Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 06.09.1936, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
selvieiðamaðurinn, sem við höfð-
um fyist farið til á ísnum. Hann
sagði, að vtel ætti við, að ég fengí
fyrstu máltíðina hjá þeim í Sínu
húsi, því að konan sín væri fædd
lengra vestur á strönd megin-
landsins en nokkur annar þar í
þorpinu, og jiað væri jafnvel sagt,
að forfieður hennar hefðu upphaf-
lega ekki verið af þeirra kyn-
þætti, heldur verið komni'r vestan
að. Hana myndi því langa til að
spyrja mig.
Reyndin varð þó sú, að k-ona
hans var ekki skrafh'reyfin, en
móðurleg, gðð og g-estrisin, eins
og allar samlandskonur henna'r.
Fyrstu spurningar hennar voru
ekki um landið, sem ég kom frá,
heldur um fótabúnað miinn.
Hvort ég væri ekki rakur í fæt-
urna og hvort hún mætti ekki
færa mig úr stígvélunum og
þunka þau yfir lampanum? Hvort
ég vildi ekki fara í þurna sokka
af bónda hennar, og hvort ekki
væri gat á vettlingunum mínum
eða friakkanum, sem hún gæti
bætt fyrir mig? Hún hafði s-oðið
dálítið af selskjöti handa mér, en
hún hafði efcki soðið neitt spik,
því að hún vissi ekki, hvort ég
vildi spikið heldur hrátt eða soð-
ið. Pau sjálf skæru það alt af í
smábita og ætu það hrátt; en
potturinn héngi enn yfir lamp-
anum, og hvað sem hún léti í
hann, nrundi soðna á svipstundú.
Hún varð mjög glöð, er ég
sagði benni, sem saít var, að óg
hefði. aiveg sama s-mekk og þau.
Menn væru þá hver öðrum líkir,
þótt þeir væru langt að komni'r.
Húri mundi þá fara með mig al-
veg -eins og ég væri ei-nin af
þei:ra fóiki, kominin langa'r leið-
ir til að heimsækja þau — og
ég væri í raun og veru sömu
þjóðar, því að hún hefði heyrt,
að Indíánarnir illu þa'rna suður
frá töluðu rnáli, sem enginn mað-
ur gæti skilið, en ég taiaði að-
eins með ögn óvanalegum blæ.
Piegar við komum inn í hús-
ið, höfðu s-oðnir selkjötsbitar
þegar v-erið færðir upp úr pott-
inum og lágu rjúkandi á horði.
Er ég fullvissaði hana um, að
smekkur nrinn mundi vera svip-
aður og þeirra, tók húsfreyjtt
handa mér neðri hlutann af fram-
hreifa, kreisd hann í höndum sct
til þess að v-era viss um, að
ekki drypi af honum, og rétti mör
ásamí hnífnum sínum, sem var
mieð k-oparbiaði; næst bezti bit-
inn var kr-e'stur á sama hátt og
réttur -ð bónda bsnnaT og síð-
an hyer bitinn af öðrum handa
hinq, heimilisfólkinu. Að því búnu
var .eipn aukabiti tekinn frá, ef
•ég skyldi vilja annan skamt til,
og því, sem eftir var af soðna
kjötinu, skift í fjóra hluta, meö
Hvild á hreindýraskinni
í snjóhúsum Eskimóa.
þeirri skýjringu, að' í þorpinu
væru fjögur heimili, sem eklki
hefðu nýít se’.akjöt. Kjördótiirinn
litla, sjö eða átta ára gömul telpa,
hafði ekki farið að borða með
okkur hinum, því að það var
heninar s ;arf, að taka dálítinn tré-
disk og hlaupa með kjötbitana
til heimilanna fjögra, sem engan
höfðu selinn að sjóða. Ég hugs-
aði mér sjálfum mér, að bit-
arnir, sem sendir v-oru, væru tals-
vert minni en bitarniir, sem við
vorum að borða, og að þeir, sein
þá fengju, yrðu naumast fú Isadd-
ir; en félagar míini'r tv-cir sögðu
mér síðar um kvöldið, að fjórar
álíka gjafir hefðu verið sendar/
frá hvoru heimilanna, þar sem þeir
voru að borða, -og ég veit nú, að
hvert hús í þ-orpinu, þa'r sem
soðið var, hafði iíka sent fjóra
bita, svo að þegar alt kom sam-
an, hefir það orðið taisvert me.'ra
en fólkið gat to^gað í eiinni mái-
tíð. Meðan við v-oruð að borða,
komu líka matgjafir til okkar út
öðrum húsum; leit sv-o út, sem
hver húsmóðir vissi upp á háT,
hvað hinar allar höfðu soðið, og
hver, sem eitthvað fráhmgðið
hafði að bjóða, sendi ögn af því
til hinna, sv-o að hverja -eða -aðra
hverja mínútu kom litil telpa í
dyrnar með -eitthvað á diski
handa okkur. Sumar gjafirnar
voru sérstak'ega ætlaðar mér —
rnamma hafði sagt, að hvernig
sem þau annars skiftu því, sem
hún sendi þeim, þá ætti ég að
fá soðnu inýrun; eða mamma
h-afði sent þen-nan litla bila af
selshreifa tii mín með þeim
orðum, ef ég vildi b-orða með
þeim m-orgunv-erð á mo'rguin,
heima hjá þ-eim, þá skyldi ég
fá heiian hreifa, því að annar fél-
agi minn væri nún-a heima hjá
þeim og hefði sagt þeim, að mér
þætti hreifinn bezti bitinn af
selnum.
Meðan við átum, sátum við í
frambrúnni á rúmskákinni og
hélt hver á sínum kjötbita í
vinstri hendi og hnífnum í hæ-gri.
Þetta var í fvrsta sinn, að ég
notaði hníf úr þarlendum kopar;
reyndist mér hann meira en nógu
beittur og mjög handhægur. —
Koparmolinn, sem blaðið hafði
verið hamrað úr, var mér sagt
að hefði fundist á Viktoríu-ey
norðanverðri, í landareign annars
kynflokks, og höfðu þeir keypt
hann fyrir góðan rekavið frá meg
inlandsströndinni. Húsfreyjan sat
hægra megin við mig hjá suðu-
lampanum, bróðir hennar vinstra
megin við mig. Húsið var vonju-
legt hvolfhús, um sjö sinnum níu
fet að innanmáli, og var því að
eins rúm fyrir þrjú okkar í fram-
brúninni á skákinni, sem hlaðin
var úr snjó, tveggja feta há, og
breitt yfir hana hreindýraskinn,
bjarnarskinn og sauðnautaskinn,
til að gera úr henni rúm. Börnin
átu standandi á gólfinu hægra
megin við innganginn. Lampinn,
suðutækin og grindur til að
þurka á fötin yfir lampanum tóku
upp alt rúm vinstra megin við
dyrnar. í ganginum, sem var
skeifumyndaður og þrjú fet á
hæð, stóðu hundar húsbóndans 3
í röð og biðu þess að einhver
yrði búinn að kroppa beinið sitt.
Jafnskjótt og einhver okkar var
búinn með bein, kastaði hann þvi
til einhvers hundsins, sem fór þá
með það út í göngin og kom
-aftur á sinn stað í röðinni, þegar
hann var búinn með það. Þegar
máltíðinni var lokið, fóru þeir
allir burt út í ganginn eða út
og hnipruðu sig þar saman og
sváfu.
Máltíð okkar var tveir réttir
matar: fyrst kjöt, síðan súpa. —
Súpan er svo gerð, að köldu sels-
blóði er helt í sjóðandi soðið,
undir eins og soðna kjötið hefir
verið fært upp úr pottinum, og
hrært rösklega í því, þangað til
alt er komið að suðu, en nær þó
ekki að sjóða. Úr þessu verður
súpa, á þykt við enska bauna-
súpu, en nái hún að sjóða, þá
storknar blóðið og sest á botn-
inn. Þegar komið e'r að súðu,
er slökt á lampanum undir pott-
inum og fáeinum snjóhnefum
hrært saman við súpuna, svo að
hún verði mátulega heit að
drekka hana. Húsfreyjan fyllir þá
með dálítilli ausu stór drykkjar-
horn (af sauðnautum) og réttir
hverjum sitt; séu drykkjarhornin
of fá, eru tveir eða fleiri um eitt,
eða hornið er fylt á ný, þegar einn
hefir drukkið, og svo látið ganga
áfram.
Þegar ég hafði etið fylii mína
af nýju selskjöti og drukkið pott
af blóðsúpu, færðum við hús-
bóndinn okkur lengra upp á skák
ina, þar sem við gátum setið í
makindum, haliast upp að ströng-
um af mjúkum hreindýraskinnum
og skrafað um hitt og þetta. Þau
hjónin sþurðu aðeins fárra hluta
og engin var spurning þeirra nær
göngul, hvorki á þeirra mæli-
kvarða, sem ég kyntist síðar, né
okkar. Þau sögðust vel skilja það,
að við hefðum skilið eftir kon-
una, sem með okkur var, þegar
við komum á slóðina þeirra, þvt
að alt af væri það varlegra að
gera ráð fyrir, að ókunnir men»
taki manni illa; en hvort við vil;Þ
um ekki leyfa þeim að senda
sleða eftir henni á morgun, þar
sem við nú vissum, að fólkið
væri meinlaust og vingjarnlegt.
Þau höfðu oft heyrt, að forfeður
þeirra hefðu haft löngum við-
skifti við fólk vesíui frá, og nú
væru þau svo lánsöta að hafa hjá
sér karlmann að vestan og þeim
þætti gaman að sjá þá nka konu
að vestan. Það Myti að vera
langt til landsins, sem við kæm-
um frá; hvort við væruni ekfcx
búnir að fá nóg af ferðalögum og
hvort við vildum ekki vera hjá
þeim yfir sumarið. Auðvitað ,
mundu flokkamir, sem lengra
byggju austur frá, líka fegnir
vilja sjá okkur og verða okkur
góðir, nema ef við færum of
iangt austur eftir og hittum Net-
silik-Eskimóa (King Wiliiam is-
land), sem væru slæmir og pr{|t-
vísir menn, er satt að segja væru
hökulausir. Fyrir handan þá
byggju, að sögn, hvítir menn
Kabiunat, — sem við hefðum
sjálfsagt aldrei heyrt um, þar eð
við kæmum vestan að og hvítu
mennirnir byggju austast ailra
þjóða. Sagðir væru þeir ýmislega
vanskapaðir; þau höfðu heyrt, að
sumir þeirra hefðu eitt auga í
miðju enni, en ekki voru þau
viss um það, því að seint er um
langan veg að spyrja sönn tíð-
indi. Sagt væri, að hvítir menn
væru kynlegir í háttum smum:
þegar þeir létu Eskimóa hafa eitt- ’
hvað, þá vildu þeir ekki taka
neina borgun fyrir, og þeir vildu
ekki eta góðan, venjulegan mat,
heldur lifðu á ýmsu, sem al-
mennilegur maður gæti ekki
hugsað sér að láta ofan í sig.
nema ef hann væri að deyja úr
hungri. Og þó gætu hvítir menn
haft betri mat, ef þeir vildu, því
að nóg væri til af selum, hvöi-
uin, fiskum og jafnvel hreindýr-
um í landi þeirra.
Þetta og margt annað var mér
sagt bæði greiðlega og góölát-
lega; ég þurfti ekki annað en
gefa þeiin bendingu um, hvað
mig fýsti að vita, tii þess að
þau segðu mér ait, sem þau ,
vissu um það, en sjálf fóru þau
mjög hófiega í það að spyrja
mig. Ég spurði þau, hvort þau
langaði ekki til að vita, hvers ■
vegna ég var kominn og hvert ég .
væri að fara. Jú, þau langaði tií
þess:, en þau vissu, að ef ég
kærði mig um að'láta þau vita
það, þá múndi ég segja þeim
það. Það væri ekki siður þeirra,.
að spyrja ókunna menn inargra-
spurninga, en þau litu svo á sem-
ég spyrði margs vegna þess, að
(Frh. á 6. siöu.)'