Alþýðublaðið Sunnudagsblað

Tölublað
Aðalrit:

Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 04.10.1936, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 04.10.1936, Blaðsíða 1
SUNNUDAGSBLAÐ ALÞÝÐUBLAÐSINS III. ÁRGANGUB SUNNUDAGINN 4. OKT. 1938. 40. TÖLUBLAÐ / íshafspokunni: Sumartúr á Hákarlaveiðar. "C* INHVER merkasta bók, sem út hefir komið hér á þessu ári, er Virkir dagar, eftir Guðmund G. Hagalín rithöf- und. Er það aðeins fyrri hluti af ævisögu Sæmundar S,æ- mundssonar hákarlaíormanns, og segir Tá uppvexti Sæ- mundar og fram að þeim tíma, er Sæmundur kvænist og reisir bú. Sæmundur er að mestu Vinn ipp að Látrum á Látraströnd, austan Eyjafjarðar. Á Látrum var hákarlaútgerð á seinni hluta 19. aldar, og fékk Sæmundur immma að kynnast sjómenskunni. Auk þess, sem bðkin er ævisaga Sæ- mundar, gefur hún glögt yfirlií yfir þjóðhæíti þessa tlmabils, einkum alt, er að sjómensku lýtur. Kaflinn, sem hér fer á eftir, segir frá fyrstu hákarlaför Sæmundar. Bókin er gefin út af isafoldarprentsmiðju. SÆMUNDUR SÆMUNDSSON. AÐ VAR VEN.IA ýmsra stær.i bænda við Eyjafjörð að út- vega sér umráð yfir einu skip- rúmi á þessari eða hinni hákarla- .skútunni, þó að þeir ættu engan hlut í henni. Voru þeir svd skyldir til að sjá fyrir fullgildum manni í -skiprúmið. Sumir létu vinnumenn sína í þessi skiprúm, en, aðrir fengu í þau sér óviðkomandi menn. Greiddu þeir þá mat þeirra og hlifar og tóku eftir þá hálfan hlutinn. Sjómennirnir sjálfir — eða þeirra húsbændur — tóku svo hinn helminginn. Jónas á Látrum átti Felix allan og Elínu hálfa. En Samt sem. áður útvegaði hann sér umráð yfir einu skiprúmi á Ak- ureyrinni, sem var eign Porsteins á Grýtubakka o. fl. Skipstjóri á Akureyrinni var Vilhjálmur, sonur Þorsteins, en tengdasonur Eiinars alþingismanns í Nesi. Var Vil- hjálmur annar mesti aflamaðurinn við Eyjafjcrð. Hinn v:;r Jón Guinn- laugsson frá Sökku í Svarfaðar- dal. Var mikil keppni milli þes's- ara skipstjóra um aflabrögðin. Jónas á Látrum lét vinnumenn sína oftast vera á hans eigin skip- Um, en gjörði pt öviðkomandi mann á Akureyrina. Stundum fóru hákarlaskipin veiðiför í ágúst- mánuði, og var það kallaður sum- artúr. Sumarið 1883 fór Akureyrin í s.umartúr. En sá maður, sem •Jónas hafði gjört út, var bóndi, og jþurfti hann að fara til bús síns. JFor hann heim, en Akureyrin Sagðist undan Látrum og Jónas fór um borð. Skipstjóri tjáði hon- hm, að nú vantaði sig manin í Btað þess sem farinn væri, og bæri Jónasi að sjá sér fyrir hon- Um. Jónas lenti nú í vandræðum, því hann hafði ekki fleiri menn við sláttinn en þörf var á. Sagði hann loks, að hann hefði engin *áð, nema. skipstjóri vildi taka af *ér nýfermdan dreng. Hann vissi Vel, að hann væri ©kki fullfcominin maður, sízt til hákar.'aveiða, en sjóveikur væri hann þó ekki. Það væri orðið fullreynt. Hann væri ekki hár í lofti, en þéttur, þægur og fús til verka. Skipstjóri sagði, að Jónas skyldi fara fram í há- setaklefa og tala við hásetana. Ef þeir fyrir sitt leyti vildu leyfa, að strákurinn færi, þá skyldi hann ekki hafa á móti því. Jónas fór svo fram i til hásetanna og bar upp við þá erindið. Og svo var hann vel þokkaður, að allir luku upp einum munni um það, að sjálfsagt væri að taka af hon- um strákgreyið. Þeir skyldu þá leggja meira á sig, ef strákurinn reyndist ónýtur. Jónas fór nú í land. Sæmundur var nýbúinn að reka féð í kviarn- ar og sat inni á rúmi s:nu með matardisk á hnjánum. Þegar opn- ar voru hurðir, heyrðist til bað- stofu, það sem sagt var í búr- inu, þó ekki væri talað nema í venjulegum róm. Heyrði nú Sæ- mundur það, að Jónas kom inn í búrið og sagði húsfreyju að hún yrði að reyna að reita saman eitthvað í koffort handa honum. Sæmsa litla. Hann ætti að fana á hákarl á Akureyrinni. Það má nærri geta, að Sæmundur hafi hætt að sinna matnum og hlustað með athygli á samta’.ið í búrinu. Húsfreyja brást reið við, sagði að hún vildi alls ekki missa Sæ- mund frá ánum. Það væri víst ekki gripinn upp annar eins smali og hann. Jónas sðtti sitt mál fast. Hann mundi missa yfirráðin yfir skiprúminu á Akureyrinni, ef strákurinn færi ekki út, ag ærnar væru orðnar spakar. Ein af vinnu- konunum gæti ssm bezt hóað þeim saman. Sæmundur yrði að fara. Þá sagði gamla konan, að það væri alveg óforsvaranlegt, að heimta það af sór, að hún gjörði mann út á hákarl svona alveg fyrirvaralaust, og það væri meira en meðalskömm, að láta dreng- inn fara matarlausan eða svo til. Jónas sagði þá, að hann þekkti hana illa, ef hún gæti ekki tínt leitthvað ; fcoffortsgarm. Og hvort sem þau töluðu nú lengur eða skemur, varð það endirinn, að bóndi hafði sitt fram. Það var sótt koffort, tínt í það eiíthvað af brauði, sykri, harðfiski og fcjöti. Svo voru Sæmundi fengin stígvél og skinnklæði, og að því búnu kvaddi hann fólkið, og Jónas flutti hann um borð. Tóku skips- menn honum strax hið bezta, en hann var mjög á báðum áttum. Hann kveið fyrir störfunum, sem hann hafði heyrt talað um, að ekki væri á annara meðfæri en hinna duglegustu manna, en hins

x

Alþýðublaðið Sunnudagsblað

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/53

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.