Alþýðublaðið - 25.03.1945, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIB
Sunnudagur 25. marz 1945
.......—..... .............. ........ ... ......
Tilkynning frá Nýbyggingarráði
Umsóknir umfiskibáta byggða
innanlands.
*
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að láta byggja innanlands
á næstu 1—2 árum 50 fiskibáta af þessum stærðum:
25 foáta, 35 smálestir að stærð, og
25 báta, 55 smálestir að stærð.
Tilskilið er að ríkisstjórnin geti selt þessa báta ein-
staklingum, félögum eða stofnunum til reksturs.
Teikningar af 35 smálesta bátum hafa þegar verið
gerðar og eru til sýnis hjá Nýbyggingarráði, en verið er að
fullgera teikningar af .55 smálesta bátum og verða þær og
til sýnis strax og þeim er lokið.
-Umsóknir um þessa báta sendist til Nýbyggingarráðs,
sem allra fyrst og eigi síðar en 15. maí 1945. Þeir, sem þegar
hafa óskað aðstoðar Nýbyggingarráðs við útvegun báta af
þessum stærðum, sendi nýjar umsóknir.
Við úthlutun bátanna verður að öðru jöfnu tekið tillit
til þess í hvaða röð umsóknirnar berast.
Nýbyggingarráð.
UTVARPSTÍÐINDI, sem eru
nýútkomin, birta ummæli
tveggja af þekktustu skáldúm
þjóðarinnar, þeirra Tómasar
Guðmundssonar og Kristmanns
Guðmundsonar, um norræna
samvinnu.
Tómas Guðmundsson segir:
„Sjálfsagt finnst ýmsum ótíma-
bært a3 fara nú iþegar að bolla-
leggja um norræna samvinnu eft-
ir stríðið. Hún hefir hingað til ver
ið lítið annað en nafnið tómt og
venjulegast farið algerlega í mola,
þegar nokkuð hefir reynt á. Hins
vegar getur það naumast verið
ætlun íslendinga að einangra sig
af sjálfdáðum frá þeim þjóðum,
sem eru okkur skyldastar að upp-
runa og menningu og ekki ætti
síður hinum Norðurlandaþjóðun-
um að vera umhugað að halda á-
fram sem nánustum menningarleg
um viðskiptum við okkar þjóð, því
að öllum, og þeim ekki sízt, má
vera vitanlegt, að þær standa í
miklu stórkostlegri þakkarskuld
við okkur en íslendingar við þær.
Aðeins á grundvelli gagnkvæmr
ar hreinskilni og virðingar er nor-
ræn samvinna hugsanleg, en þá
ætti hún einnig að geta orðið öll-
um frændþjóðunum mikill menn-
ingarlegur og stjómarfarslegur
styrkur um langa framtíð."
Kristmann segir:
„Það hefir stundum verið sagt,
að norræn samvinna væri' vel
veizluhæf, en síður raunhæf. Og
heyrzt hafa spádómar um það, að
núverandi stríð myndi gera hana
óhugsandi. En þeir spádómar hafa
þegar orðið sér til skammar. Mjög
hefir reynt á í þessari styrjöld,
en ég lít svo til að reynslan hafi
sýnt — og það kemur enn skýrar
í ljós, þegar rofar til — að ein-
mitt þessi mikla þolraun hefir
sannað, að það er lífshæfur kjami
í samhug og bróðuriþeli Norður-
landaþjóðanna allra, — að norræn
samvinna er lifandi og skapandi
hugsjön, sem ekkert fær unnið
bug á héðan af.
Þegar rætt er um norræna sam
vinnu ber okkur fslendingum að
muna að Norðúrlandaþjóðirnar
eru sex. Það hefir nefnilega oft
yilj.að henda að minnsti bróðurinn
hafi gleymst. En iþað situr. sízt á
okfcur að gleyma Færeyingum, því
þeir eru okkur nákomnastir allra
þjóða.“
Þannig farast þessum tveim-
ur skáldum okkar orð um nor-
ræna samvinnu. Meðan hún fær
slíkan hljómgrunn hjá hinum
andlegu leiðtogum Norðurlanda
þjóðanna, er hún vissulega
ekki dauð, hvað sem rótlausir
pólit'ískir spekúlantar kunna að
segja.
*
Tíminn minnist siðaistliðinn
föstudag á bitlingasýki þá, sem
gripið hafi forsprakka komm-
únista og honum þykir stinga
nokkuð í stúf við fyrri skrif
þeirra. Tíminn segir:
„í blaðinu Skutli var því haldið
fram síðastliðið haust, að ein á-
stæðan til þess, að kommúnistar
gerðust þátttakendur í stjórnar-
samvinnunni, myndi vera löngun
forráðamanna þeirra í bein og bitl
inga og þörf flokksins fyrir að fá
þannig aukin fjárráð til starfsemi
sinnar.
fteynslan virðist hafa fullkoni
lega staðfest þessa álylktun Skut-
uls. Sá forsprakki kommúnista er
nú ekki finnanlegur, sem ekki er
meira og minna hlaðinn beinum
og bitlingum.
Brynjólfur og Áki hafa fengið
ráðherraembætti, Einar Olgeirs-
son sæti í nýbyggingaráði og út-
varpsráði, Sigfús Sigurhjartarson
sæíi í tryggingaráði og sjúkrasam
lagsstjórn, Kristinn Andrésson
sæti í menntamálaráði, Lúðvik
Jósefsson sæti í Fiskimálanefnd og
samninganefnd utanríkisviðskipta,
Þóroddur Guðmundsson sæti í
stjórn síldarverksmiðjanna, Sigurð
ur Thorlacius í stjórn ríkisútgáfu-
nefndar skólabóka, Steinþór Guð-
mundsson sæti í sömu nefnd, Hauk
Shakespeare
Frh. aí 5. aíðu.
höfundurinn hefur haft all-
mikla menntun til að bera, ver
ið kunnugur háum stéttum sem
lágum, og t. d. haft alknikla
þekkingu á ítölskum lifnaðar-
háttum, sögu og landslagi.
Framsetning Róhnströms á
sjónarmiðum hans og skoðun-
um varðandi þetta mál eru á
þann veg, að það getur verið
freistandi að vera honum sam-
mála. Rohnström gerir tilraun-
ir til þess að afsanna skapfestu
og óbilandi viljaþrek- Shake-
speares og telur slíkt vera á-
trjinað fólksins á snillingnum
(séníinu).
Telja má þó að Rohnström
gangi á stöku stað fram úr hófi
langt í „mótmælum“ sínum, t.
d. er hann kemur með þá til-
gátu, að Shakespeare muni hafa
verið of kvikull og fljótfær til
þess að hafa samið slík snilldar
verk sem leikritin séu. Ef dæmt
væri eftir þyí sjónarmiði, mætti
kennske „sanna“ að Kai Munk
væri ekki höfundurinn að „Hug
sjónamanninum“, — (því vitað
er, að hann samdi meginþorra
þess leikrits á einum fimm dög-
um, a. m. k. það bezta í því, og
auk þessvsem hann var önnum
kafinn í próflestri. Sömuleiðis
mætti, ef út í það væri farið,
telja mjög ólíklegt, að sveita-
drengur eins og Kai Munk hefði
getað lifað sig inn í hætti og um
hverfi Heródesar keisara. -—
Ef til vill má búast við því, að
eftir nokkrar aldir rísi upp há-
lærðir prófessorar,' sem „af-
sanni með öllu“, að presturinn
í Vedersö hafi skrifað hið drama
tíska og stórkostlega leikrit um
Heródes!
* V
Það' er ekki nema sanngjarnt
að viðurkenna hinar hógværu
Bikoðanir Rjohoásitröms varðandi
„snillinginn“, sem hann rétti-
lega vill ekki telja yfir mann-
lega breyzkleika hafinn. Aftur
á móiti er ekki hægt að mæla
því bót, að halda því fram, að
Shakespeare geti ekki hafa ver
ið séníið, — maðurinn, sem
sökum andagiftar sinnar skar-
aði fram úr öllum öðrum og
hlaiut ævoranidi vi ðurkeninimgu.
Því er einu sinni þannig var-
ið. að snillingar eru sjaldan
„venjulegir menn“ í algengustu
merUtíargu þeirra orða. En
ég er persómulega mót
ftalliinm iþeirra siktoð'Uin, að
Stanlley jarl hafi , haft „þá
yfirburði yfir Shakespeare“,
isam Rohmström viill halda fram,
sökum gáfna hans, stéttar og
háskólamenntunar, sem Shake-
speare muni ekkert hafa haft
af að segja.
En þrátt fyrir það, þótt bók
Ronströms muni er fram líða
stundir ekki verða sérstaklega
merkileg ritsmíð innan um
. þann aragrúa bóka og rita, er
! um Shakespeare hafa verið
j skráðar, ber þó að viðurkenna
það, að hún er hin skemmtileg-
asta aflestrar. Hún er vel skrif-
iuð öig á góðu máli. :-
En spurningunni um það,
hver sér höfundur Shaíkespeare
ieikritanna, hefur enn ekki ver
ið svarað til fulls.
ur Helgason sæti í Viðskiptaráði,
Sigurður Thoroddsen bitling við
vatnsveituathuganir og Erling Ell
ingsen flugmálastjóraembættið. —
Hér hefir þó ekki verið talið nema
lítið 'eitt.
Þessi mifcla ‘bitlingasýki, er virð
ist hafa altekið kommún^stafor-
ingjana, stingur vissulega nokkuð
í stúf við skrif þeirra og ræðu-
höld um slík mál áður fyrr. En
hún er þó ekki nema eitt af mörgu
sem liðsmenn þeirra hafa að undr
ast yfir, þegar þeir bera saman orð
þeirra og efndir.“
Já, öðruvísi mér áður brá.
Forsefakjörið
Frh. af 4. »8a.
arskráin og samþykkt var fyr-
ir ári síðan. Það er ekki einu
sinni tekið fram í henni, hve
oft má endurkjósa forsetann,
hvað þá heldur hvert valdsvið
hans skuli vera, nákvæmlega.
En íþað, sem ium þetta vantar í
stjórnariskxiá okkar, hefir hinin ó
breytti maður meðal þjóðarinn
ar, hverrar stéttar, sem hann
er, nú þegar ákveðið: Forsetann
skal mega endurkjósa meðan
hið þýðingarmikla embætti
hans er þannig rækt og Sveinn
Björnsson hefir gert það ár,
sem liðið er, síðan lýðveldið
var endurreist. Það er vitundin
um þennan hug þjóðarinnar,
sem veldur því að nú virðist
svo, sem allir flokkar, einnig
þeir, sem brugðust á stofndegi
iýðveldisins, eru nú einhuga um
það, að endurkjósa Svein
Björnsson, ef hann gefur kost
á sér; en til þess mun þjóðin
gera jafnákveðna kröfu og til
hins, að hann hafi stuðning
st.jórnmálaflokkanna.
Það er undursamleg breyting
sem orðin er hjá okkur innan-
lands, síðan auðu seðlunum var
skilað við fyrsta forsetakjörið,
bráðabirgðakjör forsetans á al-
þingi fyrir ári síðan. En sú
breyting er engin tilviljun. For
ísetinin hetfir, með igætni sinni,
ihlutleylsi o-g virðuleik eíkki að
ieinis ‘unni.ð sér ahnienna hylíi
iþjlóðariinnar, elklki aðieins' orðið
frændþjóðum okkar á Norður-
löndum trygging fyrir því, að
við mumjtm halda tryggð við
þær og hinn sanieiginlega menn
ingararf; honu.m hefir einniig
‘aiuðmast, að ávinna hinu 'iunga
llýðlvieildi ivirðinigu himna stærri,
íenigiilisaxnesiku þjóðá og þar með
lagt ignundivölil -að góðri sambúð
við Iþaiu í (fr-amtíðinni. Forisetiun
Iheifir veirið lýðiveMimu fiarsæll
Iþjóðlhöfðinigi iþetta fyrsta ár og
iþað v,axið af honum, en hann
einniig af Iþví.
*
Nú er talað um það, að Sveinn
Björnsson muni verða sjálfkjör
inn forseti íslands í vor. Það er
engin tilviljun, eins og sagt hef
ir iverið; en tffl fyrirmyndar ,á
það ekki að verða um allá fram-
tíð. Það fer bezt á því, að for-
setinn sé reglulega og formlega
kjörinn. Það er ekki ævinlega,
að svo margt mælir með einum
manini ‘í iþá áhyrgðarstöðu og
mieð iSveini. Bjiörnsisyni í dag.
Frakklandssöfnunin.
Fjölda margar fatagjafir íhafa
borizt til Frakklandssöfnunarinn-
ar, flest frá gefendum, sem ekki
vilja lála nafns síns getið. Auk
þess hafa borizt lýsistunna frá
Lyfjabúðinni Iðunn og sápa frá
tai'.^-u.'n g>-
e.s. „Elsa"
Vörumóttaka árdegis á morgun
Til
»
FLÓRIDA
i :
liggur leiðtn
Tborvaldsens-
hættir að kaupa prjóna-
vörur frá 1. apríl n. k.
Kopar-
Slippfélagið
------T-------------------
Hrein. Þá hafa ennfremur þessar
peningagjafir borizt: Safnað^ af
skólabörnum í Vestmannaeyjum
kr. 4:534.75. Safnað af frú Hebe
Jóhannesson kr. 1000.00 (sr. Jón
Thorarensen, G. Jóhannesson,
Schopka, Þ. Stephensen, G. J,
Johnsen, Sturla Jónsson, I. Bryn-
jólfsson,, Sig. Guðmundsson, Ásta
Magnúsdóttir, 100 kr. hvert, Pétur
Sigurðsson, Árni Pálsson, 50 kr.
‘hvor, á. á. (meðl^. Aall. Francaise)
100 kr. Frú Björnsson Bessastöð-
um 200 kr. Páll Sveinsson 100 kr.
Bjafni Sigmundsson 25 kr.' Árni
Sigurðsson 10 kr. Ónefndur 50 kr.
Sigurður og Guðný 50 kr. Bent
50 kr. Sveinn Valdemarsson 10 kr.
Halldóra Sveinsdóttir 10 kr. Sigv.
Kaldalóns 20 kr. N. N. 20 kr. Jóh.
Kr. Jóh. 11 fcr. Björg Einarsd. 10
kr. Sesselja Jónsdóttir 10 kr. Jón
Marteinsson 20 kr.
lómavasar á leiði
t
sérstáklega gerðir til þess að láta í afskorin blóm á leiði,
vandaðir og smekklegir, til sölu í kirkjugarðinum, hjá
Helga Guðmundssyni og Sumarliða Halldórssyni.
Notið þaS hentugasta og hesta undir
blómin á leiði látinna vina.
).