Alþýðublaðið - 31.12.1942, Blaðsíða 2

Merkasta heimsóknin hingað á árinu
ALTA ATLANTSHAFSINS“, þannig hefir ísland oft verið nefnt á máli styrjaldar-
þjóðanna á árinu 1942, sem nú er að líða. Bandamannaþjóðirnar líta á ísland sem
jafnþýðingarmikla varðstöð í Atlantshafi fyrir skipalestir og flutninga frá Ameríku til Bret-
lands og Rússlands og Malta er í Miðjarðarhafinu fyrir flutninga Bandamanna um það.
ísland er í alþjóðaleið — íslendingar sitja í stúkusæti og horfa á einn þýðingarmesta þátt
styrjaldarinnar: orustuna um Atlantshaf. — Margir sögulegir viðburðir hafa gerzt hér á landi
á þessu ári. Hinna innlendu viðburða er getið annars staðar hér í blaðinu. Einn hinna
merkustu viðburða hér á landi í sambandi við styrjöldina var koma Marshall, yfirhers-
höfðingja Bandaríkjanna, hingað síðastliðið sumar. — Myndin sýnir yfirhershöfðingja
Bandaríkjahersins við komu sína hingað fyrir dyrum
grennf Reykjavíkur.
af bústöðum hermannanna í ná-
HræislaalmenningsviAnjja
rottutepnd er istæiulans.
....•+.— .—■
EngjiBs mf rottnteguiid taefir fiutzt
hiisgað i morg ár«
á ht. Hún hefir haMist við hér
Nýjársræðnr riEtis-
síjóra og tveggja
ráðberra.
RIKISSTJÓRI, forsætis-
ráðherxa og dóms- og
menntamálaráðherra tala í
útvarp til þjóðarinnar í
kvöld og á morgun.
Forsætisráðherra dr. Bjöm
Þórðarson flytur ávarp sitt
klukkan 20.30 í kvöld, en
síðan flytur dóms- og mennta
málaráðherra Einar Amórs-
son á eftir ávarpinu ræðu.
Ríkisstjóri Sveinn Bjömsson
ávarpar þjóðina klukkan 1 á
nýjársdag.
AUar verzlanir
hér í bænum verða lokaðar um
áramótin ei snog hér segir: í dag
verður búðum lokað kl. 4 eftir há-
degi. Á laugardaginn verða búðir
ekki oþnaðar vegna vörutalningar.
Tilkynnlng
frá forsætisráðuneytinu. Forsæt-
isráðherra verður til staðar í emb-
ættisskrifstofu sinni í stjórnarráð-
inu á nýjársdag kl. 2,20—4,20 fyr-
ir það fólk, sem kann að vilja bera
fram nýjársóskir við hann.
*
*
RÁLÁTAR sögur hafa
gengið hér Reykjavík
undanfarið og hafa jafnvel
einnig borizt út um land að
hingað væri kominn mikill
vágestur frá Ameríku, sem
myndi valda okkur íslending
um slæmum búsifjum á
næstu árum. Átti þetta að
vera svört aímeríksk rotta,
mjög stór, sem tímgaðist á-
kaflegt ört og nsesta ómögu-
legt væri að útrýma, en hinn
mesti skaðræðisgripur í hí-
býlum manna, ökrum og
görðum.
Alþýðublaðið sneri sér í gær
til Ágústs Jósefssonar heil-
brigðisfulltrúa og spurði hann
um þetta. Hann svaraði:
,,Ég veit ekki betur en að hér
sé um algera slúðursögu að
ræða. Mér vitanlegá er engin
stór svört rottutegund til hér á
landi og hefir aldrei verið. Á
síðustu stríðsárum fluttist hing-
að ný xottutegund, lítil og dökk
S
s
s
s
s
s
N
/ s
síðan, enda er mjög erfitt að
útrýma henni, þar sem hún tek-
ur illa eitri, sem lagt er fyrir
hana. — Síðan hernámið byrj-
aði hefir ekki borið venju frem-
ur á þessairi svörtu rottu, en
hins vegar hefir rottugangur
■aukist tö'luvert í bænum og er
það einkum vegna þess að rottu
eitur það sem áður var notað
var ófáanlegt eftir að samgöng-
ur tepptust við Danmörku
(Ratin).
Á þessu ári gerði bærinn samn
ing við Aðalstein Jóhannsson
meindýraeyði og hefir hann
haft eitrunarstarfið á hendi síð-
an. Rottueitrið, sem bann notar
útvegar hann sjálfur frá Amer-
íku. Um árangur af starfi hans
get ég ekki sagt að svo stöddu,
en hitt skal viðurkennt að
rottugangur er mikill í bænum,
bæði í húsum og á .bersvæði.
Vonandi verður eitrunarstarf-
inu haldið áfram, ef eiturefni
fæst og gerðar tilraunir til að
útvega sterkara eitur. Til við-
'bótar skal ég geta þess að 'her-
inn hefir líka með höndum
rottuútrýmingu og sjá hertmenn
um það.“ ,
Eins og sjá má af ummælum
heilbrigðisfulltrúa er ótti al-
mennings við nýja rottutegund
sem átti að vera kotmin hihgað
alveg ástæðulaus. Og er furðu-
legt- hvemig svona sögur geta
myndast.
Hins vegar er allútbreidd í
Ameríku svokölluð Bisaxnrotta,
sem er stór og dökk, tímgast
mjög ört og hinn mesti vágest-
ur.. En hún er ails ekki 'hér og
ikesmisÆ vonandi eldrei hingað.
í
Á nýársdag
Sérstakur bátíðamatnr,
Daasad milli kl. 3,30 — 5.
Hótel Borg.
—' ♦ ......
Skipulagsnefnd hæjarins og bæjar*
ráð leita að lausn á deilumáli.
ÞAÐ hefir oft verið talao um það að lítil fyrirhygg^a
hefði á undanfömum áratugum verið höfð um skipu-
lag Reykjavíkurbæjar og þeir menn og þær stofnanir sem
hafa haft þessi mál með höndum hafa fengið mörg óþvegba
orð að heyra fyrir sinnuleysi í þessum efnum. En það hefir
oft verið úr vöndu að ráða í þessu efni. Borgin hefir byggsfc
ákaflega ört og það hefir valdið því að ekki hefir verið
nægilegt ráðrúm til nákvæmra athugana, enda ber bær
okkar svip þess.
En nú ætti þessnxn málum að vera þann veg komið, að chhi
þyrfíi að hrapa að neinu og skipui. bæjarins lægi íyrir. Þeíía muíi
og vera svo í aðalatriðum, þó að ýms smærri atriði séu enn ekks
full ákveðin.
Undanfarið hefir verið uppi
nokkuð deilumál, sém nauðsyn-
legt er að almenningur fylgist
nokkuð með. Deilt er um eitt
einasta hús, sem á að standa við
eitt fjölfarnasta horn bæjarins,
við eina fegurstu götima. Þetta
er hús Sveins Zoega við neðri
cnda Skólavörðustígs, og hefir
þegar verið hafin bygging á því.
Vegfarendur hafa allt frá því,
að farið var að grafa fyrir þessu
húsi, en síðan munu nú vera
xnargir mánuðir, furðað sig á
því, að Ieyft skyldi að byggja
húsið þannig, eða út í gangstétt-
ina.
Um þetta hafa farið bréf milli
bæjarráðs og skipuLagsnefndar,
og enn mun ekki engin fullkom-
in lausn á því, svo að bæði 'bæj-
arráðið og skipuílagsnefndin
megi við una. Er þó ekki ástæða
til að ætla annað, en að húsá
þessu verði skipaður 'bás í sMpu-
laginu iþama við Skólavörðustíg
þannig að ekki verði til lýta eða
trafala.
Skipulagsnefndin skrifaði
bæjarráði bréf 17. þessa mán-
aðar og lagði til, að imálið yrði
ieyst mjeð þeim hætti, að ak-
breidd Skólavörðustígs verði 10
metrar, en hvör gangstétt 2,5
metra, 'breið, íþannig, ,að <gang-
stétt iþeim megin, sem hús
Sveins Zoega er, verði færð inn
í gegn um ineð'stu hæð hússins,
en til þess er það talið hafa
nægilegt xými. Komi þannig
yfirbyggð gangstétt, 2,5 metra
'hreið, igegnum neðstu hæð
húsa allt að Ingólfsstræti, eða
meðfram 'húsum þeim, sem
liggja að fyrirhuguðu torgi, sem
verður iþax sem nú er Silkibúð-
in, og upp fyrir hið gamla hús
Helga Zoega, á horni Banka-
strætis og . Skólavörðustígs.
Burðarsúlur útveggja á efri
hæðum kærnu iþá í stéttarbrún.
Með þessu taldi skipulagsnefnd
bezt úr málinu leyst, og yrði þá
breidd götunnar á kaflanum
upp að Bergstaðastíg 15 metrar
í stað 12,5, sem upphaflega
hafði verið ákveðið. Bæjarráð
íéllst ekki á þessa tillögu skipu-
Ta’gsnefndar, án þess þó að fram
kæmi bein ályktun um lausn
málsins á þeim fundi bæjarráðs,
en hann var haldinn 18. þ. m.
iSTú mun hafa komið fram ný
tillaga um lausn málsins.
Er þar lag’t til að horfið verði
að því, — sem á líkan hátt getur
bætt úr, að svo miklu leyti sem
snertir fjarlægð milli húsa (15
m.) — aó' draqa húsaröðina inn-
ar, strax og umræddri nýbygg-
ingu lýlcur, og halda svo þeirri
byggingalínu allt að Bergstaða-
stræti.
Er sú ráðstöfun talin talsverð
bót í máli, þar sem Zoéga-húsið
stendur í framtíðinni opið a0
torgi, sem ætlað er að komi á
gatnamótum Laugavegar, Ing-
ólfsstrætis og Skólavörðustígs
(húsalína beygir inn að Ingólfs-
stræti um það bil sem norður-
gafl nýbyggingar Zoega er nú,
en gömlu húsin að götu hverfa
með öllu skv. tillögum þeim, er
bæjarráði hafa verið sendar).
Að lokum er það að segja um
götuþreidd Skólavörðustígs, að
skv. eldri uppdráttum hefir bil
milli húsa verið staðfest 12,5
metrar og stígurinn að mestu
byggður skv. því, þar sem var-
anleg steinhús hafa verið reist.
og í framhaldi af því hefir hús
■Zoega verið sett niður skv. því
sem komið var ofar við götuna.
Bæjarráð mun nú taka af-
stöðu til þessarár tillögu, hvort
sem það gengur inn á hana eða
ekki. En almenningur mun
fylgjast vel með þessu máli.
Hann hefir orðið vitni að ýms-
um slæmum mistökum í skipu-
lagi bæjarins á undanfömum
tveimur áratugum. Mörgum
mun finnast að eina fullkomna
lausnin sé að færa húsið inn
um 2—3 metra, því að ef það
verður ekki gert kemur bugða
á Skólavörðustíginn naðst og er
það til stórlýta.
Hátfðisalnr Mennta-
skðlans opnaðor með
fflikilli viðhðfn.
HÍTÍÐASALUR Menntaskól
ans, þar sem margir merk-
ir viðburðir % sögu íslendinga
hafa átt sér stað, var í fyrra-
kvöld hátíðlega opnaður í fyrsta
'sinn eftir endurheimting skóla-
hússins úr höndum setuliðsins.
Þótt skólinn hafi nú þegar
starfað í gamla húsinu síðan í
haust, var viðgerð á kennslu-
stofunum látin ganga fyrir og
salurinn tekinn á eftir. Var og
ætlunin að gera vel og rækilega
við hann og hafa hann sem lík-
astan því, sem hann var upphaf-
lega.
Salurinn er nú að mestu til-
búinn og var opnun hans einn
liðurinh í jólagleði nemenda.
Hefir það verið venja undanfar-
in ár að skreyta salinn fyrir
jólagleðina, •
Hátíparsalurinn, þar sem al-
þing var háð um. margra ára
skeið og þar senj t’j óðfu ndm inn
var haldinn 1831, hefir verið
hvítmálaður, en neðri hluti
vegjanna er blár. Allmikið af
gylltu skrauti er í salnum. Á
veggjum salarins eru málverk
af öllum rektorum skólans, svo
og af fjórum konungum ísland#
og Danmerkur.