Alþýðublaðið - 24.05.1945, Blaðsíða 4

ftLÞYPUBUPiO
Fimnitudagur 24. maí 1945.
Ctgefandi Alpýðuflokkurlnn
Ritstjðri: Stefán Pétursson.
lötHtjóm og .afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar ritstjórnar: 4901 og 4902
Bímar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40 aura.
Aiþýðuprentsmiðj an h. f.
SigurSur Finnsson:
þjálfun iikamans
Endurkjör Sveins
Björnssonar
TILKYNNINGIN um það,
að Sveinn Björnsson liafi
orðið sjálfkjörxnn forseti ís-
lands næstu fjögur ár mun vekja
almennan fögnuð um land allt;
svo mjög 'ber þennan mann í
Jiugum almennings nú yfir aDa
aðra, sem til mála hefðu getað
komið til þess að fara með
æðsta valdið í landinu ‘ næsta
kjörtímabil. Enda leikur' það
ekki á tveimur tungum, hver
úrslitin hefðu orðið, ef til þjóð
aratkvæðis um forsetann hefði
komið. í>að var engin tilviljun,
að ekkert framboð barst annað
en Sveins Björnssonar. Öllum
var ljóst, að við hann væri þýð-
ingarlaust að keppa um fylgi
þjóðarinnar við forsetakjör.
ill jr1 1 ii )/ ' • fi;þ
En ekki aðeins hér á lándi,
—• einnig erlendis mun fregnin
um svo óumdeilt endurkjör
Sveins Björnssonar vekja á-
nægju og verða okkur til sóma.
Alveg sérstaklega mun því
verða fagnað meðal frændþjóða
okkar á Norðurlöndum, sem
hafa lært að meta hann sem
virðulegan fulltrúa íslands í
Kaupmannahöfn um meira en
tuttugu ára skeið og líta í dag
á hann sem persónugerðan á-
setning okkar, að halda tryggð
við Norðurlönd og taka upp
nána samvinnu við þau á ný.
En einnig meðal hinna engilsax
nesku stórþjóða mun verða á
það litið sem þroskamerki af
okkar hálfu, að við bárum
gæfu til, að fela þessum manni
«vo einíhuga, að fara áfram með
æðsta embætti hins endurreista
lýðveldis; svo mikið álit hefir
hann unnið sér með gætni 'sinni
og virðulegri framkomu fyrir
okkar hönd við þær á árum ó-
friðarins síðan hann varð hand
hafi æðsta valdsins í landinu,
fyrst sem ríkisstjóri og síðan
sem forseti.
*
En svo mikill sómi, sem það
er fyrir okkur út á við, að
Sveinn Björnsson skyldi verða
sjálfkjörinn forseti íslands
fyrsía kjörtímahilið, sem þjóð-
in sjálf átti að velja hann, —
svo mikil háðung er það fyrir
þá fáu pólitísku spekúlanta hér
innan lands, sem fyrir tæpu ári
síðan, þegar lýðveldið var end-
urreist, noluðu sér bráðabirgða
ákvæði stjórnarskrárinnar um
þingkjör forsetans í fyrsta sinn
til þess að reyna að falsa þjóð-
arviljann og skiluðu annað
hvort auðum seðlum við forseta
kjörið á alþingi eða köstuðu at-
kvæðum sínum á annan en
þann, sem allir vissu, að þjóðin
vildi hafa.
Nú var ekki hægt, að leika
slíkan loddaraleik, þegar þjóð-
5n siálf átti að skera úr, — og
þá sýndi það sig, hve mikið
fylgi þeir vissu á bak við sig
á brölíi sínu í fyrra. Vissulega
<eru menn auðu seðlanna enn á
NÚ Á TÍMUM,' 'þagar allir
-teru ikvattir tii að iðika iþrótt
ir, varða nokíkuð mai'gar spum-
ingu. Verða menn lífsglaðari,
við íþróttir, gijdá þeiira oig iþýð
ingu- Verða menn lífsglaðari,
hraustari, ónæmari fyri,r sótt-
ixxm eða ‘betri menn við iðkun i-
þrótta?
Ég er þess .fullviss, að margt
af þasisu er ekíki aiknienningi
Ijóst. Hin stóramkila fjlölgu-n
þeirra eiistaMimga, setm íþróttir
stumdia síðnustu árin, ber þó með
,sér að mikið Ijiós ei' að rerma
upp. En tala 'þeirra íslendkuga,
sam ilþróttir stu-ndia að staðaldrd,
er svo tiltöiuilega lág, að mað-
ur hlýtur að spyrja: Er fólk-
inu. ekki ljós hin mikla þýðing
íjþnótta fyrir beilbrigði þess eða
er það .slkeytingariaust um
heiJisu sÉm? LiMega er hér um
hivo-rt .tvaggja að ,ræða. En þó
er það bjargfölst skoðum min,
að viti einstaklingurinn það með
vissu, að iþróttir séu honum hoii
ar, muni hanm hugsa sig uim
tvilavar áður en hann tekur
ryíkuigan o@ tóbaikBmenigaðan
danssal fram yfir gleði og hrein
leák'a íþróttanna.
ÍÞað er ekíki fullf gagn að þvi
að vera áhorfandi; við verðum
að vera þátttakendur í íþróttun
um, þjálfa okkur, ef við ætlum
að bergja af heilsuhrunni þeirra.
Margur getur þó á f jölda vegu
létt isér mikið -u,pp við það eitt,
að horfa á íþróttir, en það er
eihs olg að fiama aðeins lykt-
i-na af góðum mat.
I hverju er 'þjálfun fólgin?
Hvei- er munur á óþjá'lfuðum og
þjláltfuðum mamni? Þessu mun
ég rieyna að svara að svo mtklu
leyti, sem það er hæjgt i stuttri
greim.
iHuigisaxim oklkiUir tvo menn,
sem hlaupa 'hratt tvö til þrjú
hundruð metra til þesis að ná
í istrætilsvagln. Gerum rtáð fyrir,
að þeir fæm jafnhratt. Þegar á
áfangastaðinn er komið, er sá
óþjálfaði í slæmu ásigkomulagi-
Hann er mjög móður, hjartslált
uri'nn er braðtur og honum
finnst hann ekki fær um
meiri áreynsilu í noikikuð lang
an tkna á eftir. Hinn, sem þjóK
aður var, finmur ó isér litla
breytiingu, amdardráttur hams
er tiltölulaga nóleigur, hjarts'látt
urinn er bægiur og imaðurinn
kemst i eðlilegt ástand eftir
stutta stund. Á þessum mönnum
er mikilíl munur, sem er fÓ]ginn
i því, að stairtfsemá.' lilklamans
tefcur litluim íhreytinguim hjá
þeito' síðametfnda, en miklum
breytinigum við áreynsluna hjá
þeim óþjóTíaða. Lílkiami þjláJfaða
mannsins vinnur miklu baig
kvæimar. iHainn eyðir minni onku
til besis að i'namkivæima sama
verfc. Eiinhver hreyting hlýtur
að hatfa orðið á. stertfi líftfæra
.manhsins, 'sern þjlálfaður var.
Þegar vöðvar- liikamans starfa
eikki, leggjast möng önnur lif-
færi í iðjluileiýsi. Iðju’Ieysið skap
ar kymstöðu og deytfð, æm veld
ur bæigtfóna blióðrás. En léleg
hlóðrlás er oft fyrsta stiig sjiúk-
dóania oig vanmiáttar. Aðtferðin td
þess að halda liíififeeruinum heil
brigðum er sú, að láta þau
vinna; annars sækja á þau deytfð
oig sjiúkdómar. Eina leiðin til
þess að lálta liíftfærin startfa ’eðli
lega, er iað þjáflifa vöðvana. 1
hreytfingum vöðvanua er falið
gi'Mi margira meðala.
iLögmíáiIið um það, að haMa
lífverunni heilbrigðri með því
iað. lóta hana viinna, speglast
víða í -liifa og íþelkkingu mairn-
anna. Vél, ;sem er misn.otuð,
verður verri. Félagsskapur, siem
hiættir -að starfa, deyr smátt og
smíátt út. Höfiuðreglan, sem gild
,ir um það, sem lifir er: Að starfa
eða deyja ella.
Að þunga er maðurinn meira
en 50% vöðvar. Meira en 50-
% af beilanum er taílið að
starifi aðallega í samibandi við
hneyífingar vöðva. Þetta er
vegna þeiss, að Æortfeðu-r voi-ir,
frá aMaóðii, ,um ótölulega ætt
liðd, 'hafa sta-nfað rnieð vöðvum
sínum. Utm aldaraðir tfrumstæðs
lífe þurtflu iþeir ’að hlaupa,
istöikkva, kliira, fcaista, synda
gnatfa, keppa og berjiast til þess,
að nó íæðu sinni og verjast o-
vibum sinum. Þeir, sem voru
miestium færiei'k búni-r, hváð
vöðvarorku snerti, ilKðu af. Við
erusm atfkomendur þeirra. Þeir
sem dkiki voru 'nóigu færir dóu
og létu engan af sinni tegund
etftir sig.
IÞess, vegna er likami okkar
í samr-æmi við það hlutverk að
leysa atf hendi háttbundið
(ryt’hm-ic) stárf. Án líkamlegrar
vinnu' er ekki haagt að kakta
Hkamanium istemkuim oig öflug-
um, Hvernig M'kamleg vinna betf
ur áihritf á lKÆærakertfi líkam-
ans ©r mjög skeimmtilegt að
athuga. Vöðvamir enu miest-
megniis úr eggjahvítuefni. Inn-
an um iþað er ndkkuð ;atf kol-
efnum (carbohydrate). í vöðv-
unum er einnig súrefini. Kol-
efnið og súrefnið er í svo laus-
um' isamiböndumi i vöðvunum, að
þau igeta, 'hivenær sem er, sam-
einazt þegar merki er gefið-
Þégar vöðvi dregst saman, hef-
ur taug ert hann og orðið
þess valdandi, að súrefnið
og kolefnið sameinaðist. Þetta
er spi'enging í smáum stíl,
sem leiðir til ‘hita og losar
oriku 'úr læðingi, svipað iþví,
sem gerist t. d. í ihreytfHum bíla.
Við þetflta eyðast ibirgðir þær af
súrefni, sam fyrir eru i vöðv-
unum, iqg orsalcar það vöðva-
hungur, ’sam kretfst þass, að fá
rneira aif þessum efn.um til þess
að geta f L-amkvæm't vinnu, þeg
-ar með þarf. Af þasisu leiðir,
að blóðstr'aumurinn td iþeirra
vöðva, sem starfa, eyíkst óejiáfltf
ráítt. Æðarnar, sem iliiggja tifl
vöðvanpa, víkfca. ÓsijiáKrótt er
niú m'eira blóð sétt 5 umtf erð með
því, að æðar á fcviðairholi, dróg-
ast saman oig þrýstu átfram.
blóði, isiam hefur verið á otf
hægri ferð oig hjetfur beðið etftir
fcölÍun til srbarfis. Hringráls bilóðs
inis er örtvuð. Hjlartað spýtir
meiru og raeiru og mleiru i hverj
um slaetti, og venjiuilegia siliær
það hraðaxia.
Þegar 'hreyfingu er haldið á-
tfram,, vierður örviun blóðrásiar-
ininiar aiulgDjósari og augljósari1.
Efitir því, 'sem fleiri vöðiwar
starfa, verour blóðstrauraur-
inn imieiri. Við að baygjia hnéð
meðal okkar, og vissulega
höfðu þeir ekki manndóm í sér
til þess, að gera yfirbót og
hvetja til endurkjörs Sveins
Björnssonar. En til hins höfðu
þeir 'heldur ekki kjark, — að
hafa mann í kjöri á móti hon-
um; þeir vissu vel, hvaða út-
reið slikt forsetaefni myndi fá
og þeir — menn auðu seðlanna
frá því í fyrra — með því.
Fyrsta þjóðkjör forsetans er
nú um garð gengið. Það kom
ekki til þess, að þjóðin þyrfti
að ganga að kjörborðinu- En
það var engu að s'íður hún, sem
riéði úrsiitunum, réði því, að
Sveinn Björnsson varð sjáKkjör
inn. Það vissu allir, að það var
hennar vilji, að hann yrði end-
urkosinn. Þess vegna var fram-
bóð hans það eina, sem barst.
noiklkiriuim sintnum örwast blóð-
rósin miklu meiíra, ien þagar
finjgurnir eru krep,ptir nofltíkr-
um si'nuum. Þetta er vegna þess,
að í tfyrra tiKieMinu vinna miklu
fleiri frumur heldur en í hinu
stfðara. Örvun blóðrósarinnar
með vinnu hinna ýmsu vöðva
htetfur rajög víðtæk áhrK á lik-
aímann. Hver ,eina'sta sflagæð,
sérhvex b'lóðæð, aflflit hánæða-
kerfi Mfcamans og hver vlefur
líkaimans, allt ei' þetta vaMð
til startfs og látið talka þátt í
aflhliða endurliífgun og f jörgjun.
Nýjustu læknavísindi sýna,
að rætur margra ef ekki fiestra
isjiúlkdóm'a Mggja í trufllaðri hinig
rás hióðisins. Enntfremur er það
eitit ifiynsta sfcreíið til heihrigði
atfitur, að koma bióðráisihni í
laig. Flestir aflgenigustu sjúkdóm
ar niútímamanina eru atfleiðing-
ar atf ,þvi, að veggir slagæðanna
harðna. Ef til vill verða velþjálf
aðar Hilagæðar aldrei harðar. Að
mi'mnsta ktasti, miklu síðiur. Og
eina flleiðin til þess að þjóKa æð
arnar er, að lóta vöðwatna kalla
þær tifl hæfMegría starfa.
Talið er að hóttbumlnir sam-
draettir færi, fram í sliagœðunum
sviptað og í hjartanu. Þegar
Hyndaspjaid
Hallvðígarsfaða
atf hininii. fögru höggmyrad
,VERNDIN„ eftir Einar Jócns
son færst í bóka-búðuimEm.
Sömulteiðds í skrifstcÆu
KVENNFÉLAGASAM-
BANDS ÍSLANDS, Lækjarg.
14 B pg hjó fjóröflunarnefnd
H-aMveigarstaða.
hjartað slær, tognar á slagæS-
um, en þær dragaist saman milli
hjarfsláttanna. Þegar vöðvar
startfa, verður falóðstraumurfirm
um istóru' slagæðárniar léttari
vegna þess, að hi-nar stmærri
slagæðar þenjaist út. Saondrátt-
ur stóru 'slaigæðainfna verður
meiri og með hinum kraft
mifcla bjiartslætti víikka æðam-
ar meiira. Af íþassu veirður létt
að sjiá, að verið er að ætfia dliag-
æðarnai' um leið og vöðvamir
] eru þjiáKaðir. Veggir sflagæð-
anna exu gerðir m. a. úr vöðva
tfrumum, isem auðvitað verða
þvi að eins staiifhæfór, að á þær
sé nejynt.
Þiað var eitt sinn keppikeffli
'þjláltfara, að síkapa milkló bakr
fóta- og handfleggjavöðva-;
Framh. á 6. síðu.
NGÓLFUR, Mað þjlóðveMis-
manna foirtir í byrjmn þess
anar vifcu grein etfitir Jónas Guð
munidlsison, „í viðjium Iyginnar,“
sem htefir inni að faaflda ýmsar
timabærar endurminnngar ,nú,
þeigar þýziki nazismiinin hefir
verð að velli lagður og aMir
þykjast hafa á móti honum 'bar-
izt. Jónas skrifíar:
„Nú á enginn nógu sterk orð
um nazistana, heimsku peirra, ill-
girni, kúgun og svik. Nú eru iþeir
fordæmdir, nú eru þeir óalandi og
óferjandi og nú er þ,að ,,alinanna
rómur“ að þeir hafi aldrei verið
annað en ,,óþokkar“ og illþýði.
Enginn harmah dauða þeirra naz-
istaioringja, sem nú eru sagðir
„fremja sjálfsmorð“ eða „deyja
hetjudauða á vígvellinum“. Menn
gleðjast yfir því að þeir skuli vera
,,úr sögunni."
En þetta 'hefur ekki alltaf verið
svo, hvorki í „heiminum, hinum
stóra og víða“, né heldur á hinu
litla íslandi.“
Þessu næsi minnir Jónas á vin
áttusamni nig Sitialins og Hitlens
og þá nániu 'samvinnu, sem um
hér um bil tveggja ára skeið
var milli Sovét-jRússlands og
Hitler-Þýzkalands í upphafi
styrjaldarinnar. En þar á eftir
segir í greininni:
„En það voru fleiri en komm-
únistarnir í Rússlandi, sem litu
öðrum augum á iHitler þáf en nu.
Hér á íslandi var ihann ekki í neitt
smáum metum hafður hjá ýmsum.
Hér voru margir sem í 'honum sáu
hinn væntanlega „Messías“ þess-
ara tíma. Sjálístæðisflokkurinn var
gegnsýktur af nazisma, svo gegn-
sýktur, að bæði aðalblöð hans
máttu frekar teljast, nazistablöð
en venjuleg borgaraleg málgögn.
Bezt alir'i blaða hérlendra stóð þó
„Þjóðviljinn", blað kommúnista, í
ístaðinu fyrir nazistana, enda var
hann að sögn kunnugra þá geíin
út um skeið fyrir fé, sem kom frá
sendisveit Þjóðverja hér, þó það
hafí sjálfsagt verið rássneskt, eins
og allt fé til hans bæði fyrr og:
síðar. Og þessi afstaða hélzt 6-
breytt hjá ölíum þessum miálgögn
umi og flokkum þar til í júní 1941
er Hitler réðist á Sovétríkin. Þá
söðlaði Þjóðviljinn um en Morgun-
blaðið ekki fyrr en allöngu síðar,
eða þegar sýnt var að Þjóðverjar
mundu verða undir í viðureign-
inni.
Svona var nú ástandið þá. Við,
■sem frá öndverðu tókum málstað'
Breta og Bandaríkjanna vorum kall.
aðir leiguþý, skriðdýr, „brezkari
en brezkir“, mútuþegar brezka auð
valdsins o. sj frv. o. s. frv. og |þeg-
ar tvö 'leiguþý Rússa hér voru tek-
in — miklu síðar en von var til —
og flutt á ,,föðurlandsvinaBkólam'i“
í Englandi, lugu bæði kornmúnist-
ar og Sjálfstæðísmenn því upp, að
ég og ýmsir aðrir, sem Ihöfðum
trúað á vilja Engilsaxa til að varð-
veita frelsið í heiminum, — hefð-
um staðið að brottflutningi þessara
kommúnistísku loddara. Slíkt var
ástandið þá. Slík var vinsemdin þá
í garð hinna engilsaxnesku stór-
velda.
En nú — nú fara sumar af þeim
,,'Sprautum“ kommúnista, sem þá
gengu Ijúgandi og rægjandi Breta
hér um göturnar í Reykjavík, —
nú labba þær heim til sendiherra
þessara þjóða, hinn 1. maí, til þess
að hræsna fyrir þeim með sérstök-
um ávörpum. Þó allir viti að þessir
tveir sendiherrar hinna engilsax-
nesku stórvelda séu aðeins ,teknir
með“ til þess að flokkur Rússa hér
— kommúnistarnir — gætu notað
þetta tækifæri til að isýna enn einu
sinni OEfinberlega skriðdýrslhátt
sinn fyrir Rússum. — Það menn-
ingarleysi og sá undirlægjubáttur
sem hér kemur fram er svo fyrir-
iitlegur og viðbjóðslegur að engu
tali tekur.“
Þannig farast Jónasi Guð-
mundssyni orð; og er 'það furða,
þó foæði hofruunm oig flestaim
blösíkri að 'horífia niður í sdifikít
hyldýpi 'hræsninnar, tVötfiMdn-
innar og skríðdýrsháttarins?