Alþýðublaðið - 15.05.1945, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 15 mai 1M5
Hm>YBUSLAQ8P

I heimsókn hjá blaðafulltrúa Norðmanna — Ár í ang-
ist — „Sá er óendanléga ríkur, sem getur verið heima“
— „Enghsn skilur, nema sá er reynir hvað bað er að
,vera landflótta.1
IFYRRADAG var ég gestur S.
A. Friids blaðafulltrúa Norð-
jaaanna og frúar hans^ Astrid á-
samt öðrum blaðamönnum. Þau
Jtjónin voru í raun og' veru að
kveðja blaðamenn, sem þau hafa
haft viðskipti við á undanförnum
árum. Starf þeirra hér hefur ver-
3ð unnið fyrir þjóð þeirra og við
blaðamennirnir getum borið um
tþaö að þau hafa starfað vel og
«Iyggilega og öruggar en flestir aðr
ir erlendir blaðafulltrúar, sem hér
hafa komið.
ÞAÐ VAR AUÐFUNDIÐ á
sunnudaginn hvað þessum íhjónum
þykir orðið vænt um ísland. Þau
komu ihingað landflótta og blaða-
fulltrúinn sagði í ræðu, að það
væri hræðilegt að vera landflótta
og enginn gæti skilið það eins og
sá isem reyndi, að vita að land
hans vaari lokað honum og að
heima fyrir ríkti ógnarstjórn. En
þrátt fyrir þetta 'hafa þau unað
hag sínum hér á meða'l okkar og
þakka þau það hjálpfýsi og alúð,
sem þau 'hafa notið meðal okkar
fslendinga.
ÞETTA VAR mikill hátíðisdag-
ur Ihjá blaðafulltrúanum og konu
hanis. Nokkru áður en við blaða-
mennirnir kotnum á heimili þeirra
Muátuðu þau á útvarpið í Oslo,
sem var að lýsa landgöngu Ólafs
ríkisarfa í Noregi, og þau heyrðu
jþegar þúsundirnar á götum borg-
arinnar fögnuðu hinum verðandi
konungi sínum. Blaðafulltrúinn
sagði: ,,Ég skammast mfá ekki fyr
ir að segja það, að ég gat ekki
hlustað á þessa gleðisöngva þjóð-
ar minnar, án þess að vikna. Við
Norðmenn elskum konung vorn og
krónprins. Þeir eru vinir okkar
allra, hafa lifað eins og við og
deilt kjörum við okkur öll. Krón-
prinsinn hefur setið á sama skóla-
bekk og verkamannssonurinn og
foóndadrengurinn. Við eigum demo
kiratískan konung.“
JÁ, STJÓRNARHÆTTIR NORÐ
URLANDA eru. til fyrirmyndar
fyrir allan heiminn. 'Þar þekkist
ekki ofstjórn á borð við einræðis-
ríkin. Þar þekkist ekki foringja-
dýrkun. Þar þekkist heldur ekki
ótti við ofstjórnarmenn óg of-
stjórnarflokka. Við getmn líka bú-
ist við því, að frá Noregi og' Dan-
mönku fáum við ekki samskonar
fréttir nú eftir stríðið og við mun
um fá frá öðrum löndum. Þrátt
fyrir allt mun hatrið hjaðna fyrr
í Noregi og Danmörku en annars
staðar. Og kenningarnar um að við
eigum að haída áfram að hata
munu ekki fá þar hljómgrunn.
ÉG SPURÐI talaðafulltrúann,
hvort honmn hefði ekki pótt þung
bærast, síðan hann kom hingað,
að þurfa að vera hér síðuístu dag-
ana,, íþegar gleðin fer um Noreg
og þjóðin- fagnar frelsinu. „Nei,“
svaraði hann. ,,Ég er orðinn svo
gamall að ég get beðið. Nú slakn-
ar á taugunum. Þetta befur verið
svo erfitt. Maður hefur eiginlega
alltaf beðið í angist. Nú er Noregur
frjáls — ógnirnar eru afstaðnar.
Norski fáninn er kominn upp. Ég
bíð og fagna þeim degi er við
hjónin fáum aftur að koma heim.“
Þé ispurði ég: „En finnst yður ekki
eins og þér hafið tapað fimm árum
úr lífi yðar?“ -— „Jú, mér finnst
að é'g.hafi misst þau — .af því að
mér er nú orðið svo, vel ljóst
ihversu ríkur sá maður er, sem
getur verið heima.“
STARF S. A. FRIIÐ hér á und-
anförnum árum hefur ekki verið
hernaður. Samt mun hann hafa
litið á sig sem .hermann. Hann
hefur líka starfað þrotlaust
og gengt starfi sínu af frá-
bærri kostgæfni. Við íslendingar
þöikkum þessum ágætu hjónurn
fyrir dvöl þeirra og starf, íhörm-
um hversu óendaniega lítið við höf
um getað gert fyrir þau.
Hannes á horninu.
Sumarkjólar
stuttir og síðir.
Verð frá kr. 149,00
Ragnar Þórðarson & Co.
Aðalstræti 9. — Sími 2315.
Nýjailar fréttir,
bezfar greinar og
skemnsfiiegasfar sögur
fáið þér í
Alþýðubiaðinu
Símið í 4900 og gerist áskrifandi.
—s -----------------------------—
.ujjron -íina i nwg'iom b §js1ii;ÖíW.
Gyðingaguðsþjónusfa á æskuhehnili Göbbels
Gyðingar í 9. her Bandaríkjamanna héldu minningapáthöfn um fallna trúbræður sína á
æskulheimili Göhbels í ■ Rbeydt, hjiá Múnchen-Gladbach. um það bil, sem sókrdn mikla var
að hefjast austur yfir Rín og var mynd þessi tekin við þá atihöfn. Göhbels var sem kunnugt
er einn þeirra, sem á andstyggilegasta hátt æstu, upp til Gyðingaofsókna í Þýzkalandi á
valdatíð þýzkra nazista.
Síðasii Prússinn - Gerd von Rundstedf
* « .
Karl rudolf gerd von
RUNDSTEDT hershöfðingi
var sá síðasti, — og langfremsti
í hópi þeirra prússnesku hers-
höfðingja, sem næstum því
unnu stríð Hitleris. Hann er
kaldrifjaður, duglegur og s'lung
inn sem refur. í honum sam-
einast hin flæktu störf og fyrir-
ætlanir nazismans, þýzka hers-
ins og baktjaldamakksins auk
ógnana um enn aðra heimsstyrj
öld. — Hamn er sérstaklega eft
irtektarverður maður.
í júnímánuði síðastliðnum,
þegar innrásin hófst, var hann
yíirmaður á vesturvíðstöðvum
Þjóðverjann-a. Eíftir fall St. Lö
og Caen, undirbjó hann flótta
til Signu. En Hitler hafði yfir
honum að segja. Von Rundstedt
var kallaður frá vígstöðvunum
„sérstakra erinda“. Orðrómur
um samsæri gegn Hiíler komst
á kreik, og á bak við þgnn orð-
rom lá nafn von Rundstedts, —
og það var ekki hvað sízt eftir
tektarvert. Svo kom skyndilega
fregnin um sprenguna í Berct-
esgaden.
En von Rundstedt var ekki
’settur í fangelsi. Hann var gerð
ur að æðsta meðlimi heiðurs-
fylikingarinnar þýzku — en
samsærismennirnir dregnir fyr
ir almenningsdómstól, ákærðir’
fyrir drottinssvik. Meðal þeirra
ákærðu voru að minnsta kosti
tveir nánustu vinir von Rund-
stedfts, — þeir Witzlehem
yfirhershöfð,ingi og ofurstinn
Ludvig Beck, sem var yfirmað-
ur þerforingjaráðsins til ársins
1938. Og dómniðurstaðan varð
sú, að þessir tveir menn skyldú
missa stöður sínar og nafn’bæt
ur, en slíkt eru hræðileg örlög
fyrir prússneska hershöfðingja
í augum Þjóðverja.
En ekkert varð nánar ljóst
um þá leynd, sem hvíldd yfir
von Rundstedt í sambandi við
þetta mál. Þeir, sem myrtir
.-130 reui j
C' FTIRFARANDI GREIN,
sem að öllum líkindum
er skrifuð í janúar s. I., er eft
ir David Cart og birtist í
ameríska tímaritinu „Life“.
Segir hér frá æfiatriðum og
störfimi þýzkahershöfðingj-
ans Karls Gerds von Rund-
stedts, sem mjög mikið hefur
komið við sögu í nýafstað-
inni lieimsstyrjöld.
voru, höfðu brotið heilög laga-
fyrirmæli hins prússneska her-
ráðs. Þeim haifði mistekizt á-
form sitt, — og þeir höfðu
niáðst. Heirinn hiaifði reikið þá und
an sínum merkjum. og þeir vissu
hvað þeirra beið. En dauði
þei.rra vairð ek'ki til einskis. Þeir
grunnt var á því góða milli
H'itlers og prússnesku herfor-
ingjanna, sem höfðu mest yfir
þýzka hernum að segja. Hefði
þeim heppnast áformið, hefðu
þeir að öllum líkindum reynt að
semja um frið við bandamenn,
til þess síðarmeir að gera Þjóð
verja nógu öfluga til þess að
hefjast handa aftur um nýja
styrjöld. En síðan þessi tilraun
m:stókst,-hafa Þjóðverjar reynt,
eins og framkoma von Rund-
stedts hefur sýnt, — að treina
sem lengst hinn óumflýjanlega
ósigur nazistanna. Heiður þýzka
hersins (þ. e. a? s. yfirmanna
hans,) verður að bíða til næsta
stríðs. —• — Auðvitað sjá Prúss-
ar það, hversu tilgangslaust það
myndi vera, að sundra Þýzka-
landi með áframhaldandi skæru
hernaði eftir stríð. En ef svo
fer, að Þjóðverjar reyna að
hefja sig upp öðru sinni fyrir
tilstilli nazismans, mun þjóðin
að öllum líkindum fara eftir
.1106 j
bendingum hins órannsakanlega
von Rundstedts yfirhershöfð-
i'ngja.
Sú leynd, sem yfir von Rund-
stedt hvílir og öðrum hershöfð-
ingjum af hans stétt, stafar af
þeinri ættarvenju og hefð með
al prússneskra yfirstéttar-
manna, að vera sem minnst á-
• berandi. Hörkulegur munnsvip
urinn með samanbitnum vör-
um, —- meinlætalegt andlit, —
allt stafar þeta af sífelldum til-
raunum til þess að halda við
þeim ásetningi að láta ekki til-
finningar sínar í ljós undir nein
um kringumstæðum. Hin hæg-
fara en ákveðna framkoma'
þeirra getur þá verið furðu við-
feldin, — kurteisin er þar skap
aður agi. Það er óþekkt meðal
þeirra að vera viðriðinn almenn
hneykslismál, —- giftast vegna
ástar einhverri stúlku, sem ekki
væri af þeirra stigum, — eða
fremja annan ,,óforhugsaðan“
verknað. Þeir eru jafnan með
hanzka á höndunum, — en
aldrei láta þeir það til sín sjást,
að þeir haldi á þökkum eða ann
arskonar farangri,.' Einglyrnið
sitt bera þeir í tíma og ótíma,
— jafnvel á hestbaki. Öllum er
þeim sameiginlegur sjálfsaginn,
þegjandahátturinn, þrautseigj-
án og stöðugar hugleiðingar og
ráðabrugg um hernað.
Árangurinn liefur orðið: til-
vera hinnar mestu og sérstæð-
ustu hernaðarstéttar, sem sög-
ur fara af á seinni öldum, —
stétt a. m. k. 5000 ríkismanna
úr norðausturhluta Þýzkalands.
Mikilvægi von Rundstedts
liggur í heinu hlutfalli við það,
hversu óskiljanlegur hann oft
er. Alla æfi hefur hann verið
dularfullur og þögull og farið
þó sínu fram. Og hann hefur oft
komið við sögu, þegar eitthvað
merkilegt hetfur átt sér stað inn
an Þriðja ríkisins undanfarna
áratugi.
Framh. á 6 síðu.
***** t*'*.** ***** ••iDAGDWafA , jlw'í
.etefalievB .% M ,U .00S .uí iiv®