Alþýðublaðið - 19.01.1945, Qupperneq 5

Föstudagur 19. jemtúar 1945.
ALÞTÐUBLAÐJÐ
^Ur».iuui t)iaiciiZiiui iiuuuicuiuiiuiiiéii '
xuusjuuimgui bréfritara leiðréttur. — Bréf um blóma-
gjafir og miimmgaspjöld frá Henry Hálfdánarssyni. —
Yfirlýsing frá Sigurði Thorlacíus.
ANNAR hlustandi skrifar: Ég
veit varla hvernig ég á að
skilja bréf það, sem þú birtir á
miðvikudaginn um þáttinn í út-
varpinu, sem nefnist: „fslenzkir
nútímahöfundar. Er bréfritarinn
að finna að því að H. K. L. var
fenginn til að lesa? — Ef svo er
skil ég ekki hvað veldur, því að
ég segi fyrir mig, að ég vil engu
sleppa, er H. K. L. les — og það
er einmitt mikill fengur fyrir okk
ur að hafa fengið hann til að lesa
úr skáldverkum sínum, eins og
það verður gott að fá að heyra
fleiri íslenzka rithöfunda!
ÉG HELD að bréfritarinu hafi
misskilið bréfið, sem ég birti í
fyrradag. Ég gat ekki skilið það
sem neina gagnrýni á H. K. L.
heldur þvert á móti. Hins vegar
virtist bréfritarinn hafa haldið
að hver höfundur hafi átt að lesa
í eitt eða tvö kvöld og af þeirri
ástæðu gerði ég athugasemd við
bréfið og taldi ekki óeðlilegt þó að
hver höfundur læsi í 10—15
kvöld.
ÉG ER sannfærður um að meg-
inþorri útvarpshlustenda er mjög
ánægður með lestur Kiljans,
enda er eins og maður lifi enn
betur með hinu ágæta efni, eign
ist svip þess og komist í nánara
samband við persónur sögunnar,
er höfundurinn les. H. K. L. les
vel og gefur persónum sínum
þann blæ með rödd sinni, er hann
óskar ■■— og það er einmitt mik-
ils virði fyrir okkur. Þessi þáttur
útvarpsins hefir þegar aflað sér
mikillar vinsælda — og verður
vonandi haldið áfram.
HMNGBEAUTARBÚI skrifar:
„Ég hefi oft hugsað um það hirðu
leysi sem á sér stað um götur bæj
arins, ekki aðeins gatnagerðina og
þess háttar, enda er það svo marg
rætt mál, heldur og t. d. um lýs
ingu gatnanna. En hvergi held ég
að þessu sé eins ábótavant eins
og við Hringbrautina frá Suður-
götu og að Ljósvallagötu, eða við
kirkjugarðinn."
ÞARNA er stórt autt svæði, oft
astnær ákaflega illt yfirferðar,
enda gatan raunverulega engin og
grjótmulningur á víð og dreif, en
engin, eða svo að segja engin lýs-
ing er á þessu svæði, þar er kol-
svartamyrkur á kvöldin, nema
þegar bifreiðaljós rjúfa það við
og við. Þetta veldur vegfarendum
oft miklum vandræðum og jafnvel
meiðslum. Er nú ekki hægt að fá
einn eða tvó ljósastaura á þetta
svæði?“
FRÁ Henry Hálfdánarsyni
skrifstofustjóra Slysavamafélags
íslands barst mér í gær eftirfar-
andi bréf: „í tilefni af ummælum
þínum og áhuga fyrir minninga-
spjöldum og gjöfum til styrktar
góðum málefnum í stað blóma-
gjafa á kistur framliðinna, viljum
við færa þér okkar beztu þakkir
fyrir raunhæfa og skynsamlega
túlkun á þessu máli, en mælumst
hins vegar eindregið til þess við
þig, að þú minnist einnig á þau
minningarspjöldin, sem flestir
kaupa, en það eru samúðarkort
Slysavamafélags íslands.
ÞESSI minningaspjöld, sem einn
ig eru talin þau fallegustu, fást
um allt land, fram til dala og út
við hin yztu nes. Allstaðar þar
sem ríkir áhugi og löngum til að
auka ötryggið og forðast slysin,
hvort sem er á sjó eða landi.
ÁRIÐ SEM leið voru afgreidd
hér frá skrifstofunni í Reykja-
vík minningarspjöld fyrir talsvert
yfir 30 þúsund krónur, og eru þó
ekki talin með þau spjöld, sem
seld voru út um land, og heldur
ekki þau sem afgreidd hafa verið
frá öðrum útsölustöðum hér í
Reykjavík og enn er ekki búið
að gera upp.“|
SIGURÐUR THORLACIUS send
ir eftirfarandi bréf: „Nokkru fyr-
ir jólin var í vetur lítillega minnzt
á Austubæjacskólann í pistlum
Hannesar á horninu. í framhaldi
af þeim skrifum og í sömu pistl-
um er m. a. komizt svo að orði 13.
þ. m.: „í desember birti ég bréf
fró „Móður“ um barnafræðsluna.
Nokkrir kennarar skrifuðu mér og
aðrir hringdu til mín og sumir
þeirra létu dólgslega og dólgsleg
ast létu þeir sem minnst hafa til
brunns að bera.“
„ÞAR SEM UMMÆLI þessi eru
þannig fram* 1 sett, að beinast ligg
ur við að ætla, að þeim sé beint
að kennurum Austurbæjarskólans,
skal það tekið fram, að enginn
kennari við þann skóla hefur átt
viðtal við Hannes á horninu eða
skrifað honum vegna fyrrnefndra
ritsmíða.“
MÉR er ljúft að votta það, að
þetta er rétt hjá skólastjóranum.
En það er víðar guð en í Görðum.
Hannes á horninu.
liiiga
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrifenda
í eftirtalin hverfi:
Bverfisgötu
Sólvelli
l
Lindargö|u
Laugaveg efri og
Bergþórugötu
ASþýðublaðið. — Sími 4900.
Vetrarhernaður á Ítalíu.
Það er kalt víðar en hér norður við ishaf um þessar mundir. Jafnvel suður á Ítalíu verða
bandamenn nú að berjast í hríS og snjó, eins og þessi mynd sýnir.

IÞAU þrjú ár, sem maðurinn
minn var pólskur sendiherra
í Japan, gerði ég mér far um
að skilja þugarfar japanskra
kvenna eftir því sem ég bezt
gat. Þessar viðfeldnu og yfirhöf
uð laglegu konur, sem minntu
mann einna helzt á fiðrildamynd
imar í sloppunum þeirra litu að
jafnaði út fyrir að vera hinar
hamingjusömustu allra kvenna.
Þær töluðu um hvaðeina með
sama óskiljanlega brosinu á vör
unum. Getur það átt sér stað
að ekkert sé þeim til ama í líf
inu? — hugsaði ég.
En smátt og smátt varð ég.
þess fullviss, að bross þeirrg var
i raun og veru gríma, sem huldi
allan sannleikann. Ég komst að
raun um það, að japönsku kon-
unni er það metnaðarmál, að
geta duiið banma sína bakvið
óraunihæifit igleðibros,— komst
að raum um það, að hún er ó-
íhaminjgju'samiasta kona jarðar-
innar.
Frá því fyxlsita er japaneka
konan alin upp við það að sætta
sig við yífirborðehamingju sána.
Alit frá byrjun er hún aílin upp
eetm þjónn og leikfang karl-
manuB.inis. Sérhver hreyfinig
hcifuðis og handar er tamin í
þessa átt, — en svo snemma,
að sllíikit verður sem arnað eðli
japöniíku konunnar. Ég hefi séð
fimm ára gcmu.1 s.túlkuibörn svo
vel æfð í þessháttar framkomu,
að það hefur nálgasit þaulæfðar
liztakionur í mínum auigum.
Japaneki karlmaðurinn krefst
þesis af konu isinni, að hún viti
hvað er sikydda hvers meðlims
(fljic.ld'rkyldunnar, — kunni 'hin-
ar þjóðleigu siðvenjur og sé fær
uim að rækta jurtir oig annaeit
þær að öllu leyti, auk þeiss sem
hún hafi auðsveipa framkomu,
— en hann knsfisit þess ekki, að
húin sé igreind. Yfirlisitit krefst
hann KkilyrðialauGrar hlýðni,
— að uppeldi sitúlkunnar mið-
ijt að því, að hún álíti sig lægra
is-etita veru heldur en hitt kyn-
ið. — að hún áiíiti réit.t sinn og
aðstöðu að Óllu leyti takmark-
söiri heldur en karlmannsins.
Þ©gar hún giftisf, — en gifitdrig
in er hin eina böfn, sem hún
lendir í að lokum nema hún
gerist dansmey eða hjákona
— þá hefur hún engan laga-
legan rétt. Hún má ekki
skilja við eiginmann sinn
en hann getur skilið við hana,
þegar honum þóknasct og sent
{jHl. REIN þessi birtist í „The
Saturday Eyening Post“
og er eftir Mrs. Helen Mos-
cicki, konu Moscicki þess er
var sendiherra Póllands í Ja-
pan fyrir nokkrimi árum. í
greininni er lýst aðstöðu ja-
pönsku konunnar í þjóðfélagi
sinu, sem er harla ólík að-
stöðu kvenna meðal annarra
siðaðra þjóða.
I
hana til föðurhúsanna ef hon-
um henta þykir. „Að víkja kon
unni frá“ er hið vemjuilega orða
tiitæki þe'irra. Ef henni, er
„vikið fiá“ sökum þeiss að hún
er cibyrja, — en það er mjög
altgeinig áistæða fýrix hlónaskiln-
uðuim, — þá er hún raunveru
lega úte.kúíuð úr mannlegu þjóð
Æélagi, — 'því fá'ir eru þeir sem
myndu vilja taka upp hanzkann
fyrir hana, ef eiginmaður henn
ar vildi losa sig við hana.
Hvort heldur japanska konan
býr við auðæfi eðia fáitækt, er
hún í raun og veru þjónn bús-
bómda eiíns, — eiginimainnisins.
— Það er skylda hennar að
vaikria fiyrst allra að morgninum,
og ganga seinnust allra til bválu
að kvöldi. Þe’gar maður hernnar
kemur seint heim að nóttu frá
spilalbcrði kunnimgja sinna, er
hún ekyidiug til að taka á móiti
honum með hnéfalli við hús-
dymiar. — Hún má aldrei láta
sjá á sér önuglyndi eða óánægju.
Jafnvel í auðuguetu fjölEikyld
um tíðkast það, að konan færir
manmi Eiímum miomgunverðinn oig
iþvær bomum og aðstoðar hann
í ibaðherherginu sem hver
anniar auðimj'úkur þjónn. Hún
má ekki setjast niður á skamm
el siitf í njávist manns síns, —
og stofugólfin í Japan eru ís-
köld að vetrarlagi. Þegar hún
igengur úti ásamt honum, held-
ur hún sig í hæfilagri fjarlæð
cig fc'sr pynkla hams og amman
farangur. __ ________ __
I skeanlmtiférð einni upp til
fjalla var ég sjónar- og heyrn
arvottur að atviki, sem sýnir
vel hveimig í potitinm er búið.
Ég var ’ á ferð, ásamt hóp
Evrópubúa og einum japönsk
um hjónum. Kuldinn var all-
imikill. Maðurinn minn sveipaði
veraldar
Ærakka eánum utan um mig og
það gsrðu aðrir eiginmienn við
konur sinar, —- allir nema jap-
aninn, — hanm lét sem hann
vissi eikki af kuldanum. Hún tók
aiftur á móiti sjalið af harðum
isér og vafð um háls manmsins
etíirDs. Og hann ámaikaði sig ekki
á þvú að þakka fyrir.
Jafnveil móðurgleði japönsku
konunnar er ekki ótviræð, því
samkvæmt lögum era börnin
fyret og freimst böm föðurins.
Kurusu, hinn japanski am-
basisadior á Waishkngtion fyrir
stríð, sagði mér eitt sinn, að á
12 afmælisdaginn sinn hafi móð
ir sín klætit sig í sparisloppinn
og leitt hann að smá altari.
„Tiil þesisa daigs,“ saigði hún“
hefi ég gæ'tt þín og vakað yfir
hverju fótmáli þínu. Nú ert þú
orðinm tólf 'ára gamall og átt
að fara að huigsa á' eigin spýtur.
Þér eru kumnar þær skyldur
eiem á þér hvtQa ganvart föður-
landi þínu, fjölskyldu þinni og
sjálfum þér. — Ef þú lítilsvirð
ir leinh/verja þeirra veiztu hvað
er í veði.“ Að svo mæltu draup
hún höfði, beygði sig örlítið
friam á við oig rétti í áttina til
drenigsins bakka, með rýting,
Eem notað'ur er við kviðristu
(,,harakiri“).
Kurusiu sa.gði söguna lotning
anBuUlur án pess að hafa hug-
mynd um það, hvernig hún
verkaði á áheyrendur. í tólf ár
ier móðirin skvldug að annast
bam sitt. E,n úr því barnið fer
að þroakast að mun, heíur móð
irin ekkert með það að gera. Ef
það er drengur, temur hann sér
að sýna konum frekar fealt við
rniót í allri daglegri umigengni.
Einu sinni reyndi Japani
motokur að sýna mér háborna
kurteisi með aðstoð túlksins
siíns. En túlkurinm snéri sér frá,
með samskonar svip sem hann
ihiefði klýju. Honum tókist þó
að lokum að koma orðumum út
ur sér, en auðsjóaniieiga var
hann mjög hneykalaður yfir
hinni óisæ'milegu hegðun landa
síns.
Hinn japanski hugsunarhátt-
ur er svo einstreniginigsle'ga
karlmanninum í hag, að konan
er naumast álitin til annars í
heiminn borin er til þetss að ala
börn og annast um þau á unga
aldri. Oig jafnvel við fæðingu
eru móðurinni ekki gefin nein
d'eyfilyf til þess að gera fæð-
Framh. á 6. síðu.