Alþýðublaðið - 09.02.1945, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIP
Herferð gegn ökutækj
um með ófullkom-
in
mætan Ijósaútbún-
að _
UM þessar mimdir stendur j
yfir hjá lögregluimi alls- |
herjar herferð gegn hifreiðtun. j
bifhjólum og reiðhjólum, sem
ekki fylgja settum reglum um
ljósa- og númeraúthúnað.
Hefir nokkuð borið á því að
bifreiðar og bifhjól hafi ekki
númer sín í lagi. Hafa þau bæði
vantað á með öllu eða verið
ógreinileg. Einnig eru mikil
brögð að því að ljósaútbúnaður
bifreiða sé í ólagi einkum hvað
viðkemur afturljósum. Sama
er að segja um reiðhjólin, menn
eru trassafengir með ljósaút-
búnað þeirra.
í gærkveldi tók lögreglan t.
d. á milli 20 og 30 reiðhjól úr
umferð, vegna þess að þau voru
ljóslaus.
Eru menn aðvaraðir um að
hafa ljósaútbúnað og númer
farartækja sinna í lagi, annars
geta þeir átt á hættu að lög-
reglan kyrrsetji þau þar til við
gerð hefur farið fram.
Fromvarpið um forsefakjör orðið að lögum:
ram á
K
Framboðum á að sklla fyrir 20. maí í vor
OSNING á forseta íslands fer fram í sum'ar á Jóns-
messudag, 24. júní, þar sem forseti var aðeins kosinn
til eins árs s. 1. sumar. Frumvarpið um kjör forseta, sem
borið var fram af stjómarskrámefnd og lagt var fram í
byrjun þings, var afgreitt sem lög frá alþingi í gær.
Samkvæmt frumvarpinu ber að skila framboðum á for
setaefnum eigi síðar en 5 vikum fyrir kjördag, eða fyrir 20. maí
í vor.
Lagagreinarnar, sem fjalla
um þetta efni fara hér á eftir:
„Forsetakjör skal fara fram
síðasta sunnudag í júnímánuði
fjórða hvert ár, sbr. þó 2 mgr.
Forsætisráðherra auglýsir kosn
inguna í útvarpi og lögbirting
arblaði eigi síðar en þrem mán
uðum fyrir kjördag og tiltekur
hámarks- og lágmarkstölu með
mælenda forsetaefnis úr lands
fjórðungi hverjum í rettu hlut
Hin nfja saga um sfósókn og sigl-
ingar kemur innan skamms
Bákm er um 70® sf^ur I sama broti og Skútu-
öldin og prýdd hundruöusn myuda
INNAN SKAMMS kemux
út hin mikla sjósóknar-
saga Vilhjálms I’. Gíslasonar.
Er þetta mikið rit, um 700 blað
síður að stærð í líku hroti og
Skútuöldin og prýdd mörg
hundruð myndiun.
Aðalefni bókarinnar ijallar
um siglingar íslenzku þjóðarinn
ar frá því að verzlunarfrelsi
komst á og þar til togaraútgerð
in kom til sögunnar, en þetta
tímabil nær frá miðri 18 öld og ;
fram til 1920. Fyrsti hluti bók
arinnar fjallar þó um siglingar
og fiskveiðar á 14. og 15. öld
' Það er þilskipaútgerðin hér
við Faxaflóa, sem bókin fjallar
um. að mestu. Var í upphafi
ætlazt til að betta yrði í hálfrar
aldar afmælisrit skipstjórafé-
lagsins Aldan, en það breyttist
og er ritið því miklu víðtækara.
Vilhjálmur Þ. Gíslason hefur.
unnið að þessu riti mjög lengi
og safnað miklum heimildum,
enda kemur mikill fjöldi manna
við sögu, mörg hundruð skip
o. s. frv.
Hér fer á eftir yfirlit um
kafla bókarinnar:
Hafið og sagan, Skipin, Fisk
urinn, Baráttan um bæinn og
upphaf sjómannastéttar,
Fyrstu þilskipin, Erlendar út-
gerðartilraunír og áhrif þeirra,
Ný þilskipaútgerð, Menntun
sjómanna, Áraskip og útræði,
Hagur þilskipanna, Hákarlaleg
ur, Útvegsbændur og framfara
menn, Stórútgerð. Útlendingar
á íslandsmiðum, Frönsk íslands
útgerð, Ný löggjöf og félagsmál
Kjör og öryggi, Sjómannalífið á
þilskipunum -r- Vinna, matur,
dægradvalir, Svaðilfarir og slys
farir,Nýir atvinnuhættir, Um-
hrotaár, Aídamót, Vélbátar,
Síld, Upphaf togara, Vöxtur
fiskiflotans, utgerð og stóriðja,
Kaupskip, Sjómannaiíi og sjó
mannalund, Hafið og framtíð
in. Þá er sérstakur kafli sem
nefnist „Aldan“ og f jallar hann
um skipst j óraf élagið Ölduna.
Lofes eru í bókinni heimildar-
skrár, myndaskrár, skýringar,
tÖflu og régistur.
mála
T^1 RÁ skrifstofu alþingis hef
ur blaðinu horizt yfirlit
um úrslit nokkurra þingmála,
sem legið hafa fyrir þessu þingi
og fara hér á eftir niðurstöður
þessara mála:
Samþykkt hefur verið stjórn
arfrumvarp um heimild fyrir
ríkisstjórnin til að innheimta
skemmtanaskatt með viðauka
árið 1945. Stjórnarfrumvarp
samþykkt um flugvelli og lend
ingarstaði fyrir flugvélar.
Stjórnafrumvarp afgreitt
með rökstuddri dagskrá: Um
loðdýrarækt og loðdýralauna-
deild.
Þingmannaf rumvörp sam-
þykkt: Um heimild fyrir dóms
málaráðherra til þess að v-eita
leyfti til veðmálastarfsemi í sam
bandi við kappreiðar og kapp-
róður. — Um heimild fýrir rík
isstjórnina til að dnnheimta
ýmis gjöld 1945 með viðauka-
— Um br. á lögum nr. 93 16.
des. 1943, um hafnarbótasjóð —
Um brunamál í Reykjavík. —
Um lendingarbætur í Þórkötlu
staðarhverfi í Grindavík. —
Um breytingu á lögum um or-
lof. — Úm heimild fyrir Ólafs-
f jarðarkaupstað til að taka eign
arnámi lóðaréttindi nálægt
landamerkjum Brimness og
Hombrekku.
Frh. á 7. síðu.
falli við kjósendatölu þar.
Nú deyr forseti eða lætur ai'
störfum, áður en kjörtíma hans
er lokið, oð skal þá innan árs
kjósa nýjan forséta til 31. júlí
á fjórða ári frá þeirri kosningu.
Ákveður forsætisráðherra þá
kjördag, en að öðru leyti fer
eftir fyrirmælum laaa þess-s
ara.
Framboðum til forsetakjörs
skal skila í hendur dómsmála
ráðuneytinu ásamt samþykki
forsetaefnis, nægilegri íölu með
mælenda og vottorðuni yfirkjör
stjórna um, að þeir séu á kjör
skrá, eigi síðar en 5 vikum fyrir
kjördag, og auglýsir dómsmála
ráðuneytið með sama hætti og
segir í 3. gr. innan viku, hverjir
séu í kjöri til forsetaembættis
ins, en afgreiðir til hæstaréttar
.öll áðurnefnd skjöl.
Nú deyr forsetaefni, áður en
kosriing fer fram, en eftir að
framboðsfrestur er liðinn, og
má þá annað forsetaefni gefa
kost á sér í stað hins, ef fullur
helniingur meðmælenda hins
látna eru meðal meðmælenda
hans.
Annars úrskurðar hæstiréttur
um það, 'hvort fresta þarf kosn
ingu vegna andláts fprsetaefn
is og undirbúa kosningu að
Dýju.
Þegar hæstiréttur hefur feng
ig í hendur eftirrit gerðabóka
allra yfirkjörstjórna og ágrein
ingsseðla boðar hann forseta-
efni eða umboðsmenn þeirra til
fundar, þar sém hann úrskurð-
ar um gildi ágreiningsseðlanna,
lýsir úrslitum kosninganna og
gefur út kjörbréf handa því for
setaefni, sem hæstri atkvæða-
tölu hefur náð.
Nú er ágreiningur um kjör-
gengi forsetaefnis, og sker þá
hæstiréttur úr.
Nú hefur aðeins einn maður
verið í kjöri til forsetaembaðtt-
isins, og er hann þá rétt kjörinn
forseti íslands án atkvæða-
greiðslu, enda fullnægi hann
kjörgengisskilyrðum. Gefur
hæstiréttur út kjörbréf handa
honum þegar að liðnum fram-
boðsfresti.
Byggtoganála-bók
13 RÁÐLEGA mun koma út
hók um hyggingamál og
byggingamálaráðstefnu þá sem
haldin var hér í Reykjavík í
haust.
í bókinni verða prentuð öll
erindin, sem flutt voru á bygg
ingaráðstefnunni. Auk þeirra
verður í bókinni birtur útdrátt
ur úr umræðum þeim, er fram
fóru á ráðstefnunni um erdnd
in, sem. flutt vorp og tillögur.
þær sem samþykktar voru varð
andi byggingamálin.
Haður oq kona verð-
ur sýnthér í Reykja
vík í vefur
AKVEÐIÐ mun vera að leik
ritið Maður og kona, er
Emil Thoroddsen samdi upp úr
sögu Jóns Thoroddsens verði
leikið hér í Reykjavik síðari
hluta vetrar.
Það er ,,Fjalakötturinn,“ er
tekur leikritið til sýningar. —
Mun Valur Gíslason leika að-
alhlutverkið, Sigvalda prest,
en Valdimar Helgason tekur
að sér hlutverk Hjálmars
tudda.
Atþýðuflokksfundur í
Hafnarfírði un bæj-
ALÞÝÐUFLOKKSFÉLÖG-
■ i IN í Hafnarfirði héldu
fund í Góðtemplarahúsinu í
fyrrakvöld.
Þar töluðu fjórir bæjarfull-
trúar Alþýðuflokksins Kjartan
Ólafsson um fjárhagsáætlunina
og fjármál bæjarins, Björn Jó-
hannesson um bæjarútgerðina
og sjávarútvegsmálin, Emil
Jónsson um hafnarmálið og
framkvæmdir í Krisuvik og
Guðmundur Gissurarson um
ýmsar framkvæmdir Alþýðu-
flokksins og atvinnumál.
Fundurinn fór mjög vel fram
og lýsti ánægju og áhuga þeirra
sem 'hann sóttu.
Annað kvöld heldur Alþýðu
flokkurinn í Hafnarfirði árshá-
tíð sína í Hótel Bjöminn og
verða þar fjölbreytt skemmti-
atriði.
Indriði Waage leikur
í Vesfmannaeyjuffl
nP VEIR kunnir reykvískir
leikarar dvelja nú d Vest
marinaeyjum og aðstoða Vest
mannaeyinga við sýningar á
leikritinu „A útleið,“ eftir Sutt
on Vane.
Soffia Guðlaugsdóttir hefir
dvalið þar undanfarið og sett
leikinn á svið, en Indriði
Waage hefir tekið að sér eitt
helsta hlutverkið í leikritinu,
Prior, en það hlutverk hafði
hann á hendi, er „Á útleið“
var leikið hér.
Aðalfunduf Verkalýðs
féfags Dalvíkur
\T ERKALÝÐSFÉLAG Dal-
* víkur hélt aðalfund sinn
28. janúar.
í stjóm félagsins voru kosn
ir: Lárus Frímannsson, formað
ur, Friðjón Kristmarsson, rit-
ari, Árrii LárusSton, gjaldkeri
Föstudagur 9. fobrúar 1945.
............. ..... imhitmwmm.
■ ' -r *ii /f«|
Kosningar í bæjar-
sfjórn í gær
______ ' i
Abæjarstjörnar-
FUNDI í gte.r íór ímm
kosning forseta og varaforseta
bæjarstjórnar, kosning í bæjar
ráð, hafnarst jóm og fjölda
fastra nefnda.
Guðmundur Ásbjörnsson var
kosinn forseti bæjarstjómar
með 8 atkvæðum, 7 seðlar voru
auðir, Fyrsti varaforseti var
kosinn Jakob Möller, með 8 at-
kvæðum og annar varaforseti
var kosinn Valtýr Stefánsson,
með 8 atkvæðum.
Skrifarar bæjarstjómar voru
kosnir þeir, Helei H. Eiríksson
og Björn Bjarnason.
í bæjarráð voru kosnir fimrn
bæjarfulltrúar og er það skipað
þessum mönrium: Guðmundi
Ásbjörnssyni, Jakob Möller,
Helga H. Eiríkssyni, Jóni Axel
Péturssyni, og Sigfúsi Sigur-
hjartarsyni. Sem varamenn
voru kosnir Valtýr Stefánsson,
Gunnar Thoroddsen, Guðrún
Jónasson, Haraldur Guðmunds
son og Björn Bjarnason.
í fræðslunefnd vohi kosin,
Soffía Ingvarsdóttir, Katrín
Pálsdóttir, Guðrún Jónasson,
Guðmundur ' Ásbjömsson og
Gísli Guðnason.
f byggingariefnd voru kosnir
Tómas Vigfússon, Guðmundur
Ásbjörnsson og Ársæll SigurSs
son. En auk þeirra eiga sæti í
nefndinfni, skipulagsstjóri rík-
isins, húsameistari Reykjavík-
urbæjar, bæjarverkfræðingur
cg borgarstjórinn.
Þá voru kosnir þrír bæjar-
fulltrúar í hafnarstjórn, og tveir
utan bæjarstjórnar, þessir bæj
ar fulltrúar voru kosnir: Valtýr
Stefánsson, Gunnar Þorsteins-
son og Björn Bjarnason. En
utan bæjarstjórnar voru þéir
Sigurður Ólafsson og Hafsteinn
Bergþórsson kosnir í stjórnina.
í heilbrigðisnefnd bæjarins
voru, kosin, Guðrún Jónasson,
Guðmundur Ásbjörnsson og
Bolli Thoroddsen, bæjarverk-
fræðingur.
í sóttvarnarnefnd var frú Guð
rún Jónasson kosin.
Þá átti að kjósa einn mann
til að semja verðskrá og var
stungið upp á Þorsteini Þor-
steinssyni hagstofustjóra og var
SÚ uppástunga samþykkt.
í stjórn Eftirlaunasjóðs vpru
kosnir Gunnar Thoroddsen,
Helgi H. Eiríksson og Steinþór
Guðmundsson.
í stjórn íþróttavallarins var
Gunnar Thoroddsen kosinn, en
endurskoðandi reikninga vall-
arins var kosin Gunnar Bene-
diktsson. Þá . var Guðmundur
Ásbjörnsson kosinn í stjórn
Fiskimannasjóðs Kjalarnes-
þings.
EhdurskoðendUr ;bæjarreikn-
inganna voru kosnir þeir, Ari
Thorlacius, Ólafur Friðriksson
og Björn Bjarnason.
Endurskoð andi Styrktarsj óðs
sjómanna- og verkamannafélag
,anna í Reykjavík var kosinn A1
freð Guðmundsson.
Þá voru •kosnir tveir endur-
skoðendur' Músiksjóðs Guðjóns
Sigurðssonar, og hlutu kosningu
þeir Eggert Glaessen ög Hall-
,grímur Jakobsson.
Frumvarp að áætlun um tekj
ur °g fíjöld bæjarsjóðs Reykja-
víkur lá fyrir til annarar um-
ræðu en var vísað til annarar
framlhaldsumr. Jón Axel Pét-
ursson tilkynnti, að fulltrúar
Alþýðuflokksins mundu- bera
fram breytingartillögur við
frumvarpið, áður en framhalds
umæðan um það faeri fram.
og Haraldur Zóphoníasson,
fjármálaritari og Kristinn Jóns
son meðstjórnandi.