Alþýðublaðið - 24.02.1945, Qupperneq 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 24. febrúar 1945
Sliárnar sékninni gegn Japan
Það er MacArthur hershöfðingi, til vinstri, með einum af aðstoð-
armönnum sínum.
áiiilisrrili annað Sviss!,..
h sf 'S iiíStj
miðaldalega lénsstjórnarfyrir-
íkomulag og endurskapast sem
ósvikið bænda-lýðveldi. Öll
þessi ríki eiga við sameiginleg
vandamál.að stríða og hafa sam
eiginlegan hugsunarhátt á mörg
um sviðu-m, — og Austurriki
er hér ekki undanskilið. Ekkert
þessara ríkja getur algjörlega
staðið á eigin fótum. Þáu ættu
þess vegna að koma sér saman
um, á hvern hátt þau geti sem
bezt hagnýtt sér lönd sín og
eflt iðnað sinn, hvert um. sig,
án þess að skerða hluta annars.
Það hlýtur að vera hægt að
samræma viðskiptalíf þeirra
þannig að sem bezt verði fyrir
þau hvert um sig og öll í heild.
Hvað þetta senrtir verður að
gæta þess, að t. d. Austurríki
njóti engra forréttinda á einn
eða annan hátt. Látum, Rússana
um að koma góðri stjórn á Balk
anríkin og slafnesku þjóðirnar.
— Hvað Austurríki snertir, og
þá einkum Vínarborg, hafa íbú
arnir jafnan lagað sig eftir
hinni vestrænu menningu, og
svo mun verða í framtíðinni.
Þetta verður að reiknast frem-
ur kostur en ^a'lli. í framtíð-
inni mun Vínarborg þó að lík-
indum verða fyrir nokkrum á-
hrifum á ýmsum sviðum, bæði
úr austfi og vestr:. Lýðræðis-
leg stjórnarsikipun í Austurríki
aflar sér að vonum vinsælda í
Moskva, og sömuleiðis 'góðrar’
sanwinnu við lýðræðisríkin í
vestri. Hverskon-ar fas-istiskum
hugisunarhætti og ólhrifum Verð
lur vonandi r,utt úr vegi, söguleið
is tilraunum einræðissinnaðra
byltingamanna. Á'hrifa Habs-
borgara mun ekki gæta í fram-
tíðinni.
Ennþá er ekki hægt að segja
mikið um viðhorf hins nýja
austurríska lýðveldis til Þýzka
lands að stríðinu loknu, en það
má alls ekki gera ráð fyrir því,
að Austurríki verði á nokkurn
hátt partur af þýzka ríkinu.
Það eru engin skyldleikabönd
millum Vínar og Berlínar önn-
ur en sameigin'légt mál. Styrj-
aldir þær millum Austurríkis
og Prússlands, sem sagan skýr-
ir ffrá, eru vottur þess.
Enn ein spur-iiing hlýtur að
vakna í sambandi við ■ýiðhorf
Austurríkis til Ítalíu eftir stríð
ið. Þessi ríki hafa sjaldan unnið
beinlínis saman, hingað til. Lát
um Aipafjöllin skilja þau sund
ur fanivegis, eins og þau hafa
hingaðtil gert. Ég held að bezt
sé, að Austurríki minnist þess,
að það er Dónar-lýðveldi með
Vestur-Evrópu menningu. — '
Vandamálið um Suður-Týr
ól er ekki auðleyst að svo s-töddu
sökum þess að brottflutnin-gur
sa á Austurríkismlönnur úr því
héraði, sem gerður var sam-
kvæmt ákvörðun Hitlers og
Mússólínis, gerir þjóðaratkvæða
greiðslu óframkvæmanlega.
Hér er að loknum smávegis
stafnuskrá:
1. Sameiná-nigin (,,AnisrhIuss“)
verði numin úr gildi og þannig
um hnútana búið, að þesskonar
ráð verði aldrei upptekið aftur
sem. síðasta úrræði fyrir Aust-
urríki framtíðarinnar.
2: Sjálfstæði Austurríkis
verði viðurkennt og tryggt sem
bezt má verða með hjálp ann-
arra þjóða.
3. Austurríki verði algjört
lýðveldi án þess þó að aftur-
haldssöm áhrifaöfl fái þróazt í
landinu.
4. Vínarborg verði alþjóðleg
miðstöð helztu alþjóðlegra ör-
yggis- og friðarstofnana.
5. Nánu sambandi verði fcom
ið á millum Austurrí-kis og arin
arra Dónár-landa, hvað snertir
iðnað og viðskiptamál ýmisikon
ar. Á þetta sé lögð mikil á-
kerzla.
6. Suður-Týról-málið verði
tekið upp að nýju og leyst á
heppilegan hátt.
7. Eff stvo fer, að myndað verði
suður-þýzkt ríki, skal tilboði
eða kröfu um innlimun Austur-
ríkis í það hafnað skilyrðislaust,
sökurn þess, að í þesskonar sam
einingu gæti falizt mikil hætta
fyrir friðinn í álfunni.
8. Verksmiðjur þær, sem
Þjóðverjar hafa sett á stofn
hljóti sömu örlög og iðjuverin
í Ruhr-héruðunum.
Mörg okkar, sem nú lifum,
minnumst þess, að tvisvar sin-n
um höfum við lifað það, að til
styrjaldar hefur dregið sökum
deiluefna, sem sprottið hafa
upp varðandi Austurríiki. Árið
1914 var morðið á Habsborgar-
erifingjanum tilefni ffyrri heim
styrjaldarinnar. Árið 1938 var
innlimun Austurríkis í Þýzka-
land, framkvæmd af Hitler, til
efni annarrar heimsstyrjaldar.
Vandamálin varðandi Áustur-
rfki verða í þetta skipti að leys-
ast af meiri sanngirni heldur
en áður hefur verið gert, — og
umfram allt á róttækari hátt,
svo að til frambúðar verði.
60 ára
■er 'í dag Þórunn Guðbrandsdótt-
ir, Amtmannsstíg 5.
Félag ísl. hljóðfæraleikara
heldur aðalfund sinn í dag kl.
1 e. h. að Hverfisgötu 21.
Fullfrúi I.L.0.r David Vaager um
AlfjlóSdvinnumalasambandið og
r’
uppföku Islands í þaö
HINGAÐ er komin fuMtrúi frá I. L. O., alþjóða vinnu-
málasam'bandinu, norskur maður, David Vaage, til þess
að ræða við Menzk stjórnarvöld um væntanleg upptöku
íslands í -samband þetta.
í -gær hafði Einnur Jónsson, féla,gsniálaráðherra árdegis
boð inni að Hótel Borg í tilefni af komu hans, og var þangað boð
ið ýmsum áhrifamönnuni í atvinnulífi og félagsmálum okkar ís-
Iandinga, svo og tíðindamömium
Félagsmálaráðherra Finnur
Jónsson ávarpaði, boðsgesti og
lét i ljós ánægju ríkisstjórnar-
innar yfir komu Vaages og
vænti -hins bezta af þátttöku ís
lands í alþjóða vinnumálasam-
-bandinu. Mælti ráðherrann á
norska tungu og fór hlýjum orð
um um væntanlegt samstarf eft
ir stríðið. Vaage flutti einnig
stutta ræðu og þakkaði vin-
semd í sinn garð og fagnaði
þvi, að ísland myndi n-ú gerast
þátttákandi í sambandinu. Risu
menn úr sætum sínum í tilefni
af því.
Meðal viðstaddra voru at-
vinnumálaráðherra Áki Jak-
obsson, Hermann Guðmunds-
son, fórseti Alþýðusambands ís
lands, Kjartan Thors, formaður
Vinnuveitendaffélagsins, Henry
Bay, aðalræðismaður Norð
manna hér, Haraldur Guð-
mundsson, forstjóri Tryggingar
stofnunar ríkisiris, Sigurjón Á.
Ólafsson, formaður Sjómanna-
félags Reykjavíkur. Jóhann Sæ
mundsson, tryggingaryfirlækn-
ir, Jón Blöndal hagfræðingur,
Guðmundur í. Guðmundsson
alþingismaður, Gunnlaugur
Briem og Vigfús Einarsson,
skrifstofustjórar í stjórnarráð-
inu, svo og Henrik S. Björns-
son, fulltrúi í utanríkisráðuneyt
inu.
David Vaage var fyrst ráðinn
starfsmaður alþjóða vinnumála
sambandsins árið 1928. Hann er
verkfræðingur að menntun, út-
skrifaður frá verkfræðiháskól-
í anum í Þrándheimi, en hefir
síðan unnið að ýmsum störfum
í Austurríki, Búlgaríu og Tékk
óslóvakíu. Hann er málamaður
góður, enda nauðsynlegt til
þess starfs, sem hann hefir með
höndum. Siðan árið 1934 hefir
‘hann verið forstjóri Öryggis-
máladeildár alþjóða vinnumála
sambandsins.
Nú er hann hingað kominn
til þess að undirbúa upptöku
kslands í sambandið, en það
hefir margvásleg hlunnindi í
för með sér, enda er miðað að
því, að samstarf þjóðanna á
sviði vinnumálanna aukisl eft-
ir styrjöldina.
Að loknum árdegisverði
höfðu fréttamenn tal af Vaage
um starf vinnumálasambands-
ins og inntu hann fregna af því
og ýmislegu í því sambandi.
Vaage sagðist meðal annars
svo féá:
„Um það bil 50 ríki eru nú
þátttakendur í sambandinu, þar
á meðal Finnland, Búlgaría og
Rúmenía og Ungverjaland, að
nafninu til að minnsta kosti.
Yfirstjórn sambandsins er skip
um mönnum frá mörgum þjóð-
um, 32 .tals-ins, þar af 16, sem
skipaðir eru af viðkomandi rík
isstjórnu-m, 8 frá vinnuveit-
endafélögum og 8 frá verka-
lýðssamtökum. Þessi stjórnar-
nefnd ræður því, hvað rætt er á
alþjóðaþingum sam'bandsins og
fjailar almennt um þau mál, er
efst eru á baugi hverju sinni.
blaða og útvarps.
David Vaage
Síðast hélt sam'bandið alþjóða-
þing i Fíladelfíu í Bandaríkjun-
um í apríl—máí 'í fyrra. Ann-
ars er aðalskrifstofa sambands
ins í Montréal í Kanada eftir að
hún var flutt frá Genf í Sviss
í ófriðarbyrjun, en sambandið
var upprunalega stofnað í sam
bandi við Þjóðabandalagið eft-
ir síðustu heimsstyrjöld. Vest-
ur var það f-lutt árið 1940. Þá
voru starfsmenn þess aðeins um
40, -en nú munu fastir stárfs
menn þess vera um 18Q.“
Fréttamenn spyrja Vaage um
það, hvort nokkrir erfiðleikar
muni vera á upptöku íslands’ í
sambandið:
„Síður en svo. ísland hefir
sínu hlutverki að gegna eins og
aðrar þjóðir, og ékki er farið
éftir höfðatöiu í ákvörðunum
sambandsins. ísland mun hafa
fullkomlega sömu réttindi og
önnur ríki, mannfleiri og
stærri.“
„Annars þarf,“ segir Vaage
„% meiri-hluta atkvæða á þing
um sam'bandsins til þess að á-
kvörðun sé tekin, og eru þá all
ir jafn-réttháir.“
Vinnumálasambandið hefir
fulltrúa um heim allan, meðal
annars í flestum eða. öllum
ríkjum Suður-Ameríku. Vinna
þessir fulltrúar mikið starf, svo
sem upplýsingastarfsemi og
rnargvíslegt annað í þágu al-
þjóðlegrar samvinnu á sviði
vinnumála.
Við spurn-ingunni um það,
hvað ísland vinni við að gerast
þátttakandi í I. L. O., segir
Vaage:
„Þar með fær ísland, meðal
annars, greiðan aðgang að öll
um gögnum sam'bandsins, að-
stoð um margviís-leg verkalýðs-
málefni, ef með þarf, enda er
nú knýjandi nauðsyn til þess
að vinna saman eftir stríðið til
uppbyggingar og endurreisnar.
Tillag Islands til I. L. O. mun
verða um 6000 dollarar á ári.“
Við íslendingar getum fagn-
að því, að við nú gerumst þátt
takendur í þessum alþjóðasam
tökum sem vafalaust geta orð
ið okkur mikil stoð í félagsmála
löggjöf og hverskonar umJbót-
um á sviði vinnu- og félagsmála
, í framtíðinni.
Hinn nýi Björn
Frh. af 4. síðu.
Björn Bjarnason rak erindi
sundrungarinnar í Sjómannafé
laginu með ræðum, sem hann
samdi sjálfur, og fékk að laun-
um Júdasargull og græna
skóga frá flokksmönnum sin-
um, en fyrirlitningu félaga
sinna. Páll Helgason er þess
ekki umkominn, að flytja áróð
ursræður frá eigin brjósti. Þess
vegna er honurti bezt að sleppa
öllum vonum um fljótfenginn
frama sem klofningsimaður, o-g
setjast aftur á bekk meðal fé-
laga sinna í Sjómannafélaginu
og taka þátt í urnræðum á fund
um og störfum félagsins á sama
hátt og hann gerði áðu-r, af lít-
illi getu en einlægum félags-
vilja. Mun þá brátt- fenna yfir
silóð haris seró klofnin-gsmanins
og riíðhöggs í sínum eigin sam-
tökum. Góðvilji sjómannanna
er það mikill, að Iþeir fyrirgefa
fúslega yfirsjónir, sem framdar
eru af fljótfærni eða gáfna-
skorti, en sundrungar og klofn
ingsmenn hafa þeir aldrei liðið
til lengdar í félagsskap sínum.
Það mun 'engum sjómarmafé-
laga haldast uppi til lengdar,
að bera jovmann Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, Sigurjón A.
Ólafsson, lognum sökum. Þeim
sjómannafélagsmönnum, sem
ætla að verða miklir menn á
slíkri iðju, er bezt að flytja sig
þegar yfir í þau verkalýðsfélög,
sem grundvalla starfisemi sína
á svikum og blekkingum.
Að mæta á Sjómannafélags-
fundum með ræður, sartidar af
flokksstjórnarmönnum Komm-
únistaflokksins, verður Páli
Helgasyni til falls og eilifs ó-
sóma í venkalýðsihreytfingiunni;
en ef til vill skiptir hann það
minnstu máli, ef hann hlýtur
laun svikarans frá flokksbræðr
um sínum — sundrungarmönn
unum.
Sæmundur Ólafsson.
SANNES A HORNINU
Ffh. af 5. söte.
ÞAÐ ER LÍKA önnur hlið á
þessu máli, en hún snýr að húseig
endum og lögreglunni, og hún er
sú, eins og ég veit að þú hefur
séð, að það eru fá hús við götur
bæjarins með heilum þakrennum.
Hvernig stendur á, að þetta er lið
ið ár eftir ár eins og mér hefur
sýnst það vera, án þess að lögregl
an skipti sér af því? Þetta ástand
er að öllu leyti mjög slæmt fyrir
alla vegfarendur og víst er um
það, að það gerir þá síður en svo
áfjáða í að ganga uppi á hinum
mjóu gangstéttum, að ei-ga von á
að .fá yfir sig dembur ofan af þök
um húsanna.
ÉG ER EKKI með þ-essu að
mæla vegfarendum bót í öllu, því
víst er um það, að margir þeirra
mættu betur læra að gæta sín, en
það er mál út af fyrir si-g. En úr
því ég er farinn að minnast á um
ferðina og borgarana þá eru það
aðallega tvö atriði, sem mig lang
ar til að koma á framfæri til at-
i hugunar fyrir þá aðila sem þau
snerta.
EINS OG ÞÚ ef til vill m-anst,'
var það eitt -sinn bannað, að bif-
reiðar ækju með fullum ljósum
um götur bæjarins, þar sem þess
yar ekki talið þörf vegna þess, hve
bjart er í -bænum af götuljósun-
um o. fl„ au'k þess sem það var
talið getg orsakað meiri slysa-
hættu, ef sterk ljós væru á bif-
reiðum í mikilli umferð, það var
einnig foannað að þeyta hljóðhorn
bifreiða á -göt-um foæjarins nema
'að ýtraista þörf lægi til. Þetta var
gert, eins og þig mun reka minni
til, af því að bifreiðastjórar voru
farnir að leggja það fyrir sig að
(Frh. á 7. síðu.)