Alþýðublaðið - 31.01.1945, Blaðsíða 2

Miðvikudagur 31. jauúar 1345»
Eftii* k©ssiiMgarwar i Dagsbrún:
Enqinn einn flokknr liefúr nú
FRUMVAKP það til raforku
laga, sem nu nýlega er’
fram komið á alþingi og byggt
er á áliti milliþinganefndar í
raforkumálum. eins og áður hef
ur veriS frá greint hér í blað-
inu, kom til fyrstu umræðu í
neðri deild í gær.
' meiri niiiið i feiaiinu
700-800 Msigir ¥©rkameiisi raeitisóas all taka
þátt í kosningunum'
/
Tilganginum méð uppstiISingu B»Iistans hef-
ir verið náð
Jörundur Brynjólfsson flutti
langa framsöguræðu, þar sem
hann rakti sögu þessa máls i
megindráttum- og ræddi nauð-
syn þessa frumvarps og starf
milliþinganefndar.
Sigurður Thóroddsen gat ekki
fjallað um endanlega afgreiðslu
málsins í niilliþinganefndinni
vegna utanfarar. Eru skoðanir
hans á málinu í ýmsum atriðum
skiptar skoðunum meirahluta
nefndarinnar og flutningsmanna
frurnvarpsins, og gerði hann
grein fy'ri r sérstöðu sinni að
lokinni ræðu Jörundar Brynj-
ólfssöhar.
Umræðunni varð ekki lokið
fyrir fundarlok og var því frest
U RSLITIN í kosnmgnnuin í Dagsbrún eru lærdómsrík fyr
alla aði'l'a. Þau sýna fyrst og fremst að enginn einn flokk
ur manrja í félaginu hefur sem stendur meiri hluta í þvi.
Ef tveir flokkar stilla upp saman eru þeir vissir um si-gur
og það er sama hvaða flokkar það eru sem bera fram sam-
eiginlegan lista.
í öðru lagi sýndu þau að kommúnistar ríkja með ofbeldi yfir
verklýössamtökunum. Þegar stillt var upp fulitrúum til sambands
þings kröfðust Alþýðuflokksverkamenn að staðið yrði við gerða
samningá og að beir fengju að tilnefna á listann 6 fulltrúa. Þessu
neituðu kommúnistar, en nú hafa úrslitin sýnt að bessir verka
menn höfðu rétt á því samkvæmt vilja félagsmanna að hafa 8
fulltrúa.
að.
U§ staðfest ígær
FORSETI ÍSLANDS staðfesti
í dag, 30. janúar 1945,
eftirgreind lög á rikisráðsfundí
á Bessastöðum:
1. Lög um heimild fyrip rík-
isstjórnina til að innheimta
skemmtanaskatt með viðauka
árið 1945.
2. Lög um breyting á lögum
nr. 102, 23. júní Í936, um lands
smiðju.
3. Lög um skipulag á fólks-
flutningum með bifreiðum.
4. Lög um heimild fyrir dóms
málaráðherra til þess að veita
leyfi til veðmálastarfsemi í sam
bandi við kappreiðar og kapp-
róður.
Það er því sýnt, að ef lýðræði
og gerðir samningar hefðu ráðið
þá hefði það valdið því, að kom
únistar hefðu ekki haft meiri-
hluta á sambaridsþingi og það
ihefði gjör'breytt aðstöðu verka
lýðssamtakanna í landinu.
Með því að sýna þetta tvennt
hefur tilgaginum með uppstill-
ingu vinnustöðvahreiyfingar
verkamanna verið náð. Hún hef
ur sannað verkamönnum í Dags
brún að meirihlutavald komm
únista er falskt og að vald þeirra
yfir verkalýðssamtökunuip er
ekki í samræmi við vilja ís-
lenzks verkalýðs.
Eins og að framan getur, verð
oir að álíta að engum þeirra
þriggja flokka, sem öflugastir
eru í Dagsbrún, Alþýðuflokks
verkamenn, Sjálfstæðisflokks-
verkameon og verkamenn, sem
styðja kommúnista hafi meiri
hluta í félaginu. Þegar þetta er
Athyglisverð sjóSstofnun:
Fæðingargjafir áæflaðar handa
öllnm íslenzkum hörnum
Sfé3£ur stofnaður í haust af Steinunni &g Vil-
hfáimi Briem er nú oróinn 157 |iús. krénur
HJÓNIN Steinunií og Vilhjáknur Briem, forstjóri Söfnun
arsjóðs íslands, stofnuðu s. 1. haust af tilefni gullbrúð-
kaups síns sjóð, er nefnist Fæðingargjafasjóður íslands. —
Þau hjónin lögðu fram sem stofnfé 10 þúsund krónur, en
hann er nú, eftir fjóra mánuði, orðinn liðlega 157 þúsund
krónur.
Nú er ákveðið að leita pftir þátttöku almennings um stuðn
ing við sióðinn svo að hann eeti sem fyrst tekið til starfa og af
því tilefni buðu hjónin blaðamönnum til sín í gær og skýrðu þeim
frá tilgangi sjóðsins og starfssviði.
Fer greinargerð þeirra hér á
eftir í öllum aðalatriðum:
Fæðingargjafasjóður íslands
er stofnaður til þess að gefa
fæðingargjöf börnum þeim, sem
fæðast í landinu. Hann er nú
að fjárhæð liðlega 157.000 kr.
Sjóðurinn heyrir þjóðkirkjunni
til og er því undir vernd og um-
sjón biskupsins yfir íslandi.
Gjafir þser, sem börnunum
hlotnast, á að leggja í viðskipta
bækur við erfingjarentudeild
Söfnunarsjóðs íslands. Hv?r
bók á nafn eigandans.
Vextir og viðbætur aðrar, er
sjóðnum áskotnast, skulu leggj
ast við höfuðstól, þar til hann
er orðinn 2 milljónir króna, en
þá skal hálfum ársvöxtum út-
hlutað meðal allra barna, er
fæðast í landinu það ár, en eftir
það ber hver bók vöxtu sem aðr
ar innstæður í erfingjarentu-
deild Söfnunarsjóðsins.
Frh. á 7. síðu.
athugað sætir það furðu að
komúnistar skuli var látnir jafn
einráðir um stjórn félagsins og
raun er á. Að þessu sinni var
að vísu varaformaður Óðins á
listanum, en reynzlan hefur
sýnt að kommúnistar ráða því
sjálfir, hvaða sjálfstæðisverka-
menn eru settir á lista þeirra,
að þeir ráða einir öllu í málefn
um félagsins, eins og bezt sést
á því, að á sambandsþingi gekk
ekki hnífurinn á milli kommún
ista'og þeirra örfáu sjálfstæðis
verkamanna, sem voru í full-
trúaliði Dagsbrúnar. Þessir
sjálfstæðisverkamenn studdu
kommúnista í hverju einasta
ofbeldismáli, hversu ósann-
gjarnt og ógeðslegt sem bað
var.
Landsmenn eiga yfirleitt eft
ir að fá skýringu á því, hvað
valdi því, að sjálfstæðisverka-
menn skuli í einu og öllu hlýta
boði og banrd kommúnista í
verkalýðshreyfingunni. Ef til
vill skýrist þetta mál betur inn
an skamms. En það þýðir ekki
í því sambandi, að skýrskota til
faglegrar einingar, því að um
faglega einingu er .ekki hægt að
tala þegar komúnistar eru ann
ars vegar; það sýndi leynibréf
Brynjólfs Bjarnasonar og raun
ar öll starfsemi kommúnista.
Ef nokkuð hefði verið gert til
að halda faglegri einingu þá
hefði krafa Alþýðuflokksverka
manna um að staðið yrði við
gerða samninga og að þeir til
nefndu 5 fulltrúa til sambands-
þines af 30, verið tekin til
greina. Það var ekki gert — og
r.ú hafa verkamennirnir sann-
að, svo að'ekki verður um villzt
að þeir höfðu rétt á 8 fulltrú-
um.
Það er enn eitt, sem rétt er
að vegja athygli á, er rætt er
um úrslit kosninganna í Dags-
brún. Ungu mennirnir sátu
heima, tóku ekki þátt í atkvæða
greiðslunni. Kommúnistum var
fvrirfram ljóst, að þeim stafaði
hætta af þessum ungu mönn-
um. Þeir sendu því á þriðja
hundrað þeirra bréf fyrra mánu
dag, boðuðu þá til fundar að
Skólavörðustíg 19 og lofuðu
þeim kvikmyndasýningu að
auki. Aðeins 30 ungir verka-
menn mættu og meðal þeirra
voru margir andstæðingar kom
únista. Við athugun hefur það
komið í ljós að 700—800 ungir
verkamenn hafa ekki mætt við
kosninguna. Alþýðuflokksverka
menn höfðu enga smölun í
frammi, en kommúnistar höfðu
Framhald á 7. síðu.
Mfliifníngstpld af
körnvöruni og sykri
lækka
ISÍÐASTA Lögbirtingablaði
er skýrt frá þvi, að ríkis-
stjórnin hafi ákveðið að fella
niður verðtoll á eftirtöldum
vörutegundum:
Baunum, ertum, linsum, rúgi,
hveiti, rís, með og án hýðis,
byggi, 'höfrum, maís og annarri
ómalaðri kornvöru; mjöli: úr
hveiti, úr rúgi, úr rís, úr byggi,
úr höfrum, úr' maís, að öðru
ótöldu; grjónum: úr hveiti, úr
byggi, úr höfrum, úr rís og
öðru ótöldu.
Ennfremur hefUr ríkisstjórn
in lækkað um helming aðflutn- |
ings gjöld af: sykri, strásykri,
höggnum sykri, sailasykri, púð
ursykri, steinsykri og toppa-
sykrí. v
Auk þess hefur það verið á-
kveðið, að ekki skuli innheimta
verðtoll af farmgjaldi af ofan
greindum sykri um sama tíma.
Jénas frá Hriflu vildi
láta svetfa milli-
\
þinganefndlna í
skólamálum!
Taldi hana betur
komna við Hvítár-
vatn en á Laugar-
vatni!
P RUMVARP það til laga um
*• breytingu á lögum um hús
mæðrafræðslu kom til þriðju
umræðu í efri deild alþingis í
gær. Urðu miklar umræður um
málið, en að lokinni wnræðu
var frumvarpið og breytingar-
tillaga við það frá Gísla Jóns-
syni samþykkt með níu sam-
hljóða atkvæðum.
Þeir Eiríkur Einarsson, Bjarni
Benediktsson, Gísli Jónsson
Þorsteinn Þorsteinsson, Magnús
Jónsson og Jónas Jónsson
kvöddu sér hljóðs um mál þetta,
en frumvarpið fjallar um það,
að húsmæðraskólar að Hall-
ormsstað, Akri í Norður-Þing-
eyjarsýslu, Laugum, Lauga-
landi, Varmahlíð í Skagafirði,
Blöndósi, Staðarfelli í Dala-
sýslu, Helgafelli á Snæfellsnesi,
Stafholtsveggjahver í Borgar-
firði, Laugarvatni, Ytri-Skóg-
um í Rangárvallasýslu og
Kirkjubæjarklaustri skuli njóta
styrks samkvæmt lögum þess-
um. Gisli Jónsson flutti þá
breytingartillögu við frumvarp
ið, að inn í það vrði bætt hús
mæðraskóla að Reykhólum í
Austur-Barðastrandarsýslu.
Bjarni Benediktsson taldi
frumvarpið ekki eins vel undir
búið og skyldi og benti á það,
að milliþinganefnd í skólamál-
um hefði ekki um það fjallað.
Spunnust miklar orðræður af
þessu máli Bjarna og lét Jón-
as Jónsson einkum umræðurn-
ar mikið til sín taka. Fór hann
hörðum orðum um val og starf
milliþinganefndar í skólamál-
um, taldi Ingimar Jónsson hafa
verið eina manninn í nefnd-
inni, sem skvn hefði borið á
þau mál, er hún átti um að
íjalla, og haft reynslu í þeim.
Taldi Jónas, að ýmislegt hefði
utanþingsstjórnin miður gert
en ekkert verr en val þessarar
nefndar. Sagði hann, að betur
hefðf á því farið, að nefndar-
Frh. á 7. síöu.
Bindindismálasýning
opnnð á ffiorgun í
Hólel Heklu
AMOKGUN kl. 5 síðdegis
verðxir opnuS bindindis-
málasýning í Hótel Heklu og er
það nefnd skipuð af Stórstúku
íslands, í. S. í., Sambandi bind-
indisfélaga í skólum og Ung-
mennafélagi'íslands, sem stend
ur fyrir sýningunni.
Verður sýning þessi Jhin at-
hyglisverðasta fyrir margra
hluta (tsakir, og gefur glögga
hugmynd um það ástand, sem
ríkir nú í áfengismálum þjóðar
innar.
Sýningunni verður. skipt í
fjórar deildir, sú fvrsta nefnist
Bakkusarhof og eru þar marg-
ar táknmyndir og línurit er
gefa til kynna 'hörmungar þær
er áfengisþölið leiðir yfir dýrk
endur þess. Fyrir miðjum vegg
er vínsalinn feitur og pattara-
legur en -umhverfis hanri krón
> urnar og flöskurnar, bg til
beggja handa táknmýndir af af-
leiðingum drykkjuskaparins.
Önnur deild sýningarinnar
nefnist Knæpa og er þar sýnt
knæpulífið og áhrif þess. Þriðja
deildin, sem nefnist Dómsalur,
verður einhver athyglisverð-
asta deild sýningarinnar, en þar
eru linurit um áfengislöggjöf-
ina og áfengisbrot manna, á
löngu árabili. Meðal annars
sézt þar, að aldur víndrykkju
manna hefur færst mjög niður
hin síðari ár og glæpum af
völdum drykkjuskaparins fjölg
að.
Fjórða deildin sýnir aðallega
hið jákvæða starf bindindis-
hreyfingarinnar, útgáfustarf,
landgræðsluná að Jaðri og
fleira.
Nefnd sú, er sýninguna hef
ur með höndum, er skipuð eftir
töldum mönnum: Pétri Sigurðs
syni, sem er formaður nefndar
inriar, Gísla Sigurbjörrissyni,
Jóni Guðlaugssyni, Ingimar Jó
hannessyni og Guðmundi Sveins
syni, en framkvæmdaráðið
skipa þeir Pétur Sigurðsson,
G'isli Sigúrbjörnsson og Jón Guð
laugsson.
Myndir og uppdrætti hafa
gert þeir Guðmundur Sveins-
son og Skarphéðinn Haralds-
son.
Sýningin verður opnuð af
stórtemplar kl. 5 e. h. á morg-
un fvrir gesti, en fyrir almenn
ing eftir kl. 8.30.
En næstu daga á eftir er skól
um bæjarins boðið að skoða
sýninguna fyrir hádegi, en eftir
kl. 1.30 verður hún opin fyrir
almenning. Á kvöldin eftir kl.
8 á að sýna stuttar fræðslukvik
myndir í sýningarsalnum.
Verða myndir þessar ýmislegs
eðlis og ekki allar úr starfi
bindindishreyfingarinnar.
Áijáa prestaköil ?ls-
vegar ua landl
laus fil iffliséknar
O AMKVÆMT auglýsingu
^ frá biskupi íslands í sið
asta Kirkjublaði, eru nú 18
prestköll á landinu laus til um
sóknar og verða þau veit á
næsta vmí
Af þessum óveittu prestaköll
um eru þrjú í Suður-Múlapró
fastsdæmi og þrjú í Barðastrand
arprófastsdæmi, og hin víðs-
vegar á landinu.
Fara hér á eftir nöfn þeirra
Fra. 4 7. atöu.