Alþýðublaðið - 06.06.1945, Page 4

ALÞTOUBLAD|f>
4
Mi®vik«jJagiu- 6. júní. 1945-
Ræða Emils Jónssonar samgöngumálaráðherra á sjómannadaginn:
Ný skip, aukið öryggi, betri aðbúð og full-
komnari mennlun fyrir sjómennina
Emil Jónsson samgöngumálaráðherra talar á Arnarhóli
CJtgefandi Aljþýðaflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétnrsson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Jón og Guðmundur.
MORGUNBLAÐIÐ í gær
gerir enn veitingu dóms-
málaráðherra á embættum
sakadómarans í Reykjavík og
bæjarfógetans í Hafnarfirði og
sýslumannsins í Gullbringu- og
Kjósarsýslu að umræðuefni.
Kemur enn fram í skrifum
þess, að ritstjórar blaðsins og
aðrir húsbændur una því illa,
hvaða mann völdust til þessara.
embætta, þótt hvergi komi
raunar fram í greininni, hvað
þessari óánægju veldur.
•
Morgunblaðið virðist kunna
því illa, að Alþýðublaðið skyldi
bera þá Jón Asbjörnsson, hinn
nýja dómara í hæstarétti, og
Guðmund í. Guðmundsson,
hinn ihýja bæjaríógeta í Hafn-
arfirði og sýslumann í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, saman.
Lætur blaðið í því sambandi
orð falla um það, að Jón Ás-
björnsson hafi tekið hæst lög-
fræðipróf við háskólann t'il síns
tíma, fengizt við málaflutn-
ingsstörf í þrjátíu ár, sé talinn
lögfróðastur allra málaflutn-
ingsmanna landsins og vilji
aldrei vamm sitt vita. Lýkur
Morgunblaðið þessari hugleið-
ingu sinni með þyí að tilkynna,
að þennan mælitevarða geti
menn svo lagt á Guðmund í.
Guðmundsson, úr því Alþýðu-
bláðið sé að gera samanburð á
þessum tveim mönnum.
Já, víst er hægt að leggja
þennan mælikvarða á Guð-
mund í. Guðmundsson, Próf-
einkunn Jóns Ásbjörnssonar
var 139 Vz stig, en einkunn
Guðmundar í. Guömundssonar
142% stig. Er þar um að ræða
glæsileg próf, sem bera báðum
þessum mönnum þess vitni, að
það sé vel farið, að þeir hafi
ráðizt í þjónustu ríkisins.
Guðmundur í. Guðmundsson
og Einar Arnalds eru þeir af
dómurum landsins, sem hæstar
einkunnir hafa hlotið, og eru
hæstaréttardómarar þá ekki
undanskildir. Verður dóms-
miálaráðherra 'þiví síÉt borinn
þeim sökum, að hann hafi valið
menn með lítinn prófframa í
embætti borgardómarans yg
bæjarfógetans í Hafnarfirði og
sýslumannsins í Gullbringu-
og Kjósarsýslu.
Guðmundur 1. Guðmundsson
hefur að vonum ekki gegnt
starfa hæstaréttarlögmanns
eins lengi og Jón Ásbjörnsson,
en eigi að síður verður saman-
burður á störfum þeirra á því
sviði Guðmundi sízt til ófrægð-
ar. Jón Ásbjörnsson var miál-
íærslumaður Kveldúlfs og olíu-
hringsins Shell og fulltrúi
Vinnuveitendafélags íslands í
Félagsdómi á sínum tíma. En .
Guðmundur • í. Guðmundsson
var múlfærslumaður verkalýðs
og sjómannafélaganna og gat
fcér mikinn orðstír í því starfi
ekki hvað sízt fyrir þau mál,
er vörðuðu öryggismál sjó-
znannastéttarinnar. Umbjóð- :
sjómannastéttinni. ’
í nærri 1000 ár var búið í
þessu landi án þess, að nein
sjómannastétt væri til, að heit-
ið gæti. Það var aðeins til í
landinu ein stétt -— ein at-
vinnustétt,----sem gerði allt.
Hún byggði bæina, eins og þeir
þá tíðkuðust, húii sótti sjó síð-
aii hluta vetrar; stundum
kannske eitthvað lengur, — en
hún hugsaði fyrst og fremst um
heyöflun og búsýslu eins og
eðlilegt var, því að þetta fólk
var fyrst og fremst bændur. —
Verkaskipting var ekki til,
nema að mjög litlu leyti, Sami
maðurinn var eitt í dag, annað
á niorgun. Iðnaður og sjósókn
voru ekki til nema sem hjá-
verk, og verzlunarstéttin t. d.
var alls ekki til
Ég held að það verði ekki
dregið í efa, að greining þjóð-
arinnar í ákveðnar atvinnu-
ctéttir eigi sinn drjúga þátt —
og -kannske drýgsta þátti-nn, —
í hinni efnahagslegu viðreisn,
sem orðið hefur hér á landi á
bessari öld og síðari hluta síð-
ústu aldar, og þar á sú atvinnu-
stéttin, sem við minnumst í
dag, sinn bróðurpart, án þess
að nokku.ð sé á aðra hallað.
Það er ekki hægt að búast við,
að verk, sem unnið er sem hjá-
verk og aðallega til þess að
styrkja annað, sé unnið af
sama áhuga og jafnmikilli fyr-
irhyggju, alúð og natni og hitt,
sem er aðalstarfið. Á sama hátt
má igera ráð fyrir, að auka
verkin dragi að verulegu leyti
úr vinnunni við það, sem ætiað
er að vera aðalstarf. Ég tel
því, að það hafi orðið til góðs
fyrir alla aðila, jafnt þá, sem
tóku sér íyrir hendur að gera
nýju störfin að aðalstarfi, sjó-
mannastéttina og fleiri, og
hina, sem yfirgáfu þau, bænda-
stéttina, að þessi skipting varð.
Enda hefur reynslan- talað
sínu máli.
Síðan þessi aðgreining varð
hefur báðum fleygt fram meira
en nokkurn hafði áður dreymt
um. Sjómaður, sem eingöngu
stundar sjóinn, og bóndinn,
sem einvörðungu helgar land-
búnaðinum starfskrafta sína,
eru báðir betri starfsmenn en
áður. Fullkomin starfsaðgrein-
ing og sérmenntun er nauðsyn-
ieg til að hægt sé að ná bezta
ánanigri í hvenjíu isitarfi, en
það er það, sem allar þjóðir
keppa nú að. Árangurinn, sem
þegar hefur náðst af starfi ís-
Ienzku sjómannanna, íslenzkra
endur Jóns Ásbjörnssonar.
kunna honum efalaust miklar
og verðskuldaðar þakkir fyrir
störf hans. En ekki munu þó
umbjóðendur Guðmundar í.
Guðmundssonar síður kunna
honum miklar og verðskuldað-
ar þakkir fyrir störf hans.
Það er því í fyllsta máta
ástæðulaust fyrir Morgunblað-
ið að bregðast fruntalega við
beim samanburði, sem Alþýðu-
blaðið gerði á beim Jóni Ás-
björnssyni og Guðmundi í.
Guðmundssynii. — Alþýðublað-
ið tekur fyililega undir þau
ummæli, að Jón Ásbjörnsson
sé hinn merkasti maður, hafi
getið sér mikinn prófframa, sé
í itiöíLuj lögfróðuistu málafluto-
ingsmanna hér á landi og
verður mikillar viðurkenning-
útvegsmanna og íslenzkra far-
manna, er svo kunnur, að ég
þarf ekki að rekja hann hér.
Eg skal aðeins minna á þetta:
Þegar afkoman var erfiðust og
fjárhagurinn hættast kominn á
kreppuárunum, var það síldar-
úivegurinn, sem bjargaði. Þeg-
ar markaðir lokuðust fyrir
ýmsar vörur héðan í þessari
styrjöld, var það fiskútflutn-
ingurinn, sem bjargaði, og sigl-
ingar að og frá landinu á eigin
skipum hafa jafnan verið okk-
ur ómetanleg stoð, síðan þær
hófiulst á ný.
Það er óhætt að slá því
föstu, að á íslandi verður
naumast lifað því menningar-
líii, sem alhr þrá, nema með
því, að við einbeitum okkur
við fiskveiðarnar, og við getum
sjálfir flutt vörur frá landinu
og að.
Þá ljúka allir nú upp einum
munni um hað, að möguleikar
séu fyrir hendi til að ná enn
betri árangri, eða kannske rétt-
sra sagt, láta í Ijós ótta um
það, að ef við búumst ekki bet-
ur um, muni verða erfitt að
standast utan að komandi sam-
keppni og við dragast aftur úr,
ef ekki sé að gert. Til þess að
koma í veg fyrir það hefur
réttilega verið bent á, að við
þurfum skip, tæki og menn —
ný skip, bæði togara og farm-
skip, búin nýtízku tækjum,
hafnir, afgreiðslu- og öryggis-
tæki og fleiri og vel menntaða
sjómenn, eftir því sem skipa-
stóllinn vex.
Bæði iþessi atoiði ern að visu
margrædd og menn yfirleitt
sammála um þau. Þó er eitt,
sem stundum hefur nokkuð
orkað tvímælis. Sumir háfa
haidið fram að okkur beri
írekar nú að safna fénu í sjóði,
en kaupa ekki fyrr en verð
lækkar, sem ganga má út frá,
að verði ef til vill in'nan
skamms tíma. Aðrir vilja, að
keypt sé strax. Mismuninum á
milli þessara tveggja stefna
verður bezt lýst með einu litlu
dæmi:
I fyrra, á vertíðinni, var
smíðaður hér bátur, sem kost-
aði, eins og bátar hér gera, all-
mikið fé á okkar mælikvarða;
en eftir tvo mánuði var hann
búinn að selja til útlanda afla
fyrir hærri upphæð en sem
nam öllu kostnaðaryerði báts-
ins.
Hvílíkur hagur er ekki fyrir
þjóðarbúið að hverri slíkri
íleytu?
Hins vegar ber að athuga, að
ur. En eigi að síður leyfir það
sér óhikað að gera samanburð
á Guðmundi í. Guðmundssyni
og honum. Alþýðublaðið, telur
Jón Ásbjörnsson mjög vel að
því virðingarmikla embætti
komimn, sem honum hefur
verið til trúað. En eigi síður
telur það Guðmund I. Guð-
mundssioín vel að þvi embætti
kominn, sem hann valdist til.
Þessa tvo menn er vissulega
báða hægt að lofa. En það lof
verður jafnframt lof um dóms-
málaráðherra fyrir að velja
þessa tvo menn í þær virðing-
arstöður, sem þeír nú skipa.
En Morgunblaðinu væri hollt
að losa sig vdð þann brjóst-
hroða, sem. það gengur með
vegna síðustu embættaveitinga
linns Jónssonar.
eigandi bátsins getur orðið fjár-
hagslega illa úti 1 af því, að
kaupa kannske lítils háttar of
snemma. En þar sem um svo
mikinn ávinning er að ræða
iyrir þjóðarbúið, ber ríkis-
stjórn og alþingi að gera ráð-
stafanir til þess, að sá, sem
vinnur að þessu þarfa verki;
verði ekki fjárhagslega verr
úti en hinn, sem bíður, — og
það er hægt. Einnig má benda
'T’ÍMINN í gær gerir að um-
ræðuefni i leiðara sínum
árásir kommúnista á viðskipta
ráð fyrir að veita Sambandi ís-
lenzkra samvinnufélaga le'yfi-
fyrir fimburinnfluiningi frá
Svíþjóð og kemst í þvi sam-
bandi að orði m- a. á þessa
lund:
„Snemma á síðpst liðnu hausti
gerði S. í. S. ráðstafanir til þess
að tryggja kaupfélögunum allmik
ið tinnbur í Svíþjóð strax og flútn-
ingar hæfust þaðan. Áður en þessi
kaup voru gerð, hafði S. í. S.
tryggt sér gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi réttra viðskiptayfirvalda. j
Allmikil áhætta fylgdi þessum
kaupum og réðist því ekkert ann-
að íslenzkt fyrirtæki í slík ltaup
á þeim tíma. Hefði slíkt þó verið
nauðsynlegt, þar sem nokkru síð-
ar voru settar hömlur á timibur-
útflutning frá Svíþjóð, en vafa-
laust hefðu þær ekki náð til þess
timburs, sem áður var búið að
selja. S. í. S. sýndi hér því fram-
takssemi og áræði.
Kommúnistar eru hins vegar á
annarri skoðun. Þeii; skamma við-
skiptaárð fyrir að hafa veitt um-
rætt Ieyfi, enda þótt synjun á því
hefði getað leitt til þess að engin
timburkaup hefðu verið gerð í
Svíþjóð í tæka tíð, þar sem enginn
annar íslenzkur aðili vildi ráðast
í slík kaup þá, en aðrar þjóðir
voru að semja við Svía um timbur
kaup í stórum stíl. Jafnframt krefj
ast kommúnistar þess, að leyfið
verði gert ógilt, timbrið tekið af
S. í. ■ S. og því skipt milli heild-
salanna. Slík ráðstöfun væri vit-
á, að á meðan togararnir selja-
fyrir 3—5 milljónir kr. á ári,
rná togarinn vera dýr til þess,,
a‘j það borgi sig ekki fyrir-
þjóðarheildina, að fá hann inn
í randið. Hitt er svo annað, sem
sjá verður fyrir, að eigandinn
skaðist ekki á að kaupa fljótt.
Hafnir og afgreiðsluskilyrði.
við land verður að gera jafnóð-
aniega fyilsta gerræði, sem ekki
hefðu mirmstu stoð í lögum.
Það mætti vissulega vera ljóst
hverjum meðalgreindum manni,
að slík krafa getur aðeins komiEf'
frá mönnum, sem vilja torvelda
■oig eyðileggja samvinnustarfseiríi.
og veigra sér því ekki við að efla
heildasalana með ólögum, 'þegar
ekki er hægt að hnekkja samvinnu
félagsskapnum á annan hátt.“
Þessar árásir kommúnista
vekja að sjálfsögðu mikla at-
hygli. En fróðlegt væri, að Þjóð
viljinn gerði grein fyrir því,.
hvað veldur því, að Kaupfélag.
Reykjavíkur og nágrennis hef-
ur ekki tryggt sér nægilegan.
i hluta af timibri þvi, sem flutt
verður inn frá Svíþjóð fyrir at-
beina sambands islenzkra sam-
vinnufélaga. ísleifur Högnason
og aðrir kommúnistískir ráða-
menn Kron virðast eiga mikla
sök á þeim timburskorti., sem
fyrirsjáanlegur er hér í bæ. En.
Þjóðviljinn hefur ekki gert þátt;
þeirra að umræðuefni varðandi
þetta mál og ætti þó „séra“ Sig
fúsi að vera um hann kunnugt.
*
Vísir gerir í leiðara sínum í
gær dvalarheímili aldraðra sjó-
manna, sem var eitt af aðalmál
um s,íðasta sjómannadags, að'
umræðuefni, og segir svo í grein
hans:
„Eitt af aðalnrálum sjómanna-
dagsins er stofnun dvalarheimilis'
fyrir aldraða sjómeim Hefur þeg-
ar safnazt mikill sjóður til að'
Framfc. á 6. st&u.
Framh á fi sfWn