Alþýðublaðið - 02.03.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIP
Föstudagpur 2. auurz 1945
Sæmundur Olafsson:
Framkvæmdastjórinn á bak við
hinn nýja Björn
Eggíert þoríbjarnar
SON svarar grein mirmi
pL)(j<tabUðtó
Útgefandi Alþýðuflokkurmn
í
Ritsjóri: Stefán Pétursson. .
Ritsjóm og afgreiðsla í Al- !
þýSuhúsinu við Hverfisgötu ,
gímar ritsjórnar: 4901 og 4902 j
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Svar viS spurningu
BLAÐ KOMMÚNISTA hér
varpaði fram þeirri spurn
ingu í fyrradag, hvort við ætt-
um eldcert erindi á alþjóðaráð
stefnur og hvort ekki væri fær
andi nein fórn til þess, að fá
Sæti meðal hinma sameinuðu
þjóða á þeim ráðstefnum, sem
haldnar verða til að stofna hið
nýja bandalag þjóðanna og til
þess að semja og. tryggja frið.
*
Það er dálítið erfitt að sjá,
hvað þessi spurning kommún-
istablaðsins á að þýða. Eða er
það þeirrar skoðunar, að við
þurfum að færa einhverjar
meiri fómir en þær, sem við
þegar höfum fært í þessu stríði,
til þess að eiga sanngimiskröfu
til sætis á þeim ráðstefnum,
sem hinar sameinuðu þjóðir
eru nú að undirbúa til þess að
leggja grandvöllinn að alþjóða
samstarfi að stríðinu loknu?
Höfum við ekki fært þær fómir
í mannslífum við flutninga til
landsins og frá því á ófriðarár-
unum, meðal annars á ýmsum
nauðsynjum til hinna samein-
uðu þjóða, að fullkomlega jafn
ist á við manntjón sumra ófrið
araðilanna sjálfra, þegar miðað
er við fólksfjölda þeirra og okk
ar? Hefur land okkar ekki ver-
ið tveimur forustuþjóðum
bandamanna ómetanleg bæki-
stöð í stríðinu við nazismann?
Höfum við ekki á hinn marg-
vislegasta hátt sýnt samhug
idkkar og vinsemd í þeirra
garð? Og hvers er ýfirleitt
meira hægt að vænta af okkur,
algérlega vopnlausri smáþjóð?
*
I þessu sambandi er rétt að
benda kommúnistablaðinu einn
ig á það, að okkur hefur þegar
verið boðið á fjórar þýðirigar-
miklar ráðstefnur hinna samein
uðu þjóða, allar í Arneríku, og
við átt sæti á þeim: matvæla-
ráðstefnunni í Hot Springs í
maí og júní 1943, stoffnfundi
hjálpar- og viðreisnarstofnunar
innar í Atlantic City í nóvem-
ber 1943, fjármálaráðstefnunni
í Bretton Woods í júlí 1944 og
nú síðast flugmálaráðstefnunni
í Chicago í nóvemher síðastliðn
um. Sýnir þetta ekki, að Banda
ríkin að minnsta kosti, sem
gengust ffyrir þessum ráðstefn
um og buðu á þær, viðurkenni
sanngirniskröfu okkar til þess
að eiga sæti á ráðstefnum
hinna sameinuðu þjóða um al-
þjóðamál án þess að færa frek-
ari fómir í striðinu en þær, sem
við höfum þegar fært? Svo virð
ist okkur að minnsta kosti.
*
Með tilliti til þess, sem hér
hefur verið bent á, eiga íslend
ingar ákaflega erfitt með að trúa
því, sem kvisazt hefur, að þeim
vopnlausri smáþjóð, sem aldrei
hefur átt í styrjöld við nokkra
þjóð, og ekki getur hugsað sér
að eiga það nokkru sinni, verði
sett það skilyrði fyrir áfram-
haldandi þátttöku í ráðstefnum
,,Hin.!n nýi Björn ií Sjomanna-
fólaginu“ í skjóli ritstjórnar
Þjóðviljans. s. 1. sumniudag. Svar
ið er harla Mkt tuöiffundinum.
Bkki. er með einiu orði reynt að
hnekkja (þvi, að Báil Htelgason
hiafi iborið iliognar saikir ó ifior-
mann Sjómamiafélagsins, held
ur eru ósannindin endiurtekin
log <við þau aukið. Ekki er því
miótmælt að P H. haf i verið með
ræðu, samda af miðstjómar-
im.anni í Kbanm/únLstaRofckmim
Bkkert orð til varnar gamla
Birni, og yfir (hiöfuð ekki stakt
orð um það, sem verið er að
deila um; en birt er ein móls-
griein iúr grein minni, og gerð
ti.lraun til þess að læða (því inn
hjá lesendtum, að óg muni ætla
að igangast fýrir ibottrekstri
mannia úr Sjómannafélaginu,
séu (þeir á öndrverðum rneiði við
anág ií skoðumum. Mér vitanllega
hefur aldrei neinum manni ver-
i.ð vikið úr SjómamnaféLaiginu
fyrir neinar sakir 'eða sakleysi,
og vonadi verður það aldrei
gert. En flugumenn sundrung-
armanna (hafa jafnan fengið þar
svo (hiarðan andbyr, að Iþeir hafa
séð þann kost væmstan að
(hverfa óréknir; undarleg til
viljun er iþað, að þeir hafa
flestir „fært sig yfir“ í sama
félagið, Dagsibmn. En sem kunn
ugt er„ heifur fljöldi rnanns ver-
ið rekinn úr iþví félagi fyrir
jþær jþungu „sakir“ að hafa skoð
anir eða fyrir að hafa motað
félagsifrelsið í landiniU, til þess
að halda jþeim' fram innan félags
ins.
*
Eftir þær viðtökur, sem P. H,
fékk á aðaMundinum an dag-
inn, virðist ekki ætla að .blása
ibyrlegar fyrir honum en gamla
Birni og öðnum fyrrennurum
sínium.
Grein mlín var m. a. skrifuð
ti.l þess að vetoja athygli P. H.
é þeSsiu svo að hann igeti snúið
við á tíma, eða áður en andúð
félaganna slígur honum svo yfir
hlöfuð, að hann hrökklast úr fé-
laginu. Sjómannafélagið aug-
lýistir fundi siíma í Alþýðublað-
inu oig Ríkisútvárpinu, og er það
gert stov. samþykkt, sem gerð
var á ffjöhnennum félagsfundi.
Uanmæli aniín tí .garð isjómanna á
siðasta Aílþýðusambandisþingi,
hafa lekki aulkið mér örðugleik.
Mtarigir starfandi sjómenn og
ffyitveramdi skipsfélagar mínir,
haffa beinMinis iþaktoað mér um-
mælin og toveðið þau orð í tíma
töiluð: Enginn sjómaður hefur
ásatoað mig fyrir þau. Tilraun-
ir Þjóðviljans til þess að gera
mig óvimsælan á uanmæilum mín
um og affskiiftum af öryggismál-
um sjómanna eriu hiin mestu
vindhiögg, og alveg áreiðanlega
f er ó sömu leið oneð þessa brott
retostrarbombu.
En vilja ekfci Eggert Þor-
bjarnaarson og Þjóðviljamenn
ileita tí dálkum Haðs .siins og
igiæta að því, hrvort ekfci sé Mk-
legt að starandi sjómann muni
haia ýmislegt að athuga við það.
(hviernig iþar er skrifað um ör-
yggisamiál sjómannanna? Vænti
ég þess, að öryggisonálaritsjóri
Þjóðviljans fái„ skamimvinna
þcikk, en Iamgvaramdi vanþökk
og ósóma af skrifum sínum um
hinna sameinuðu þjóða um al-
þjóðamál, að þeir fari að ger-
ast styrjaldaraðiM á siðustu
stundu og segja tveimur stór-
veldum stríð á hendur. Og það j
er stórfurðulegt, að nokkurt ís |
stéttarbræður sína og fyrrver-
andi saonstarfsmenn.
Grei-n Páls Heigasonar sjálfs
á Þjóðviljamum s. 1. þriðj'Udag,
gefur mér efcki tilefni til svars.
Hiún samnar iþað, sem ég vissi
áður, að vaðall P. H. um menn
og amiáleffni Sj ómannafélagsins
stafar ékki aff uonhyggju fyrir
féiagmu og sj'ómannastéttinni,,
heldur af þvá, að hann er að
reka erimdi sundru nga rma n na í
ffélagimu. (Reiði hanis og fáryrði
á aninn garð og ýmissa annara
féáagsmamna staffar aff því, að
ihann sér, að búið er að eyði-
leggja fyrir Ibcmum vinnufrið-
inn til miðurriffB og sundnungar-
starifisins. Ég veit að félagsmenn
irnir rnunu einn fyrir alla og
allir ffyrir einn, svara míði P. H.
um Sjómannafélagsið, og far-
ast það vel úr hendi.
Er iþví lokið affsfcifftum mánium
af hinum „nýja Bimi“. Vilji
hann iganga ibraut fyrrennara
sinna til enda, þá hann um það.
En vilji hann leggja hönd á
plóginn með m'ér og öðrum sjó-
mannafélögum í hinni marg-
þættu baráttu Sjómannaféiags-
ins fyrir heilli og vedferð sjó-
mannastéttarinnar, mun það
gleðja 'mig og aðra fétlagsmenn,
og ekki mun um það skeytt,
þótt hann haffi borið nokikuð aí
leið ium stundarsakir, þvá mörg
um dusuknennunum, ffleirum
en P. iH. hefur orðið villugjarnt
á þvá onoldviðri ofstækis og o-
heilinda, sem nú herjar land
vort og E. Þ. og Þjóðviljamenn
irnir standa fyrst og freanst að.
Særaundur Ólafsson.
GuSný Hagalín:
Um Hallgrímskirkju
Á á nú að faxa að byggja
'báistofu í Eosswogi —. Ekki
fara þær íkrúmir í byggnigar
handa hiúsnæðislausu ffólki
Skilst mér, þó að jörð sé til að
igralfa í hina dauðu svo sem tíu
ór enn, og ekki heffðu þuifft að
verða stór vændræði að þvu
(Það er niú ýmislagt, sem á að
hyggja, og váist er þörf á því
rnörgu, og nú sáðast á að byggia
yffir Kjarval og listaverk hans,
og ffjærri, sé það miér, að sjá eft-
ir því. Eg horffi á verk hans
með aðdláun, og nú siðást þær
cmlyndir,, sem hef séð í blöðun-
'um, ég hef efcki getað komizt
á þessa sýningu vegna lasleika,
en það lúýtur að vera dýrlegt
að hafa málvierkin hans fyrit
augum eér, þvá að sumar mynd
irnar virðast mér þannig að
alltaf má sjá í þeim nýtt og nýít.
'Honium heffir anikil gá.í'a verið
veitt af 'guði, ög hana ætti hann
að borga með altaristöflu í
Halligrámskirkju, kirkju allrar-
þjóðarinnar.
Og nú er ég kornin að efninu.,
Það virðist 'svo, að ekki sé
hœgt að rita svo neitt sérgtak- '
lega um húsnæði.rmál að ekki
sé því toomið inn í pistiiinn, að
það sé eikki von á húsnæði fyrir <
fcMk vegna þess, að það eigi
að byggja Hallgrímskrikju. En
geia þeir hinir sömu rithöfund-
lenzkt blað skuli standa svo
fjarri öllum hugsunarhætti
sinnar eigin þjóðar, að það geti
tekið undir annað eins, eins og
kommúnistablaðið virðist vera
að gera.
dómkirkjan var byggö, það er
að segja fyrir verkafóik? Ég
veit eikki 'um önnur hús en
þessi hús, sem ^iiþýðuflokkur-
inn befur barist fyrir að hafi
verið 'byggð, og það var víst
ekki orrustulaust til að byrja
með, og sumium frúsm. fannst
þær íbúðir heldur fínar fyrir ó-
breytta borgara. En byggð voru
þau jaffnvel þó eimhverjum hafi
■ gleymst, hverjum það. er að
þakka. Évra út úr vandræðum,
var 'hróflað upp ábúðum á Höfða
hverfi og svo em nú hermanna
sfcáíLar teknir við, svo að ekki
er nú effnilegt. — En ég get ekki.
séð, að Hallgrímskirkja eigi sök
á þessfu, heldur er stórnrennsk-
an svo onikiil að þessi mennt-
aði lýður, sem slettir mestu að
þassari fyrirhiuguðu 'kirkju get-
ur ekki viðurkennt það, að, við
sem þráum hana og vitum ekki
betur en við eiguin heimtingu
á að fá hana, þar sem tveir \
efni skilyrði þau, sem kvisast
hefir, að íslenzkum stjómar-
völdum hafi verið tilkynnt fyr-
ir þátttöku í ráðstefnu hinna
sameinuðu þjóða á San Francis
co í vor, þar sem leggja á grand
( völlinn að nýj.u þjóðabandalagi.
Vísir skrifar:
„Engin ástæða er lengur til að
fara með mál þetta sem trúnaðar-
mál. Eftir iþví sem næst verður
komizt er málið óbrotið og engin
ástæða til að setja landið á annan
ndann þess vegna. Orðsendingin
mun hafa verið á þann veg, að
samþykkt íhafi verið á Krímfund-
in.um að aðeins þær þjóðir sem
sagt hefðu OÞýzkalandi og Japan
stríð á hendur fyrir 1. marz, gætu
Mngið að taka þátt í ráðstefnunni
í San Erancisco í apríl næstkom-
andi.
Fyrir íslendinga ætti þessu ekki
að vcra vandsvarað. Þeir geta
engri þjóð sagt siríð ó hendur.
Um foað er engin deila. Um það er
hjóðin einhuga. Við hvern sem
sam Ialað er kernur sama svarið:
Við vilium enga stríðsyfirlýsingu
og enga loðna afstöðu í því efni.
Við viljcnu ekki láta gera okkur
hiægilega í augum okkar sjálfra
og alis umiheimsins. Við erum
vopnlausir og ekki þess umkomn
ir að segja nokkurri þjóð stríð á
hendur. Og við viljum ekki glata
presffar hafa verið settir til að
þjóna henni, við getum nefni-
lega ekki skilið, að við séum
skylduig til, í landi, þar sem trú
tfnelsi er, að sækja guðsiþjónust-
ur í katalkombur eða að halda
guðslþjónustur á Skólavörðu
hóltiiiu eins og 'hinn monntaði
og ffíni próffessor N. Dunigal ráð
laigði einu sinni, en máski hon-
um gengi betur við mæðiveiki-
liyffið, eff (hann hefði 'bækistöðv-
ar sínar þar. Þeir geta boðið
ananni ýmislegt þessir miklu
imenn, iþeim, er svo sém ekki
ibylt til hérna þegar þeir eru
búnir að (hneiðra ium sig.
Þjóðin miklast alltaf af Hall-
igrími Péturssyni, og maður
vissi eiklki annað en hér ætti að
byiggja fallega kirkju.til minn-
ingar um hann. Og ef þjóðin öil
tileinbar sér Haidgrím, t—
hvers vegna þá ekki einnig
Framh. á 6. síðu.
Þannig hugsar öll þjóðin í dag,
að fáum mönnum undanteknum,
sem vilja allt til vinna, að landið
færist sem mest undir bein eða ó-
bein áhrif allra stórveldanna.
íslendingar vilja að sjálfsögðu
þafa Ihina beztu samvinnu við hin
ar sameinuðu þjóðir og hafa leyfi
til að taka þátt í skipulagningunni
eftir stríðið. En þeir vilja að,
þeir geti tekið þátt í því sam-
starfi með upplyftu enni og
þurfi ekki til þess að vinna neitt
það, sem þeir telja sér ekki höf-
uðburð að. Ef vér getum ekki feng
ið sæti á bekk hinna sameinuðu
þjóða með þeim framlögum ein-
um, sem vér getum í té látið, þá
er ekki annað að gera en að taka
þeim örlögum,-
Vér höfum nú í þrjú ár unnið
með bandamönnum í þessu stríði.
Landið hefur verið herstöð að
vinna eina mikilvægustu orrustu
ófriðarins, orruistuna um Atlants-
hafið. Vér höfum með frjálsum
samningum látið þá hafa alla fram
leiðslu landsins. Við það starf höf
um vér goldið mikið afhroð. Meira
er elcki hægt að krefjast og meira
getum vér ekki látið.
Þannig farast Vlsi réttilega
orð og munu þeir íslendingar
áreiðanlega fáir, sem ekki eru
sama sinnis í þessu móli.
ar vísað mer á þær byggingar
sam bygðar hafa verið síðgn
\7 ISIE, gerir í aðalritstjórnar j sjálfsvirðingu okkar þótt slíkt
V grein siimi í gær að umtals kaupi okkur aðgang að róðstefnu
hinna sameinuðu þjóða.