Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 18.10.1936, Blaðsíða 4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
r
Sjómannauppreisnin á „Bounty“.
- : i
t
ARIÐ 1787 lá hið mikla bark-
skip „Bounty“ í höfninni
í Portsmouth og átti' innan
skamms að sigla áleiðis til eyjar-
innar Tahiti í Kyrrahafinu. Til-
gangur fararinnar var sá, að
sækja brauðávaxtatré til eyjarinn-
ar og fara með pau til Vestur-
Indlands og rækta þau þar til
matar handa prælunum,
h
Roger Byam sjóliði átti að fara
með, en forfeður hans höfðu
gegnum marga mannsaldra verið
í hinurn enska flota. En jafn-
framt því að takast nú hina fyrstu
löngu sjóferð sína á hendur, á
hann að semja orðabók yfir mál
Tahitibúa.
Skipstjórinn á „Bounty" er
Wiliiam Biigh. Hann er pektur
um allan enska flotann fyrir
grimd og miskunnarleysi í skip-
stjóm sinni. Hann er xyrir pessar
sakir alræmdur og hataður um
aiian floíann.
Nokkru á'ður en leggja á af
stað, kveður Roger Byam for-
eldra sína og margra ára vin
fjölskyidunnaf, hinn víðfræga og
vinsæia vísindamann Sir Joseph
Banks, en'Banks pykir mjög vænt
um hinn unga mann. Banks fer
einnig um borð í „Bounty" til
að kynna Roger fyrir skipstjór-
anum.
Undir eins og Roger kemur um
borð, fær hann að kynnast pví,
hvers konar maður skipstjórinn
er: Sjómanni á einu skipinu hefir
orðið pað á, að löðrunga einn
af yfirmönnum sínum og í hegn-
ingarskyni á hann að flengjast
nokkrum vandarhöggum á hverju
pkipi í flotanum.
En pegar á að fara að fram-
kvæma hegninguna um borð í
,,Bounty“, er sjómaðurinn dauð-
ur, en Bligh skipstjóri gefur samt
sem áður pá fyrirskipun, að húð-
strýkja skuli líkið.
Undír eins og Roger kynnist
Fletcher Christian, sem er fyrsti
stýrimaður á skipinu, verða peir
vinir. Christian hatar skipstjór-
ann, en er pó tilneyddur aÖ fram-
kvæma allar fyrirskipanir hans,
meðal annars til pess að gefa
honum ekki tækifæri til að ákæra
hann fyrir óhlýðni. Christián býð-
ur pó aðeins eftir tækifærí til að
sýna skipstjórantim hug sinn, og
dag nokkum, pegar Bligh krefst
pess að hann undirskrifi birgða-
skrá skipsins, neitar Christian pví,
par sem hann heldur pví fram,
að skipshöfnin hafi alls ekkifeng-
ið pá fæðu, sem skýrt er frá
á skránni.
Yfir pessu verður Bligh frávita
af reiði. Aðbúnaður skipshafn-
arinnar er hinn ægilegasti, skip-
verjar eru daglega barðir, kjöl-
dregnir og sveltir. Þeir eru að-
framkomnir af hinni illu aðbúð,
er peir koma til Tahiti, en par
er peim vel tekið, og par verða
peir ástfangnir í innlendum
stúlkum Roger og Christian og
heita peim eiginorði.
Þarna dvelja peir um skeið,
en svo kemur að pví, að „Boun-
ty“ á að fara frá Tahiti. Fyrsta
fyrirskipunin, sem Bligh gefur,
eftir að skipverjar eru komnir
um borð, er að húðstrýkja skuli
nokkra skipverja. Við pessa at-
höfn deyr skipslæknirinn, og
Christian kennir skipstjóranum
opinberlega um dauða hans, en
poiinmæði allrar skipshafnarinn-
ar er nú að protum komin, og
eftir nokkra atburði gera sjó-
mennirnir uppreisn og Christian
verður foringi peirra.
Skipstjóranum og nokkrum
fylgismönnum hans er skipað í
einn skipsbátinn og skildir eftir
matariitlir á hinu opna hafi.
Roger verður eftir á „Bounty“,
og pó hafði hann neitað að taka
'pátt í uppreisninni.
Bligh er duglegur sjómaður, og
eftir hræðilegar prengingar nær
hann að komast til Englands.
Christian sigiir „Bounty“ hins
vegar aftur til Tahiti, og par
lifir hann og félagar hans við
alísnægtir og hamingju lengi vel.
En einn dag sést til ensks skips
frá Tahiti, og stefnir pað til Eyj-
arinnar.
Christian sér, að hér er hætta á
ferðinni fyrir hann og félaga
hans. Hann safnar peim pví sam-
an og siglir Bounty burtu. Roger
verður eftir á Tahiti. Hann álít-
ur sig saklausan og vill fyfir
hvern mun komast aftur heim
til Englands.
Bligh er skipstjóri á skipinu
og hann tekur Roger fastan og
fjötrar hann í lest skipsins. Síð-
an leitar hann „Bounty“ svo vík-
um skiftir, en árangurslaust, og
fer síðan heim til Englands. Þar
ákærír hanh Roger fyrir að hafa
tekið pátt í uppreisninni, og er
hann dæmdur til dauða. Mála-
ferlin leiða pó til pess, að Roger
er náðaður. Bligh hlýtur fyrir-
litningu fyrir og miklar breyting-
ar eru gerðar á sjómannalögun-
um, sem tryggja pað, að sjó-
menn séu ekki kvaldir.
En Christian siglir „Bounty“
um Kyrrahafið, par til hann pyk-
ist viss um að enska skipið sé
farið, pá siglir hann „Bounty“
upp á strönd eyjarinnar Pictairns,
sem er óbyggð, og pegar skip-
verjar og konur peirra, er peir
höfðu tekið með sér frá Tahiti,
eru komnir á land, brennir Chris-
tian „Bounty“ til öskú.
Þessa sögu segir samnefnd
kvikmynd, sem sýnd verður í
Gamla Bíó á næstunni. Þetta ier
stórfengleg kvikmynd, sem gerist
að mestu á ólgandi hafinu. Sýn-
ingamar era stórfenglegar og
allur útbúnaður myndarinnar með
hinni mestu prýði. I útlendum
blöðum hefir hún verið kölluð
„bezta mynd ársins". Aðalhlut-
veririn leika Clark Gable: Chris-
tian, Franchis Tone: Roger og
Laughton skipstjórann Bligh. —
Kvikmyndin kostaði 2 milljónir
króna.
Hundrað manna leika í mynd-
inni og par á meðal ibúar eyj-
arinnar Tahiti. Sagan, sem kvik-
myndin segir, er að öllu leyti
sönn. Þeir atburðir, sem sagt er
frá hér að framan, gerðust raun-
verulega árið 1787.
En myndin sleppir pví að segja
frá afdrifum Christians og félaga
hans. Þeir settust að á eyjunni
Pitcairns og lifðu par við alls-
nægtir. Mikið ósamkomulag kom
pó upp á meðal peirra um skeið,
aðallega út af konunum, og vortu
margir drepnir í ipeim viðskiftum.
Christian var pó alt af höfuð
peirra og herra, sem peir treystu.
í áratugi vissi enginn hvað orð-
ið hefði af „Bounty“ og upp-
reisnarmönnunum, en loks komst
pað pó upp, og voru peim pá
gefnar upp sakir, enda voru upp-
reisnannennirnir pá allir komnir
að fótum fram. Það var aðvent-
istaprestur, sem fana pá, og nú
í dag lifa afkomendur ChristSaas
og félaga hans á PitcaimS —•-
og eru allir aðventistar.
, <r ■———■
Það var líka skeratun.
Monsen var rithöfundur. Eirnt
sinni sat hann kófsveittur yfir
skájdsögu og beið eftir anda-
giftinni, sem lét bíða eftir sér.
Monsen v,ar í mjög slæmu skapi,
og ekki bætti pað úr skák, oð
6 ára gamall snáði, sem hann
átti, var að leika sér í stofunni
og hafði nokkuð hátt um sig og
var alt af að leggja spurningar
fyrir föður sinn.
— Ef pú ekki hættir pessunv
spurningum, segir Monsen, — pá
fer ég út og drekki mér.
Það varð dauðapögn í tvær
mínútur, en pá sagði lítil rödd:
— Pabbi! Má ég koma með
og horfa. á?
Frjáls samkeppní.
Fyrír mn tuttugu árum ráku 2'
kaúpmenn verzlun í sömtu götu
í boig einni í Noregi. Þeir hétu
Mikkelsien og Pálsen og milli:
þeirra var mikil samlkeppni, eink-
um buðu peir egg niður hvor fyr-
ir öðrum. Eggin urðu ódýrari og
ódýrari' og að lokum brá Mikkel-
sen sér inn til Pálsens og sag’ði:
— Heldurðu að verðið á ©ggj-
unum sé nú ekki orðið nógu lágt.
Við seljum pau fyrir (miklu lægra
verð en við kaupum pau og pá er
bara tap á peim.
— Tapar pú á peim? spurði
Pálsen.
— Já, auðvitað, svaraði Mikkel-
sen!
— Tapar pú ekki á peim líka?'
Nei, svaraði Pálsen, — ég:
kaupi pau hjá pér.
Á lækningastofunni.
„Notið sem fæst orð,“ stóð &
hurð læknisins.
Dag nokkurn kemur maður inn
á lækningastofuna með hendina
reifaða og svohljóðandi samt.al
fer fram milli læknisins og sjúk-
lingsins:
— Skorínn?
— Bitinn!
— Köttur?
— Hundur!
— Gott!
— Nei, vont!