Alþýðublaðið - 31.01.1945, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 31. janúar 1945,
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Nokkur orð um undarlcgl mál — Fyrirspum til fram-
kvæmdasíjóra mæðiveikinefndar — Dæmi um menn-
ingarástandið — Grani Gunnarsson vitrast mér — Sýr-
an, svarti dauðinn og edikið.
MÆÐIVEIKILÆKNINGAR Sig-
urjóns á Álafossi vekja að
I»tí er virðist töluvert umtal, ebki
sizt vegna þess, að altalað er, að
ifeðgarnir frá Bergþórshvoli, Njáll
Og Skarphéðinn, standi þar eitt-
hvað á bak við. Væri slíkt og mik-
JI tiðindi, jafnvel þó að hvorug-
ur þeirra hafi, meðan þeir voru
og hétu, fengið orð fyrir að hafa
jafnmikla leikni í læknisvísind-
im og Sigurður obkar Hlíðar
hefur nú.
1»Á VEKUR ÞAÐ ekki minni
athygli, að mæðiv-eikinefnd hefur
látið þvi ómótmælt, sem sagt hef-
ur verið opinberlega, að hún
fcostaði meðalaframleiðslu íþrótta-
og værðarvoðakappans í Mosfells-
arveit, en ef svo er, þó er það
raunverulega hún, sem setur sinn
„prfma vara“-stimpil á glösin með
glundrinu. — í nefndinni eru
nokkrir heiðursmenn, sem fá orð
en flestir aðrir og er því rangt af
fyrir að vera veðurglöggir betur
mönnum að efast um glögg-
skyggni þeirra.
ANNARS FÉKK ÉG eftirfar-
andi alvörúbréf frá „Bónda í ná-
grenni Reykjavlkur" í gær: „Viltu
vera svo góður að beina þeirri
fyrirspurn til mæðiveikinefndar
<og þó sérstaklega framkvæmda-
•stjóra hennar, Sæmundar Frið-
rikssonar, hvort það sé rétt, sem
sagt hefur verið opinberlega, að
nefndin beri kostnað af íram-
leiðslu meðals þess, sem Sigurjón
Pétursson telur sig geta læknaö
með sjúkt fé? Vænti ég þess að
nefndin svari þessu hið bráðasta.“
ÉG TEK UNDIR ÞAÐ- Vona ég
að nefndin taki af öll tvímæli um
þetta, því að þetta skiptir all-
miklu ináli fyrir bændur og búa-
lið, sem hafa orðið og verða að
treysta nefndinni, fyrirmælum
hennar, fyrirhyggju og fram-
kvæmdum. — Má heldur ekki
mínna vera en að nefndin svari
hógværum fyrirspumum, sem
beint er til hennar.
ÉG VEIT, að það er fjðldi
manna, sem bíður eftir svari
nefndarinnar við þessari fyrir-
spurn. Mönnum finns't það nefni-
lega ekki tiltökumál þó að ein-
hver frumlega hugsandi maður
rísi allt í einu upp á afturfæturna
og haldi því fram, að hann hafi
íengið vitranir og leiðbeiningar
frá fornköppum og að þessar
vitranir geri sér kleyft að stemma
stigu við voða, sem steðjar að
þjóðinni. En þegar þetta fær
nokkurs konar „löggildingu“ op-
inberrar nefndar og varið er fé
úr ríkissjóði í þessum tilgangi, þá
fer fólk að líta upp og spyrja.
ÉG VONA að nefndin svari
svo að tekinn sé af allur váfi um
þetta atriði. Ef almannarómur
reynist réttur, þá verð ég að
segja að undarlegt er menning-
arástand okkar á þessum tímum ,
og von að ýmislegt gangi á tré-
fótum um þesasr mundir. —
Þykir mér það og sæta mikilli
furðu er vísindamenn okkar og
læknar þurfa, auk starfa sinna, að
standa í blaðaskrifum út af mál-
um eins og þessum.
ANNARS ER ÉG að hugsa um
að kalla á blaðamenn bráðum og
skýra þeim frá vitrun, sem ég
fékk nýlega, ef ég fæ þá hug-
rekki til þess. Grani Gunnarsson
kom til mín fyrir nokrum nótt-
um. — Hann er svo sem úr Njálu
eins og Skarphéðinn. Hann vildi
fá mig til að hella sýru, bland-
aðri með svartadauða og ediki, í
borholurnar á Reykjum — og þá
myndi hitaveitan verða nægileg.
Hann var ákaflega spekingslegur
og augun ljómuðu af gáfum og
himneskur bjarmi lék um hátt
ennið, en ég er svo efagjarn —
og huglaus., Það er svo mikill
munur á mönnum.
„VESTURBÆINGUR“ skrifar
mér á þessa leið: „Undanfarið
hafa útvarpstruflanir aukizt ákaf-
lega mikið hér í Reykjavík. Þetta
á sér ekki aðeins stað hér í Vest-
urbænum, heldur ber mjög á því
um allan bæinn, eftir því, sem ég
hef haft spurnir af. Hvernig
stendur á þessu? Fyrirmæli eru
tii um það, að ólöglegt sé að hafa
vélar eða tæki ,í gangi, sem séu
þannig úr garði gerð, að þau
skapi truflanir. Er ekkert eftirlit
með þessu?“
„ÉG TRÚI ÞVÍ EKKI, að ef
strangt eftirlit er haft með vélum
og útbúnaði þeirra, þá sé ekki
hægt að koma í veg fyrir þessar
óþolandi truflanir, sem gera
manni gramt í geði í hvert sinn,
sem maður vill afla sér frétta eða
skemmtana.“
Hannes á hornínu.
Bezt að auglýsa í Alþýðublaðinu.
-4.
Hvenær verður land peirra sjálfra frjálst ?
Frá upphaíi þessa ófriðar hafa Pólverjar staðið í fylkingarbrjósti frelsisbaráttunnar gegn
nazismanum. Á öUum vígstöóvum í Evrópu hafa þeir barizt gegn honum. En fyrir frelsí
lands þeirra blæs ekki byrlega, þó tð nazisminn sé nú alls staðar á undanhaldi og hafi þegar
að mestu verið hrakinn úr Póllandi því að rússnesk leppstjórn er aðeins komin í staðinn.
Pólverjar»halda þó áfram að berjast fyrir frelsinu fjarri heimalandinu. Hér sést pólsk skrið
drekasveit sækja fram í Hollandi
Vegir framili
Norðarlega á megin-
LANDI AMERÍKU liggur
þýðingarmikil braut, sem er svo
að segja nýtilkomin: vegurinn
frá Edmontón 1 Alberta til
Fairbanks í Alaska. Um langt
skeið hefur staðið til að leggja
þennan veg og nú nýlega er
hann fullgerðar. Sömuleiðis hef
ur verið lagður vegiir yfir þvera
Afríku, — þjóðbrautin milli
Norður-Afríku og Suður-Aí-
ríku, sem lögð hefur verið núna
í þessu stríði og sem íbúar álf-
unnar hafa ‘ lengi beðið eftir.
Ekki má gleyma framförum
þeim, sem orðið hafa á þessu
sviði í Ástralíu; löndin við aust
urhluta Miðjarðarhafs hafa ver
ið tegnd nánar saman með ný-
tízku þjóðvegum, og vegir, sem
um marga áratugi hafa verið
vanhirtir, hafa nú verið lagað
ir og bættir að miklum mun.
Sama er að segja um Nýja-Sjá-
land. Jafnvel á sjálfum Bret-
landseyjum hefur verið mikio
gert af því að leggja nýja vegi
og fjárframlög stórum aukin í
þá átt. Og síðast, en ekki sízt,
hefur verið gert meira í Asíu
á þessu sviði nú undanfarið held
ur, en jafnvel eru dæmi til í
mannkynssögunni.
Það er fjölda margt ógert á
þessu sviði, sem bíður fra:.Titíð
arinnar, en þegar saga yfirstand
andi styrjaldar verður skráð,
og athuguð í nokkurri fjarlægð,
verður ekki hjá því komizt að
líta svo á, sem frumdrögin að
ýmsum mlkilvægum fram-
kvæmdum hafi verið lögð,.—
einmitt á þessum styrjaldar-
tíma, sem enn er ekki hjá lið
inn. — Verkfræðingar þeir sem
nú gera áætlanir sínar,. eru að
leggja frumdrög miklu risa-
vaxnari átaka, sem fullkomnuð
verða síðar meir. Tœikni á sviði
fiugmálanna mun fleygja fram
á næstu -áratugum, — jafnvel
meira en menn geta látið sér
til hugar koma að svo stöddu.
Það er eftirtekarvert fyrir
hvern og einn, sem um þessi
arinnar
rj REIN þessi er þýdd úr
tímaritinu „Chamb-
ers's Journal", sem gefið er
út í Edinborg. Höfundur
greinarinnar er Donald
Cowie. Skýrir ,hér frá ein-
um stærsta þættinum í bætt-
um samgöngumálum í fram-
tíðinni: lagningu nýrra vega
milli f jarlægra landshluta og
jafnvel yfir þverar heimsáif
ur.
mál hugsar, að án öflugrar
hjálpar frá flugbækistöðvum á
British Columbia, Yukon, Un-
alauka og Ateutianeyjium hefði
ekki náðst jafn eóður árangur
í loftárásum á jaoanskt land og
raun hefur á orðið. Og hvers
vegna skyldi Alaska-bjóðvegur
inn hafa verið lagður?
Á afskekktum stöðum er ekki
haegt að byggja flugvelli og við
halda þeim án þess að hafa
geysimiklum mannfjölda á áð
skipa ásamt bví sem með þarf
honum til viðurværis. Auk þess
þurfa flugbækistöðvar jafnan
að vera byrgðar af eldsneyti,
hernaðarútbúnaði og ýmsum
öðroiim ina'uðsynl'egum birgðum.
Hefði Alaskavegurinn ekki ver
ið lagður, er algjörlega óvíst,
hvaða gagn bandamönnum
helfði orðiið að Ateutianieyjun
um í yfirstandandi styrjöld.
Það hefur ekki svo lítið að
segja fyrir herdeildir, hvort
heldur þær eru á vígstöðvun-
um eða ekki, að samgöguleiðir
þeirra séu sem beztar og f'.utn
ingur allur sem nákvæmast
lákipullagður.
Herdeildir bandamanna í
Norður-Afríku höfðu óneitan-
lega allmiþið svigrúm, — eyði
yfirleitt, frekar auðveldur. En
mörkina á alla vegu. Flutning-
ur á þungum hergögnum var
ir í stríðinu
s:unt kom það í ljós, að án vega
varð ekki komizt. Eyðimerkur
sandurinn er ekki heppilegur
yfirferðar fyrir hvaða ökutæki
sem er, og nauðsyn var á að
byggja vegi.
Til þess að leggja vegi þá, sera
áttundi herinn þurfti á að halda,
voru fengnir beztu verkfræð-
ingar, sem völ var á. Yfirum
Bjón nusð verkinu íhaifði Suður
afríkanska verkfræðingasam-
bandið. Síðan voru lagðir vegir
og endurbættir á langleiðum
milli fjarlægustu staða, — frá
Ketnýa til Addis Ababa og
Amba Alagi. Að vegagerðinni
hafa unnið hinir ýmsu kynþætt
ir Afríku, negrar jafnt sem hvít
ir menn. En ekki má gleyma
því, að einn þátturinn í „vega-
gerðinni“ var að eyðileggja
vegi óvinanna með því að
Eipcrergja þá upp msð dynamiti,
sömuleiðis brýr yfir fljót. Auk
þess þurfti að verja vegina fvr
ir árérium ávkuainina ctg rejmdist
iþað oft erfitt verk. Em mákið átti
áttundi herinn sigur sinn því að
bakka, að það verk heppnað-
ist.
Vegirnir eru nothæfir jafnt
á friðartímum sem ófriðartím-
um, — 'sem betur fer. Sú skoð-
un er yfirleitt ríkjandi meðal
ráðandi manna í Afríku, að lagn
ing vega sé eitthvert stærsta
atriði í menningarstarfi hvítra
manni í álfunni og muni verða
til ósegjanlegs gagns í framtíð-
inni.
Nú hefur þegar verið lagð
ur vegur frá Suður-Afrífcu gegn
um Tanganyika, Kenya, Ab-
byssininu og Súdan, allt til
Egyptalands, og haldið er á-
fram að leggja vegi um Norð-
ur-Afríku alla leið til Alzír.
Sicaruuileiðils var lagður vegur ár
ið 1943 meðfram strönd Le-
banon, Palistínu og Sýríu. Þess
ir vegir munu ekki hvað sízt
koma að góðnm notum fyrir
ferðamenn í framtíðinni.
Framh. á 6. sáðu.