Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.12.1936, Blaðsíða 10

10
JÓLABLAÐ
V.
HANN varð að fá vissu um
þetta; þetta, sem var á
milli konunnar og vetrarmanns-
ins. Hann gekk til hennar, kvaðst
mundu fara burtu og vera burtu
nokkra daga. En raunar fór hann
ekki nema til næsta bæjar og kom
heim aftur að kvöldi. 2 kunn-
ingjar hans slóust í förina heim-
leiðis.
Prestskonan hafði lokið dags-
verki sínu. Börnin voru sofnuð.
Móðirin sat í sófa og greiddi hár
sitt, sem var mikið og fagurt. Og
henni varð að minnast þess eina
manns, sem hún hafði unnað;
minnast þess er hann sat hjá
henni, strauk þetta hár og talaði
við hana ástarorð. Hún var þreytt
og hugur hennar óvenjulega
mildur í kvöldkyrðinni.
Vetrarmaðurinn kom inn og
settist hjá henni. Hann sá, að
hún var tekin af óvenjulegri við-
kvæmni — og þorði ekki neitt
að segja. Hún skildi það sem
hljúga samúð, lagði höfuðið á
öxl hans og fór að gráta.
Þarna sátu þau nú, tvær auðnu-
lausar, vesælar skipbrotsmann-
eskjur. Karlmaður, sem stolið
hafði lítils háttar fjármunum í
fátæktarvandræðum — og siíðan
konu frá velgerðamanni sínum.
Og kona, sem æskutraust á ást
og gleði hafði verið svikið af, af
manni, er nú sat í virðulegu emb-
ætti sem erindreki guðs á jörð-
inni.
Og það var lokið upp hurð.
Og prestur stóð í 'dyrunum.
Alt tilfinningalíf prestskonunn-
ar umhverfðist á svipstundu.
Gremjan, sem undir bjó, reiðin
og hatrið brutust út í ljósan
loga. „Erindreki guðs á jörðinni!
—• Njósnari! Níðingur!" hrópaði
hún. Presturinn varð sömuleiðis
viti sínu fjær af reiði og þreif til
vetrarmanns. Með þeirn urðu
harðar sviftingar. Og er konan
þóttist sjá, að prestur myndi bet-
ur mega, brá hún fæti fyrir hann
og féll hann þá og vetrármaður
á hann ofan. En förunautar
prests, er heyrt höfðu skarkalann
til bæjardyra, kornu inn í sömu
svipan og tóku til sinna ráða.
VI.
PRESTSHJÓNIN skildu til
fulls þetta kvöld og prest-
ur gekk frá kjóli og kalli. Yngri
börnin fylgdu móður sinni. En
elzta barnið — sem prestur átti
‘ekki — kaus að fylgja honum.
b'" ;
NÚ ER þrestur orðinn verzlun-
armaðúr. 0g þó á lausum
kili. Löngun hans til að vera
leiðsögumaður er ekki þrotin.
Hann situr • oft við borð með
Gangan milli spjótsoddanna.
í grein þeirri, sem hér fer á eftir er lýst refsingum
þeim, sem tíðkuðust í þrjátíuárastríðinu og um tíma þar
á eftir, gegn broti á heraganum.
NO í ÁR eru liðin hundrað
ár frá því inumin var úr
-s gildi ein hin óvinsælasta
hegning, sem viðgekst meðal
'i brotiegra hermanna og leidd var
í lög í þrjátíu ára stríðiinu. Frið-
rik VI. Danaikonungur sá, að þessi
grimdarfulla hegning hafði mjög
auðmýkjandi áhrif á hermennina.
Þess vegna nam hannn hana úr
gildi 'Og síðari tímar hafa leitt í
Ijós, að þessi hegningaraðferð
mátti hverfa.
Þessi hegning var þannig, að
hinn seki var látinn ganga, n@k-
inn ofan að beltisstað, milli
tveggja hermannaraða, og voru
um hundrað hermenn í hvorri
röð. Höfðu þeir allir harefli ',í
höndum og gáfu hinum seka sitt
höggið hver, um leið og hann
gekk framhjá. Strangasta hegn-
ingin var sú, að Iáta sökudólginn
penna í hönd og hugsar — en
skrifar lítið. Og aftur og aftur
segir hann við sjálfan sig: Ég
leitaði að orði; lausnarorði. Og
ég fann það ekki.
Og þó — og þó — Hafði hann
ekki í rauninni fundið það? Leit-
að — og fundið það? — Ósjálf-
rátt að vísu. Það hafði komið til
hans. Var ekki trú; ekki kenning
— heldur raunveruleiki; sjálft hið
gróandi, lifandi líf. — Og hann
horfir á dreng, er hjá honum
stendur, er ekki sonur hans og
honum þó í sonar stað. Var ekki
hlýjan til þessa foreldralausa
barns sú gjöf lífsins, sem hon-
urn var sjálfum dýnnætust? —
Hamingja — mundi það ekki ein-
mitt vera „guðsrikið" hið innra
með manninum? Hlýjan og fögn-
uðurinn, sem elzt við það, að
rétta hjálparhönd og horfa á gró-
andi líf. Kröfulaust — af því það
hafði launin í sjálfu sér? —
„Leitið, og þér munuð finna“ og
„Hver, sem ekki elskar bróður
sinn, sem hann hefir séð, hvernig
getur hann þá elskað guð, sem
hann hefir ekki séð?“ — Mundi
þar ekki vera fylsti leiðarvísirinn
að settu marki? Hjálpsemi; hjálp,
sem ekkert heimtar og stefnir þó
að samhjálp — mundi það ekki
vera lausnarorðið? Mundi þar
ekki vera insti kjarni Iífsins? Og
um leið fyrir þann er finnur, hin
fylsta hamingja? — —
Stundar fyrirbrigði oft að vísu.
Og þó fræ, er grær; þróast og
ávaxtast?
ganga 12 fierðir milli 300 her-
mamna. Fékk hann þannig 3600
högg. Það var meira en flestir
gátu þolað og lauk þessu ferða-
lagi venjulega þannig, að hinn
sieki hineig dauður til jarðar, áður
en búið var að fullnægja hegn-
iingunni. Refsiaðferð þessi átti rót
sína að rekja til miðaldanna og
þá létu menn sér ekki nægja að
miota kylfur, heldur notuðu spjót.
Þetta var því upprunalega dauða-
hegning- Svo var hegningin
„milduð", og notaði Gustav Adolf
Jiana í jtrjátíu ára stríðinu, og var
það venjulegasta hegningin.
Árið 1763 skipaði Friðrik V. svo
fyrir, að tveir menn skyldu fylgja
hinum sieka á þessari píslargöngu.
Það voru tveir liðsforingjar, sem
áttu að fylgja honum, og átti ann-
ar að ganga á undan honum og
annar á eftir. Þeir áttu báðir að
bera byssu og byssugtingi. Þeir
áttu að sjá um, að hermennirnir
svikjust 'Ckki um að greiða högg-
in, og auk þ'ess áttu þeir að sjá
um, að hinn seki gengi ekki of
hart. Hegningin átti að veraþann-
ig, að sökudólgurinn gleymdi
henni ekki fyrst í stað.
AÐ ER EKKI vafi á því, að
hegning þessi þótti við-
burður í stórri setuliðsborg, eins
og t. d. Kaupmamnahöfn. 1 stríðs-
fréttunum ier þessi hegning nefnd
í sambandi við fjölda yfirsjóna,
stæm og smærri. Ef hermaður
mætti drukkinn til heræfinga, var
hann látinn ganga milli 300 her-
manna, sem allir börðu hann. Og
þessi hegning var framkvæmd án
þess að yfirheyrsla ætti sér 9tað
eða dómur væri feldur. Ef her-
maður hafði ekki verið í her-
mannaskálanum kvöldið áðiur,
var hann látinn ganga 6 ferðir
milli bermann'araðanna. Sá, sem
seldi herklæði sín eða vopn, varð
að ganga 8 sinnum milli her-
mannaraðanna og auk þess varð
hann að sitja í fangelsi við vatin
og brauð, þar til hann hafði greitt
skað'abætur að fullu. Sá, sern spil-
aði á spil, svo að uppvíst varð1,
mátti þola hvorki fleiri né færri
en 1800 kylfuhögg. Einnig lá þessi
refsing við því, að skemma
merkjasteina með vegum fram og
að gangast við faðerni annars
manns barns. Það bar oft við á
þessum tímum, að auðugir menn,
sem ekki voru við eina fjölina
feldir í ástamálum, reyndu að
kaupa hiina fátæku bermenn til
þess að gangast við bömum sín-
um. Á 18. öldinni var (heilum
ækjum af bareflum slitið upp til
agna á blóðugum bökum her-
mannanna.
Smiður herd'eildarinnar var
vatnur að smíða 15 000 kylfur í
eiinu io,g við hverja refsingu brotn-
uðíuu venjulega 70—80 kylfur, svo
að ekki hafa hermennirnir dregið
áf kröftunum. Ýmsar af þeim yf-
irsjónunr, sem refsað var fyrir á.
þennan hátt, eru í okkar augum
mjög smávægilegar. En herréttur-
þessa tíma áleit þessa hegningu
mjög stranga og mat hana til
jafns við fangavinnu í hlekkjunr,
kaghýðiingu og limalát. Og her-
rétturimn þekti ekki aðrar hegn-
imgar en strangar hegningar. Við-
urlögiin eru í flestum greinum
„straff á kroppiinn“. Ef einhverj-
unr diaitt í hug í fylliríi að brjóta
nokkrar rúður, þá gat það kost-
að hann lífið. Einnig lá hin
strangasta hegning við því að
reykja í rúminu. Það var heldur
ekki svo lítið í hættu) í þá daga,
ef kviiknaði í. Heilar borgir
brunnu til ösku og menn stóðu
varnarlausir andspænis eldhafinu.
Og allur þessi logi gat kviknað
af Utlum neista, sem óaðgætinn
reykingamaður lét falla í sæng
sína, er hann var í mesta sak-
leysi að reykja pípuna sína í
rúminu að kvöldlagi. Þess vegna
fékik hernraður, senr reykti í rúmf
sínu a,ð kveldlagi, svo að upp-
víst varð að minsta kosti eins
árs betrunarhússvinnu. Ef elds-
voði orsakaðist af reykingunr
hans, fékk hann ævilanga fang-
elsisvist. I sjóhernaðarlögununr
voru viðurlögin og refsingarnar
ekki léttari. Þar var bannað að
(reykja, annarsstaðar en uppi á:
Það er vandf
að gera kaffl
vinum til
hæfis, svo að
hinn r é 11 £>
kafflkeimur
haldl sér.
Þetta hefii
G. S. kaffi-
bætir tekist.
Munið að
biðja næst
mn G. S.
kaffibætl
Hann svíkur
Reynslan er
ólýgnust.
Reynlð sjálf..