Alþýðublaðið - 25.09.1943, Qupperneq 7

Laugardagur 25. sept. 1943.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Bœrinn
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
12.10-
15.30-
19,25
20.00
20.30
20.45
21.15
21.35
21.50
22.00
24.00
ÚTVARPIÐ:
—13.00 Hádegisútvarp,
—16,00 Miðdegisútvarp.
Hljómplötur: Samsöngur.
Fréttir.
Útvarpstríóið: Einleikur og
tríó.
Upplestur: „Islandsklukk-
an“; sögukafli (Halldór
Kiljan Laxness rithöf.).
Einsöngur:' Kristinn Þor-
steinsson frá Akureyri.
Hljómplötur: Gamlir dansar
Fréttir.
Danslög.
Dagskrárlok.
Á rakarastofnnni
og yfirleitt hvenær sem þér hafið
stund til lesturs, þá er HEIMIL-
ISRITIÐ tilvalið.
Það kemur ut mánaðarlega með
léttar smásögur og úrvals smá-
greinar. Efnið er sérstaklega val-
ið til lesturs í frístundum og
hvíldar frá störfum eða lestri
þyngri bóka.
Ritið er smekklegt og handhægt.
Það má stinga því í vasann og
hafa með sér hvert sem er, án
þess að mikið fari fyrir því
Fæst í næstu bókabúð.
^ehullisriíi
S Afgr. Garðastr. 17. Símar: 5314-2864.

i
^PIymouth
s
s
s
\ \
IModel 1942 tli sölu. Tilboð S
^ sendist afgreiðslu blaðsins)
^ fyrir 1. okt. merkt ,Plymouth ^
* 1942’. S
! i
Nýslátrað dilkakjöt
Lifur
Svið
Kindabjúgu
Miðdagspylsur
Kjötverzlanir
Hjalta Lyðssonar,
Grettisgötu 64.
Hofsvallag. 16, (Verka-
mannabústöðum).
Fálkagötu 2.
Sendisveinn óskast
1. okt. hálfan eða allan dag-
mn.
G'ÓTSVtm
GARÐASTR.2 SÍMI 1899
Sextuqar í úm:
fiflð'anBOf EiRsrsson
EXTUGSAFMÆLI á í dag
Guðlaugur Einarsson verka
maður, Reykjavíkurvegi 27,
Hafnarfirði.
Fyrir 20 árum fluttist Guð-
laugur úr átthögum sínum í
Rangárþingi og settist að hér
í Hafnarfirði. Gerðist hann
skjótt góður liðsmaður Alþýðu-
flokksins, og hefir rúm hans
þar jafnan verið vel skpiað, þvi
að maðurinn er heill og ein-
lægur með ágætum hverju því
málefni, sem hann ann og tel-
ur verðugt fylgis. Þessi ein-
lægni hans og áhugi ko mog
glöggt fram í Verkamannaie-
laginu Hlíf, en þar hefir hann
verið félagsmaður síðan hann
fluttist hingað. Ekki er þetta
þó svo að skilja, að Guðlaugur
hafi að jafnaði haft sig mikið í
frammi í flokks- eða félagsmál-
um, því að hann er að eðlisfari
fáskiptinn og enginn málrófs-
maður. En vel megum við' fé-
lagar hans muna það, að stund-
um komu viturlegar og ger-
hugsaðar tillögur um úrlausn
mála frá þessum yfirlætislausa
manni, þegar mikinn vanda
bar að höndum. Hafði hann þá
oft, við sína rólegu íhugun,
komið auga á atriði, sem miklu
máli skiptu, en okkur hinum
hafði sézt yfir í baráttuhitan-
um.
Guðlaugur er prýðilega
greindur maður og ágætlega
ritfær, þó að fátt hafi hann lát-
ið koma fyrir almenningssjónir
frá sinni hendi, því miður. Ver
hann tómstundum sínum mjög
til lesturs og annarra bóklegra
iðkana. Eru bækur þær, sem
hann les, ekki valdar af verri
endanum, enda hefir hann aflað
sér mikillar þekkingar á bók-
menntalegum efnum. Mun ætt-
fræði honum éinna hugþekkast
viðfangsefni.
Guðlaugur er kvæntur Krist-
ínu Kristjánsdóttur frá Mar-
teinstungu, greindri og góðri
konu.
Ég vil nota tækifærið við
þessi tímamót í lífi Guðlaugs
Einarssonar til þess að þakka
honum fyrir góða viðkynningu
og gott samstarf í flokks- og fé-
lagsmálum. En alveg sérstak-
lega þakka ég honum fyrir
fölskvalausa einlægni og frá-
bæran trúnað við þessi sameig-
inlegu áhugamál okkar undan-
farin 20 ár.
Að síðustu óska ég Guðiaugi
og hans ágætu konu góðs gengis
á ókomnum árum.
Kjartan Ólafsson.
Nokkrir vagnhestar
og hryssur verða til sölu, ó-
dýrt á morgun, (sunnudag)
kl. 4—8 síðdegis við Geit-
háls.
Frh. af 2. síðu.
væri um að ræða bein fjárfram
lög úr ríkissjóði til stuðnings
þessum kirkjubyggingum.
Brynjólfur dvaldi og alllengi
við afstöðu sína til þjóðkirkj-
unnar almennt. Kvaðst hann
mótfallinn því, að ríkið styrkti
nokkurt trúarfélag öðru fremur
og þjóðkirkja ætti engin að
vera.
Aðrir ræðumenn bentu Brýnj
ólfi á, að með frumvarpi. þessu
væri ekki verið að gera ráð fyr
ir fjárútlátum úr ríkissjóði
vegna þessara kirkjubygginga,
heldur það, að hið opinbera
legði ekki stein í götu fjáröfl-
unarinnar. En með henni væri
beinlínis verið að létta útgjalda
byrðum af ríkissjóði. Hvað skoð
unum þingmannsins á kirkju-
málum almennt viðvéki, þá vár
honum bent á, að honum myndi
heppilegra að berjast fyrir af-
námi þjóðkirkjunnar þegar til
endurskoðunar stjórnarskrár-
innar kæmi. heldur en blanda
því í þetta mál.
Gísli á Bíldudal notaði þetta
tækifæri ti-1 að ræða skattamál
almennt. Kvað' hannn skatt-
heimtuna keyra úr öllu hófi.
Ekki gat hann þess þó, að hann
myndi bera fram tillögur til
breytinga á skattalöggjöfinni í
sambandi við þetta mál.
Eftir langar, leiðinlegar og
þreytandi umræður um þetta
mál, þar sem þingmenn töluðu
á stundum fyrir nálega auðum
stólum í deildinni, var loks
gengið til atkvæðagreiðslu.
Voru frumvörpin því næst sam
þykkt með 8 atkv. gegn 2 (Brynj
ólfur og Steigr. Aðalst. á móti)
og vísað til 3. umr.
HeilbriBðisskýrslor.
Frh. af 2 .síðu.
lúshreinsun nálgaðist það að
takast. Það er lítið fyrirtæki að
telja alla landsbúa, en Hag-
stofan kann um það að bera,
hve erfitt er að láta engan
sleppa undan talningunni. A
því má nokkuð marka það, —
hver vanhöld yrðu á því, að
allir lúsakroppar landsins
næðust til hreinsunarinnar, að
ekki sé talað um, hverjir erfið-
leikar yrðu á því að láta enga
lúsina sleppa lifandi undan --
Og er hér komið að kjarna
málsins. Að óbreyttu menning
arástandi þjóðarinnar, að þv er
tekur til persónulegs þrifnað-
ar, mundi hún að nokkrum
vikum eða mánuðum liðnum
frá hreinsuninni vera orðin
jafn lúsug aftur. Þjóð, sem er
á því menningarstigi, að hún
umber lús og kann ekki eða
hirðir ekki um þrífa sig —
hvert heimili og að kalla hver
einstaklingur — hlýtur að
verða lúsug og á skilið að vera
það. Lúsin verður ekki unnin
með neinni leiftursókn ofan að,
heldur með aukinni menningu,
hvers heimilis og hvers ein-
staklings, sem seint og sígandi
vinnst, unz lúsin á sér hvergi
griðland og verður ekki við
vært. Hér er fyrst og fremst
verkefni skólanna, ekki sízt
kennara-, alþýðu- og hús-
mæðraskóla, sem læknum er
skylt að styðja í þessum efn-
um með ráðum og dáð, en því
mega þeir vel koma við í sam
bandi við skólaeftirlitið, enda
gera það margir. í hendur
skóla og heimila hefir þegar
verið allvel búið af hinu opin-
bera að þessu leyti, með því að
hverju barni er fengin ókeypis
kennslubók, sem meðal annars
veitir glögga fræðslu um lús og
önnur óþrif, svo og hvernig
þeim megi verjast. Um hið
sama efni má og fá ýtarlegri
fræðslu í sóttvarnareglum
þeim, er heilbrigðisstjórnin
TILKYNNING.
Viðskiptaráðið hefir ákveðið, með tilliti til hækkaðrar
vísitölu, að frá og með 1. okt. megi saumalaun ekki vera
hærri en hér segir:
I. Klæðskeraverkstæði:
Á klæðskerasaumuðum karlmannafötum mega sauma-
laun eigi vera hærri en kr. 320,00 fyrir einhneppt föt, en kr.
530,00 fyrir tvíhneppt föt. Fyrir klæðskerasaumaðar kven-
kápur mega saumalaun vera hæst kr. 183,00, en fyrir dragt-
ir kr. 202,00. Fyrir algenga skinnavinnu má reikna hæst
kr. 20,00, auk hinna ákveðnu saumalauna.
II. Hraðsaumastofur:
Fyrir hraðsaumuð karlmannaföt mega saumalaun
vera hæst kr. 275,00. Hjá klæðskeraverkstæðum og hrað-
saumastofum skulu saumalaun á öðrum tegundum fatnaðar
vera í samræmi við ofangreint verð.
III. Kjólasaumastofur:
Saumalaun á kápum mega hæst vera kr. 150,00, nema
ef um algenga skinnavinnu er að ræða, þá hæst kr. 170,00.
Fyrir saum á drögtum má hæst taka kr. 165,00.
Reykjavík, 24. sept. .1943.
Verðlagsstfórínn.
s
\
s
\
s
\
s,
s
\
s
S
s
s
s
s
s
<
s
s
S
s
*
*
gefur út og hvert heimili á
kost á að fá ókeypis. Mikil
stoð væri það þessum og öðr-
um þrifnaðarmálum í landinu,
ef hvert sveitarfélag hefði á
að skipa ötulli og vel lærðri
hjúkrunarkonu, er leiðbeindi
um þrifnaðarhætti og aðra
heilsuverndarstarfsemi á heim
ilum. Er hér nærtækt verkefni
handa kvenfélögum landsins
að beita sér fyrir, en stjórn
heilbrigðismálanna, skylt að
veita þeim fulltingi sitt.
Um illa umgengin salerni og
salernaleysi á heimilum er
svipuðu máli að gegna og lús-
ina. Þar eiga skólar og kenn-
arar líkar skyldur að rækja.
En salernamenning skólanna
sjálfrar lofar sjaldnast miklu
góðu um tilþrif í þeim efnum,
og mættu skólalæknar gerast
þar kröfuharðari og fylgja
kröfunum betur eftir en þeir
hafá almennt gert til þessa.“
Hveragerði.
Frh. af 2. síðu.
ilum og sveitahúsi Menntaskól
ans í Reykjavík. Skal á útmán-
uðum 1944 láta fara fram land
skipti milli jarða í Reykjaeign-
inni og ætla fyrir framtíðarstað
vegna sjúkrahúsa og mannúðar
stofnana, svæðið frá Baðstofu-
hver að klettahæðinni austan
við túnið í Reykjakoti. Jarðirnar
Vellir og Kross skulu haldast í
einkaábúð, þar til að því kem-
ur, að ríkisstofnanir þær, sem
starfræktar eru á Reykjaeign,
þurfa að halda á til sinna þarfa
einhverju af landi nefndra jarða
eða jörðunum öllum.
4. gr. Stjórnarnefnd Reykja-
eignarinnar hefir umboð yfir
framangreindum fimm jörðum
og landshlutum, sem síðar kann
að verða bætt við samkvæmt
fyrirmælum alþingis. Nefndin
innheimtir landsskuld af leigu-
jörðum og lóðum, sem tilheyra
Reykjaeign, svo og gjöld fyrir
‘ hlunnindi, sem leigð eru um
stundarsakir. Hún byggir jarð-
irnar Velli og Kross, meðan það
þykir henta, og ráðstafar
mannvirkjum, sem einstakir
menn eiga á eigninni, jafnótt
og leigutíminn rennur út. Engar
byggingar né önnur mannvirki
má gera á landi Reykjaeignar,
nema áður komi til samþykki
nefndarinnar, enda liggi þá fyr
ir fullkomnar teikningar og á-
ætlanir um verkið. Nefndin get
ur veitt afnotarétt af landi eða
hlunnindum til 5 ára í senn,
enda komi samþykki ráðherra
til og trygging fyrir, að mann-
virki, sem leigutakar kunna að
reisa á þessu ríkislandi, verði
eftirsóknarverð eign fyrir ríkið.
þegar leigutíminn er liðinn.
IStjórnarnelfnd Reyikjaeignar
sendir fjármálaráðuneytinu í
j&núar ár /hvert skýi'slu um
tekjur og gjöld af eigninni, svo
og um framkvæmdir og umbæt
ur, sem þar hafa verið gerðar á
síðastliðnu ári.
5. gr. Þegar ríkisstjórnin hef
ur notað heimild laga nr. 42.
|3<). júlí 1942 og framkvæmit
kaup á landi því, sem liggur
milli Varmár, Kamba, Öxna-
lækjar og Grýtu, skal þessi eign,
að viðbættri jörðinni Kröggólfs
stöðum í sömu svejit, standa
undir sérstakri nefnd, sem kall
ast, stjórn Hveragerðiseigna. í
nefnd þessari e|ga sæjti þrír
menn. Gilda um kjör þeirra á-
kvæði sveitarstjórnarlaganna.
Atkvæðisrétt til að kjósa þessa
nefnd hafa allir, sem heima eiga
á landi Hveragerðiseigna þrjá
mánuði ársins eða meira.
6. gr. Stjórnarnefnd Hvera-
gerðiseigna hefir fyrir hönd rík
isins umboðsvald yfir Hvera-
gerðiseignum. Hún hefir enn-
fremur vald venjulegrar sveita
stjórnar yfir eftirtöldum málum
á landi Hveragerðiseignar: Vega
gerðum, að frátöldum þjóðveg-
um, rafmagnsmálum, jarðborun
um, leiðslum á landi eignanna
vlegna gufu vatns og mann-
virkja. Stjórnarnefnd Hvera-
gérðiseigna getur tekið lán gegn
veði í landi og mannvirkjum
Hveragerðis til þeirra fram-
kvæmda í þorpinu, sem til eru
teknar í þessum lögum, enda
komi til samþykki meirihluta
þeirra, sem kosningarétt hafa
samkvæmt lögum þessum varð
andi málefni eignarinnar, svo
og samþykki fjármálaráðherra.
Stjórn Hveragerðis fær þóknun
fyrir störf sín eftir sömu regl-
um og tíðkast um sveitarstjórn
ir. Ráðherra ákveður með reglu
gerð fyrirkomulag kosninga til
stjórnarnefndar Hveragerðis,
um verksvið nefndarinnar og að
stöðu hennar gagnvart ráðu-
neytinu.“