Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 03.05.1936, Blaðsíða 4

4
ABÞÝÐUBLAÐIÐ
Uppruni guðanna.
■Jl/TEÐAL hinna gömlu þjóð-
flokka voru guðirnir skap-
■aðir í mannsmynd; menn tileink-
uðu guðunum skapgerðareiukenni
mannanna, bæði kosti >og lesti.
Framleiðendur gyðingiegrar og
kristinnar trúar aftur á móti létu
mennina vera skapaða í guðs
mynd. Niðurstaðan varð því sú
'sama í báðum tilfellum; pað átti
að sannast, að mennirnir væru
guðlegs uppruna, og ættu því rétt
á pvi að ráða yfir öllu, sem ekki
væri guðlegs uppruna. Allir guð-
ir, heiðnir, gyðinglegir og kristn-
ir voru skapaðir af mönnum.
Aðíeins í einstökum tilfellum er
hægt að grafa það upp, á hvem
hátt guðir hafi orðið til, því að
þeir, sem einhvern hagnað hafa
af trúarbrögðunum, hjúpa upp-
runa þeirra dularslæðu.
Ein af stjömum himinsins visar
konungum fjarlægra landa veg til
jötunnar, himnarnir opnast og
básúnuþeytarar veita fjárhirðun-
um ókeypis konsert. í Bandaríkj-
um Norður-Ameríku er sá maður
stimplaður guðlastari, sem reyn-
ir að afJa sér þekkingar á til-
orðningu kristinnar trúar. Aftur
3 móti þykir það ekkert guðlast
að rannsaka uppruna heiðinna
guðshugmynda og gera opinberar
niðurstöður rannsóknanna.
Hér fer á eftir ofurlítil frásögn
um tilorðningu Indiánaguðs eins;
það var að vísu grá rneri, fædd á
Spáni, en að öðru leyti hinn þén-
anliegasti guð.
T-\ EGAR Fernando Gortez
(spanskur hiershöfðingi, sem
náði Mexico frá Aztekum á ár-
unum 1519—1521) hafði náð
Mexioo á sitt vald, tókst hann
******
enn bá eina! Þú hefir
ekki kvnst kreppunni enn
þá. Nei, ég nota Mána og
kemst hjá öllum hugleið-
ingum um kreppuna.
ferð á hendur til Honduras. í
Mðangri þessum ætlaði hann sér
að finna suind milli Atlantshafsins
og Kyrrahafsins, því á þeim tím-
um álitu menn, að megiinlönd
Suður-Amieriku og Norður-Amer-
íku væru aðeins tvær stórar eyj-
ar, og væri sund á milli þeirra.
Á flerðalagi þessu kom Gortez
til Pietenvatns, sem er stórt vatin
í Guatiemala. Við strendur þiessa
vatns og á eyjum i vatniinu hitti
Cortez Indíána, sem tóku á móti
honum og fylgdarliði hans með
svo höfðinglegri gestrisni, að ef
hann hefði ekki hitt þá, hefði
hann og lið hans áreiðanlega
farist á gnesjunum eða í fenjuln-
um.
Indíánar þessir gátu ekki feng-
ið af sér að synja gestum sínum
nokkurrar bónar, og gengust þeir
inn á það með glöðu geði að láta
skírast og gerast kristnir. Á tveim
dögum voru allir Indíánamir, sem
höfðu safnast saman, eins og til
veizlu, skirðir, og svo var bróð-
urkærleikur þeirra og friðarvilji
mikill, að þteir horfðu aðgerða-
lausir á Spánverjana brjóta iniður
hof þieirra og hina gömlu guði.
Þieir meirá að segja gátu ekki
annað en skemt sér yfir djöful-
gangi Spánverjainna, því svona
einkennilegar aðfarir höfðu þeir
aldrei áður séð.
Indíánar þessir lifðu á fiski úr
vatninu -og dýrum skóganna, en
þieir áttu hvorki silfur, gull né
dýxa steina. Þess vegna hafði
Gortez skamma viðdvöl þar.
En til þess að gera skirnamt-
höfnina sem hátíðlegasta og sýna
Indíánunum dýrð og veldi hins
hvíta kynþátts, hélt Cortez her-
sýningu daginn áður en skírnar-
athöfnin hófst og lét skjóta úr
nokkrum fallbyssum.
T NDÍÁNARNIR höfðu aldnei séð
■*■ annað eins. Þrumur og eld-
ingar fallbyssnanna, skrúðganga
mimkanna og riddarahiersýningin
hafði mikil áhrif á þá, eins og til
var ætlast. Indíánarnir áttu að
sánnfærast um það, að þjóð sú,
sem slíkt gæti afrekað, ætti sér
miklu merkilegri guð en þieir.
En þó merkilegt megi virðast,
voru það ekki fallbyssurnar, sem
höfðu dýpstu áhrifin á Indíánana,
heldur riddaramir og hestarnir.
í Ameríku voru ekki til hestar
um þessar mundir og Indíánarn-
ir höfðu aldrei séð þess konar
dýr fyr. Þeir héldu að maðurinn
og hesturinn væri eitt dýr. Skepna
þiessi hafði fjóra fætur, var mjög
fljót á fæti, hafði tvö höfuð, ann-
að var mannshöfuð og hitt ein-
kennilegt, aflangt höfuð með stór-
um, kringlóttum augum, hún
hafði langan brodd, það var spjót
riddarans, iog langan hníf, sverð-
ið, og roeð þessum hníf gat ó-
fneskja þessi barið á báðar hend-
tor.
Þegar hermenn Gortez höfðu
náð sér aftur eftir ferðavolkið,
yfirgáfu þeir hina greiðviknu
Indíána, án þess að borga fyrir
sig með öðru en því að sýna
þieim, hvemig þeir ættu að þvo
af sér syndir sínar, sem þeir
höfðu ekki vitað fyr að væru til.
Sannleikans v-egna er þó rétt-
ast að taka það fram, að daginn
áður en Cortez lagði af stað, á-
kvað hann að sýna Indíánum
hvað mikill höfðingi hann gat
verið. Hann gaf þeim því meri
eina gráa að lit. Að vísu var
Grána bæði skúfslitin og tainn-
laus og því ekki líkleg til lang-
flerða.
Indíánar veittu gjöf þessari
móttöku með mikilli viðhöfn og
hátíðleik, eins og fólk, sem er
óvant því að meðtaka konung-
liegar gjafir.
Að þessu loknu hvari Gortez
og fömnautar hans á jafn leynd-
ardómsfullan hátt og þeir höfðu
komið.
Og eina sönnunin fyiir því, að
þietta var ekki draumur, sem fyr-
ir Indíánana hafði borið síðustu
dagana, var ein skúfslitin og
tannlaus meri.
JÆJA, Cortez hafði skenkt
hinum greiðviknu gisti-
vinum sínum gráa hryssu, en
honum hafði alveg láðst að
skýra þeim frá því, á hverju
hún ætti að lifa.
Þúsundir Indíána höfðu nú
kom; úr fjarliggjandi héruð-
um, >1 þess að sjá hryssuna.
Og r sem hún stóð í svo nánu
sar ; mdi við hvíta, skeggjaða
me sem gátu framleitt
þri ur og eldingar, þá báru
h'i? i sólbrendu synir landsins
rn. kia virðingu fyrir henni. Þeir
fæi ii henni hin fegurstu blóm,
en Iiíð heilaga dýr aðeins þefaði
af þeim og leit ekki við þeim
meir.
Þá urðu Indíánarnir ákaflega
sorgbitnir. -eir báðu og sungu
og héldu hái-'.rogor skrúðgöng-
ur, til þess ao oiíð'ka hið heil-
aga dýr.
Að lokum sagði gamall
græðari, sem var vitringur hiwnt
mesti: „Sjáið þið ekki, að hið
heilaga dýr er sært á fæti.“
Indíánamir komu nú með
mikið af steiktum kalkúnum og
færðu hryssunni, því að þeir
álitu steikta kalkúna eina hina
beztu sjúkrafæðu.
Enda þótt kalkúnamir væru
bomir fram í gljáfægðum kop-
arfötum, ásamt blómum og
ágætu kryddi, þá hristi hryss-
an bara makkann og stappaðf
niður fótunum.
Þá datt Indíánunum snjaíl-
ræði í hug. Þeir völdu fagra
ungfrú úr hópnum og færðu
hryssunni. En veslings skepnan
kunni ekki að meta þessa dýr~
mætu gjöf.
Þó að hryssa þessi hefði get-
að lifað hinu dásamlegasta lífi,
sem nokkra hrossi hefir fallið
í skaut, og enda þótt hún væri
ekki meir en svona 100 faðmafrá.
iðgrænu engi og alt um það að
akrar Indíánanna bylgjuðust af
maís, þá fór svo, að veslings
skepnan dó úr hungri.
Indíánamir fyltust ógn og
skelfingu og stóðu ráðþrota
umhverfis hrossskrokkinn. Og
þar sem þeir óttuðust mjög
hefnd hryssunnar, þá fengu.
þeir myndhöggvara til þess að
gera líkan af hryssunni og settu,
líkanið í eitt af dýrðlegustu
hofum sínum.
IUTÍU OG ÞREM ÁRUM
seinna komu tveir föru-
munkar til Petenvatns, til þess
að umvenda heiðingjum.
Frh. á 8. síðu.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiv
Rétta, mjðka gljðaan
fáið þér aðeins með
Mána-bóni.
uiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininniinnr