-
unum. Allt annað leiðir til nýrrar
ógæfu.“
Vísir isikrifar í aðalritstjórn-
argrein sinn. í gær:
„Ekkert verður um það fullyrt
hvort um vinstri samvinnu verður
að ræða, en eftir öllum sólarmerkj-
um að dæma kemur hún vart til
greina á þessum vetri, en öðru máli
kann að gegna á hausti komanda,
er alþingi kemur saman og af-
greiðir fjárlög fyrir árið 1944. Þá
kann margt að hafa skipazt á ann-
an veg en nú, þótt mjög sé ólík-
legt að dregið hafi að lokum ófrið-
ar þess, sem nú geysar um heim
allan. Er hitt sennilegra að enn sé
langt í land þar til honum lýkur
og við það verður íslenzka þjóðin
að miða allELr ráðstafanir sínar.
Fari það hins vegar svo, að FrEun-
'sóknarflokkurinn, Alþýðuflokkur-
inn og kommúnistar myndi stjórn
sameiginlega, er fullvíst að hún
fnuni sitja skammt að völdunum
og reynast verri en ekki. Sjálf-
stæðisflokkurinn þyrfti út af fyrir
sig ekki að harma slíkt, en að
sjálfsögðu myndi hann taka þátt í
hörmum og hörmungum þjóðar-
innar er séð yrðu endalok hinnar
svokölluðu vinstri stjórnar, sem
myndi sitja meðan sætt væri.“
Eins og menn sjá af þessum
ummælum beggja Sjálfstæðis-
flokksblaðanna, er það svo sem
ekiki flokiksfiyggjan, sem veldur
.andúð þeirra á hinum nýbyrj-
uðu viðiræðum um vinstri
stjórn. Nei, það er öðm nær.
Sjálfstæðisflokkurinn gæti vel
við það unað, að hún yrði mynd
uð. Hann myndi græða á því að
vera áhyrgðarlaus segja þau.
En það er Þjóðin, sem þau bera
fyrir brjósti. Og hver efast svo
sem um þ.að, eftir þátt flokks
þeirra í þjóðstjóminni, í sam-
stjóm h-ans og Framsóknar-
flofcksins, gerðardómsstjórninni
svo að ekki sé nú minnsit á af-
refcin, sem eíftir hina hreinu
flokiksstjóm Ólafs Thors liggja?