Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 26.01.1936, Qupperneq 3

alþýðublaðið
3
^ísu nokkur hlutverk meðal
aanars í „Ræningjunum“ eftir
Sehiller, „Verkfallinu“ eftir
Boyer og nokkrum fleiri leik-
ritum, en alt voru þetta smá-
tíutverk, sem mér þótti lítið til
kotna.
Nokkru síðar kom hingað
ðanskur leikflokkur undir stjóm
í*ntz Boesens og réðist ég til
hans til að leika nokkur hlut-
verk. Hann sýndi hér oft og alt
af á dönsku, og lék ég t. d. eina
aðalpersónuna í „Elverhöj“.
Fyrsta einkaskemU
unin.
Qg svo kom að því merkilega
átriði í æfi minni, að ég ákvað
halda eigin skemtun í Iðnó.
% gekk í marga daga titrandi
Urn göturnar af spenningi yfir
Því. hvemig þetta myndi ganga,
yfn- því hvort ég myndi fá
hokkra aðsókn og einnig því,
tvemig ég myndi standa mig.
Og svo fór ég að selja' að-
göngumiðana, kaldur og heitur
a vód, með titrandi róm, og að-
góngumiðarnir voru rifnir út á
8vipstundu og síðan hafa allir
aÖgÖngumiðar, sem ég hefi gef-
'**’ út á mitt eigið nafn verið
r:>fnir út á svipstundu. Þetta
Viir í marz 1912. Á þessari
súemtun hermdi ég aðallega
eftir ýmsum leikurum úr Leik-
félaginu. Ég fekk dynjandi lófa-
^lapp 0g ágæta, dóma, og tók
úæinn með stormi, eins og sagt
<ör °g endurtók skemtunina hvað
^ftir annað. Og nú bauð Leik-
félagið mér aftur hlutverk, sem
^ þóttist geta unað við. Lék
^ þá aðalhlutvei'kið í
yj^berlock Holmes“, er Jens B.
aage hafði þó leikið áður
^výðisvel, eins og við var að
.. af honum. Nú var hann
töbeinandi, og góður og sam-
^kusamur leiðbeinandi. Ég
kk einnig góða dóma í þetta
,akifti. Og nú, eftir að hætt var
sýna þetta leikrit, tók ég mér
að
^érð 4 hendur og fór út á land,
’ alt sem ég átti til af hug-
( kki, gamni og alvöru og hélt
etntanir á mörgum stöðum
^ staðar við geysilega aðsókn
Jjf síðan hefi ég haldið því
^.rn, en hætti því þó um
0 kurra ára skeið, eins og ég
síðar að. Á þessum ferða-
§Um um landið hefi ég eign-
fjÖlda marga vini, sem alt
a£na mér, þegar ég kem og
úm Staðar er eS borin á hönd-
K ’ Þegar ég kem og á hvaða
a sem ég kem.
Aftur iil Hafnar.
Árið 1914 fór ég aftur til
^au
Pmannahafnar og réðist þá
til „Nordisk Film“, sem þá var
mikið kvikmyndafélag. Ég lék
þá fyrsta skifti í kvikmyndum,
en alt af fremur lítil hlutverk,
enda var ég byrjandi. Ég fekk
þó sæmilegt hlutverk í einni
kvikmynd, sem hét „Barnið“,
þar sem ég lék stúdent og var
sú mynd á þeim árum sýnd hér
í bænum.
Ég hefi fulla ástæðu til að
ætla að ég hefði komist á hina
grænu grein þama hjá „Nordisk
Film“, hefði heimsstríðið ekki
skollið á um haustið 1914 og
kipt fótunum algerlega undan
félaginu. Það hafði mikinn og
góðan markað í Þýzkalandi, en
hann lokaðist algerlega um leið
og stríðið braust út og varð fé-
lagið að hætta.
Ég fór þá heim um haustið,
og hélt skemtanir bæði hér í
bæniun og úti um iand. En mig
•r
Bjanii sem „i>ergkóngurinn“ í
„Kinnarhvolssystrum“.
dreymdi enn dagdrauma og mig
hefir eiginlega alt af dreymt
slika drauma. Ég vildi nota öll
tæk ifæri, hvar sem þau byðust,
og ég vildi ekki einungis bíða
þess, að þau bærust upp í hend-
ur mínar, ég vildi búa þau sjálf-
ur til, já, heldurðu ekki að það
sé fjári sniðugt, að reyna að
búa sór sjálfur tækifæri?
Á leið til New York
Kvikmyndimar voru um þetta
leyti fyrst fyrir alvöru að ryðja
sér til rúms og þá aðallega í
Ameríku, þar sem alt átti þá
upptök sín. Sjómenn, verka-
menn, iðnaðarmenn og yfirleitt
alls konar fólk úr öllum stétt-
um, cem hylti mig á hverri
skemtun æsti mig upp og gaf
mér hugrekki til stórfeldra
ákvarðana, sem ég gekk lengi
ANDRÉS BJÖRNSSON OG BJARNI í „SHERLOCK HOLMES '.
vel með, eins og ólétt kona. Ég
safnaði fé, smakkaði ekki neitt,
sparaði og var nirfill, eins og
„Sæmundur með sextán skó“,
vinur Guðbrands Jónssonar, og
fastákvað það, að fara til ,Áme-
ríku.
Ferðir voru þá mjög tíðar
héðan til Vesturheims. Evrópa
var öll lauguð í blóði sinna sona,
sem drápu hvern annan fyr-ir
auðvaldið og hershöfðingjana,
og svo lagði ég af stað einn
góðan veðurdag með veskið fult
af peningum, og þegar ég sigldi
út úr höfninni datt mér í hug
vísa Káins:
„Svo flúði ég feðra grundu,
mér fanst þar alt of þurt.
Að leita fjár og frama,
ég fullur sigldi burt.“
Svo sigldi ég eins og herkóng-
ur gegn um tundurdufl, hugsa
ég, og ails konar djöfulskap og
kom fyrst til Halifax.
Ég kom þangað í maí. Hefði
ég komið þangað einum degi
áður, þá hefði heimurinn líkast
til mist mikinn mann á voveif-
legan hátt, því að þann dag varð
ægileg sprenging á höfninni.
Herskip, hlaðið af sprengjum
og alls konar morðtólum sprakk
í loft upp á höfninni. Skip sundr-
uðust, fjöldi húsa við höfnina
hrundi, mikill f jöldi týndi lífi og
mörg hundruð manna særðust.
Um líkt leyti og við komum til
Halifax kom Gullfoss þangað og
með honum var skáldið Stephan
G. Stephansson á leið heim til
íslands.
Svo fórum við frá Halifax og
héJdum til New York.
Ég man, hvað ég logaði af
eftirvæntingu eftir að fá að sjá
þessa miklu borg, með skýja-
kljúfunum og öllum miljóna-
mæringunum. Er við sigldum
inn til borgarinnar var mikil
þoka yfir öllu. Ég horfði eftir-
væntingarfullum augum
lands, en sá ekkert lengi vel.
Alt í einu virtist mér sem ég
sæi fjallstind gægjast fram í
heiðríkjunni, hann var Ijós og
þráðbeinn, mér fanst þetta ein-
kennilegur fjallstindur, enda
kom það brátt í ljós, að þetta
var einn af skýjakljúfunum, og
fyrst, er ég kom auga á Frelsis-
gyðjuna sýndist mér hún
„slaga“.
/ Chicago - Fyrsti
k vikmyndaleikurinn
Ég var ekki lengi í New "!ork
að þessu sinni. Ég skoðaði eins
mikið af þessari miklu borg og
ég mögulega gat á svo stuttura
tíma, aðallega listasörnm, eu
hélt svo til Chigagó, til vinar
míns þar. Ég hafði kynst hon-
um meðan ég var í Kaupmanna-
höfn, en hann var Norðmaður
og var nú blaðamaður í Chigago
Ég hafði skrifast á við liann í
öll þessi ár. Hann tók mér opn-
um örmum og ég dvaldi á heim-
ili hans meðan ég var að leita
mér atvinnu, sem ekki var þó
hélt svo til Chigago, til vinar
innflytjendur kallaðir „græn-
jaxlarnir".
Ég fekk svo vinnu við leik-
tjaídamálun og vann að því um
skeið, en eftir því sem ég komst
betur inn í málið og samlagað-
ist hinum nýju aðstæðum, fór
ég að nálgast kvikmyndafélög-
in og skrifstofur þeirra. Á þess-
um árum var aðalkvikmynda-
framleiðslan í Chigago. Þá voru
stærstu kvikmyndafélögin þar
„Essany“ og „Vitagraph". —
Chaplin byrjaði hjá „Essany“
og lék þar í smámyndum, sem
þegar eru fyrir löngu orðnar
kunnar, en ári áður en ég kom
hafði Chaplin flutt sig til Holly-
wood ásamt fleiri leikuruni.
Ég fekk svo loks tækifæri.
Ég fekk hlutverk í kvikmynd,
til | sem átti að sýna atvinnurekst-