Alþýðublaðið - 19.01.1945, Side 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Alþingi í gær:
Og skiptar skoðatiir um það, hvort skattur-
inn skuli lagður á veltu ársins 1945 ella 1944
TVÖ HINNA NÝJU SKATTAFRUMVAHPA RÍKIS-
STJÓRNARINNAR, frumvarp til laga um gjald af
söluverði fisks erlendis og frumvarp til laga um veltuskatt,
komu til fyrstu umræðu í efri deild al'þingis í gær. Pétur
Magnú'sson fjármálaráðherra fylgdi frumvörpunum úr hlaði
en auk hans kvöddu þeir Haraldur Guðmundsson, Magnús
Jónsson, Hermann Jónasson og Bemharð Stefánsson sér
hljóðs og varð umræðunni ekki lokið fyrir fundarslit. Fóru
Framsóknarmenninir tveir hinum þyngstu orðum um hinn
væntanlega veltuskatt og skattastefnu ríkisstjórnarinnar.
2'
Öldruð kona hverfur
Hefur ekkert til
hennar spurst í
fgmmrdaga
ANN 13. þessa mánaðar
hvarf öldruð kona hér í
bænum og hefur ekki komið
fram ennþá og ekkert til henn-
ar spurst. '
Kona þessi heitir Kristín
Magnúsdóttir, og er 70 ára að
aidri. Hún hefur að undanförnu
búið í Hótel Heklu, en fór það-
an síðast út 13. þ. m. eins og
áður segir og hefur ekki komið
fram ennþá, og ekkert til henn-
ar spurst síðan.
Kona þessi hefur átt vanda
til þéss að hverfa frá heimili
sínu en aldrei svona lengi í einu,
og er því óttast um afdrif henn-
ar, en þeir sem kynnu að hafa
orðið hennar varir, eru beðnir
að gera rannsóknarlögreglunni
aðvart.
Þegar Kristín fór síðast heim
an að frá ,sér var hún klædd í
gulan slopp eða kápu, með
hvitan klút yfir höfði og með
gleraugu. Hún er í meðallagi há
og fremur gildvaxin og gengur
nokkuð álút.
Eru það ,nú orðin ískyggilega
tíðir atburðir, að fólk hverfi hér
í bænum, og er enn í fersku
minni hvarf gamla mannsins fyr
ir jólin, sem fannst örendur hér
inni í Höfðahverfi og hvarf
Hannesar Pálssonar, bifvéla-
virkja, sem ekkert hefur til
spurzt frá 4. þessa mánaðar, en
þá lagði hann af stað frá heim-
ili sínu að morgni dags, til
vinnu sinnár.
Hótel Borg í fyrrakvöld af
tilefni þess að það hefur nú
af sinni hálfu lokið fram-
kvæihd Hitaveitu Reykjavík
ur. .Yfirverkfræðingur firm-
ans við verkið, Kay Langvad
stjónaði hófinu og bauð gesti
velkoma, en þeir voru menn
af ýmsum stéttum, sem firm
að hefur haft samstarf við
þau rúmlega fimm ár, er það
það hefur unnið að verkinu.
Hóf þetta var hið myndarleg
asta. — Yfirverkfræðingurinn
flutti ræðu undir borðum og
sagði meðal annars, að þó að
verkinu væri lokið af firmans
hálfu þá væri hitaveitan enn í
sköpun og hann vildi fullvissa
Reykvíkinga er nú ættu að njóta
þessa mannvirkis um það, að
þó að ýmsir erfiðleikar kæmu
í ljós í byrjun þá yrði hitaveit
an til blessunar fyrir þá, hags
og hagræðis. Þá drap Langvad
á þá geysimiklu örðugleika er
firmað hafði haft við að stríða
og orsakast hefðu af styrjöld-
inni, engar áætlanir hefðu get
að staðist og efnisútvegun Ilefði
orðið meiri erfiðleikum háð en
nokkurn mann gat dreymt um
Pétur Magnússon fjármála-
ráðherra gat þess í framsögu-
ræðu sinni, að um það væru vart
skiptar skoðanir í þinginu, að
nauðsyn bæri til þess að afla
rikissjóði aukinna tekna til þess
að unnt yrði að láta tekjur og
gjöld standast á. Minnti hann á
það, að um það befði verið sam
ið í málefnasamningi stuðnings
flokka ríkisstjórnarinnar, að
lagðir skyldu skattar á þá, sem
mest gjaídþolið hefðu og væri
þeirri stefnu fylgt með skatta-
frumvörpum þeim, er nú hefðu
verið lögð fram á alþingi. Kvað
hann gjaldið af söluverði fisks
erlendis eiga að greiðast fyrir
árið 1944 en hins vegar skyldi
veltuskatturinn greiðast fyrir
sætt gagnrýni meðan á fram-
kvæmdum stóð, oft hefði verið
hægt að læra af þessari gagn-
rýni og hún því orðið til hjálp
ar. Hins vegar kvað hann alla
gremju gleymda, sem sprottið
hefði af ósanngjarnri gaghrýni.
Yfirverkfræðingurinn sagði
einnig, að hann teldi, að sjald-
an myndi hafa verið ráðist í
framkvæmdir verks, sem mætt
hefði eins miklum erfiðleikum
og frámkvæínd hitaveitunnar,
en með þrotlausu starfi og á-
gætu samstarfi firmans og yfir
valda bæjarins hefði tekist að
yfirstíga þá. Þá lét hann og þau
orð falla, að hvergi myndi vera
notað jafn mikið af vatni og
rafmagni á hvern íbúa og hér í
Reykjavík. Kvað hann það og
skýra ýmsa erfiðleika í fram-
kvæmdum málsins. Að lokum
þakkaði Langvad öllum þeim,
sem starfað höfðu með firmanu
að framkvæmd þessa .mikla
mannvirkis.
Bjarni Benediktsson borgar-
stjóri tók næstur til máls. Þakk
aði hann sérstaklega yfirverk
fræðinginum fyrir trú hans á
fyrirtækið og starf hans að
framkvæmdum þess. Auk hans
fluttu þessir ræður: Valgeir
Framhald á 7. síðu.
árið 1945. Fjármálaráðherrann
taldi ólíklegt að gjaldið af sölu
verði fisks erlendis myndi valda
miklum deilum. Sá skattur
kæmi þyngst niður á stórút-
gerðinni, enda gæti hún flest-
um atvinnugreinurp fremur bor
ið nýjar skattabyrðar, því að
hjá henni myndi stríðsgróðinn
mestur.
Fjármálaráðherrann tók það
fram varðandi veltuskattinn,
sem er stærsta skattafrumvarp
ríkisstjórnarinnar og það þeirra,
sem mestri mótspyrnu virðist
munu mæta á alþingi, að hann
næði til atvinnugreina, sem
búið hefðu við góða afkomu á
liðnum árum og helzt yrðu því
taldar aflögufærar. Lýsti ráð-
herrann því þó yfir að því
færi alls fjarri, að ríkisstjórn-
inni væri ljúft að leggja þenn-
an skatt á, þótt hún taldi sig
til þess neydda, og sagðist ekki
ganga þess dulinn, að skattur
þessi myndi reynast óvinsæll
eins og raunar allir skattar. Ráð
herrann lýsti því ennfremur yf-
ir, að skattur þessi yrði aðeins
lagður á í þetta ejjna sinn og
væri um það fullt Sfamkomulag
innan ríkisstjórnaíánnar, að
hann yrði niður felldur, éf það
kæmi í hennar hlut að ganga
frá fjárlogum ársins 1946.
Fjármálaráðherra tók það'
'fram, að veltuskatturinn væri
hærri á heildsölur en smásölur.
Raunar kvað hann álagningu
hærri í smásölu en heildsölu,
en eigi að síður taldi hann sjálf
sagt að hníga að þessu ráði,
vegna þess, að kostnaður allur
væri mun meiri við smásölu en
heildsölu og flestar heildsölur
að auki reknar sem hlutafélög
en smásölur aftur á móti sem
einkafvrirtæki. En þetta hefði
orðið til þess, að smásalar nytu
ekki ýmissa þeirra fríðinda, sem
komið hefðu í hlut þeirra heild
sala, sem rækju fyrirtæki sín
sem hlutafélög.
Fjármálaráðherra lét þess get
ið, að nokkur ágreiningur hefði
verið um það, hvort skattur
þessi skyldi lagður á veltu árs
ins 1945 eða ársins 1944. Sagð-
ist hann hafa lagt til, að skatt-
urinn yrði lagður á veltu ársins
1945, enda þótt hann játaði, að
um margt væri auðveldara að
framkvæma lögin,. ef. miðað
væri við veltu liðins árs. Minnti
hann á það, að erfiðara væri fyr
ir hlutaðeigendur að skjóta sér
undan skatti ef miðað væri
við veltu ársins 1944, og auð-
veldara að annast innheimtu
fjárins. En hann kvað afstöðu
sína hafa mótazt af þvi, að
hann teldi, að þegar hefði verið
lagt allhátt gjald á tekjur árs-
ins 1944 með tekjuskattsviðauk
anum. Kvað hann síður en svo
ástæðu til þess að ætla, að af-
koma ársins 1945 yrði ekki góð
Framhald á 7. síðu.
Gjaldaviðaiikinn kom
inn lil jjriðju um-
ræðu í neðri deild
U RUMVARPIÐ til laga um
heimild handa ríkisstjórn
inni til að innheimta ýmis gjöld'
1945 með viðáuka kom til ann
arrar umræðu í neðri deild al-
þingis í gær. Enginn þingmanna
kvaddi sér hljóðs við umræðu
þessa og var frumvarpinu vis-
að til þriðju umræðu með tutt
ugu samhljóða atkvæðum.
lætiur fyligja þingáilyktunartil
löigu, Biem hann flytur í sam-
einuðu þimgi um situðning til
templara í Reykjavík í sam-
bandi við fundaéhúsbyggingu
þeirra, að tekjur ríkisins af á-
fengissölu haífi numið s. 1. ór
27 milljónir .króna oig geta menn
þá gert sér nokkra hugmynd
um hvað íslendingar hafi
keypt mikið af áfengi s. 1. ár.
Jafrufraimit upplýsir flutnings
raaður að á eimutm degi fyrir
jól hafi Áfenigiisverzlunin seit
áfenigi fyrir 360 iþúsundir kr.
Alf þessum siökum finnst J.
J. álstæða tE að hið opinbera
hefjist handa með öðrum til að
auka starfsemina gegn áfengis
bölinu og flytur í þeim tilgangi
svlolMjlóðanlcli, þinigisiáilyktunai'
tillöigu:
„Alþingi ályktar að skorá á
ríkisstjórnina að beita sér fyrir
slkipun þri'ggja mamna nefndar
t-il að flýta fyrir því að tempi
arar í höfuöstaðnum geti reist,
•moð ríflegri aðstoð ríkis og
bcéjar, á heppilegumi stað i bæn
um nauðsynleg húisakynni fyíir
starfsemi goodtemplarareglunn
ar í Reykjavík,“
1 greinargerð segir flutnings
maður:
„Árið sieni deið urðu tekjur
ríkisins af áfengiasölu um 27
milljónir króna< Einn dag fyrir
jól seldi rikið áféngi í Reykja-
| vík einni siamian fyrir 360 þús.
kr. Það er missilningur, er
menm halda ,að ríkið ýti víni
að miönnum. Ef rikið bsfur ekki.
næigilegt vín á boðstólnum,
byrjar heimabruggið. Nokkur
hluti þjóðarinnar ermjöghneigð
ur tiláféngisnautnaroghin mikla
sala í höfuðstaðnum sýnir ,að
þjóðinni «stafar mikill háski af
viirmautm nokkurs bluta bæjar
búa. Tölumar, siem segja frá
eyðlslunni vegna vínkaupa, eru
ctivíræðar sanmandr fyrir þeim
þjóðarvoða, sem stafar af htið
beift.ri áfengisnotkuin.
Félagsskapur templara er
sterkaeti isikipuilag:buindni fé-
lagifeapur, siem til er hér á
landi omóti áfenigissýkinni.
Misirt reynir á templaira í höf-
uiðstaðrum, eh þar (heifur regian
mjög óiheritu'ga aðstöðu um húsa
kost. Gamla templarahúsið var
giott á sinrri túð, en er nú orðið
of ldtið oig óbientuigt fyrir marg-
mennan félagsskap, auk þess
siam efcki verður af iskiipulags-
ástæðum byggt þar, sem húsið
er nú. Þá eiga termplarar bús-
eignina nr. 11 við Fríkirkjuveg.
Það hús hefur reglan með miid
um þegnskap lánað ríkisstjórn
Fra. é 7. sá@u.
Föstudagur 19, janúar 194K>
Amerískt smjör í
næsta mánnði
P INHVER hluti smjörs þess
“ sem. ríkisstjórnin : festá
kaup á í Bandaríkjunuíxjt S
faaust, er væntanlegur til lands
ins ein'hvemtíma í febrúarmáas
uði. ,
Hversu mikið kemur þá *£
því smjöri sem keypt var, eF
ekki kunnugt, en alls voru þafi
50 smálestir, sem ríkisstjórni®
festi kaup á.
BókbandsnámskeiS
Kvenfétags Alþýðu-
flokksins hefst
næstu daga
VENFÉLAG ALÞÝÐU-
FLOKKSINS hefur ákvei
ið að efna til námskeiðs í bók»
bandi fyrir meðlimi sína og
hefst námskeiðið nú næstu dagJt.
Kenalan fer fram á mánudög
um, þriðjudögum og föstudög
um frá kl. 3,30 til 5 s. d' og
verður 50 klst alls.
Væntanlegir þátttakeridur b
námskeiðinu verða strax að gefa
sig fram, og ber þeim að snúa
sér til formanns félagsiris, frú
Soffíu Ingvarsdóttur, í síma
2930, eða frú Bergþóru Guðj-
mundsdóttur í síma 4903.
Ríkissjóðsábyrgð fyrir
rafveilu Húsavtkur
J ÁR VEITING ANEFND
flytur í sameinuðu þingfi
tillögu til þingslykíunar um á»
byrgð ríkissjóðs fýrir rafveita
Húsavíkur, svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að heimila
ríkisstjórninni að ábyrgjasf fyr
ir Húsavíkurkauptún, gegii
þeim tryggingum, er ríkisstjórii
in metur gildar, allt að Ifú
millj. króna lán til að stækka
rafveitu Húsavíkur, þó ekki yf
ir 85% af heildarkostnaði.
Jafnframt fellur niður ábyrgð
arheimild sú fyrir láni til sömu
framkvæmda, er ríkisstjórninns:
var veitt 3. des. 1943.“
I greinargerð þingályktunar-
tillögunnar segir svo:
„Hreppsnefnd Húsavíkurkaup
túns hefur leitað til alþingis
með ósk um, að ríkið hækki áð-
ur veitta ábyrgð vegna rafveitu
Húsavíkur, þar sem dýrtíð hef-
ur mjög aukizt síðan sú heim-
ild var veitt. Fjárveitinganefnd
hefur rætt málið við samgöngu
málaráðherra og forstöðumann
rafmagnseftirlits ríkisins. Telja
þeir þessa ábyrgð eðlilega, eins
og tilkostnaði er nú háttað. Ber
nefndin því fram tillögu þessa.*8
Langvad yfirverkfræðingur segir:
Aldrei verið ráðizt í fyrirtæki,
sem mæft tiefnr lafnmiklum
erfiðleikum og hitaveitan
Hvergi eyii jafnmikln af vafni og rafmagni
og hér í KeykfavíkS r
Stofnun Templarahailar í iteykjavik:
Ríkissjóður hafði 27 millj. kr.
fekjur af áfengissðtu s. I. ár
Á einum degi fyrir jél, seSdi áfengisverzlun*
in í Reykjavík fyrir 369 þúsund kr.
IÓNAS JÓNSSON upplýsir*-------------------—
^ í greinarigerð, sem hann