Alþýðublaðið - 24.02.1945, Síða 5

ALÞÝÐUBLAÐiÐ
5
Laugardagur 24. febrúar 1945
Hvað kostar lögreglan? — Hvað kostar sorphreinsun-
in? Furðulegar tölur — Vegfarandi gerir úttekt á göt-
1 um Reykjavíkur.
Hvað kostar óhlýðni?
Hvað kostar það, er menn
bverskallast við að fylgja settum
reglnm? Hvað kostar óhreinlaétí
og sóðaskapur? Hvað kostar óregla
á götum útí, of hraður akstur,
drykkjuslark, áflog? Mér dettur
ekki í hug að reyna að svara því,
en ég vil bara géta þess, okkur
Öllum tíl áminningar og fróðleiks,
að á bæjarstjórnarfundinum í
fyrrakvöld, gat einn ræðumann-
anna þess, að lögreglan í Reykja-
vík kosti nú um 45 krónur á
hvert einasta mannsbarn í hænum,
allt frá reifabörnmp og upp í kar-
læg gamalmenni. Hann upplýsti
það líka, að sorphreinsunin ein
kostar nú um 900 þúsundir kfóna
á ári, eða fast að einni milljón
króna.
ÞETTA ERU háar og ískyggileg
ar tölur fyrir ekki stærra bæjar-
félag, og mér finnst þær vera ó-
trúlega háar. Sýna þær ekki, að
nýtt fyrirkomulag verði að taka
upp? Nær það nokkurri átt, að við
þurfum að eyða svo gífurlegum
fjárfúlgum í þetta? Er eklki ein-
hverju sleifarlagi um að kenna í
stjórn bæjarmálefnanna? Eru þess
ar tölur í nokkru samræmi við
það, sem sambærileg bæjarfélög
í öðrum löndum eyða í þetta? í
fyrra var nefnd kosin í bæjar-
stjórn til áð athuga og gera til-
lögur urn nýskipun í málefnum
og stjórn bæjarfélagsinis. Hvar er
þesi nefnd? Hvað hefur hún gert?
Skýrsla frá henni lá' ekki fyrir
þessum aðalfundi bæjarstjórnarinn
ar.
VEGFARANDI SKRIFAR: „Það
hefur oft verið rætt um göturnar
í bænum í dáikum þínum og hafa
þær umræður að mínu áliti verið
hinar þörfustu, enda virðist ýmis-
legt, sem þú hefur fundið að, hafa
fengig lækningu eftir að sjúkdóms
lýsingin hafði Verið birt í dálkun-
um hjá þér. Ei'nmitt af þessari á-
stæðu fannst mér það tilvalið að
nefna við þig fáein atriði í sam-
bandi við göturnar, ef það mætti
verða til þess, að þú kæmir því á
framfæri við þá aðila, sem þau
snerta. Þú verður sjálfxir að dæma
um, hvað er þess virði, að á það
verði minnzt, en ég ætla að skrifa
um það, sem mér finnst máli
skipta.
EINS OG þú veizt hefur margt
verið gert o,g mikið til urnbóta á
götunum nú upp á síðkastið, eink-
anlega eftir að hægt var að hefjast
handa um slíkar framkvaemdir
vegna hitaveitunnar. Þetta ber að
■ sýna fyrir þakklæti þeim sem fyr
ir stóðu, þar sem um eftirtektar-
vert framtak, aukinn framkvæmd
arvilja virðist vera ag ræða hjá
forráðamönnum bæjarmálanna, a.
m. k. í þessu efni. Það hafa eins
og þú veizt, verið malbikaðar ýms
ar af illfærustu götum bæjarins,
svo sem eins og Njálsgatan frá
Frakkastík að Barónsstíg, sem eitt
sinn var alls ekki farandi á neinu
ökutæki, auk þess hefur Sóleyjar
gatan verið tekin til meðferðar,
þótt seint gangi. í fyrra sumar
var Freyjugatan, hluti af Njarðar
götu og hluti kf Lindargötu gerð-
ar svo' úr garði, að sómasamlegt
má téljast og munu fleiri, sem ég
ekki veit um hafa orðið sam-s kon
ar umbóta aðnjótandi.
HINS VEGAR ER EITT, sem ég
get alls ekki sætt mig við, þegar
ég hugsa ym þessar framkvæmd-
ir og það er, hvað gangstéttunum
á mörgum af helztu götum bæjar-
ins er sýndur lítill sómi. Tlökum
til dæmis gangstéttirnar báðum
megin Laugavegs alla leið frá
Skólavörðustíg og inn úr. Þar
ganga um þúsundir ef ekki tug-
þúsundir bæjarbúa á hverjum ein-
asta degi; þar fara um götuna
við hliðina hundruð allskonar far-
artækja, sem hættuleg eru gang-
andi fólki. Samt láta bæjaryfir-
völdin sér sæma að láta þessa
gangstétt vera svo sóðalega og illa
viðgerða, að fólk getur helzt ekki
gengið um hana öðru vísi en í vað
stígvélum, þegar dropi kemur úr
lofti. Sérstaklega er sú gangstétt-
in, sem er hægra megin, þegar
gengið er inn úr, illa útlítandi. Á
horni Skólvörðustígs fyrir framan
hjá Tónysi, er til dæmis svo stór
og djúpur pollur, svo eitt dæmi sé
nefnt, að ekki verður komizt á-
fram, nema annað hvort að vaða ,
upp fyrir allar skóhlífar eða ganga
út á götuna, þar sem óstöðvandi
og óslitin röð af ökutækjum æðir
um á ofsa hraða. Þetta er ekki
glæsilegt, og má segja, að óskilj-
anlegt sé, að ekki skuli hafa af
hlotizt stór slys.
BIFREIÐASTJÓRAR kvarta um
að gangandi fólk sé oft að álpast
út á götuna, en haldi sig ekki á
gangstéttunum, en má ég spyrja:
Á ekki þetta fól'k sér nokkraj af-
sö'kun.í hinu slæma ástandi sumra
gangstéttanna? Geta menn ætlazt
til þess, að fólk neyti sér um að |
ganga á götunni, þegar hún er *
sæmileg yfirferðar, ef það ekki get.
ur giengið á gangstéttinni öðru vísi
en að eiga á hættu að bleyta sig
í fætur eða eyðileggja góð föt í
aurnum? Nei, það er ekki. hægt að
buast við því, að fólk tolli á gang'
stéttunum á meðan þær eru verri
en göturnar við hliðina.“
Framh. á 6. síðu
Ragnar Þórðarson 4 Co.
Aðalstræti 9
Bezi að auslýss í ál|»ýðubla9inu.
\
Vín - borg valsins og söngvanna
Hún hefir aldrei kunnað við sig undir harðstjórn nazista; og þungu fargi verður létt af
Vínarbúum þegar þeir losna við hana. Þessi mynd af Vín var tekin úr lofti fyrir stríðið.
Borgin hefir ekki enn orðið fyrir miklum skemmdum af loftárásum, —j miklu minni en
fiestar aðrar stórborgir á meginlandinu.
AF löndum þeim, sem nú eru
undir yfirráðum Þjóð-
verja og þar sem þýzkumæl-
andi fólk býr, mun Austurríki
verða einna fyrst til þess að
segja til fulls skilið við Stór-
Þýzkaland. Fyrirætluninni um
áframhaldandi sameiningu
(Anschluss) mun verða kastað á
glæ, -— ekki einungis til þess
óð veikja Þýzkaland, heldur
vegna þess, að Austurríkismenn
eru orðnir þreyttir á því að
hlýða í einú og öllu fyrirskip-
unum frá Berlín. Þeir vilja fá
að lifa í fri-ði án þess að hlíta
íþýzkri stjórn. Nazisminn í
Austurríki á sér ekki nærri því
eins djúpar rætur eins og í
sjálfu Þýzkalandi. Stormsveit-
armenn og aðrir ofbeldissinnað
ir og öfgafullir nazistar í land-
inu eru í miklum minnihluta
samanborið við þá, sem eru and
vigir hinni prússnesku yfir-
stjórn, og hafa látið lífið sök-
u m þess ófriðar, sem þeir hafa
leiðst nauðugir út í fyrir Þjóð-
verja sök. Þeirra á meðal eru
jafnt sveitamenn sem borgar-
búar. Þegar hinn venjulegi Aust
urrí’kismaður ber saman núver-
andi ástand í landinu og það
áistand, sem ríikti áður en sam-
einingin var gerð, hlýtur hann
að komast að þeirri niðurstöðu,
að ibezt sé, að yfirráðum Þjóð-
verja verði sem fyrst vikið úr
vegi, svo að þjjóðin geti notið
1 Iþesfí. ffifs isem henni er eiginleg
ast og hún áður bjó við. Aftur
á móti er það óákveðið mál,
hvort hentugt þykir, að stærð
Austurríkis verði söm og jöfn
eftir endurreisn ríkisins og hún
var áður en Hitler innlimaði
það í Þýzkaland. Slíkt er álita
mál, sem ennþá er algjörlega
óútrætt.
Tvennskonar vandamál bíða
úrlausnar í sambandi við fram
tíðarskipun þessa ríkis. Annars
vegar höfuðborgin Vín, en hins
vegar héruð landsins. Höfuð-
borgin liggur á bökkum Dónár;
en mestur hluti landsins eru
fjallahéruð. Breiðar og miklar
ár eru samgöngleiðir til nær-
liggjandi ríkja, —- en hin háu
og tignarlegu fjöll vekja hvat
legar hugsanir hins unga Aust-
urríkismanns og einstaklings-
HÉR fer á eftir grein eftir
dr. S. Wolf. Birtist hún
upphaflega í enska tímarit-
inu „Contemporary Review“
í London. Er hér rætt um ým
iskonar vandamál í sambandi
við framtíðarstjórnskipun
Austurríkis. f Iok greinarinn
ar dregur greinarhöfundur
fram átta atriði, sem hann
leggur áherzlu á að .verði tek
in til greina við úrlausn
þeirra vandamála sem tekur
við, varðandi Austurríki, að
lokinni yfirstandandi styrj-
öld.
fiamtají hans og sjálfsbjargar-
viðleitni. Ósiamraemi !það, sem
kemur fram í v.iðhorfi og hugs-
unarhætti Vínarbúans annars
vegar og hins austurríska sveita
manns hins vegar, er ebki nýtt
sl nálinni. Eftir heimsstyrjöld-
ina fyrri, urðu-þau endaloik á
deilumálum milli Vínar og
sveitahéraðanna, að raunveru-
lega var, stjórnarfyrirkomulag-
inu tvískipt í landinu: I Vín
var komið á sósíalskri stjórn,
að miklu leyti, en úti á landi
ríkti afturhaldsstjórn íhalds-
samará hænda og sveitamanna,
— t. d. í Styríu, Karintíu, Týról
og öðrum sameinuðum fylkjum
í,,Bundesstaten“). Skömmu eft
ir 1920 kom það í ljós, að rót-
tækur framþróunarandi í stjórn
raálum Vínarbúa hrósaði sigri
yíir „;hreppapólitíkinni“ í I-nns
brúck, Graz og Klagenfurt. En
síðar var nokkur umbreyting á
vettvangi stjórnmálanna: Heim
atschutz — fasisminn, sem þró-
azt hafði út um allt land, koll-
varpaði hinu sósíalska skipu-
lagi í Vín, — sem raunverulega
var undanfari hinnar þjóðernis
sinnuðu stjórnmálastefnu naz-
ismans.
;En þ jóðer n iana z íb t astef n a
getur aldrei átt langa lífdaga
fvrir höndum. Vandamál
tveggja milljóna höfuðborgar
krefst úrlausnar á hentugan
hátt. Það er tæplega hægt, og
auk þess varla æskilegt, að
leggja stjórn höfuðborgarinnar
í hendur sveitanna; það getur
verið æskilegt, en er tæplega
mögulegt, að koma á mjög hald
góðri og náinni samvinnu mill-
um Vínarbúar og annarra lands
manna a. m. k. fyrst um sinn.
Samt sem áður er einhvers kon
ar málamiðlunartilraun vel ó-
maksins verð, ef ske kynni að
hægt væri að skapa það frjáis-
legan hugsunarhátt meðal
beggja aðila, að hægt væri að
tryggja farsæla stjórnarhætti,
sem þjóðin gæti búið við í fram
tíðinni. En þé verður sú til-
raun að vera byggð á alhliða
yfirsýn yfir málefnin eins og
þau liggja fyrir að strííðinu
loknu. Meðal áhrifamanna
hinna sameinuðu þjóða verða
sífellt uppi stöðugt háværari
raddir um það, að Vínarborg
verði eftir stríðið gerð að alþj óð
legri höfuðbækistöð þeirra sfe. 'n
ana sem tryggja eiga frið og
farsæld í heimi.framtíðarinnar.
Með því að flytja þessar stofn-
anir frá Genf og Haag til Vín-
arborgar væri ef til vill leikinn
sterkur leikur, þar eð slíkt
myndi að líkindum útiloka
hverskonar áróðursstarfsemi
frá Berlín í framtíðinni og auk
þess skapa Austurríki mikil-
væga og heppilega aðstöðu.
Svo er að snúa sér að vanda-
málinu varðandi sambúð Aust-
urríkis og nágrannaríkja þess,
sem einnig liggja að Dóná. Eft-
ir stríðið mun stjórnmálaástand
io og hinar almennu pólitísku
skoðanir og stjórnskipun suð-
austur-Evrópuríkjanna verða
með öðrum hætti að ýmsu leyti
heldur en var á tímabilinu 1919
til 1939. Balkanríkin, að Grikk
landi undanskildu, munu óefað
verða undir meiri og minni
stjórnmálalegum áhrifum frá
Sovét-rí.kjunum. Tæplega mun
verða nokkur þörf fyrir endur-
skipulagningu á bandalagi mill
um Tjekkós'lóvakíu, Júgóslav-
íu og Rúmeníu. Búlgáría mun
ekki lengur verða útvörður hins
nazistiska hugsunarháttar varð
andi . „Stór-Þýzkaland“. Ung-
verjaland mun leggja niður hið
íVh. a ö. sáSut