Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 07.06.1936, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Jaroslqy Hashek;
an.
ALDUNGURINN Shima,
bankabókari hjá Prochaska
& Co., hleypti loks í sig kjarki
eftir 15 ára dygga þjónustu og
bankaði á dymar hjá fjármála-
manninum Prochaska í þeim er-
indagerðum að biðja allra náð-
arsamlegast um 20 króna kaup-
hækkun á mánuði frá 1. janúar
að telja.
Jæja, Shima fær. sér sæti
frammi fyrir herra Prochaska,
vegna þess að hann — eftir að
hafa hlustað á erindið — hefir
boðið Shima þennan stól til um-
ráða, meðan hann standi við.
Bankaeigandinn Prochaska er
á hraðferð fram og aftur um
herbergið. Hann er hraðmælsk-
ur og patar ákaft í allar áttir.
— Þegar þér komið með
svona óbilgjamar kröfur, ætti
ég að gera mér hægt um vik og
henda yður út. En af því ég hefi
ekkert að gera núna í hálftíma
eða svo, þá ætla ég að rabba við
yður í fullri vináttu og hrein-
skilni. Þér farið fram á það, að
ég hækki mánaðarlaun yðar um
20 krónur. Það gerir 240 krónur
á ári. Og þessa kröfu berið þér
fram á tímum hinnar örðugustu
viðskiftakreppu. Þér vitið, að
ensku hlutabréfin mín em kom-
in úr 772 niður í 759,60, hluta-
bréfin í vélaverksmiðjunni nið-
ur í 938. Hlutabréfin í vopna-
verksmiðjunni í Briinn em
hraðfallandi. Þau eru komin úr
728 niður í 716,40. Bezti herra
Shima! Þetta er alveg hræði-
legt. Og á sama 'tíma komið þér
°g heimtið með jafnaðargeði 20
króna kauphækkun á mánuði.
Þér hafið ekki hugmynd um,
hvað það er, sem þér farið fram
á.
Prochaska nýr saman hönd-
únum og lætur ekki fipast í ræð-
selja málmefnastofur sínar; það
er alt upp í loft í Rússlandi, eins
og vant er, og samt komið þér
hingað og eruð ekki í minsta
vafa um að kröfur yðar séu hin-
ar einu réttmætu kröfur. Þér
segið: — Herra atvinnuveit-
andi! Ég hef i nú unnið h já yður
í 15 ár — samvizkusamlega og
gengið á seríunni er komið nið-
ur í 2426, og gengið á seríu B
úr 1004 niður í 976. Þér hljótið
að vera gengirin af göflunum,
fyrst þér getið fengið af yður
að heimta kauphækkun; það
gengur brjálæði næst. Lítið
þér inn í kauphöllina í Prag.
Æi nei, látið það annars vera.
Þar eru stórar birgðir af verð-
bréfum á markaðinum, en hvað
hjálpar það, þegar allir pappír-
ar falla. Það er ekki til fast
gengi nú á dögum. Hlutabréf í
Kredítbankanum, sem ég keypti
á sínum tíma á 760 eru komin
♦>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>;♦
►
; Skreytið hendur og eyru með glitrandi gimsteinum,
haldið danzleiki og veizlur undir vorbláum himni,
hrópið afreksverk ykkar og hetjudáðir £
af húsaþökunum.
RAS.
Efíir Stein Steinarr.
Ég er gras. — Og ég græ yfir spor ykkar.
♦
V
v
V
V
v
*
V
V
Ég er gras. — Og ég græ yfir spor ykkar.
Byggið hallir og musteri úr drifhvítum marmara,
leggið götur og stræti úr gulum og rauðum múrsteini,
reisið tuma og vígi, sem enginn kemst yfir,
nema fuglar himinsins.
Ég er gras. — Og ég græ yfir spor ykkar.
Sendið milljónir manna út á vígvöllinn
hjá Verdun og Ypres,
hlaðið líkum hmna föllnu
í fjallháa hlaða:
10 ár, 50 ár, 100 ár —.
Og einhver vegfarandi horfir með ólundarsvip
út um gluggann á járnbrautarklefanum
og spyr:
„Hvar erum við nú?“
♦
V
V
V
V
V
V
V
v
V
V
V
V
i<
V
V
v
V
V
V
V
$
I
I
♦
V
V
V
lT<
V
V
Ég er gras. — Og ég græ yfir spor ykkar. $
V
• *
unni:
— Bankahlutabréfin hrað-
falla. Hlutabréfin í austurríska
bredíthlutafélaginu era komin
uiður úr öllu valdi. Gangverðið
eí> nú aðeins 664,90, en þér viljið
fá 20 króna kauphækkun. Það
er svo að segja engin viðskifta-
velta á hlutabréfum útflutnings-
félagsins og gangverðið á hluta-
bréfum ríkisjámbrautarinnar er
^omið niður í einar litlar 12
krónur. Italska stjórnin hefir
^ki getað fengið 100 miljón
franka lán í Frakklandi, og
komið þér og heimtið 20
króna kauphækkun.
Prakkar eru að hugsa um að
dyggilega. Vegna viðskifta-
kreppunnar og verðhækkunar-
innar, og af því að ég á tíu börn
og er farinn að bila til heilsunn-
ar, þá bið ég allranáðarsamleg-
ast um 20 króna kauphækkun á
mánuði. Ógæfusami maður! Þér
hafið á algerlega réttu að standa.
Viðskiftakreppan er í raun og
sannleika aldeilis /hræðilega.
Hvert einasta hlutabréf Suður-
jámbrautarfélagsins er fallið
um 5 krónur, og ég —-------en
hvers vegna er ég að skýra yð-
ur frá þessu ? Athugið bara það,
að núna er útlitið þó enn þá
verra með hlutabréf Norður-
jámbrautarfélagsins. Viðskifta-
niður í 750,75. Hvað segið þér
um það? Þér viljið kauphækk-
un, gamli minn! Og þér standið
fast við kröfu yðar, enda þótt
svissneska stjórnin hafi hvergi
getað drifið upp þetta tveggja
miljón króna lán, sem nauðsyn-
legt er fyrir viðskiftaveltuna.
Öjá, gamli kunningi! Það er
engu að treysta framar í þess-
um heimi. Tyrkir, Rúmenar,
Búlgarar og Grikkir geta ekki
slegið túkall framar, þó að þeim
liggi lífið á, og þér viljið fá
kauphækkun. Bankafirmað
Prance í Lyon hefir tapað 150
miljónum á einu bretti. Hvað
segið þér um það? Nei, það
skyldi enginn eiga peninga á
þessum tímum. Það gengur ekki
heldur að spekúlera. Það spekú-
lera allir vitlaust nú orðið.
Kaupið yður hlutabréf í
sementsverksmiðjunni í Podo-
licn t. d. og þér fáið smjörþef-
inn af því. Bregðið yður inn í
kauphöllina. Ónei, þér eigið ekk-
ert erindi þangað. Þér hristið
höfuðið. Það er sæmilega traust
gengið á hlutabréfunum í á-
burðarverksmiðjunum. Þér fáið
þau núna fyrir 379, en samt
varð ég að borga fyrir þau 382
á sínum tíma og tapa þannig
3 krónum á hverju hlutabréfi.
Trúið mér; ég á nógu erfitt með '
að standa hér og horfa á yður.
Farið þér til helvítis ásamt öll-
um hlutabréfum. Til dæmis
hlutabréfin í sykurframleiðsl-
unni. Ég get fullvissað yður um,
að þau falla líka. Þér fáið ekki
nema 206,50 fyrir þau, jafnvel
þótt þér skæruð yður á háls.
Enginn myndi þora að bjóða
mér slík hlutabréf og ekki held-
ur hlutabréf í sykurrófum. Sá,
sem kæmi með slík tilboð fengi
fría ferð niður tröppurnar um-
svifalaust. Vitið þér, að amer-
íski miljónamæringurinn Bror-
son skaut sig ganske pent. Haf-
ið þér hugmynd um það, að
fjármálamennirnir Miiller, Ska-
bat, Coroner og Giibner hafa
framið á sér óviðkunnanlegar
aðgerðir, til þess að losna út
úr öngþveiti kreppunnar. Vitið
þér ekki að fjármálamennirnir
Kavelt, Morrison, Condt og
bankaeigandinn Hammerless
hafa hent sér í ár, skurði og
pytti, ásamt öllum félögum sín-
um? Vitið þér það, að blár log-
inn stendur upp úr námunum í
Alaska og að amerísku kola-
kongarnir eru sem óðast að
henda sér ofan í logandi nám-
umar og komast færri að en
vilja? Það er eins og þér hafið
ekki hugmynd um það, að allur
brennisteinninn í Ural er orðinn
ónýtur vegna jarðskjálfta og að
járnbrautar- og sporvagnafé-
lagið í Salzburg er komið á höf-
uðið. Eftir öllum sólarmerkjum
að dæma hafið þér ekki gert
yður glöggar hugmyndir unl
þetta, því annars sætuð þér ekki
hér og bæðuð um 20 króna
kauphækkun.
Shima sat hreyfingarlaus á
stólnum og virtist stirðnaður.
Fjármálamaðurinn Prochaska
sló hann vingjamlega á öxlina,
en við það hrapaði Shima ofan
á gólf og gerði ekki tilraun tii
þess að rísa á fætur aftur.
Viðskiftakreppan hafði feng-
ið svo á hann, að hann hafði
látist úr hjartaslagi.