Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 01.11.1936, Blaðsíða 1

SUNNUDAGSBLAÐ
i / .
ALÞÝÐUBLAÐSINS
ML ARGANGUH SUNNUDAGINN 1. NÓV. 1936. 44. TÖLUBLAÐ
Vestan um ha[:
W • 1
Islenzkur mentafrömuður vestan hafs.
SUNNUDAGSBLAÐI Alþýðublaðsins hefir borist eftirfaí’-
andi grein frá séra Jako b Jónssyni, sem um þessar
mundir er prestur íslenzks safnaðar í Vesturheimi. 1 grein-
inni segir séra Jakob frá íslenzkum skólafrömuði, S. W.
Steinsson, sem er skólastjóri við mentaskólann í borginni
Yorkton. Er fyrirkomulag þessa skóla allmikið öðru vísi en
tíðkast í öðnim skólum vestan hafs. Skólaárinu er skift í
fjögur tímabil, og eru 50 dagar í hverju tímabili. Siðasta
tímabilinu er varið til undirbúnings prófsins og upplestrar, en
námið sjálft stendur yfir í þrjú timabil. I»eir nemendur, sem
lengra eru komnir, þurfa ekki að lesa til prófs og geta þá
helgað sig áhuganámsgreinúm sínum. Þykir skólafyrirkomu-
lag Steinssons fyrirmynd annara skóla vestra.
T FYRRA SUMAR var ég svo
heppinn, að fá tækifæri til að
standa við í bænum Yorkton í
fjóra klukkutíma. Kom ég þá á-
samt ferðafélögum mínum heim
til íslenzks skólastjóra þar í
borginni. Hann heitir S. W.
Steinsson og er bróðursonur
Halldórs læknis í Ólafsvík.
Steinsson er maður enn ungur
-að aldri, prúðmenni hið mesta
og ber með sér skapfestu og
ðugnað. Hann talar góða ís-
’lenzku, þó að hann muni hafa
frekar lítið tækifæri til að iðka
hana, þar sem hann er nú.
Kvæntur er hann konu af dönsk-
um ættum. Er hún mjög aðlað-
andi og gestrisin heim að sækja,
og glæsileg kona í allri fram-
göngu. Stutt dvöl á héimili þess-
ara hjóna var mér éin af þeim
mörgu ánægjustundum, sem ég
hefi átt á heimilum landa minna
víðsvegar um Vesturheim. Er
það sannarlegt æfintýri oft og
tíðum, hvernig maður rekst á
landana hingað og þangað, stund-
um svo að segja af hreinni til-
viijun.
Ástæðan til þess, að ég tek
mér fyrir hendur að fræða les-
'endur Alþýðublaðsins um Steins-
son, er það, að hann er nú að
vekja allmikla athygli á sér sem
frömuður í skólamálum, og ætti
það að vera mönnum áhugaefni
heima, ekki sízt af því, að þegar
einhver landinn gerir vel, er
sjaldan gleymt að geta þess um
leið, af hvaða bergi hann er
brotinn.
Steinsson er skólastjóri (Prin-
cipal) við mentaskóla í Yorkton.
f’ullnaðarpróf frá skóla hans
tnundi að mestu svara til prófs
þpp úr fimta bekk við Menta-
skólann í Reykjavík. Er hann
háður hinu almenna skólakerfi
fylkisins, að því er snertir náms-
íhna á ári hverju, þær umbæt-
ur, sem skólastjórinn gerir, verða
því að falla inn undir þann
ramina, sem þegar er settur.
f*etta gerir hann að vísu nokkuð
ófrjálsari, en af því leiðir þó
einnig, að sams konar umbætur
ætti líka að vera hægt að gera
í öðrum sams konar skólurn.
Enda heldur Steinsson því fram,
að svo sé.
Tilraunir Steinssons eru ekki
sérstæðar að því leyti, að engir
aðrir skólamenn hafi fylgt sömu
stefnu og hann. í öllum megin-
atriðum sýnist hann vera fylgj-
andi hinni svo nefndu nýskóla-
stefnu og færir svipuð rök fyrir
úiáli sínu og aðrir nútíma um-
bótamenn í kenslumálum.
í ræöu, sem Steinsson flutti í
marzmánuði í vor, mintist hann
á, hvernig flest hefði verið, að
minsta kosti að útliti, í föst-
um skorðum fyrir strið. Fastar
skoðanir á flestum hlutum höfðu
náð fylgi og verið taldar áreiðan-
fegar. Og hann segir, að á þess-
ari hugsun hafi allar uppeldis-
aðferðir verið bygðar.
Um þetta fer hann svofeldum
órðum:
„í uppeldi vorra tíma er gengið
út frá því, að núverandi skipu-
fag í mannfélagsmálum sé að ei-
lifu réttlátt. Pað er þetta, sem
við eigum við með ópólitískri
kenslu. Að bera fram staðreyndir,
sem opna augu manna fyrir hinu
raunverulega íUífinu, er talin til-
raun til að afla flokks- eða
stefnu-fylgis. Nú á dögum er hið
gamla mannfélagsskipulag, hinn
kristilegi rétttrúnaður, hið gamla
samkeppnisfyrirkomulag, alt sam-
an hlutir, sem mjög er um deilt.
Engin meginregla er ti), sem ekki
er efast um. Er nokkuð unnið við
að draga fjöður yfir þetta gagn-
vart ungu fólki? — Borgaralegar
skyldur verður að kenna sem ó-
útkljáð vandamál. — Við verðum
að ala börn okkar þannig upp,
að þau viti, að við vitum ekki,
og þeim nægi ekki nð taka við,
heldur verði þau að komast sjálf
að niðurstöðu."
Er ekki iað orðlengja það, að
Steinsson álítur, að skólarnir
fullnægi ekki þeirri skyldu, að
gera nemenduma hæfa til þess,
að standa sem sjálfstæðir menn
gagnvart viðfangsefnum lífsins.
Skólarnir miði að því, að fella
alla í sama mótið, og taki ekki
nægilegt tillit til þess, áð nem-
endurnir séu misjafnir að upp-
lagi, misjafnir að getu. í öðru
lagi sé kensluaðferðin fólgin í
því að hamra ýmis konar fróðleik
:inn í þá, án þess að um nokkra
löngun sé að ræða frá þeirrn
hálfu. Og af því að ekkert svig-
rúm sé gefið til annars en þess,
sem er fyrirskipað, sé búið að
drepa niður alla löngun til sjálf-
stæðrar hugsunar hjá nemendun-
um, þegar þeir koma út úr skól-
unum. — Loks minnir Steinsson
á það, að nemendumir þurfi að
vera knúnir áfram af heilbrigð-
um hvötum, ef námið eígi að
verða þeim til góðs. Góðar vonir
um starf og stöður megi sín
ekki mikils nú á dögum, en það
sem hvetji flesta, sé áhuginn á
því að komast í gegn um skól-
ann og út úr honum. Ekki eðli-
leg fróðleikslöngun eða vilji á
því að geta gert upp við sig
vandamál.
TIL ÞESS að ráða bót á þess-
um annmörkum, þarf skól-
inn að geta hagað störfum sín-
um á þann veg, að hver nemandi
fái þá athygli og aðhlynningu, er
hann þarf, miðað við hæfileika
sína og getu. Enn fremur verður
það að hvetja til sjálfstæðrar
hugsunar og samstarfs, stæla á-
huga nemendanna og síðast en
tíkki sízt, að gera þá hæfa til
að nota tómstundir sér til gagns
eða gleði.
Hvað hefir nú þessi ungi ís-
lenzki skólameistari gert til að
nálgast þennan margþætta til-
gang?
Skólaárinu er skift í fjóra
hluta, og eru 50 dagar í hverjum.
Síðasta tímabilinu er varið til
prófsundirbúnings og upplestrar,
svo að sjálft námið tekur aðeins
þrjú.
Hér í landi er kent 5 daga í
viku, svo að hvert tímabil verð-
ur 10 vikur. En í „Yorkton Col-
legiate Institute“ er ætlast til
þess, að búið sé að fara yfir ált,
sem kensluskráin heimtar, eftir
6 vikur, og eru þá 4 vikur eða
heill mánuður eftir af tímanum.
Eins og gefur að skilja, munu
þeir nemendur skólans, sem hafa
minni námshæfileika, hafa nóg
við þann tima að gera. Af próf-
um, sem fara fram að liðnum
sex vikna thnanum, sést, hvar
skórinn kreppir helzt að, og
hverju kennararnir þurfa að gefa
sérstakan gaum þann tíma, sem
eftir er. En það hefir lika komið
í ljós, að hinir duglegri náms-
Ýnenn í skólanum hafa ekkert við
þann tíma að gera annað en að
hanga yfir félögum sinum, Þeir
sem náð hafa ákveðinni einkunn
í skyldugreinunum, sem talin er
fullnægjandi, þurfa ekki að sitja
lengur í ikenslustundum það sem
eftir er tímabilsins. Fyrir bragðið
geta kennararnir gefið hinum,
sem eftir eru, meiri gaum.