Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 08.03.1936, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÍSLENZKIR SAGNAÞÆTTIRt
Frá Otáel Vagnssyni.
Skrásett af Jóhanni Hjaltasyni kennara.
(Höf. þáttar pessa, Jóhann
Hjaltason kennari, hefir tvö síð-
ast liðin ár í frístundum sínum
frá kenslustörfum fengist talsvert
við að safna sögum af einkenni-
legum mönnum, svo og lýsingum
af lifnaðar- og atvinnuháttum við
ísafjarðardjúp. En þar hefir hann
stundað kenslustörf. Aðalheimild-
armaður pessarar frásagnar, Kol-
beinn Jakobsson sýslunefndar-
maður , áður lengi bóndi í Unaðs-
dal og nú háaldraður, er manna
gneindastur og mjög vel að sér
mm margt. Hann var um 40 ára
skeið samtímamaður Otúels
Vagnssonar.)
TOEL var sonur Vagns Ebe-
^ nezerssonar, bónda á Dynj-
anda í Grunnavíkurhneppi. Standia
að peim feðgum góðar og merk-
ar ættir, sem nánar má sjá í
Sýslumannaæfum Boga Bene-
diktssonar.
Um Ebenezer var pví trúað af
almenningi,. aö hann væri fjöl-
kunnugur, og lá jafnvel hið sama
orð á Vagni syni hans, enda var
pá enn hjátrú mikil meðal al-
pýðu og skrök mörg og hindur-
vitni talin sannleikur.
Otúel mun hafa farið ungur
að heiman og eigi með sér flutt
nein auðæfi úr föðurgarði. Þó var
faðir hans hinn bezti búpegn.
Sennilegt má telja, að Otúel
hafi í uppvexti sínum verið lán-
aður smali að Arnardal við Skut-
ulsfjörð, pví að svo sagði hann
síðar, að pegar hann hefði verið
að smala par inn um Básiana
(örnefni fyrir innan Arnardal), pá
hefði mörg æðarkollan legið.
Hefir hann pá æft sig í steinkasti,
en í pví var hann mikill lista-
maður, eins og síðar kom fram.
Ekki er fullkunnugt, nær Otúel
er fæddur, en líklegt má telja,
að pað hafi verið á árunum frá
1830—1837. Eigi er heldur að fullu
víst, nær hann flyzt að norðan, en
trúlega hefir pað verið nokkiu
eftir 1850. Full vissa er fyrir pví,
að árið 1857 er hann húsmaður í
Bæjum á Snæfjallaströnd, pá bú-
laus og sennilega ókvæntur. Árið
eftir flyzt hann svo að Snæfjöll-
um og mun um pað leyti hafa
kvongast konu sinni, Dagmeyju.
Son áttu pau einan barna, sem
heitinn var Ebeuezer eftir afa sín-
um.
Otúel stundaði jöfnum hönd-
um sjó og land, og pó líklega
meira sjó, enda varð hann brátt
nafnfræg sela-, refa- og hnísu!-
skytta, svo að fáir eða engir
stóðu honum par á sporði.
Það mun hafa verið upphaf
skotfrægðar hans, að Ásgeir
„grósseri“ Ásgeirsison á Isafirði
fékk hann til að skjóta fyrir sig
seli, er hann svo hafði í hákarla-
beitu. En Ásgeir lét allmikið
stunda hákarlaveiðar, sem pá var
ábatavænleg atvinnugrein.
Til pessa starfs fékk hann af
Ásgeiri byssu góða, sem hann
kallaði „gula laufann“, pví hún
var gulskeft (laufi er eins konar
gælunafn, sem alment er notað á
Vestfjörðum um byssur).
"DYSSA pessi var framhlaðn-
ingur eins og pá var títt,
og var frábært vopn að langdragi'
og pví, hversu vel hún fór með
skot. Bar Otúel hana jafnain síðan
í veiðiferðum og oft pess utan,
par til hann misti hana af ó-
happi, eins og síðar mun sag°t
verða.
Seladrápið fyrir Ásgeir stund-
aði Otúel einna mest norður á
Jökulfjörðum. Var par mikið um
seli, einkum á Hesteyrarfirði, sem
var friðlýstur. 1 fierðum pessum
var hann við priðja mann. Hét
annar fylgdarmanna hans Torfi
Torfason, hávaxinn maður og
phekinn og par eftir sterkur.
Hann var síðastur manna hér við
Djúp, sem skutlaði hvali, eða
járnaði, sem svo var kallað.
Eitt sinn pegar peir Otúel koma
innan af Hesteyrarfirði með hlað-
inn bát af sel, fara Hesteyringail
(fram 5 á báti og ætla sér að taka
af honum veiðina, með pví að
hún var skotin á friðlýstu svæði.
Þegar pieir koma að bát peirra
Otúiels, grípa peir um hnífil hans
og vilja ráða til uppgöngu. Þó
er á peim hik nokkurt, og mun
peim hafa litist mennirnir óá-
rennilegir. Segir Otúel pá við
Torfa: „Farðu fram í og losaðu
bátinn.“ Lætur hann eigi segja
sér pað tvisvar, en grípur skorðu
í hönd sér, reiðir hana upp við
pann eða pá, er um hnífilinn
halda og segir: „Mér er skipað að
Iosa.“ Þora Hesteyringar pá ekki
annað en sleppa, og höfðu peir
ekki meira af Otúel né selnum.
Ekki mun petta tiltæki Otúels
hafa verið kært. Þeir, er par áttu
hlut að máli, vissu, að við stóran
var að deila, par ®sem Ásgeir
„grósseri" var í bakhöndinni.
Það var sérkennilegt við skot-
fiimi Otúels, hversu fljótur hann
var að ná miði, pví svo virtist
peim, sem á hann horfðu, að
hann miðaði alls ekkert, heldur
brá hann upp byssunni leiftur-
snögt og skotið reið af á sama
augnabliki.
■p1 TT sinn voru peir í sela-
snuðri inni á Leirufirði Otúel
og bróðir hans Alexander, sinn á
hvorum bát og báðir við priðja
mann.
Þá kemur selur í færi við bát
Alexanders, en bátur Otúels er
liengra frá í sömu línu, pannig,
að bátur Alexanders er á milli.
Þá ríður af skot hjá Otúel yfir
höfiuð peirra Alexanders og áður
en hann fiengi ráðrúm til að
skjóta. Reis síðan præta milli
peirra bræðra út úr selnum, pvi
að Alexander póttist eiga rétt til
hans, par sem hann hefði verið
í skotfæri frá sér.
Eitt sinn var Otúel staddur á
ísafirði. Lá par pá inni danska
herskipið Díana. Voru dátar og
fioiingjar í landi við skotæfingar
í svokölluðum Norðurtanga.
pá var maður að nafni Vialdemar
Örnúlfsson búðarpjónn í Neðsta-
kaupstaðnum. Spyr hann Otúel,
hvort hann myndi ekki hafa gam-
an af að labba til hinna dönsku
og sjá hvernig peir haldi á byssu.
Játar Otúel pví, og fier Valde-
mar með honum á fund Danannia,
par sem hann var fær í málimu,
en hinin ekki.
Valdemar segir svo foringjun-
um, að hér sé maður kominn,
sem leiki hugur á að skjóta til
marks peirra. Segja peir pað vel-
komið og fá Otúel riffil í bendur.
En á pví verkfæri hafði hann eigi
snert fyrri.
Skotmennirnir höfðu kúlu á
sjónum par framundain, siem peir
skutu til, en hittu sjaldan eða
aldrei. Otúel bregður upp riffl-
inum og skýtur pegaar, eins og
hans var vani, og hitti markið í
fyrsta skoti.
Hinn útlendi foringi, sem Valde-
mar hafði gefið sig á tal við,
verður mjög undrandi yfir leikni
Otúiels og spyr, hvort hann hafi
verið hermaður og pann veg feng-
ið æfingu í meðferð skotvopna.
En Valdemar segir pað ekki vera.
Sé petta aðeins íslenzkur bóndi
og sjómaður, sem sjálfur hafj
kent sér pessa ment án allraf
fræðilegrar pekkingar. En fii**
undrast pví meira.
ÐRU sinni er Otúel staddur á
^ ísafiirði og hittir par verzlu*-
arstjóra Hæsta-kaupstaðarins, sen*
Riis hét. Frammi á Pollinum 14
farmbátur, sem verzlunin átti, og
um 50—60 faðma undan laindt
Riis tekur nú spesíu úr vas*
síniun og segir við Otúel, að han*
megi eiga hana, ef hann geti kast-
að henni fram í bátinn svo að
hún liggi par, en ella verði hano
að borga hana. Otúel tekur pessu
vel, kastar og hæfir bátinn á pan*
hátt, sem tilskilið var, og vinnur
par með peninginn.
Það var sem sé ekki síður frá-
bært lum Otúel, hversu harðskeyt'
ur og beinskeytur hann var 1
steinkasti, en skotfimi haus. Er
pað margra manna sögn, er *
horfðu, að eitt sinn á Snæfjöllu®
vom sjómenn par að kasta stein-
um í mark, til gamans sér að
reyna hæfni sína. Otúel horfir ®
pá um hríð og segir síðan: ,.J®
ungi, hielvízkir klaufar em pið-
(Ja ungi var orðtak hans.) Þeir
biðja hann pá betur gera, ef bano
pykist hetur kunna. Segir hann,
að svo skuli vera, og velur sér
stei'na nokkra, er par lágu, og lh'
ast síðan um eftir hæfilegu marki,
pví að pað, sem piltar höfðu áð-
ur, pótti honum of lítilfjörlegt og
frægðarlaust að hitta.
í fjömnni fram af SnæfjalM'
bænum er steinn einn, nefnduf
Bæjarhöfuð eða Bæjarhaus.
Þar sat nú máfur á steininuW,
og finst karli hann hæfilegt marlp
en pað er a. m. k. 100 faðma
kast heiman frá bæ, par
Eatfibætir.
Það er vaiids
að gera kaffi
vinum ^
hæfis, svo að
hinn r é 11 *
kafíikeimur
haldi sér.
Þetta hefir
G. S. kaffi'
bætir tekist.
Munið að
biðja næst
nm G. S.
kaffibætL
Hann svíkur
engan.
Beynið sjálf-
Keynslan
ólýgnusf.