Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 24.12.1936, Blaðsíða 22
22
JÖLABLAÐ
þaö gat liðjö langur tími þangað
til heitt yrði, la,gðist hver á fæt-
ur öðrum til .svefns.
En þegar fólkið vaknaði, er
komið var fram á þriðju nóttina,
þá igat það ekki sofið lengur.
Strákarnir fóru fram í dyrnar og
svipuðust eftir, hvort ekki mætti
sjá dagsbrún. Þeim virtist þeir
aldrei hafa iifað svona langa og
óendanlega nótt. Maðurinn fór í
föt og gaf skepnunum. Þær lágu
og jótruðu og virtist líða reglu-
lega vel, eins og þær væru ný-
'búnar að eta úr jötunni. Hestarnir
voru einnig rólegir og saddir,
en þa,ð hafði lækkað greinilega í
hálmkistunni. Maðurinn þagði
yfir þvi, sem honum flaug í
hug; það var búálfurinn, sem
hafði valdið því. En uin slíka
hluti á ekki að tala.
Þar sem það var nótt og hlaut
að vera það, var ekki annað fyrir
þá að gera, en leggjast til hvíld-
-ar enn á ný. Strákarnir voriu
glaðvakandi og báðu um ljós,
svo að þeir gætu setið uppi cýý
spilað, þessir heiðingjar, en móð-
irin harðneitaði því. Hvað átti að
vera að eyða Ijósi, þegar engin
skynsamleg ástæða var til þess.
En strákarnir gátu ekki haldið
'sér í skefjum. Það var svo mikið
fjör í þeim, þar sem þeir lágu
með galopin augun í j>cssu svart-
nættismyrkii. Einn fór með fyr-
irlitninguá öllum mannasiðum að
leysa vind af miklum móði, og hin-
ir reyndu að taka undir með beztu
getu, og svo var skellihlegið. —
Eldra fólkið ávítaði þá fyrir sið-
leysi, en gat þó ekki að þvi gert
að hlæja, og stelpurnar grófu sig
niður í sængumar, og hlátur
þeirra hljómaði eins og hannværi
frá iðmm jarðar. Hin dimma
stofa bergmálaði af hlátri, sem
ekki var hægt að bæla niðri, þess
ari sönnu tilganglausu gleði,
sem sprettur af heilbrigði og
hvíld. Fólkið lá og veltist um af
hlátri, bylti . sér í rúmunum án
þess að fá tækifæri til þess að
beita kröftunum, sem safnast
tiöfðu fyrir í því. Strákarnir fóru
að fljúgast á í hláturkviðunum,
■og stelpumar tóku til að kitla
hver aðra, þangað til þær öskr-
uðu eins og naut, sem hleypt er
út á vordegi. Við allt þetta urðu
unglingarnir þyrstir og þömbuðu
jólaölið og byrjuðu svo á nýjan
leik, til þess að fá þessa löngu.
nótt til að líða.
FLAKKARINN var nú orðinn
fús á að taka gleðskapnum.
Fyrst söng hann lítið ljóð, og
það várúeitt af þeim, sem hann
var dýrastur á. Það var bæði
kröftugt og draugalegt og vel
til þess fallið að syngja það í
myrkrj. Það var líka gerður góður
l-ómur að því. Strákarnir öskruöu,
svo að ekki heyrðist mannsins
mál.
Því næst kom flakkarinn með
gátur, og þær voru góðar. Ráðn-
ingin lá svo nærri, að enginn jiorði
aðráðaþær. Karluglan var í bezta
skapi, þar sem hann lá á bakið
í slagbekknum og fálmaði út í
myrkrið með höndunum, mieðan
hann sagði hina undarlegustu
hluti, án þess að hlæja nokkru
siinni sjálfur.
En flakkarinn tók brátt eftir
því, að hér var vierið að kasta
aindlegum verðmætum á glæ. Það
var enginn, sem hlustaði á fyrir
hlátri og sköllum. Ha’nn þagn-
aði þá og lá lengi og gékk upp
og ofan af mæði, eins og smiðju-
belgur. Hér þurfti traustara glens
en hægt er að setja í orð, og
flakkarmn lá 1-engi og hugsaði
um, hvað þiað ætti að vera, m-eð-
an hitt fólkið velti sér á hæl og
bnakka í rúmunum og gleymdi
honum alv-eg. Enginn hugsaði um,
hverju karlinn byggi yfir í 'myr-k r-
inu. En hann pataði m-eð höndun-
um í allar áttir -og hafði ináð í
lifandi grátittling í hio,lul í vieggn-
um undir þaksk-egginu, og hélt
honum í lófa sínum. Eftir að
hann hafði strokið h-onum -og ver-
ið góður við hainn stundarkorn,
læddist hatnn fram úr og fór yfir
gólfið i einu skr-efi o.g slepti grá-
titliingnum inn í rúmið til stúlkn-
ainna!
Grátitlingurinn flaug um í lok-
reklkjunni, -og stúlkumar æptu
upp í -dauðans -angist. Allt í einu
finna þær, að stokkið er upp á
sængina. Það er kötturinn, sem
fer á kreik í myrkrinu 'Og nú
eru grátitlingaveiðar stundaðar af
nnesta kappi í rú-minu.
Stúlkurnar skrækja, fá aðsvif,
lifna við aftur -og hlæja. Grá-
titlingurinn geisist frá -einu horni
niðdimmrar lokrekkjunnar til ann-
ars og kötturinn á teftir m-eð all-
ar klær úti. Að lokum tekst stúlk-
unum að handsama köttinn. Þær
troða honum undir sængin-a -og
kjassa hann svo -ofsal-ega, að 'kisa
verður hin versta -og kvæsir og
fnæsir af miklum móði. Nú fá
þær eitna hláturkviðuna -enn, þær
skrækja af ánægju, eins og það
væri af sárustu kvölum. Og nú
hefir flakkarinn komið sér v-el
fyrir á ný. Hann bætir nú við
hinu fínasta og hlýjasta fugla-
kvalki við hljómleikana. Hann
hermir -eftir hljóði gauksins, sem
felur sig undir laufinu döggvotan
vormorgun, og að síðustu fellur
hann í mók af þessum yndisl-egu
tónum sínum. Og svo vaknar
hainn og gefur frá sér nýja, langa!
blísturtóina, sem eru þrungnir af
sveflnhöfgi m'orgunsins og fyrstu
g-eislum sóiariinnar. Hann blístr-
ar, hóstar og kvafcar, m-eðan han-n
þieifar stöðugt um i myrkrimu
með löngu höndunum sínum. Nú
minnist hann æsku sinnar. Nú
seytlar um g-amla.trjást-ofninn. —
Hann gleymir sér við suðið -og
bergmál hins mikla v-ors, sem er
liðið og geymt í hjarta .hans.
Hann þegir aö 1-okum -og liggur
og starir úit í myrkrið og gleymir
öllu -og öllum, s-em í kring um
hann -eru.
EGAR hitt fólkiö er búið að
-njóta ánægjunnar af grátitl-
iingnum, flainn það upp á nýju
g-amini. Þ-að þurfti ekki neitt stór-
kostLegt til að hlæja að, því að
fólkið í !Ási hafði aldrei -ofþreytt
sig á gl-eðskapnum, og það var
flegið hverjum minsta v-ott af lífs-
gleði, s-em látiinn var í ljósi, hv-e
grófur eða auðvirðil-egur, sem
hann var. Einn af strákunum f-ann
upp á því að æp-a og öskra -eins
og han-n væri g-enginn af göflun-
um og hafði -af þ-essu stórk-ost-
lega ánægju, sem sennil-ega átti
rót síina að rekja til vitundarinnar
um það, að hann gæti í raun
og veru látið svo, án þess að
hann hefði í raun -og v-eru mist
vitið. Yngsti s-onurinn sýndi hug-
kvæm-ni sína með því að 1-eifca
örkumla mann. Hann batt anuian
fóti-nn upp með bandi og hökti
sv-o um í myrkri-nu, þögull og
einn um þá hamingju, sem hann
flann til við þetta. Bóndinn lá og
sagði mikilfenglegiar sögur um
svik við kaup og sölu á stör-
gripum, e-n það hlustaði -enginn
á þ-að, og hafði -enginn ánægju af
því, -n-ema hann sjálfur. Hann
hafði áður alltaf hiaift m-estu á-
inægju af að þegja um slík myr’. ra
verk, en nú fann hann í fyrsta
skifti ámægjuna af því, að Ijúka
upp skúmasfcotum síns innra
mamns. Húsfreyj-an var sú -eina,
sem ekki tók þátt í þ-essum lát-
urn, því -að hún var eins og g-ef-
ur að skilja, hafin upp yfir slíkt.
En hún lá og tók eftir öllu, s-em
fram fór. Hú-n v-ar steinhissa. —
Slíka nótt hafði hún aldnei Iifað
áður. Hún þekti ékki bónda sinn
fram-ar -og skildi ekki lengurbörn
sín.
Hún hafði aldrei h-eyrt, að fólk
ætti -að skemtia sér. En nú skv-ettu
þau sér vissulega upp, og það
var auðséð, að þeim féll það vel.
Ekki svo að skilja, að þieim fær-
ist það vel, því að þau höfðu
aldrei gert þetta áður, og þ-ess
viegna hlupu þau klaufal-ega og
veltust eins og bolti, sem ekki er
hnöttóttur. Húsfreyjan í Ási var
ekki í góðu skapi. Hún sá, að
hér var mikil hætta á flerðum.
skildi, að hún mundi verða að
liggja margar nætur og gráta til
þess að geta heimt bónda sinn
niður af tindum áhyggjuleysisins.
En enginn hugsar fyrst um sinn
um þá þöglu. Fólkið var í sjö-
unda himni.
Það var hlegið og flissað ]rað
sem -eftir va;r nætur. Fólkið tók á
rnóti hinu nýja ári m-eð lífsgl-eði,
s-ern ekki er af þ-essum heimi og
guðdóml-egum krafti, s-em imegnar
að fiytja fjöll.
En það g-at -að vísu -ek'ki komist
hjá þeirri tilfinningu, að það
h-efði vak'n-að nokkuð s-eint. Fólkið
í Ási grunaði það, þegar >það
um -morguininn hafði klætt sig
án þ-ess aíð sjá nokkra lifandi
veru. Kirkjain var læst, o,g því
virtist það óskiljanl-egt.
Piltur frá K-eldby k-om þar að,
ákaflega greiðvfkinn piltur, -og
hian-n gat sagt því, að það væri
emgin guðsþjónusta, af því að
það væri þriðji í nýjári, en -ekki
sá fyrsti, eirn-s og það gæti ætlað.
Sami m-aðuriinn gat sagt því, að
fólkið í Keldby h-efði furðað sig
sv-o mikið á því tvo síðustu dag-a,
-að þ-að skyldi ekki sjást reykur í
Ási. Hann virtist hafa löngun til
að segja fleira, en Ásfólkið sagð-
ist ætla heim. Því féll -ekki svipur-
inn á piltinum, þorði ekki að
horfa á harnn. Þ-að kvaddi í
skyn-di og flýtti sér heim, -mjög
hljótt og þögult. Það er eiins og
menn fái svima, þeg-ar þeir taka
eftir þ.ví, að sá tími, sem menn
lifa í -og h-alda að sé spánýr,
hamn -er löngu liðinn -og fallinn úr
gildi. Fólkið í Ási hló ekki leng-
ur, og því virtist það ek'ki kurt-
eisi af piltinum að fara að hlæja,
þegar það snéri h-eim á leið.
EGAR fólkið kom heim, rann
sakaði það rúðurnar og fann
ekfcert undarlegt við þær an-nað
en smávægis -eftirstöðvar af ger
og pappír. Þær höfðu virzt alveg
hrein-ar um morguninn. Piltarnir
höfðu tekið pappíriinn af aðfara-
nótt þriðja í nýjári. Þeir voru
orðinir hálf sm-eykir, þegar teltk-
ert lífsmark v-ar hægt að sjá í
Ási annan nýjársdag. Ef fólkið
skyldi sofa sig í hel þarna inni.
Þeir höfðu svo laumast upp eft-
ir um kvöldið til þiess að sjá,
þv-ernig í öllu lægi. En þá höfðu
þeir h-eyrt fagnaðarópin í fjöl-
skyldunni. Það var eins og það
væri meiriháttar veizla, og meðan
lætiin stóðu sem hæst, höfðu þeir
tekið burtu pappírimn -af gluggun-
um.
Fólkið í Ási ikom -ekki út fyrir
bæjardyr það sem eftir var af há-
tíðiinni. Það sat inni og hlústaði
á hlátursköllin, sem heyrðust
þessi kyrlátu frostkvöld hljóma,
yfir vatnið frá Keldby.