Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 06.08.1939, Blaðsíða 2

Urn þessar mundir stendur heyskapurinn yfir, og er þá jafnan mikið að gera með þeim þjóð-
um, sem lifa á kvikfjárrækt. Þessi mynd er frá Slóvakíu og sýnir heyskaparfólk, sem hefir
tekið sér hvíld frá störfum stundarkorn.
ekkert óefnilegur drengur að sjá.“
„Og ég tók ekki eftir því, að
hann væri með þeim, þá er þeir
fóru,“ mælti bóndi. „Ætli þeir
hafi nú séð fyrir honum?" „Ekki
held óg það,“ svaraði Ingibjörg.
„Hann hefir líklega orðið eftir.
Ég held, að þú hefðir átt að fá
hann fyrir smala.“ Hefirðu orðið
vör við hann?“ mælti bóndi.
„Það væri gaman að sjá hann.“
Ingibjörg fann nú Sigurð og
sagði honum, að faðir sinn vildi
ta'a við hann, — „og vertu nú
uppburðargóður," ráðlagði hún
honum. Sigurður fór nú inn með
henni. „Hvað er þetta?“ spurði
bóndi, „ertu hér enn? Fórstu ekki
með félögum þínum?“ „Ónei,
svaraði Sigurður. „Hvað held-
urðu að nú verði um þig?“
spuröi bóndi. „Ég veit ekki,“
svaraði Sigurður. „Viltu vera hjá
mér í vetur og fara til mín í
Vor fyrir smala?“ spurði bóndi.
„Pað vil ég feginn," svaraði Sig-
lurður. Hann var svo í Kalmans-
tungu um veturinn. Sigurður var
bónda mjög fylgisamur og reyndi
til þess að vera sem lagnastur
og ötulastur við fjárgeymsluna
með honum, en Ingibjörg sparaði
ekki að láía hann eiga gott, svo
að honum fór mikið fram að afli
og vexti um veturinn.
Um vorið ,er Hólamenn komu
að sunr.an úr verinu, komu þeir
(við í Kalmanstungu og hittu Sig-
urð. Þeir spurðu, hvort hann
vi.di ekki koma með þeim norður
aftur, en hann neitaði því og
sagðist nú ekkert vera upp á þá
kominn. Þeir ættu nú líka eftir
áð borga sér peninga, er þeir
hefðu lofað sér í hiaust er var, og
ef þeir greiddu þá ekki af hendi
þá þegar, þá skyldi hann koma
upp um þá við húsbóndann, að
þeir hefðu verið að gabba sig, og
væri þá ekki að vita, hve góðu
þeir ættu að fagna þar fram-
vegis. Hólamenn vildu ekki að
klækir þeirra yrðu hljóðbærir og
greiddu Sigurði heldur sinn pen-
Xieninginn hver. Síðan skildu þeir
og varð fátt um kveðjur með
þeim.
Sigurður var smali í Kalmans-
tunigu nokkur ár, og hélt Ingi-
björg alltaf í hönd með honum.
Síðan kvæntist hann henni og var
ftjá tengdaföður sínum, unz hann
dó. Þá varð hann bóndi í Kal-
manstungu. Samfarir þeirra Ingi-
bjargar voru hinar beztu og leið
peim vel alla æfi.
Jóa Steinsson op
systur hans.
Sleinn biskup Jónsson á Hólum
og frú Valgerður kona hans áttu
nokkur börn, og koma þrjú
þeirra við þessa sögu: Jón
Steinsson, sem tók sér viðurnefn-
ið Bergmann, og systur hans
tvær, Jórunú og Helga. Bróðir
Síeins biskups hét Þorgeir og
er sagt, að hann hafi búið úti á
Skaga, áður en hann fór að Hól-
um og varð ráðsmaður hjá bróð-
ur sínum 1716. Þorgeir var af-
bragðs læknir, og er það fært í
frásögur um hann, að hann hafi
komið inn auganu á konu, sem
hafði dottið svo illilega að aug-
áð lá úti á kinn; gat hann gert
það að verkum, að konan fann
lekkert til í auganu, en blind var
hún á því alla ævi eftir fallið.
Þorgeir átti lækningabók ágæta,
og er sagt, að Jón bróðursonur
hans háfi lagt undirstöðuna til
læknislistar sinnar hjá honum, en
þá hefir hann verið mjög ungur,
hafi hann aðeins verið 16 eða 17
vatra, er hann sigldi 1714. Jón
var þrjú eða fjögur ár erlendis
og sóaði mjög fé sínu, en lærði
læknisfræði. Jón Espólín lýsir
Jóni svo, að hann hafi verið
skáld gott og haft gáfur til hvers,
sem vera skyldi, og svo góður
læknir, að það hafi verið að
minnum haft. Ýmis kvæði eru
itil pnn í idag eftir Jón Steinsson,
og sögumaður minn segír á-
vallt hafa heyrt honum eignuð
kvæðin „Ég veit eina baugalínu"
og „Björt mey og hrein", sem
annars eru venjulega eignuð séra
S'.efáni Ólafssyni og prentuð eru
1 Ijóðmælum hans. Vísa þessi
kvað og vera eftir Jón Berg-
mann.
Biið til máls með bjartan háls
ber af áls ljóss sólum>
dokkin frjáls er dýja báls
dóttir Páls á Hólum.
Það eru munnmæli, að sama
vorið, sem Jón fór frá meistara
þeim, er hann lærði læknislistina
hjá hafi hann eitt sinn gengið
hjá húsi hans og litið inn um
glugga á læknisstofu einni, þar
sem hann var kunnugur. Þetta
var um kvöld. Jón sá inn um
gluggann, að meistarinn var að
reyna að ginna orm upp í múnn
á magaveikri stúlku, er lá þar á
borði, með hunangi og öðrum
meðulum, en gekk það illa, því
að í hvert skipti, sem ormurinn
kom upp i kverkarnar á stúlk-
unni og læknirinn kom með tang-
arsnápana að hausnum á honum,
hrökk hann undan og ofan í
stúlkuna aftur. Jóni leizt ekki á
þetta. Hann kallaði inn og sagði;
„Gör Tangen varm, Herre.“ Ljós
stóð á borðinu hjá lækninum.
Hann ylaði töngina og tókst þá
að ná í orminn. Sumir segja,
að læknirinn hafi jafnskjótt
hlaupið út með korða og ætlað
að reka Jón í giegn, því að hann
hafi óttazt, aÖ tiann mundi verða
sér snjallari að frægð og aðsókn,
ef hann ílendist þar.
Jón hefir að öllum líkindum
komið til Islands aftur sumarið
1717, og segir Jón Espólín, að
hann hafi komið út á Akuœyri,
en. munnmælín segja, að hann
hafi komið út í Hofsós. Þegar
hann var stiginn af skipsfjöl,
gerði hann boð heim til Hóla, aö
sækja sig og varnað sinn, og
var þá maður sendur eftir honum
út á Hofsós. Þeir fóru yfir Kol-
beinsdal á inneftirleið, þar sem
nú heitir Flekkuhvammur. Þegar
þeir voru komnir yfir ána, stigu
þeir af baki og tóku ofan af
koffortahes'tum þeim, er þeir
höfðu með sér; sáu þeir þá tvær
kindur nálægt sér, utarlega í Ás-
tungu, aðra hvíta, en hina svarta,
Jón bað fylgdarmann sinn að
hjálpa sér að handsama kindurn-
ar. Þeir náðu þeim og bundu þær
sauðbandi. Því næst opnaði Jón
koffort sín, tók upp skurðfærí
sín og skar annan bóginn af
báðum kindunum. Síðan saumaði
hann svarta bóginn á hvítu kind-
ina, en á meðan hann var að
þessum starfa, var hinn bógurinn
orðinn svo líflítill, að Jón treysti
sér ekki til að græða hann aftur
við svörtu kindina, og slátruðu
þeir henni. Jón sendi nú fylgdar-
mann sinn heim með kofforta-
hestana, en varð sjálfur eftir hjá
kiadinni og dvaldist þar í þrjá
sólarhringa, þangaö til hann var
orðinn viss um, að hún mundi
lifa; batnaði kindinni að fullu.
Hún lifði mörg ár eftir þetta
og varð hin vænsta ær, en