Alþýðublaðið - 10.03.1945, Qupperneq 5
Laugardagur 10. marz 1945
ALÞÝSUBLAÐiÐ
s
Um smjörskömmtun og smjörsölu — Pósturinn flytur
smjör utan af landi — Hvernig fer smjörsalan fram —
Framkoma opinberrar stofnunar gagnvart margra' ára-
tuga starfsmanni sínum.
NOKKUÐ HEFUR VEKIÐ rætt
um skömmtunina á ameríska
Amerísk risaflugvirki yfir lokio
Myndin er tekin úr lofti yfiir risaflugvirki einni af tegundinfii B-29, sem hafðar eru til árás-
ann-a á Tokio. Það er Kamaáin vestur af Tokio, .Siam isést á jörðu niðri.
Síðari hiuii yfiriitsgreinarinnar
Slyrjöldin eltir el
issiri
smjörinu. Skámmturinn, sem hverj
um einstaklingi er ætlaður, tæpt
kg í fjóra mánuði, er ekki stór,
en við því er ekkert hægt að gera,
fyrst ekki fæst meira smjör. iÞað
mun ekki vera ætlun ríkisstjórn-
arinnar að skammta íslenzka
smjörið. Það muni verða selt já
markaðinum fyrir sama verð og
áður.
MENN HAFA mjög rætt um það
að íslenzkt smjlör sé ekki selt á
opnum markaði. iheldur sé það selt
með leynd og fari salan eftir kunn
ingsskap, frændsemi og slíku.
Nokkuð mun vera til í þessu og
mér er sagt að pósturinn flytji í
stórum stíl smjör til taæjarins ut-
an af landi. Menn síma eða skrifa
til kunningja sinna í sveitinni og
þeir gera það og selja það við
sama verði og það er selt — eða
réttara sagt fyrir það verð sem
á að selja það. Svona hygg ég að
mestur hluti hinnar leynilegu
smjörsölu fari fram.
ÞAÐ ER EKKI HÆGT að fyrir-
byggja leynisölu á vöru, sem að-
eins er til af skornum skammti.
í>að þýðir ekkert að ætla sér að
uppræta slíka sölu því að það er
ekki hægt. Hitt er allf annað mál,
hvort hún sé æskileg. Vitánlega
væri taezt að hægt væri að miðla
því litla, sem ' landbúnaðurinn
framleiðir af smjöri sem jafnast
milli neytendanna.
R. F. SKRIFAR: „Ég sá um dag
inn hvað iþú tókst vel málstað sendi
manna landsímans í dálkum þín-
um; vona ég því að þú birtir þess-
ar línur mínar,\ sem kalla má fram
hald um sama efni.
EINKENNILEGA og í ýmsum
myndum kemur nýskipunin fram
hjá landssímanum, datt mér í hug,
jþegar ég frétti, að minn gamli
vinur Steindór Björnsson frá
Gröf, sem veriþ hefur efnisvörð-
ur landssímans frá því að það
embætti var stofnað, eða 1918,
hefði í raun og veru verið „settur
af“, en á þó nokkur ór til að ná
aldurstakmarki. Þekki ég þó varla
samvizkusamari og dyggari þjón
en hann og ekki er mér kunnugt
um nein „afglöp eða vanrækslu"
í hans starfi sem gefi tilefni til
þessara ráðstafana.
Á ALÞINGI var víst nýlega bætt
við nýju embætti í launalögin við
hlið efnisvarðar, svokallaður
„tairgðastjóri landsímans". Mun
þetta hafa verið gert eftir tilliög-
um landsímastjóra, en ég frétti að
við umræðu hefðu þingmenn lát-
ið í ljós, að þetta myndi vera ó-
jþarft embætti, og furðað sig á
því, að stofnað skyldi vera til
þess nú, þegar endurskoða skyldi
starfsmannahald ríkisins, og hag-
nýta betur alla starfskrafta- þess.
Þessi birgðastjóri hefur nú, að
því er ég bezt veit, verið settur í
starf efnisvarðarins. Ég vil nú
beina því til þín, Hannes minn,
og þar með lesenda þinna, til í-
hugunar, hvers konar taéttlæti
muni vera hér á ferðinni."
ERU STARFSMENN landssím-
ans orðnir algjörlega réttlausir í
sínu starfi? Er hægt þegjandi og
hljóðalaust að stofna yfir þá ný
embætti og taka af þeim öll yfir-
ráð í starfi sem þeir eru skipaðir
í og hafa gegnt með prýði um ára-
skeið. Eru þetta launin sem starfs
mennirnir eiga að fá iþegar þeir
komast á efri ár? Mér virðist að
það hljóti að þurfa rökstuddar sak
ir á starfsmann ríkisins til þess
að setja hann úr embætti. En ef
þetta er það sem koma skal hvar
er þá það Öryggi, sem hið íslenzka
lýðveldi veitir starfsmönnum sín-
um og borgurum?
AÐ VÍSU hafði ég heyrt að
landssímastjórnin væri oft sérstak
lega ósanngjörn gagnvart starfs-
fólkinu, en svona framkoma við
einn elzta starfsmann stofnunarinn
ar, er að mínum dómi fyrir neðan
allar hellur. Þetta á vitanlega alls
ekki að líðast. Þessir menn sem
stjórna landssímanum eru siðferði
lega skyldir að virða réttindi starfs
mannanna það mikils, að slíkar
aðgerðir, sem átt hafa sér stað
gagnvart efnisverði landssímans,
geti ekki komið í huga þeirra,
Iþeirra, hvað þá orðið að veru-
leika, því þá er orðin full þörf
opinberrar gagnrýni, þótt ekki sé
meira sagt.“
MIG FURÐAR á því, ef þetta
skyldi reynast rétt. Ég hef aldrei
annað heyrt en að Steindór Björns
son væri sérstakur reglumaður á
öllum sviðum og að hann rækti
starf sitt svo vel af hendi, að
þar væri ekki hægt að setja neitt
út á. Það er ekki ráð til að bæta
störfin hjá hinu opinbera og fá
dygga starfsmenn í þau, að liggja
á því lúalagi, að lítillækka þá og
taka af iþeim ábyrgðarstörf, sem
gengt hafa þeim í áratugi með
| prýði.
LOFTHERN AÐURINN
OFTSÓKNIN (4. vígstöðv-
/ arnar) _er miklu mikilvæg
ari en Ítalíuvígstöðvarnar.
Henni er nú beint að stöðvum
um allt Þýzkaland. Hvergi er
öruggt fyrir loftárásum banda-
manna. Þær eru harðari en
nokkru sinni fyrr. Oft hafa
meira en 5000 flugvélar ráðizt
á Þýzkaland á einum sólar-
ilnrinig. R'áðizt ihafir venið lá a'lls
konar iðnstöðvar, en einkum þó
verksmiðjur, þar sem gerviolía
er framleidd. Þessar verksmiðj-
ur eru sérstaklega mikilvægar
eítir að Þjóðverjar hafa misst
olíulindirnar í Rúmeníu og
Galizíu. Talið er, að framleiðsla
á gerviolíu 'hafi. miin'nkað niður
í 20% af því, sem áður var.
Skortur á olíu og þenzíni mun
eíga mikinn þátt í því, hve lítið
o.riustuifluigv'éiar Þjóðverja láta
nú orðið til sín taka gegn
sprengjuflugvélum banda-
manna. Bandamenn hafa einn-
ig náðizt á samgöngumiðstöðv-
ar, svo sem j'árnbrautarstöðvar,
brýr', eimreiðis o. s. frv. um allt
Þýzkaland, einkum þó í nómd
við vígvellina. Þessar ár'ásir
hafa torveldað Þjóðverjum her
gagna- og matvælaflutninga til
liðs síns og því átt sinn þátt í
hrakförum þeirra, bæði á aust
ur- og vesturvígstöðvunum.
Mjög harðar loftárásir hafa
einnig verið gerðar á stórborgir
Þýzkalands, einkum Berlín,
.sam háðizit Iheifir vierið á næstum
daglega nú að undanförnu. Hún
liggur nú aðeins 80 km. frá víg-
vóllunum og er mjög mikilvæg
isaimigöniguimdðstöð mieð tillit til
herflutninga. Auk þess er þar
ýmiskonar iðnaður, sem mikil-
vægur er í ófriði, t. d. rafmagns
vélaframleiðsla, miklar eim-
reiðaverksmiðjur, efnaverk-
smiðjur o. fl. Enn kváðu um 2
milljónir manna búa í Berlín.
í þessu sambandi má minna
é nýja þýzka leynivopnið, V2.
Hið fyrra leynivopn, VI, sem
áður hefir verið minnzt á í þess
um greinum, var aðeins hægt
að nota, meðan Þjóðverjar héldu
Pas de Calais í Norður-Frakk-
landi.
V2 er í rauninni ekki neitt
loftárásatæki, heldur langdræg
rakettu-skeyti. Það flýgur 60—
70 km. í loft upp og dregur
nokkur hundruð kílómetra. Því
muh vera skotið frá stöðvum í
Hollandl og Jótlandi. Það er
urn 16 m. að lengd og getur bor-
ið eitt tonn af sprengiefni. Það
veldur talsverðu tjóni er hefir
emkum valdið spjöllum í Lon-
don. Beina hernaðarþýðingu
hefir það ekki fremur en VI og
hefir ekki frekar en það getað
hindrað framsókn bandamanna
á vesturvígstöðvunum.
HEIMAVÍGSTÖÐVARNAR
(leynivígstöðvarnar).
Auk vestur, austur, suður- og
loftvígstöðvanna er stundum
rætt .uim 5. víígstöðvarnar, sem
sé heimavígstöðvarnar, í Þýzka
landi. Enginn va'fi leikur á því,
að mjög mikil ólga er um allt
Þýzkaland, og að milljónir
manna þar í landi þrá frið. Þó
vita menn ekki tl þess, að nýjar
uppreisnartilraunir hafi verið
gerðar síðan 20,. júlí í sumar.
Gestapo og S.S.-sveitirnar hafa
enn öll ráð þjóðarinnar í hendi
sér. S.S.-menn hafa komizt í
ýmsar æðstu stöður þýzka hers
ius og hafa strangt eftirlit með
herShöfðngjum af gamla skól-
anum. Víða hafa kröfugöngur
verið farnar, en til meiri háttar
verkfalla hefir ekki komið. Á-
reiðanlega mun þó koraa til ó-
eirða, þegar ástandið versnar
enn, en enginn vafi leikur á
I því, að svo verður. Þetta er því
hættulegra, sem í landinu eru
milljónir erlendra verkamanna,
sem bíða aðeins eftir hentugu
tækifæri til að gera uppreisn.
.Vafasamt er þó, að þetta geti
stytt styrjöldina verulega.
SJÓHERNAÐURINN
Á síðasta misseri bettu Þjóð-
verjar aðallega kafbátum sín-
um og smáherskipum. Þeir hafa
misst „Tirpitz", síðasta stóra
orustuskip sitt og geta bví með
engu móti lagt til stórorustu á
sjó. Þeir hafa því einbeitt sér
að kafbátahemaðinum. Hafa
þeir búið kafbáta sína ýmsum
nýjum tækjum, svo að hættan
af árásum þeirra hefir aukizt á
ný, þrátt fyrir allar varúðarráð
stáfanir bandamanna. Hefir nú
að undanförnu verið sökkt fleiri
skipum en áður. Hefir þetta
bitnað mjög á íslendingum.
Með stuttu millibili hafa þeir
misst tvö beztu skip sín og með
þeim dýrmæt man.nslíf. Er
íþetta ihörmuiliegasta tjóni.ð, er
íslendingar hafa beð-ið fram til
þessa í styrjöldinni.
HLUTLAUSU RÍKIN
Hér skal minnzt lítið eitt á
hlutlausu ríkin. Litlar breyting
ar hafa orðið á afstöða hlut-
lausu ríkjanna í Evrópu. Að
vjísu er hugsanlegt, að Svíar
segi Þjóðverjum bráðlega stríð
á hendur. Almenningur í Sví-
þjóð myhdi vera því hlynntur,
sökum kúgunar Þjóðverja á
bræðraþjóð Svía, Norðmönnum,
en ofbeldisathæfi þeirra í Nor-
egi hefir orðið æ svívirðilegra.
Tyrkir og Egyptar eru komnir í
stríðið, að minnsta kosti að nafn
inu til. í Suður-Ameríku hafa
mörg ríki farið að dæmi Bras-
ilíu og sagt möndulveldunum
stríð á hendur. Brasilíumenn
hafa sent herlið til Ítal'íuvíg-
stöðvanna.
STRÍÐIÐ GEGN JAPÖNUM
Japanir hafa á síðasta miss-
eri farið engu minni hrakfarir
en bandamenn þeirra í Evrópu.
Þeir voru að vísu fyrir löngu
komnir í varnaraðstöðu, en enn
var þó barizt langt frá jap-
önsku heimaeyjunum. Aðeins
stöku sinnum gerðu flugvélar
Bandaríkjamanna árásir á Jap-
an frá bækistöðvum í Kína. Á
þessu er nú orðin mikil breyt-
ing. Stríðið hefir færzt æ nær
Japan sjálfu. Skal nú getið
helztu atburðanna í Kirrahafs-
styrjöldinni á síðasta misseri.
Hinn merkasti þeirra er land-
Framh. á 6. síðu.
Hannes á horninn.
Unglinga
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrifenda
í eftirtalin hverfi:
Þinghoitsstrætif
Barónsstíg.