Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 04.10.1936, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
SUMARTOR Á HÁKARLAVEIÐ-
| AR. (Frh. af 2. síðu.)
ínn. Rúmlega þverhandarbreidd
frá hverri vaðbeygju var gildri
trénál stungið ofan á bDrðstokk-
ínn. Hún var úr birki —- og stóðu
4—5 þumlungar af henni upp úr
borðsitakknum.
Það voru aðeins beittar fjórar
söknir svona til að byrja með.
Þegar búið var að finna botn,
var tekið tveggja faðma grunn-
mál, búin til lykkja á vaðarhaldið
og henni smeygt í nálina. Svo
fóru menn að hllfa sig. Peir fóru í
skinnklæði og settu upp tvenna
lyettlinga, mjúka þelvettlinga
naest hendinni og þykka togvettl-
ínga utan yfir.
Önnur vaktin fór nú niður, og
var það vakt stýrimanns. Sinn
tnaðurinn gætti svo hvers vaðar,
skipstjóri þess aftasta. Gengu
vaðarmennirnir hver að sinini vað-
beygju, smeygðu lykkjunni upp
af nálinni, gripu um vaðinin, lögð-
ust á hnén og teygðu handlegginin
út af borðsbokknum til þess að
finna sem best, ef Gráni nar aði
í beituna eða stryki sér við. Vöð-
unum hafði verið rennt að vanda
þeim megin skipsins, sem straum-
ur bar frá, og á tíu mínútna fresti
yar rennt í botn og tekið grunin-
mál.
Skipstjóri hafði með sér allmik-
ið af hráu kjöti, og þegar ekki
varð nú hákarls vart, þá sagði
hann Sæmundi að sjóða kjötbita.
Gekk það vel og var það svo.ailt,-
af aukaxerk Sæmundar að sjóða
kjöt fyrir skipstjóra, og gaf skip-
Btjóri honum jafnan vænan bita.
Kom það sár vel fyrir Sæmund,
þar sem hapn hafði mat af skorn-
um skammti heiman að í þetta
Binn. Fyrir vaktaskiftin hitaði svo
Sæmunriur kaffi.
Stýrimannsvaktin kom upp, en
hin gekk til hvílu. Svo urðu aftur
vaktaskipti, og ekki hafði hákarl-
8nn gert neitt vart við sig. Skip-
taði þá skipstjóri að draga upp
og beita á nýjan leik. Var Sæ-
tnundur látinn draga með þaul-
vönum og rólegum hákar’amanni.
Þannig var dregið, að sinn mað-
íirinn stóð hvoru megin vaðioeygj-
Unnar, og tóku þeir sjtt handtakið
bvor með annari hendi. En væri
taijög þungt á, var dregið með báð
ttrre Vildi ruglast fyi'St hjá , Sæ-
mundi „handfangið“, en um það
bil, að sóknin var komin yndir
borð, var hann nokkurn veginn
búinn að lærq. að draga. {/}V (i
Beitan var orðin bæði lyktar-
«ag bráar-laus, og var beitt aftur
á sama hátt og i byrjun. Sæmund-
ur var látinn draga úpp annan
vað, og fór hann nú að kunina
sæmilega vel handfangið.
Þessi vakt leið þannig, eins og
þær fyrri, að enginn fekkst há-
karlinn. En þegar svo skipstjóra-
vaktin kom upp enn á ný, þá voru
komnir á skip tveir hákarlsormiar
— og nú fór sá grái að bíta.
Þegar vaðmaðurinn fann, að
hákarl nartaði í beituna, biá hann
hart við og kallaði á þann, sem
draga átti með honum, og var
sá nefndur lausi maðurinn eða
lausinginn. Drógu þeir nú rösk-
lega fyrsta spnettinn, til þess að
festa sem bezt í skepnunni, og
þurfti þá talsverð átök, því að
erfiðast var1 jafnan að pá hákarl-
inum frá botninum.
Aftan við fram- og afturvant
voru negldar á skipshliðarnar
svonefndar fiskifjalir. Þama var
hákarlinn dreginn upp, og voru
fjalimar byrðing skipsins til hlífð-
ar. Ofan úr reiðanum lá hljóltaug
niður á þilfar aftan við hvem
Ivant. Neðan í þesisum hjóltaugum
voru afársterklegir krókar. Þeir
voru á stuðlajámi, sem var 1%
þumlungs á hvern veg að þykt-
inni til.
Þegar hákarlinn var að komast
undir borðið, færði vaðarmaður-
inn sig með vaðinn að hjóltaug-
inni, sem næst honum var, en
laúsingirm greip hákar’.adrep um
Ieið og sá grái kom upp úr sjón-
um. Stakk svo lausinginn drepn-
*um í mænuna á Grána. Drepurinn
var tvíeggjaður stalstingur,
þriggja til fjögúrra þumlúnga
breiður og tíu þumlunga langur.
Skaftið var fjögurra álna langt.
Lausinginn lagði nú frá sér
drepinn, losaði hjóltaugina og lét
krókinn siga það langt niður, að
hann var hálfur í sjó, en vaðmað-
urinn hélt þannig í hlekkina, að
ekki losnaði úr hákarlinum, þó að
skipið ylti. Var nú beðið eftir lagi,
og þegar það kom, teygði vaðar-
maðurinn sig svo langt sem hanin
náði út yfir öldustokkinn, og
hafði, þegar vont var í sjó, annam
fótian í klofinu á lausingjaintim tii
þess að stingast ekki fyrir borð,
þegar skipið kastaðist á öldunum,
en lausinginn stóð og hélt amnari
hendinni utan um hjóltaugina
sjálfa, en hinni utan um lausa
partinn, sem kallaður var hlaup-
ari. Vaðarmaðurinn bugfyllti nú
krókinn sem bezt hann gat í
Grána, krækti annað hvort umdir
hrygginm eða í kjaftinn. Þegar
veltíngur var mikill, vildi rifna
út úr hákarlinum, og þurfti stund-
um að bera í hann aftur og aflur.
En þegar gott hald var fengið,
var hann dreginn það hátt á hjól-
tauginni, að kviðugginn var ofain
við öldustokkinn. Þegar svo var
komið, var hlauparinn festur á
nál.
Nú var hákarlinum snúið þann-
ig, að kviðurinn vissi aftur. Laus-
inginn hélt annari hendi í krókinn
á hjóltauginni, en hinni í kjaft-
vikið á Grána. En vaðarmaðurinm
greip hákarlaskálmina og gjörði
skurð þvert yfir kvið hálkarlsins
— neðan við tálknin. Síðain skar
hann kviðinn frá beggja megim
niður að miðju. Blaðið á hákarla-
síkálminni var á’narlangt, þriggja
til fjögurra þumlunga breitt og
íaðeins ein eggjað. Skaftið var
fimm kvartil á lengd.
Þegar búið var að skera frá
kviðinn, var gerður skurður ofan
við lifrina, sem hángir á gall-
húsinu á sterkri slýju, sem kölluð
er magáslýja: Síðan fór vaðar-
maðuiínn með höndina undir gall-
húsið og dró lifrina inn á þilfarið.
Væri hákarlinn mjög stór og lifr-
armikill, þá var lifrin látin renmgt
út í sjó, og um leið og hún rann
út úr hákarlinum, var hún bút-
íuð í siundttr í hæfilega stóra búta,
sem síðan voru teknir upp á þil-
farið í pokaháf.
Munnamaginn á hákarlinum er
mjög feitur, og var skorið úr hon-
um stykki og látið inn á þil-
farið.. Síðan var hákarlinum slept
niður.
Nú var sóknin tekin, og var
beitunni, sem eftir var á henni,
ýtt upp undir hakið á leggnum.
Því næst var tekið munnastykk-
ið og það þrætt vandlega upp á
sóknina — og var það þrautreynt,
að þetta þótti þeim gráa hið
mesta lostæti. Svo var þá gallhús-
ið tekið og látinn hanga við það
lifrarbiti. — Síðan var seigildið
þrætt upp á sóknina, svo að það
sat í bugnum, en lifrin flögraði
upp um oddinn, þegar i sjóinm
kom. Þegar svo búið var að beita
sóknina á þennian hátt, var rennt
á ný. Vatt vaðarmaðurinn vettl-
inga sína, meðan vaðurinm var að
renna í botninm.
í lest skipsins voru kassar með
báðum hliðum, og voru þeir hólf-
aðir í þrent, hvor um sig. Þrjú
göt voru á þilfari hvoru megin
og hlerar yfir. Var lifrin tekin og
henni rent ofan um þessi göt.
Var það verk við hæfi Sæmundr
ar, að setja lifrina ofan um göt-
in, en máttlítill var hann við
dráttinn, þegar hákarl vár á
sóknunum.
Um það bil, sem hákarlinn fór
að verða verulega ör, jókst aust-
anvindurinn að miklum mun, og
brátt kallaði einn vaðarmaðurinn:
— Vaðinn ber fram með. Hún
er farin að drifa. Hún er „hrokk-
in upp“!
Jú, það var ekki um að villast,
skipið var hrokkið upp, en svo
var að orði komist, þegar það
fór að draga drekann. Var öllum
illa við, áð þetta skyldi koma
fyrir, þegar nú einmitt aflahorf-
umar voru að verða góðar. Skip-
stjóri stökk fram á og gaf út af
stjórafæirinu 60 faðma í viðbót
við það, sem út hafði verið gefið
um leið og lagst var þama. Skip-
inu sió nú flötu fyrir sjó og
vindi, og varð þá feikna velting-
ur — og ágjafir hinar mestu.1
Þetta stóð þó ekki nema nokkr-
ar mínútur, því brátt fékk drek-
inn hald á ný og skipið snerist
lupp' í vindinn. Sæmundi var sagt
að fara niður í hásetaklefa og
laga þar til, það sem aflaga hefðí
farið meðan skipið fiotrak. Þegar
hann kom niður í, lá kaffiketilh
VERÐ VIÐTÆKJA ER LÆGRA HÉR A
LANDI, EN f ÖÐRIJM LÖNDUM ÁLF-
UNNAIÍ.
„Ö.B1
Viðtækjaverzlunln veitir kaupendum viðtækja
meiri tryggingu um hagkvæm viðakifti en nokkur
önnur verzlun mundi gera, þegar bilanir koma
fram í tækjunum eða óhöpp bera að höndum.
Ágóða Viðtækjaverzlunarinnar er lögum eamkv.
eingöngu varið til rekstur útvarpsins, almennrar
úttbreiðslu þess og til hagsbóta útvarpsnotendum.
VakmarkiS er: ViStæki inn á hvert. heimill.
liðtækiaverzSBn rikisins.
Lækjargötu 10 B. Sfmi 3828