Alþýðublaðið - 05.06.1945, Blaðsíða 5

J»riðju<Lagur 5. júní 1945
ALÞYPUBl. ADID
5
Nýr haus — Breytt um svip. — Eftir listamannaþing-
ið — Ósamkomulag sem veldur vandræðum — Nokkr-
ar fyrirspumir.
EINS og þið sjáið hefi ég svo-
lítið skipt um svip. En þið
Skulnð þó ekki halda að innrætið
ha.fi nokkuð batnað. Ég var með
hálfgerðan hernámshaus, enda var
einhver illúðlegur karl farinn að
siinga fram „smettinu“ í mynd-
inni og' mér brá heldur en ekki
í brún þegar „smettið“ fór að taka
svip Mússolinis sáluga. Mér fór að
<detta í hug, hvort draugur hans
ihefði hlaupið þarna inn í mynda-
mótið. Ég' bað því Ásgeir Júlíus-
son eins og guð mér til hjálpar
að kveða niður drauginn og hann
hefir nú gert það. Listamaðurinn
jhefir líka gert mig ánægðan og
svona mun ég líta út næstu árin.
Já, maður verður að skipta um
andlit svona við og við — eins
■og föt.
NÚ EK LISTAMANNAblNGIÐ
búið. Engin gagnrýni kom fram
á það meðan það stóð, enda ef til
vill ástæðulaust, þar sem kunnugt
var um margs konar erfiðleika er
við var að stríða. En þó að margt
tækizt vel og forstöðunefndin
leggði sig alla fram að gera það
sem veglegast, þá tókst ýmislegt,
miður. Verstur varð hlutur mynd
listarmanna — og mun ég ekki
nota þau orð, sem við eiga, um
frammistöðu þeirra. En það vil ég
segja, að þeir mega ékki gleyma
því, að þeir hafa skyldum að gegna
gagnvart þjóðinni og hún hefir
slnar skoðanir um það, ‘hverjar
þær skyldur eru.
TILKYNNT hafði verið — og
mér dettur ekki hug að álíta, að
það hafi verið gert að myndlist-
armönnum forspurðum, að fjögur
erindi yrðu flutt ó þinginu um
starf myndlistarmanna. Þessu vor
um við " blaðamennixnir látnir
skýra frá. Ekkert þessara erinda
var flutt. Þjóðin fékk ekki að kynn
ast efni, sem hún hlakkaði til að
heyra um nánar en hún hafði áð-
ur fengið tækifæri til. Þá var og
tilkynnt að allsherjar listaverka-
sýning myndi haldin. Ekkert varð
úr því. Sagt var að ónóg þátttaka
hefði orðið — að’ eins fimm komu
með verk sín. Síðar var annari
sýningu komið upp fyrir tilstilli
eins góðs manns, þó .fengust 13
þátttakendur af yfir 30, sem hefðu
átt að hafa rétt til að sýna.
ÞÁ MUN ÞAÐ hafa vakið furðu
— hversu mjög var þreytt út af
fyrri ákörðunum um þá sem fram
komu á rithöfundakvöldunum. —
Breytingarnar stöfuðu af sundr-
iingu og ósamkomulagi. Það var
auglýsing ‘ um misskilning og á-
byxgðarleysi nokkurra listamanna
ea ekki mistök forstöðunefndar-
innar. Vegna þröngsýnis og skorts
á umburðarlyndi neituðu nokkur
ákjáld og rithöfundar að standa
við fyrri loforð sín og koma fram
á þessum .kvöldum. Þetta er vott-
ur um furðulegt þroskaleysi. Við
því er ekki hægt að þegja. Þessir
menn hafa móðgað þjóðarhieild-
ina. Skoðanabræðrum þessara
manna í póiitík, sena stóðu við lof
orð sín og störfðuðu vel og drengi
lega í sambandi við þingið 'ber að
þakka. Eins og það ber að þakka
öllum þeim, sem störfuðu að því
að gera þingið sem bezt, ekki síst
Halldóri Kiljan Laxness, Árna
Krisitjánssyni, Páli ísóifssyni og
Lórusi Pálssyni auk forsetans,
Davíðs Stefánssonar.
ALMENNINGUR veit um sundr
ungu og ósamkomulag meðal lista
manna en þess var vænst að þetta
yrði ekki að sök í sambandi við
þingið. Það er ekki hægt að ætl-
ast til þess, að þeir, sem ekki eru
í samtökunum kæmu opinberlega
fram, en það ber að víta, að aðr-
ir skyldu bregðast skyldu sinni.
Hvers vegna var til dæmis ekki
formaður Rithöfundafélags ís-
lands viðstadduir þingslitin. Átti
að iskoða það sem álíka mótmæli
eða uppsteit, eins og hjá Ólafi
Jóhanni, Snorra Hjartarsyni og
Steini Steinarr, er þeir neituðu að
lesa upp, eins og þeir höfðu lofað?
Og leyfist að spyrja: Hvers vegna
flutti menntamálaráðherra ekki
erindi það í samibandi við þingið,
sem ákveðið hafði verið. Og hvers
vegna var hann ekki viðstaddur
þingslitin eins og ætlazt var til?
ÞETTA SÍÐASTA er mál út af
fyrir sig, sem vert er að veita
athygli. Það hlýtur að vera skoðun
allra sæmilegra manna, að ef um
ósamkomulag er að ræða, eða aðra
slíka erfiðleika, meðal listamanna,
þá eigum við hin, sem njótum
verka þeirra, að gera allt, sem í
okkar valdi stendur, til þess að
draga úr þeim deilum og styðja
að samstarfi og einingu, svo að
listamönnum geti orðið betur á-
gengt í sínu göfuga starfi — og
að þjóðin geti notið þess. Það er
því vægast sagt undái’legt, ér
menntamálaráðheirra landsins ger
ist liðsmaður í deilum og treður
upp sem merkisberi einhverrar sér
stakrar klíku.
NÆSTA LISTAMANNAÞING
verður' 1948. Vonandi tekst lista-
mönnum með aðstoð allra þeirra,
sem njóta lista þeirra að styrkja
samtök sín og gera þau heilsteypt
ari, að útrýma einstrengingshætti
og óbilgirni svo að þeir geti allir
unnið saman að sameiginlegum á-
hugamálum, þrátt fyrir mismun-
andi listastefnur og pölitískar bá-
byljur. Ef það tekzt þá mun næsta
listamannaþing takast betur en
þetta og þó að þetta sé sagt, ber
að þakka forstöðunefnd þingsins
og öllum öðrum sem unnu vel
fyrir það.
Hannes á horninu.
Til sölu
nokkrar vorbærar kýr, reiðhestar ,sláttuvél og
útungunarvél.
Upplýsingar í síma 1792, klukkan 1—6 í dag.
Fjörugar hjúkrunarkonur í fríi á Marianeyjum
- Myndin sýniir amíerSiskar hjiúkriunarkonur á Mar.ia'neyjiuim .ausfcuir í Kyrraihafi. Þær Ihalfa áeang
ið istuibta ihiviíilit fná stönfum. o.g eru að hiuala í flæðaraniá'liiniu til iþiasls að gefa fjöri isinAi útras
onungur(Arabíu
ÞAÐ hefir löngum verið
skoðun mín, að Ibn Saud
konungur væri einhver fremsti
og slyngasti stjórnmálamaður
vorra tíma; og hann er einhver
hollasti. vinur, sem 'Stóra-Bret
land hefir nokkru sinni átt.
Líf hans her með sér þann
eftirtektaverða svip hins ara-
biska menningarlífs nútímans,
— á mótum austrænna og vest
rænna menningaráhrifa.
Konungurinn er mikill bind-
indismaður, — neytir hvorki á-
fengis né tóbaks, og drykkju
skapur er bannfærðux siður i
ríki hans-
Aftur á móti hefir hann not-
fært sér fyrirmæli. Moslems
varðandi giftingar með því að
kvænast mörgum sinnum, hann
á fjölda kvenna, en í samræmi
við fyrirmæli spámaimsims,
hefir hann aldrei átt fleiri en
fjórar konur í einu.
Hann á sextán syni á lífi og
margar dætur. Einn sona hans
(Emir Mohaimmed) er lands
stjór i Mediina; amnar (Emir
Mamsiur) er striðsmiáílaráð
herra.; isiá þriðji (Emir Eeisal)
er jarl af Hedjaz og um leið
utaniríkismálaráðherra. Krón-
pr'inisi.nn hieitir Emir Siaud.
Konungurinn er 64 ára að
aldri, fæddur 1880, — yngri en
Churchill, sem hann virðir
meira en nokkurn annan raann.
Hver, sem getur rætt við hann
um Churchill ,er velkominn i
höllina hans í Ryadh-
*
„Þrennt hefi ég jafnan elsk-
að,“ seigir koniungurinmi, töfr
andi iim, konur og bænrækni-
Honum þótti mikið varið í
ilmvatn það, sem ChurchiH
færði honum að gjöf, er Iþeir
hittust skammt frá Cairo og áttu
viðræðufund.
Á tundurspilli þeim, sem Ibn
Saud ferðaðist á til Alexand-
riu til fundar við Roosevelt,
hafði hann með sér allmikið
sauðfé sem hafa skyldi til mat-
ar handa herforingjaráði hans
og gestum.
Hversu margar þúsundir fjár
hann á, veit ég ekki, en hann
á 10,000 arabiskar hryssur.
Enda þótt ikonungurinn lesi
eingöngu arabisku, fylgist hann
TLJ ÉR er grein um konung
Araba, , Ibn Saud, en
hann er tiltölulega lítið þekkt
ur þjóðhöfðingi. Greinin er
eftir Edward Spears yfirhers
höfðing'ja og er þýdd úr
Sunday Express.
Ibn Saud
jafnvel betur mieð hieimsvið
burðunum heldur en þingmenn
irnir i enska parlamentinu. —
Hann hlustar oft á erlendar út-
varpsstöðvar og skilur hrafl af
þvi, sem hann heyrir um er-
lenda viðburði- En eitt af störf
ur herforingjaráðs hans er að
færa hloníum á arahisfcu allar
helztu fréttir frá helztu höfuð-
borgunum.
Hann fææ einnig dagblöð á
fjölda tungumálum og þau eru
'þýdd1 og lesin upphátt, fyrir
hann af fjölda aðstoðarmanna
hans. Fátt er það markvert, sem
fer íyrir ofan garð og neðan hjá
honum, og hann dregur glögg-
ar ályktanir of öllu, sem hann
hieyrir og 'les.
Utvarpið er honum ekki ein
göngu tæki til öflunar frétta,
heldux er það einnig áróðurs-
tæki fyrir stjórn hans. Til þess
að stjórna hinu viðlenda ríki
sinu notar hann óspart útvarp,
síma og bifreiðar. Á öllum sin
um ferðalögum hefir hann loft
skeytastöðvar i vögnum með- *
ferðis. Her hans er búinn vel
vopnuðum flugvélum og bifreið
• um-
| Stundum fer konungurinn á
! veiðar. Þá fer hann út í eyði-
| mörkina ásamt miklurn fjölda
'■ manns cg reisir tja'Idbúðir með
í a. m. k. 5000 tjöldum hverja
nótt. Tjaldbúðir þessar eru lýst
ar með rafmagni og séð um. að
allt af sé til nóg vatn, stundum
er vatnið sótt langar leiðir-
iSivo .nlákveemiur er allur und
irbúningur við móttöku gesta,
er til konungsins koma, að hem
aðarsérfræðingur einn, sem fór
[ ' ( htil þess að kynna sér her Ibn
Sauds, segir svofrá , að er hann
kom að kveldi til í búðir kon-
ungsins skammt frá Cairo, varð
hann að Igera sivo viel að fara í
öllu eftir fyrirfram ákveðnum
reglum, er á staðinn kom. Tutt
ugu mínútum eftir ‘að hann bar
að garði, höfðu mienn slegið upp
tjaldi fyrir hann og útbúið það
" á allan hátt eins og hann hafði
óskað.
Ibn Saud stjórnar ríki sínu
með harðri hendi. Saudi Ara-
1 bía er eitt af fáum ríkjum ver-
aldar þar sem hægt er að leggja
frá sér verðmæta muni nokk-
urn veginn án þess að eiga á
hættu, að þeim verði stolið. —
Refsing fyrir þjófnað er oftast
sú, að þjófurinn missir hend-
ina. Enda er þjófnaður sVo að
isegja óþekkt fiyrirbæri í því
landi-
En séu lögin í heiðri höfð,
’þá er virðingin gegn konung-
inum ekki síður almenn. Eng-
inn embættismaður eða nokkur
annar í laindinu, myndi þona að
standa gegn konungi á nokkum
hátt. Andspænis konunginum,
ávarpandi hann fyrstu nöfrnmi
hans, — Abdul Aziz, — myndi
hver þjóðfélagsþegn fús að
heygja sig, játa og kvarta —
eftir atvikum — og það af
„heitu hjarta“ og einlægni.
Vinátta hans í garð Stóra-
Bretlands er næsta goðsagna-
kennd. Þegar 'hann minnist á
Englendinga, nefnir hann þá
allt af ‘,yfirvöldin“. — „Næst
FraBBh. á 6. at&u.