Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 06.09.1936, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Úr llfi alþyðunnar:
I síld á Siglufirði í fyrrasumar.
Eftir Suerri Áskelsson.
ÞEGA” -tekur að vora, hteyrist
hvarvena hvís'að: Siglu-
fjörður, Siglufjörður, SiglufjYrð-
ur. Það er eins og þetta orð hafi
Einhvenn töfrakraft. Allir, jafnt
ungir sem gamlir, giftrr sem ó-
giftir — einkum þó ógiftir —
jlkir sem fátæki'r, skólafólk og
heimasætur, „sjóara'r" sem sveita-
piltar, hvísla Siglufjörðu'r, Siglu-
fjörður og alt af ganga sprnin-
íngarinar: Hefir þú verið á „Sigl-
ó“? Ætlar þú að vera á Siglu-
firði í sumar?
Og svo stneymir fólkið til
Siglufjarðar. SírandforCaskip'n
feoma þangað hvert eftir annað,
hlaðin fólki, sem kemur til þess
að leita að hamingjunni á Siglu-
firði og til þess að vinna þar
fyrir sér í sveita síns andlitis,
eða aninara. Siglufjörðu'r er lítill
bær, þar eru ekld nema nálægt
því 2500 heimilisfastm manna.
Hann liggur við lííinn fjörð, &em
skerst in;n í einn af útkjálkum
landsins. Þegar komið er til
Siglufjarðar í fynsta sinn, er það
sem einkum vekur eftirtekt það,
hveisu há fjöllin eru, og svo gutl-
andi sjórinn, sem alt af sogar
og stynur við hinar ótieljandi
bryggjur og „plön“, sem teygja
sig út í sjóinn eins og ágjarnir
fingur gróðasæls manns. Á vet-
urna er dauft á Siglufirði, þá
liggja meira en mannhæðar hái'r
skaflar á götunum og fólk held-
ur sig mest í húsum inni. Þegar
gierir þar hcrku-byl, eða olsa-
norðangarð, þá getu*r' farið að
káma gamanið. Þá vel a holskefl-
urnar ób'rotmar inn fjörðinn, og
stundum jafnvel alla Ieið yfir
öldugarðinn, sem bygður hefir
verið norðan við bæinn. Síðas'.a
ár hefir að mörgu leyti verið við-
burðarikt í sögu Siglufjarðar. 1
fyrra haust gekk sjó'rinn svo á
land, að sigla mátti á bá um eftir
götum bæjarins, hann braut al-
veg eða skemdi að mcira eða
minna leyti flestar bryggjur og
a'lir kjallara'r á eyrinni fyltust
af s'ó, svo að fjöldi fólks misíi
allan þann maívælaforða, sem
þaö hafði æílað til vetrarins. Svo
lieið vcturinn, þorskveiðin brást
að mestu um vorið, og all.r
tneysiu á síldina. Fólkið hcl:
s.anzlaust áfram að stneyma að,
mcð hverju skipi, scm kom. Enda
sö-gðu gamlir Siglfirðinga'r, að j:ar
hefði aid.tei áður ve'rið annar eins
O UNNUDAGSBLAÐ Alþýðublaðsins hefir þegar birt þrjár
^ greinar um Ilfið á Siglufirði og síldarvinnuna þar
fyrir 20 árum, ritaðar af verkamanni, sem staríaði þar á
þeim tlma. Nú heiir Sunnudagsblaðinu borist grein um llf-
ið á Siglufirði í fyrrasumar, og birtir það hana hér með.
Greinin er rituð af 18 ára pilti norður á Akureyri, Sverri
Áskelssyni, en hann var á Sigluíirði í fyrra sumar í fyrsta
sinn.
fjöldi og í sumar. Þegar flest
var þar, gizkuðu þeir á að þar
hefðu verið 8—9, eða jafnvel 10
þúsundir manna, enda bjó fólkið
atls s'.aðar. Hver horbergiskytra
var troðfull af fólki og sömu-
leiðis „biakkarnrr‘“, scm eru húsa-
kynni þau, er útgerða'rmicnn og
saitendur eru skyldugrr til að sjá
aðkomufólki fyrir. Þessi'r trakk-
ar eru skiijanlega m'.sjafnir, sum-
ir eru þ'rifalegir og yel við hald-
ið, en aðrir fjaixi því að geta
kallast nokkrir mannabústaðix.
Svo kom síldin. Dag eftir dag
ko'ma sldpin sökkhlaðin inn fjörð-
inn pg „landa“ sílspikaCa, gl.imp-
andi síldina í s í I darverksmiöjar,n-
ar. Nú iðar þar alt af lifi. Alls
staðar er verið að ,1s:andst3tj.aí‘’
„plönin“, gera við síldarkassa,
taka á móti tunnum eða ge a
við þær gömlu. Cg nú fara all t
að spyrja: Hvenær verður byrjað
að salta? Fer ekki söltunin bráð-
um að byrja? En svarið er alt
af það sama: Það verður byrj-
að að salta þann 25.
— Og fólkið lifir í vonimú, því að
alt af berst micira og metra að
landi af stldinni.
Umhverfið kringum Siglufjc',rð
er stórkostlegt. Fjöllin há og
brött á þrjá vegu, mcð ó'al skál-
um og hvössum brúnum,- en opið
til haísins. Og jiegar miðnætur-
sólin syndir við haísbrón og næt-
urþokuslæðurnar vefja sig mjúk-
ltega inn meðfram fjöllunum, sem
teygja sig blóðrauð upp mióti ís-
lenzkum vornæturhimni, þá held
ég að óvíða sé fegu'ra heldu'r en
á Siglufirði. En Siglufjörður er
Ijótur bær frá mannanna hendi,
svo Ijóíur, að ég þekki varla
nok'kuð nógu Ijótt til þess að
líkja honum við. Göturnar eru ein
fo arvilpa þegcr blau'.t er, en
þegar þurt er gctur orðið þar
dimit af moldryki. Hlsin eru flest
kumtaldar, sem hrúgað hefi*r vrr-
ið upp einhvern veginn í þr n #-
inum í tlóra við alt, sem heitið
gtetur byggingast.il eða smekk-
vísi. Bárujámshúsin eru flcst ó-
máluð og steinhúsin „óspekkuð".
Við alla þessa dýrð bætist svo
lyktin, og hvílíkur ilmur! Hér er
slo lykt, ýldulykt, grútarlykt,
kolas.er'kja, tóbaksreykur og
„púðuilykt“.
Ali tlandast þe ta svo sama'n í
eina alis erjarljkt, sem i.a ia
mætti Siglufjarðarlykt. Þess
vegna sagði I.ka Norðmaðuriinn,
þe0ar hann kom í fyrs.a s'kifti t.l
Si0lufjarðar: „Her luker stygt,
men ce: lakter af penge,“ og
má það Ll sanns vegar færa. Nú
tilkynnir Síldarútvegsnefnd það
hátí'clega, að söltun megi byrja
þann 21. En hvað skeður? Himin-
inn, sem um þriggja vikna tíma
hafði verið l.eiður og tlár, þekst
dökkum óveðursskýjum, sjórjin,
scm vafið hafði sig sjeg lslcttur
að sólgyhu landinu, ýfisí og hann
brýtur diryn^andi út við Siglu-
nesió, og rejnið streymir úr skýj-
unum. Fegar .er að rigna á Sigla-
íiröi, er það eakert venjulcgtrcgn,
það er eias og allar gá'ttjr him-
insjns séu orðnar leka’r og sá
leki taki aldrei enda.
En svo er að segja af sildinni.
Nú þegar á:ti að fara að slI a
hana, þá var húm horfin. Stöku
skip kom þó sökkl.laðið að síldar-
plúnuaum, og þá varð líka handa-
ga.igur í cskjumni. En nú spurðu
allir um síld.na, og hver og einn
neyndi að gerast spámaðm1, og
allir spáðu því, að bráðlega kæmi
s.ldin, en e'ckert dugði, síldin kom
ehki að hel lur. Það var eins og
hún væri horfin úir sjónum. Menn
stneymdu hópum saman 11 spá-
keilingariinnam, hún álti 1 eima ein
hvers siaðar langt upp á Eyaji
og Ias í kafíibolla fyrlr 50 auma.
Slld, síld, allur Siglufjörðuir hróp-
ar á s ld gegnum headur sínatrp
sem era skitnar undiir nögljnum.
Á kvúldin birtir helzt upp, þá
kemur snögglega heiðrik irifa í
norðrinu og schn skfcl inn undiic
skýjabakkann, sem grúfir yfi®
landinu. Þá úir og grúiir af fólki
á götunum. Það hlæT og skrafar
og leiðist í kvöldkyrðinni, en út
af troðfullum veitingahúsunura
hljómar músikin og dunur af
danzandi fólki. Þar er alt af fult.
Fólkið getur soltið, en það getur
ekki verið án þess að skemta sér.
Maðurinn Lfir helduir e'.cki á einu
saman brauðinu, hann vaggar sác
hér á cldum danzlaganna, þar
mætir auga auga og vangi vanga.
„Klárimn danzaði kúna við,
Carioca.
Aftur á bak og út á hlið.
Carioca.
Klárinn varð skotinn íkúnni stiitax.
Carioca.
En hvað þú hefir fallegt fax.
Carioca.
Klárinn fylgdi svo kúnni heim.
Carioca.
Svona endar sagan af þieim.
Carioca."
Og svo fylgir fólkið hvort öðru
hieim. Göturnar tæmast og glctta
þöglar og hljóðar milli ljótira
húsa. Eti í iriorcri, á flóí gariðinum,
ber ástfangið par við blúgrænian.
næturhimininn. Þau leiðast þar
hægt og rólega. Að morgni irign-
ir aftur.
Það er gaman í sólskini á
sunmudegi þegar rignt hefir i
heila viku, að standa við hornið
á „bíó“ og athuga fclkið, sem
stœymir framhjá. Höfniin er þak-
in skipum úr cllum áttum og
frá öllum þjóðum. Og á aðalgöt-
wnini er samsafn af alla vega
fólki. Það berst fram hjá í iðt-
andi kös, fólk á öllum aldri, af
öllum stéttum, öllum stærðum og
næstum því Cllum þjóðum, og
það er ekki nóg með það, að
götur bæjarins fyllist, heldur sjást
hvert sem litið er hópax af fólki
stieyma út úr bænum, œinkuro
þó upp i 'Hvanineyrarskúl, því það
er tízka að fólk hópist þangað á
öllum tímum sólarhringsins.
Þegar fólkið er komið til Siglur
fjarðar, er eins og það sé lasinað
undan fargi, því þar situr ekkj
kjöftug berling bak við h.\erja
glaggaskýlu' á veiðum eftir þvi,
hvað þau Jón og Gunna eða Palli
og Ninna hafast ,að þegar þau
fara út á kvöldin. Þess háttar er
ómogulegt þar.
En tímimn líður. Síldarvoniimar
biegðast hver af annairi og fólkiö
sveltur hálfu og sums staðar
heilu hungri. Það rignir ait af og
það er að koma einhver stein-
gervingssvipur á bæjairbragiinn.
Allir fara að hugsa til heimfjemV