Alþýðublaðið - 15.05.1945, Blaðsíða 2
2
ALÞYÐimLAÐIP
ÞriðjiMlagiir 15 maí, 1945
Setuliöíð tvíkynnir:
Allar hömlur á frétfaflufningi
eru upphafnar
Skeytaskoðun hættr um 24. þ. m. og tal-
stöðvar frjáisar fyrir sjómenn um sama
leyti.
DÓRI HJÁLMARSSON yfirmaður blaðaþjóuustu Banda-
ríkjahersins hafði fund með blaðamönnum í gær síð-
degis og tilkynnti þeim að allt eftirlit með fréttum, sem verið
hefur á undanförniuu árum af hálfu setuliðsins væri upp-
hafið og gætu blöð og útvarp birt fréttir framvegis án
nokkurs tillits til hersins.
Þó eru undanteknar fregnir um ferðir herskipa og hreyf-
ingar þess setuliðs,1 sem eftir er í landinu, svo og nokkur
hluti veðurfregna, en allt þetta mun verða gefið frjálst inn-
«»
an fárra daga.
Dóri Hjálmarsson og meðstarfsmaður hans, Valdimar
Björnsson,»liðsforingi, skýrði einnig frá því, að skoðun skipa
og eftirlit með farþegum af hálfu setuliðsins hefði hætt á
miðnætti aðfaranótt síðastliðins sunnudags. Hins vegar mun
skoðun skeyta hætta um 24. þ. m. og um líkt leyti mun
sjómönnum verða heimilt að nota talstöðvar sínar eftir vild.
„Stríðið er búið“, sagði herdeildarforinginn“ allt er
búið. Ég þakka ykkur fyrir samvinnuna. Framkoma íslenzkra
blaðamanna hefur verið betri en nokkurs staðar annars-
staðar. Þið hafíð jafnvel verið betri og nákvæmari en okkar
eigin blaðamenn heima í Bandaríkjunum.“
Mikil hátíðahöld Norðmanna í
Reykjavík 17. maí
Veröa nú, er Noregur er oröinn frjáls, meö
öðrum hætti en áður.
Aþjóðhátíðardegi
NORDMANNA fimrntu-
daginn 17. maí efnir Nord-
mannslaget til fjölbreyttra
hátíðahalda hér í bænum.
Nordmannslaget hefir skip
að nefnd til að annast undir-
búning hátíðarha'ldanna og
eiga eftirtáldir menn sæti í
henni: Ingólf Ingebriktsen,
Thomas Haarde, verkfræð-
ingur formaður Nordmanns-
laget, Farestveit, kaupmaður
ritari Nordmannslaget og S.
A. Friid blaðafulltrúi.
Nefndln hefoir skýrt blaðinu
svo ifró tilbögun hiátíðahald-
anna.
Klukkan 8,20 um miorgumin
safnast Æólk isaman vlð Fossvogs
kirkjugarð og þar verða lagðir
kranzar á leiði fallinna norskra
bertmanna. Stundviíslega kl. 8,30
verður gengið fylktu liði inn í
kinkjuigarðinn að leiðunum og
kranzarnir lagðir á þaiu. Fyrir
skrúðgönigunni iganiga Æánaber-
ar o,g tóðrasveit Teikur.
Nefndin er þakkiát öllum
þeim, er hatfa með sér blóim til
að leiggja á graf i,r binna nonsku
berimanna.
Kluklkan 10 f. h. verður þakk
arguðsþjiónusta í Dómkirkjunni.,
Þar mum séra Bjarni Jónsson
vágsiluibiisibup flytja bæn ag þakk
argerð, en fánalberar standa
beiðursvörð í kixkjuinni. Boðs-
gestir eiga að ganga inn í kirkj
una uim kórdiyr, en aðrir um að
aldyrnar. Farseti Matnds og frú
banis munu verða viðstödd at-
böifnima. Verður iþakkarguðs-
þjónustiuimi útvarpað.
Eftir bádegið, kl. 12,30 koma
norsk oig noiisk-áslenzk börm sam
an við bústað norska sendi-
berranis Fjólugötu 15, qg er þess
vænzt að þau hafi norska fána
með isér. Þarna njlóta börnin 'góð
gerða nokkra stund, en því
niæst, eða kl. 13,30 situndví'slega
leggur barnaskrúðgangan á stað
fná senidilberrabústaðnumi og
verðiur gengið um Fjólugöfu,
Fríkirkjuvieg, Vonarstræti og
staðnæmzt við Tjarnanbíó. Eru
Norðmenn og þeir sem sýna
1 vilja Norðmönnum vinsemd
■ sína, beðnir að mæta við sendi
j berrábúsitaðinn ag ganga með
börnunum í isikrúðgangunni.
íRjétt fyrir 'kl. 2. á skrúðgang-
an að vera komin að Tjamajribíó
en þar hefst bátíðasamkóma
stundviíslega kl. 2. Hefst sam-
koman með hljómleikum, en
þvá næst flytja þei.r S. A. Friid,
blaðafulltrúi, og Andersen
Rysst, isendiberra ræðu, en frú
Gerd Grieg les upp ljóð eftir
Nordbal Grieg.
Klúkkan 4 — 6 hefur sendi-
berran móttöku fyrir geisti á
beimi,li sínu, en ium kvöidið kl.
8 befst samkvæmi að Hótel
Borg. Meðal ræðumanna þar
verða: Ólafur Tbors forsætisráð
berra, Sigurgeir Sigurðsson
bistoup og Haarde, formaður
Nordmannislaget.
Aðgönigumiðar að hófinu
verða seldir hjá L. H. Muller
Það skai tekið fram, að allir
framangreindir dagskrárliðir
befjiast stuindvíslegá.
Víg buðmundar
fordæml í Dar
rku.
Engin ásfæða til handlöku hansr
hvað þá heldur fil verknaðarins.
Danmörk mun reisa Kamban minnismerki,
sagði Skoghaume andsdómari við minningar-
afhöfnina á laugardaginnn.
D ÍKISSTJÓRNINNI hefir þegar borizt bráðabirgðasvar
* frá sendisveitinni í Kaupmannahöfn um víg Guð-
mundar Kambans skálds.
Samkvæmt þessu bráðabirgðasvari og upplýsingum, er
fram að þessu liggja fyrir hefir engin fullnægjandi ástæða
verið fyrir fyrirhugaðri handtölcu Kambans og því síður
fyrir því að hann var veginn.
Þá hefir og fregn borizt um það, sem ekki mun síður
vekja athygli, að er minningarathöfnin fór fram um skáldið
s. 1. laugardag voru viðstaddir ýmsir ktmnir íslendingar og
Danir og að Skoghaume landsdómari. lýsti yfir því að Dan-
mörk myndi reisa Kamban minnismerki.
í tilkynningu frá ríkisstjórn
inni um bráðabiirgðasvar sendi
sveitarinnar í Kaupmannahöfn
segir:
. „Nú þegar hefir utanríkis-
ráðuneytinu borízt bráðabirgða
svar frá sendiidáði íslands í
Kaupmannaböfn, þar sem skýrt
er frá þvá, að sendiráðið hafi
tafarlaust, þegar þvi ’barst ’hin
börmulega fregn um Guðmund
Kamban, borið fram tilmæli til
hlulaðeigandi yfirvalda um að
fá tilgreindar ástæður fyrir til-
efninu til handtöku Guðmund-
ar Kambans og þvi, að hann
var skotinn. Sendiráðið hefir
ennfremur skýrt frá þvi, að
svar sé að sönnu ókomið, en
samkvæmt upplýsingum, sem
fram að þessu liggi fyrir, sé
engin fullnægjandi ástæða fyr-
ir fyrirhugaðri handtöku hans,
og því síður fyrir verknaðinum.
Loks segir að Kamban hafi mót
mælt handtökunni og neitað að
ifylgja mönnunum þrátt fyrir
hótun um að ‘hann yrði annars
skotinn, og að ekkert sé enn
sannað um handalögmál frá
hans hendi.“
Ríkisútvarpið fékk á sunnu-
daginn einkaskeyti frá frétta-
ritara sínum i Kaupmannahöfn
og segir i þvi frá minningarat-
höfninni um hið látna skáld á
laugardaginn.
Viðstaddir voru, auk skyld-
menna skáldsins, starfsfólk
sendisveitarinnar, prófessörarn
ir Jón Helgason og Erik Arup
og dóktor Sigfús Blöndal, en
auk þess um 70 aðrir kunnir
íslendingar og Danir. Kranzar
bárust meðal annars frá sendi
sveitinni, 'íslendingafélaginu og
áslenzka stúdentafélaginu. —
Sungnir voru sálmar og 'bæn
flutt, en eftir það var áslenzki
þjóðsöngurinn sunginn. Kistan
var sveipuð íslenzka fánanum.
Þá segir í skeytinu til útvarps
ins, að Skoghaums landsdóm-
ari hafi flutt stufta ræðu — og
tekið sérslaklega fram að Dan-
mörk ætlaði að reisa Kam'ban
minnismerki.
Allt þetta sýnir að í Dan-
mörku er víg Guðmundar Kamib
ans fordæmt og því meiri and
styggð mun 'það vekja hér
heima, að eitt íslenzkt blað,
Þjóðviljinn, skuli þegar tvtíveg
is haí'a> reynt að bera blak af
banamönnum hans og stimplar
hann sjálfan sem nazista. Munu
þess engin dæmi fynr né isáðar
að íslenzkt blað hafi sokkið svo
djúpt i pólitísku ofstæki sínu.
Blaðamenn í boði
norska blaðafulllrúans
og konu hans.
T^T ORSKI blaðafulltrúinh S.
A. Friid og íkona hans
'höfðu boð inni i fyrradag fyrir
íslenzka blaðamenn, en auk
þeirra voru nokkrir aðrir. gest
ir, þar á meðal frú Gerd Grieg
og 17. mainefnd „Nordmannslag
ets“. BJaðafulltrúinn ávarpaði
gesti sína og þakkaði þeim sam
starfið á liðnum árum. Lýsti
hann starfi sínu og konu sinn-
ar og kvað það 'hafa verið á-
setning þeirra að leysa það
sem bezt af hendi og ef blaða-
mönnum hefði ef til vill stund
um þótt ’hanft nokkuð kröfu-
harður um rúm í blöðunum,
þá hefði það aðeins verið vegna
þess, að hann vild'i vinna jþjóð
sinni sem allra bezt. Óskaði
blaðafulltrúinn íslandi iog ís-
lendingum allrár blessunar og
kvað Norðmenn aldrei myndu
gleyma þeirri vinsemd og hjálp
fýsi, sem íslendingar hefðu
sýnt nors’ku þjóðinni á liðnum
hörmungaárum.
Frú Gerd Grieg mælti og
nokkur orð og þakkaði íslenzku
þjóðinni, Lét hún sérstaklega í
ljós aðdáun sína á áslenzkum
listum og listamönnum, en hún
kvað íslenzku þjóðina ekki
sýna listamönnunum nóga rækt
arsemi. Hún kvað mann sinn
hafa sagt eitt sinn: „Ef ég væri
ekki Norðmaður þá vildi ég
vera íslendingur“ — og þetta
sama kvaðst frúin vilja segja
Valtýr Stefánsson ritstjóri
mælt nokkur orð fyrir hönd
'blaðamannanna og fleiri ræður
voru fluttar.
Vísifalan óbreyft frá
áramófunt 274 stig.
!/■ AUPLAGSNEFND og
hagstofan hafa nú retkn
að út vísitöluna fyrir maí
mánuð og reyndist hún rera
274 stig, eða sama og undan
fama . fjóra .mánuði. . Hefir
vístalan . ekkert breyst .frá
því um síðustu áramét.
Leikfélag Reykjavfkur
sýnir leikritið rrGift eða
ógiflt" annað kvötd.
NNAÐ kvöld hefir Leik-
félag Reykjavíkur finam-
sýningu á leikritinu „Gift eða
ógift?“ Er þetta skopleikur í
þrem þáttum. Höfundur þessa
leiks er J. B. Priestley, en leik-
félagið 'hefir áður sýnt leikrit
eftir þennan höfund, sem átti
miklum vinsældum að fagna.
Er það leikritið „Ég hefí koxnið
hér áður,“ sem félagið sýndi hér
síðastliðið haust.
Ákveðið var að frumsýning
in færi fram d kvöld en vegna
forfalla eins leikarans var frum
sýningunni frestað til annars
kvölds.
Alls verða fjórtán leikarar í
þessu stykki, en leikstjóri er
Lárus Pálsson.
Eftirtalið fólk fer með hlut-
verk leiksins: Soffía Guðlaugs
dóttir, Anna Guðmundsdóttir,
Regína Þórðardóttir, Emilía
Borg, Sigrún Magnúsdóttir,
Inga Laxness, Jó'hanna Lárus-
dóttir, Ævar R. Kvaran, Gest-
ur Pálsson, Haraldur Björnsson
Brynjólfur Jóhannesson, Lárus
Pálsson, Láru’s Ingólfsson og
Haukur Óskarsson.
Á undan sýningunni leikur
hljómsvei't undir stjórn Þórar-
ins Guðmundssonar.
Næsta sýning verður ekki
• fyrr en annan í hvítasunnu, en
þá Ihefir Leikfélagið sýningu
bæði á þessu nýja leikriti sínu
og Kaupmanninum i Feneyjum
sem það mun einnig halda á-
fram að sýna þótt það taki
þetta leikrit til meðferðar.
Efni þessa leiks, verður ekki
rákið hér, en það eitt sagt, að
það er létt og skemmtilegt og
í meðförum hinna ágætU leik-
ara mun það óefað veita mörg-
um ósvikna gleðistund..
Þakkarskeyti frá utan-
ríkhmálaráðberra
Moregs.
UTANRÍKISRÁÐHERRA
íslands hefir borizt þetta
þakkarskeyti frá utanríkisráð-
herra Noregs:
„Ég færi yður dýpstu þakkir
fyrir vinarkveðjur yðar til Nor-
egs í tilefni enduxheimt frels-
isins. Hin mörgu dæmi um sam
úð íslendinga og skilning á
frelsis'baráttu okkar ihafa snort-
ið djúpt hjörtu norsku þjóðar
innar og enn styrkt þau bönd,
sem tengt hafa hræðraiþjóðirn-
ar allt frá söguöld."