Alþýðublaðið - 13.06.1944, Síða 6

p I
júní 1944.
s»-#é<s»p«r

Hér má sjá amerískan liðsforingja vera að skoða ameríska
fallbyssukúlu (til vinstri) og þýzka (til hægri). Fallbyssu-
kúlum þessum er skotið úr fallbyssum, sem hafa svipaða
hlaupvídd. Amerísku kúlunni er skotið um 3 km. lengri
vegalengd en hinni þýzku. Amerískri hergagnaframleiðslu
hefir fleygt mjög fram síðastliðin þrjú ár og stendur nú í
flestu tillitítjföáhjar hinni þýzku.
Eggert Stefánsson:
in help ?!
HÚN HEFST 10. JtJNÍ, hin
helga vika, og stendur til
17. júní t— ,og 17. júni verður
dagur daganna ,og dagur .ársjns
í ari aldanna — Ari íslaitds?—
íðifóibðfgg *
viku? það kiítkjunnar vika;'
væri textinn gefinn og sálmur-
inn, og gamla fólkið slæi upp
í Passíusálmunum sínum, eins
og svo oft fyrr. — En bessi vika
á sér ekkert fordæmi, — mál
málanna, sem stendur ofar öll-
um málum, mál kynslóð0 á
íslandi, sem nú bíða eftir að
lenda í höfn---koma heim! —
Enginn hefur, eins og skáld
„Hulduljóðanna" ávarpað land
sitt, lesið þess dularstrengi, leyst
okkar hug í lofdýrð hins töfr-
andi lands, er hann sér í Á
og brekkum sumarlands síns —
og sem við' nú eignumst. —
„Smávinir 'fargir, foldar skart,
fífill í haga, rauð og blá.“ „Prýð-
ið þið lengi landið það. sem lif-
andi guð hefur fundið stað.“
„Smávinir fagrir, foldar skart,
finn ég yður öll í haganum enn.
Veitt hefur Fróni mikið og
miskunnar faðir.“ — En blindir
menn meta það aldrei eins og
ber, unna því lítt, sem fag-
urt er. —
En í dag undirbúum við 'hrma
okkar, drekkum í okkur anda
Jóhasar Hallgrimssonar ,leið-
umst af honum eins og æska
Islands hefur leiðzt af honum í
lotningu og tign inn í land sitt,
er hann horfði á það með sín-
um augum.
í hundrað ár hefur Jónas
Hallgrímsson verið okkar leið-
sögumaður gegnum ísland, riðið
með okkur og gengið, bílað og
flogið leitt okkur inn í Huldu-
heim .sinn, — sem þessa viku
verður öllum opin. — Því les-
um við hann þessa viku, látum
töfraanda hans leysa fjötra, er
daglegur doði hefur lagzt yfir
okkar innri augu. — Böðum
hugann í rími og tón hans ís-
lenzka lags, er hann ávallt
syngur. — „Stund þíns femirsta
írama, lýsir sem leiftur um
nótt, langt fram á horfinni öld“,
og er hann þann 17. júní nú fer
með okkur — „Hátt á eldhrauni
upp, þar sem Öxará rennur,
ofan i Almannagjá“. — Þá er
þar þing, eins og hann vildi, og
ivið drögum skó vora af fótum
bkkar, er við komum nú á þann
stað, því þing þinganna er þar
haldið — og enginn eins og
hann og Grímur eeitskór hafa
skilið — Huldumál 'hins T v'1
staðar við Öxará. — „Það er
svo bágt að standa í stað, og
mönnunum munar annaðhvort
aftur á bak, ellegar nokkuð á
leið.“ — Því skulum við velta
fyrir okkur þessa viku —
beygja höfuð okkar, spyrja
okkur sjálf, er við lesum lengra
— „Höfum við gengið til góðs?
götuna fram eftir veg?“ — ís-
land þarf ekki að spyrjg; því
— „Landið er fagurt og frítt og
fannhvítir jöklanna tindar, him-
ininn heiður og blár; hafið er
skínandi bjart.“ — '
Án Jónasar Hallgrímssonar
væri þessi 17. júní á Þingvoll-
um óhugsandi. Andi hans er
leiðsögumaður þessarar þjóðar
þangað. Meira en 100 ár hafa
hans ástar-orð til íslands reizt
við virðinguna, eldað hugann
og sorfið' eiðana inn í hörtu ís-
lendinga: — „Ó, þér unglinga
fjöld og íslands fullorð" -
svona er feðranna frægð fallin
í gleymsku og dá.“ Þess vegna
þegar 17. júní 1944 á Þingvöll-
um rís, er Jónas Hallgrímsson
viðstaddur. Hvert mannsbarn,
er kemur á Alþingi, ber hann
í hug og hjarta, og kannske
heyrir hann þá „íslands ungl-
inga fjöld og íslands fullorðnu
syni“ reisa úr rústum feðranna
frægð, er fallin var í gleymsku
og dá. —
íslgndingar! Gangið hljótt um
Þingvelli 17. júní, bá mxmuð þið
sjá það, sem Jónas Hallgríms- j
son sá. -— „Hátt á eld'hrauni I
; p#elis*wf8i I
Vaxasidi samvinna milli íbúaniia og heel
brigHislögreglunnar
Frásögn Agnars Kofoed-Hansen lögreglustj.
IKIL BREYTING til
bóta hefir farið fram
■ í heilbrigðis- og hreinlætis-
málum bæjarins síðastliðin
2 ár, síðan heilbrigðislögregl
an var stofnsett.
Þó er langt frá því að við
höfum náð viðunandi árangri.
Starf héilbrigðis- og hreinlæt-
islögreglunnar. hefir. fyrst. og
fremst verið leiðbeiningarstarf-
og bséjarbúar taka því starfi æ
betur, fara eftir leiðbeiningum
lögreglunnar og hreinsa lóðir
sínar af sjálfsdáðum.
Þeíía sagði lögreglustjórinn
Agnar Kofoed-Hansen, í sam-
tali við blaðamenn í gærmorg-
un, er hann boðaði þá á fund
heilbrigðislögreglunnar, en í
henni eru: Ágúst Jósefsson,
heilbrigðisfulltrúi, ungfrú' Sig-
ríður Erlingsdóttir og Pétur
Kristinsson lögregluþjónn.
Lögreglustjóri kvaðst fagna
þeim árangri, sem náðst hefði i
þessum málum.
„Hreinlæti er menning, en,
ekki ,agi.. J?að .ér .eklú nbg' að
mguna fyrir því að bezt sé að
hafa hreint í kringum sig. Við
erum á leiðinni í þessum efn-
um, þó að við stöndum enn
langt að baki frændum okkar á
Norðurlöndum. Hréinlætisvik-
urnar hafa haft mjög mikla
þýðingu í þá átt, að vekja fólk
— og nú er allt annað að vinna
að þessúm málum, en var fyrst.
— Þó eigum við í höggi við
slóða menn; sem vilja láta allt
drasla — menn, sem í raun og
veru eru dragbítar á okkar starf.
Þeir smita út frá sér — en það
gera lika þeir, sem stunda
hreinlæti. Þeir síðarnefndu hafa
tekið upp fulla samvinnu við
okkur — og ég vil vona, að
blöðin styðji okkur og þá í bar-
áttunni gegn hinum, sem vilja
hafa sóðaskapinn.
Við leggjum áherzlu á það, að
sorpílátum sé fjölgað, að þau
séu lokuð og tekin lokuð og farið
með þau, en önnur sett í stað-
inn. Við viljum' láta útrýma
svína- og alifuglastium, fjósum,
helsthúsum, timburskúrum, ljót
um matarkössum. Nokkur árang
ur hefur náðst í þessu efni en
ekki nægilegur.
Ég vil taka fram, að þegar
heilbrigðislögreglan byrjaði
starf sitt, var þrifnaði í veit-
ingahúsum ákaflega ábótavant.
Lokað hefur verið 20—25 slík-
um stofum, annaðhvort um tíma
eða fyrir fullt og allt. Hrein-
læti í verksmiðjum, mjólkur-
búðum og brauðgerðarhilsum er
ábótavant. Þó eru mörg þess-
ara fyrirtækja til fyrirmyndar.
Eigendurnir hafa fulla sam-
hpp, þar sem enn þá Öxará
rennur ofan í Almannagjá, al-
þingið feðrarína stóð. Þar stóð
hann Þorgeir á þingi, er við
trúnni var tekið af lýði. Þar
komu Gissur og Geir, Gunnar
og Héðinn og Njáll. Þá riðu
hetjur um héruð, og skrautbúin
skip fyrir landi flutu með fríð-
asta lið, færandi varnincfinr!
heim“ — og Fornöld tengist
nútíð.
10. júní 1944.
Eggert Stefánsson.
vinnu við okkur, en iðnaðurinn
á við húsnæðisörðugleika að
stríða.
Fjöldi bæjarbúa er nú að
láta mála hús sín og laga til á
lóðum sínum fyrir þjóðhátíð-
ina. Við í heilbrigðislögregl-
unni, væntum þess, að nú verði
nýtt stórt skref stigið í þá átf,
gð gera Reykjavík að hreih-
legri og fagurri borg .
rftin ffrir @!fir
Frh af 5. síðu
gegn þessum áformum Breta.
Þeir vita, að Bretar, Frakkar,
Belgar, Hollendingar og Portú-
galar ráða yfir tveim fimmtu
hlutum heimsins. Ef svo færi,
að þessi lönd myndu standa sam
an um landvarna- og verzlun-
armál, myndu þau geta bægt
Bandaríkjunum frá mörgum
þeim svæðum, sem nú eru talin
nauðsynleg . vömum þeirra.
Bandaríkjaforseti vinnur nú að
því með ýrnsu móti að tryggja
hagsmuni Bandaríkjanna. Þett.a
kemur æ betur í Ijós er Bretar
og Bandaríkjamenn taka að
ræða um viðskipti, flugmál,
siglingar og samgöngur.
Það, sem fyrir Bretum vakir,
er að verða þátttakendur í flug-
samgöngum heimsins á grund-
velli kenningarinnar um áhrifa-
svæði. En forustumenn Banda-
ríkjanna vilja tryggja amerísk-
um flugfélögum að þau geti tek-
ið þátt í samkeppninni um flug-
samgöngurnar hvar sem er í
heiminum.
Brezka samveldið hefir að
nokkru leyti stutt afstöðu Banda
ríkjaforsetá í þessu ipáli. Kan-
ada er mótfallin öllum ráðagerð-
um, sem skaðað gætu vinsam-
lega sambúð hennar við Banda-
ríkin o,s Rússland, og hún er frek
ar hliðholl áformum Banda-
rikjamanna um frelsi á loftveg-
um en kenningu Breta um á-
hrifasvæðin. Ástralía og Nýja-
Sjáland munu ekki fylgja hug-
mynd Breta fast eftir.
Bretar vilja gjarna fá sum
þeirra kaupfara, sem Banda-
menn hafa byggt í þessu stríði,
til notkunar í kaupskipaflota
sfnum. Hins vegar halda Banda-
ríkjamenn því fram, að þeir
ættu, er fram líða strndir, að
annast vöruflutninga heimsins
meira en verið hefir.
Bretar vilja samgöngusam-
band, þar sem Bandaríkin og
aðrar þjóðir, sem ekki eru að-
ilar að þvú, yrðu að greiða hærri
framgjöld. En áhriigmenn í
Baridaríkjunum vilja, að ame-
rísk skipafélög geti keppt við
aðra hvar sem er.
Bandaríkjastjórn lítur svo á,
að viðleitni Roosevelts í þ'essum
málum sé í fullu samræmi við
tilraunir Hulls utanríkisráð-
herra t:il þess að koma á al-
þjóðlegri stofnun til þess að
trvggja varðveizlu friðarins. Ef
slíkri stofnun yrði á komið,
mætti nota þessi hernaðarlegu
mikilvægU svæði. sem hér hefir
verið á minnzt, til öryggis öll-
um þjóðum. Þa.u gætu verið í
umsjá hinna sameinuðu þjóða,
eða undir stjórn hverra þeirra
ríkja, seirí hlut eiga að máli á
JÓÐHÁTÍÐARNEFND
leggur mikla áhérzlu á
það að Iteykvíkingar skreyti
hús sín næstkomandi laugar-
dag. Starfa sérstakir menn
að þessu með þjóðhátíðar-
nefnd.
Mes'. er íalið nauðsynlegt
að byggingar í og við Miðbæ
inn verði skreyttar og er þess
fastlega vænst að eigendur
verzlunarhúsa og hýgginga
vinni að þessu næstu dága
— svo að Reykjavík, höfuð-
staður landsins verði í hátíða-
skrúða á þjóðhátíðinni —
eins og íbúar hennar.
hverju þessara svæða. En hverxr'
ig, sém Iþiesisu verður varið, erut
Roosevelt forseti og Hull utan-
ríkisráðherra staðráðnir í því,
að tekið verði fullt tillit til
Bandaríkjanna.
inn kom-
inn úf.
, . lixZútite, >.t*ú*!**k,
TV/íÁLGAGN lax og silungs-
veiðimanna, Veiðimaðúr-
inn, er nýkomið út. Eins og
jafnan fyrr flytur blaðið marg-
víslegt efni varðandi áhuga-
mál veiðimanna. Það er hið
snoírasta útlits, preníað á góð-
an pappír og prýtt mörgum,
myndum.
Efni blaðsins fer. m. a. sem Ihér
segir: Veiðið dre-ngilega, eftir
Pálma Hannesson rektor; Mið-
fjarðará, eftir Magnús F. Jóns-
son frá Torfastöðum; Geisli,
saga um lax, eftir Björn Blön-
dal frá Staflholtsey; Noktkur orð
um laxveiði á íslandi fyrir nær
200 árum; Veiðifélagið Stöngin;
minningartorð um Ásgriím Sig-
ifússon framkvæmdastjóra og
Gunnlaug Einarsson lækni, og
ýmislegt fleira.
Ristjóri Veiðimannsins er
Jakob Hafstein lögfræðingur en
Bókaútgáfa Guðjóns Ó. Guð-
jónssonar gefur blaðið út. Aðal-
útsala er í bókaverzlun Sigfús-
ar Eymundssonar. — Enn mun
vera eitthvað til af Veiðimann-
inum friá byrjun, en fyrstu blöð
n eru á þrotum.
ÝLEGA hafa eftirgreindar
verzlanir verið sektaðar
sem hér segir fyrir brot á verð-i
lagsákvæðunum:
Friðrik Magnússon, heild-
verzlun. Sekt kr. 200.00, fyrir
að vanrækja að senda verðreikn
inga sína til eftirlitg á skrif-
stofu verðlagsstjóra.
Sæmundur Þórðarson, heild-
verzlun. Sekt kr. 100.00 fyrir
sömu vanrækzu.
Hafliði Baldvinsson, fiskverzl-
un. Sekt kr. 400.00, fyrir að
selja fisk of háu verði.
Pálína Margrét Gústafsdóttir,
Kápubúðinni Max.- Sekt kr.
200.00 og ólöglegur hagnaður
kr. 20.60 fyrir of hátt verð á
kápu.
Reykjavík,'9. júní 1944.
SJcrifstofa Verðlagsstjóra.