Alþýðublaðið - 29.03.1945, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLACIÐ
Fimmtudagur 29. marz 1945>

Otgefandi Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Dregur að ieikslokum
ÞAÐ dregur að leikslokum í
styrjöldinni við Þýzkaland
Hitlers. Höfuðvarnarlina þess að
vestan hefur verið rofin og
herir Bandarikjamanna og
. Breta streyma viðstöðulítið aust
ur yfir Rín og inn í innri hér-
uð Þýzkalands. Ruhrhéraðið,
miðstöð hins þýzka hergagna-
iðnaðar, er í yfirvofandi hættu,
0g fyrr en varir geta herir
Breta og Bandaríkjamanna
flætt yfir bæði Norður-Þýzka-
land og Suður-Þýzkaland. Að
austan heldur' varnarlinan við
Oder enn frá Eystrasalti og suð
ur að Slesíu, en þar er þó hætt-
an bráðust fyrir Berlin, sjálfa
höfuðborg þriðja rikisins; sjálf
er Slesia, og með henni annað
stærsta iðnaðarhérað landsins,
tapað, og Rússar á leið inn í
Tébkóslóvakíu.
. > , v
Þegar svo er komið má bú-
ast við úrslitaviðburðum á
hverri stundu, þó að hugsanlegt
sé, að þeir geti enn dregizt um
nokkrar vikur eða jafnvel mán-
uði. Vonleysið er farið að gera
mjög merkjanlega vart við sig
á vigstöðvunum. Hinir örþreyttu
þýzku hermenn eru farnir að
gefast upp þúsundum saman á
dtegi hverjum; og það er alltaf
ótvíræð visbending þess, að
etidalokin séu ekki langt und-
an. En heima fyrir, í Berlín og
öðrum stórborgum landsins,
sem enn eru á bak við vígstöðv
arnar, sýður heift hins von-
svikna og hungraða fjölda, sem
þangað hefur orðið að flýja,
þrátt fyrir daglegar loftárásir,
og aðeins með naumindum er
haldið niðri með hervaldi. Hve
lengi það tekst, er spurning,
sem ekki verður svarað á þess-
ari Situndu með neinni vissu. En
víst er það engin tilviljun, að
farið er að tala um yfirvofandi
uþpreisn í Berlín. Þrælatakið á
fólkinu er fljótt að linast, þegar
herinn er farinn að bila á víg-
stöðvunum og hungrið sverfur
að.
Ýmsar bollaleggingar eru uppi
um það, hvort Hitler og leif-
aimar af herskörum hans muni
ekki halda vörninni áfram suð-
ur í fjöllum Bajaralands, Aust-
urríkis og Norður-ítaliu, þó að
Berlín og jafnvel megin-
hluti Þýzkalands tapaðist. Það
er að sjálfsögðu erfiU að gera
sér i hugarlund, upp á hverjxj’
hálfsturlaður glæframaður eii
og Hitler kann að finna í heila
spuna sínum. Ef til vill vakir
það fyrir honum, að verða í hug
um komandi þýzkra kynslóða
einhverskonar nýr Friðrik Bar
barossa, sem samkvæmt þjóð-
sögunni hvarf inn i f jall og bíð-
ur þess þar að koma út aftur í
fyllingu tímans til að gera
Þýzkaland voldugt á ný. Ýms-
ar furðulegar tiltektir Hitlers
og viðbúnaður í fjöllunum um
hverfis Berchtesgaden gæti
bent í þá átt. En hætt er við, að
sá her, sem Hitler bjargaði
Togarasjomaður spyr;
enn eicsn
E G HEFI hvergi séð að for
maðiur fuUtrúaráðs verka-
lýðsfélagánna liafi gert tilraun
til þess að svara greinum mín-
um, er ég reit i tilefni af árás
hans á Sjómannafélag Reykja-
vikur og formann þess. Mér er
tjáð, að flokksstjórn Kommún-
istaflokksins hafi tekið fyrir
kverkar honum nú, eins og
stundum áður, þegar ósvífni
hans og árásarfýsn hefir gengið
úr hófi fram. En maður kemur
manns I stað. Fram á ritvöll-
inn kemur nú einhver herjans
Halldór Pétursson, og vegna
þess, að grein hans er bæði skrif
uð af þekkingarleysi og slæmu
innrætif. get ég ekki stillt mig
um að fara um hana nokkrum
orðum.
Halldór Pétursson vill láta
verkalýðshreyfinguna vera hóp
af fjandsamlegum félögum, sem
„eiga“ ákveðinn hóp verka-
manna og kvenna, og geta farið
með þessa eign sina eftir eigin
geðlþótta. T. d. finnst honum
eðlilegt, að Iðja geti skyldað
„sína“ verkamenn til þess, að
vinna fyrir mun lægra kaupi
en aðrir verkamenn vinna fyrir
á sama tíma, ef Iðja hefir dreg-
izt aftur úr með að hækka kaup
ið hjá „sínu“ fólki.
í heimsmynd Halldórs er land
inu skipt niður i „félagssvæði,“
sem félögin „eiga“, og má eng-
inn nálgast þessa eign þeirra.
H. P. finnst til fyrirmyndar, að
verkalýðsfélögin á Siglufirði
hafa gert tilraun til þess, að
bola frá vinnu þar á staðnum
verkamönnum og konum ann-
ars staðar að af landipu, og
hjálpa þannig úrræðalausri bæj
arstjórn og framtakslausum at-
vinnurekenda til þess að svifta
landsmenn frumstæðasta borg
ararétti sínum, og fjötra þá
með vistabandi á ný og seig-
drepa heimaménnina með sult-
aratvinnu, sem vart nægir til
'brýnustu lifsnauðsynja. At-
vinnubönn, sem þessi, eru smán
arblettir á þeim, sem að þeim
standa, hvort þeir eru forráða-
menn bæja- og sveitafélaga eða
verkalýðsfélaga, þótt út yfir
taki þegar verkalýðsfélögin,
þessir boðberar jafnréttis og
frelsis, sem þau eiga að vera,
taka að beita sér fyrir slíkri
innilokun og atvinnukúgun.
H. P. kveinar sáran yfir því,
að helmingur þeirra karla, sem
vinna í iðnaðinum, eru ekki i
Iðju, og að félag hans er þar
með svipt sinni réttmætu ,eign‘
Hann lætur sér í léttu rúmi
liggja, þótt félag hans hafi ekki
getað búið „sinum verkamönn-
um“ eins góð kjör og önnur fé-
lög, og er það sikiljanlegt; hann
álítur að fólkið sé til fyrir fé-
lagið, en ekki félagið fyrir fólk-
ið.
H. P. álítur, að hvar, sem
lokkur hópur manna hefir sömu
hagsmuna að gæta um stund-
arsakir, þar beri að starfa verka
lýðsÆélög, ag að megingruirud
völlur hvers félags hljóti að
vera tengdur við ákveðna at-
n vei
vinnugrein t. d. gatnagerð, upp
skipun á kolum, þipugerð, máln
ingargerð o. s. frv. Og svo spyr
veslinjgurinn í' artmæðu sinní:
„Til hvers er verið að hafa þessi
mörgu verkalýðsfélög?“ Þar
kom loksins orð af viti. Til hvers
er Iðja, fyrst helmingurinn af
iðnverkamönnum getur stund-
að iðnað án þess, að vera í Iðju? .
Dagsbrún semur við atvinnurek
endur ^um kaup og kjör þús-
unda af verkamönnum, sem
vinna hin óskyldustu störf. Get-
ur hún þá ekki einnig samið
fyrir þessa fáu karlmenn, sem
eru í Iðju? Eða gæti ekki verka
kvennafélagið Framsókn samið
fyrir konur, sem í Iðju eru eins
og aðarar verkakonur? Og gæti
eklki Halldlór Pétursson feng
ið eitthvað þarfara að vinna
heldur en að sitja á skrifstofu
félagjs, sem hefir sjáanlqga enga
möguleika til þess að halda
uppi kaupi og kjörum verka-
fólksins eins og önnur verka-
lýðsfélög, en verður að greiða
honum há laun fyrir þýðingar-
laust starf e’ða verra en það?
ViiStarbandið fræga var mjög
illa séð af öllum vinnandi lýð.
Það gerði verkafólkið að rétt-
mætri „eign“ hreppsfélaganna
og stórbóndans. Þegar vistar
bandið var afnumið var klafi
leystur aif vinniuhjúunum. En
nú vill þessi djöpgans Halldór
Pétursson láta verkalýðinn
sjálfan smokka sama klafanum
um háls sér í mvnd útilokun-
ariimar frá ativinnu, að sigl
firzkri fyrirmynd!
Hvernig litist sjómönnum úti
um land á, ef Sjómannafélag
Reykjavikur lokaði Reykjavik-
urhöfn fyrir öðrum, en sinum
félagsmönnum? Væri það ekki
dásamlegt, ef Sjómannafélagið
hamaðist í byrjun síldveiða í
því að útiloka alla frá veiðum,
nema þeir gengju í Sjómanna-
félagið? Að sjálfsögðu tækju
önnur verkalýðs- og sjómanna-
félög upp sömu aðferð. Afleið
ingin yrði allsherjar illindi og
erjur í verkalýðshreyfingunni.
Norðlendingur, sem fengi skip-
rúm hér, yrði að fara úr því
og ferðast norður ó land, til þess
að taka við skiprúmi þar, sem
sunnlendingur hefði verið rek-
inn úr af verkalýðs: eða sjó-
mannafélaginu þar á staðnum!
Væri þá ekki bezt að skipta
landinu I svona 120 til 130 smá
ríki, þar sem hvert verkalýðs-
félag „ætti“ fólkið, vinnu og
„vinnusvæðið,11 og hjálpa þann
ig afturhaldssömum forráða-
mönnum’ bæja- og sveitafélaga
til þess að binda hvern fastan
á þann blett, sem hann byrjaði
að vinna á?
*
Halldór þessi er sjálfsgt
kommiújnisti, þess ,vegna telur
hann sér skylt að narta í Sig-
urjón Á. Ólafsson út af félags-
dómi, og ástæðan, sem raunar
er tylliástæða, er eftirfarandi:
A sáðasliðnu sumri sagði
Iðja upp samningum við Félag
ísl. iðnrekenda. í þvi félagi eru
þangað frá Norður-Þýzkalandi,
yrði lítill og varla til langrar
varnar ,ef skriðdrekar Pattons
halda áfram af sama hraða í
austurátt og undanfarna daga;
þvi að þá verður þess ekki langt
að bíða, að Þýzkaland sé klofið
í tvennt, Suður-Þýzkaland skil
ið frá Norður-Þýzkalandi, og
| meginher Hitlers bæði á vest-
1 urvígstöðvunum og austurvíg-
stöðvunum þar með lokuð öll
sund til undanhalds.
Sjálfur getur Hitler að sjálf-
sögðu freistað þess að fela sig
í fjöllunum við Berchtesgaden;
en fyrir hyski hans og herveldi
er nú, þvi betur, hver síðastur.
ýmsir af iðnrekendum hér í
Reykjavík. Samningar tókust
ekki á milli félaganna, og til
verkfalls kom af Iðju hálfu. Á
meðal þeirra fyrirtækja, sem
Iðja boðaði verkfall hjá, var
stáltunnugerð Bjarna Péturs-
sonar og niðursuðuverksmiðja
S. í. F. í stáltunnugerðinni unnu
eingöngu Dagsbrúnarmenn og
fyrir Dagsbrúnarkaup, sem var
mikið hærra en Iðjukaupið, og
nokkru hærra en kröfur Iðju.
I niðursuðuverksmiðju S. í. F.
unnu eingöngu verkakonur úr
verkakvennafélaginu Fram-
sókn fyrir kaup þess félags, sem
var miklu hærra en kaup og
kröfur Iðju
Eigendur þessara fyrirtækja
neituðu þvi, að verkfall Iðju
gæti náð til þeirra, þar sem
þeir hefðu ekki greitt kaup sam
kvæmt samningi Iðju, og nið-
ursuðuverksmiðjan hefði bein-
línis samið við annað verkalýðs
félag (Framsókn) um kaup og
kjlör istaxfsfóllbsins; en eigandi
Auglýsingar,
sem birtast @fea I
Alþýðublaðúcti,
verða að
komnar til Auglýa-
ihaaskrifstofunuár
í Alþýðuhúsiim,
H ærfisgötu)
fyrlr kl. 7 að kvöBdi.
isitáltunnugerðarininar hafði gerfe.
það ólbeint sem félagi í vinmu-
veitendiafélaginu. Iðja lagði á-
greininigimn fyrir félagsdóm, og;
hanm komst að þeirri niður
stöðu, að ekbert verkalýðsfélag
væri ,,ei'gandi“ venkafóliks, og
verfcaffólkinu !því heimilt
vera þar á veirkalýðstfélagi, sem
þvá sýndiist; og atvinnunekend-
ur væri frjálsir að þvi að semja
við það verkalýðsfélag, er legði
Iþeim til starfsfólkið. - Það varð'
þVí niðuristaða dómisins, að Iðja
„ætti“ ekki ,,félagissvæðið“ þ.
e. verfcsmiðjiurnar, isem um var
deilt, en fólkið isikýídi 'halda á
fram að vinna fyrir uimsaxnið
Frh. á 6. síöu
Hp ÍMINN gerir í síðasta tölu-
blaði sínu að umræðuefni
það viðhorf, sem skapazt hef-
ur við það að meirihluti stjórn
ar ri'kisútgáfu námsbóka er nú
skipaður kommúnistum og
kemst í því sambandi að orði á
þessa lund:
„Það er nú orðið auðsætt, hver
var tilgangur kommúnista, þegar
þeir lögðu áherzlu á að fá fræðslu-
málastjórnina í sínar hendur, er
ríkisstjórnin var mynduð síðastlið
ið haust.
Fyrir nokkru síðan fyrirskipaði
'kennslumálaráðherrann að felldar
skyldu niður hömlur þær gegn
pólitískri starfsemi skólanemenda,
er Sigurður Guðmundson skóla-
meistari hafði fengið settar við
menntaskólann á Akureyri 1930.
Ekki hafði neitt komið fram, sem
benti til, að nemendur yndu þess-
um reglum illa. Þvert á móti virt-
ust allir una þeim vel. Með því að
afnema þessar reglur með miklum
hávaða og gauragangi, var vissu-
lega veriö að bjóða heim æsinga-
og áróðursstarfsemi í skólunum,
er vart getur orðið til annars en
að spilla fyrir góðri sambúð nem-
enda og tefja þá frá námi.
Annar tilgangur bjó og að baki
þessu atferli kennslumálaráðherr-
ans. Með því að ráðast með off-
orsi og auglýsingaskrumi að hinum
aldna skólafrömuði, Sigurði skóla-
meistara, í þessu máli, gerðu
kommúnistar sér vonir um að geta
flæmt hann frá skólanum. Eftir-
mann hans höfðu þeir líka þegar
ákveðið. Sigfús Sigurhjartarson
Þjóðviljaritstjóri er hinn fyrirhug-
aði skólameistari og áróðursstjóri
kommúnista við menmtaskóla Norð
lendinga.
Þetta var þó ekki nema allra
fyrsta byrjunin. Fám dögum seinna
skipaði kennálumólaráðherralnn
stjórn ríkisútgáfu skólabóka.
Gagnfræða- og héraðsskólakenn-
arar höfðu tilnefnt Alþýðuflokks-
mann af sinmi hálfu í stjórnina,
en barnakennarar kommúnista.
Kennslumálaráðherra átti að velja
formanninn. Ekki hefði virzt óeðli:
legt, að valinn hefði verið einhver
Sjájtfstæðismaður, því að Fram-
sóknarmenn eru taldir „utangarðs
menn“ nú á dögum. Með því hefðí
hlutleysi útgáfunnar átt að vera.
tryggt. En kennslumálaráðherr-
ann skipar einn gallharðasta komim.:
únista landsins í formamnssætið.
Tilgangurinn er auðsær. Komm
únistar vilja fá að ráða vali bók-
anna, sem notaðar verða við
kennsluna. Þar mun smátt og
smátt fara fram „hreinsun". Bæk-
ur eftir ,,óhreina“ menn, eins og
íslandssaga Jónasar Jónssonar,
verða að víkja. Sagnfræðingur á
borð við Sverri Kristjánsson, vetð
ur látinn skrifa nýja íslandssögu.
Núverandi landafræðiibækur erui
vitanlega ónothæfar, því að þar
er efcki nóg um Rússland. Þá vaont
ar nýja þjóðfélagsfræði. Þannig
verður svo haldið áfram. Skóla-
bækurnar verða gerðar að áróð-
ursvopnum kommúnista.“
Víst er mikið til í þessum
orðum Tímans, en vert væri
honum þó að því að hyggjas
hvort Framsóknarmenn meðal
barnakennara hafa- ekki átí
sinn þátt í því, að kommúnist-
ar niáðu meirahluta í þessari
nefnd, sem á að fá æsku lands-
ins námsieffni í hendur.
*
Kommúnistar og ihaldsmema
hafa að undanförnu elt grátt
silfur í blöðum sínum og höfðu
kommúnistar kallað þennan sam
starfsflokk sinn meðal annais
„lind dauðans“. Morgunblaðið
hefur tekið þessari naffngift illa
og svarar þessum ummælum
Þjóðviljans á þessa lund:
#
„En ef það er einlæg sannfæring
Þjóðviljamanna, að svo sé í rauis
og veru, að forustumenn Sjálf-
stæðisflokksins í bæjarstjórn starfi
Framh. á 6. síCu.
/