Alþýðublaðið - 06.06.1945, Side 6

• ALÞYÐUBLAÐIÐ
Tvær feikningar af GagnfræSaskolanum
SfeóQikm séðíur ífrá SOsóIa'wxrðiuiforigi (íteáOmiinig): Til (hiæigri úit frá aðalsfcólaibyggkiiguinini eriu leifcfimis
sailir. TiH' (þetss að eíkki ispillistt rúm tfyrir 'fclenœlustoij'ur á Æiynsftu 'hceð, er Iþaik Sþesis safcar, setm. mær
er, (Lægri en (giuiggartnár já fyrBrtJU íhæð aðailbyggingarirmar. Síðam foæikkar foyggiínigin aiftur eins og
sýnir og er það iminni leiMimisisalúrinn. Á istalfed sjláQifrar skólabyggingariamar, eru
igluggarnir saimtflefljdir tfrá grtummi tifl, loifrts og foera biritiu iom í istóra isialiim í imiiðgu fojúhmtu.
Hér sésit grumniteiikniing atf (fyrSitiu (bæð byggiHigarinnnar. Til íhæigri ignunntmyntd. atf ieikfdniÍKisöllun-
uim. Eflsit á nnytndmni til vinsittri er fcennskistoifa, þá kennarasitiotfa og flioikls stofa skólastjóra. Sitt
hvtonu nnegiinin við salinn ií miðjiunni eru fcennsiLusfofur, nema efist til vinstri í foominu er geymsla
og isnyrtiihenbergi.
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN?
Nýi gagnfræðaskólim
Efsa
Vörumóttaka til Vest-
mannaeyja árdegis í dag.
Esja
í ráði er að Esja fari bráð-
lega til Danmerkur og ef til
vill Svíþjóðar. Þeir, sem óska
að fá flutning með skipinu frá
þessum löndum, tilfcynni það
skriflega fyrir 10. þ. m. Sam-
ráð mun verða haft um það við
Viðskiptaráðið, hvaða vörur
hafi forgang.
Sverrir.
Tekið á móti flutningi til
Patreksfjarðar í dag.
i .
S
$
Á hvers manns disk
frá
S í L Ð & F I S K
N
S
$
(
koma þessari lofsverðu hugmynd
í framkvæmd. En slik stofnun sem
þessi má ekki hefja göngu sína
með þungan skuldabagga á baki
og er því ekki hægt að hefja fram-
kvæmdir.fyrr en svo mikið fé hef
ur safnazt að það nægi til að koma
byggingunum upp skuldlaust.
Skortir því enn mikið fé og þarf
toetur að herða róðurinn um fjár-
söfnun til þess að takmarkinu
verði náð áður en langur tími líð-
ur.
Dvalarheimili aldraðra sjómanna
er falleg hugmynd og sjálfsögð.
Hver sem um þetta mál hugsar er
raunar undrandi yfir því að slík
stofnun sem þessi skuli ekki hafa
verið reist hér fyrir löngu. Nú er
ekkert hæli né athvarf fyrir þá
sem einmana standa á igamals aldri
eftir að hafa slitið kröftum sínum
og heilsu æfilangt á hafinu við
hættulegustu framleiðslustörf þjóð
arinnar.“
Hér er vel og drengilega tek-
ið undir fagra hugmynd og
þarfa, sem koma þarf i fram-
kvæmd hið fyrsta.
P.S A HORNINTT
stadda frændur sína í hinum her-
numdu löndum.“
NORÐLENDINGUR þykist nú
auðsjáanlega hafa gefið Reykvík-
ingum „Gú moren á latínu,“ en
ótrúleg er sagan um glímuna —
og aldrei hefi ég heyrt neitt því-
líkt. Og um ólætin á friðardag-
inn vil ég minna á það, að það
voru fleiri en ísdendingar, sem
þar komu við sögu og það á svaka
legri hátt én þeir. t
Frh. af 2. síðu.
skólastofurnar út á þær. Auk
þess kemur skálinn að notum
sem samkomu- og hátíðarsalur
og er hægt að tala þar við nem
endur alla í ednu.
Uppdrætti alla að húsinu hef
ir gert húsameistari ríkisins,
prófessor Guðjón Samúelsson,
Hann mun íhafa yfiirúm-
sjón með byggingu þess.
Byrjáð verður á byggingu
hússins innan skamms. Bygg-
ingarkostnað greiðir ríkissjóð-
ur að 2/5 hlutum en bæjarsjóð
ur Reykjavíkur að 3/5 hlutum.
Er það vilji allra, sem hlut eiga-
að máli, að verkið geti gengið
sem allra fljóast.“
Að lokum gat Ingimar þess,
að inú flæ(gjtu. fyrir uim 300 imm
sóknii- i fyrsta bekk skólans í
vetur og að um 200 hefðu tekið
próf upp úr 1. og 2- bekk í vor,
svo útlit væúi fyrir, að um 500
nemendur sætu í skólanum
næsia vetur, en öllum iþessum
umsóknum myndi ekki hægt að
sinna, nema slóraukið húsnæði
fengist leigt utan gamla skóla-
ans, og gæti það komið til mála
að nokkur herbergi fengjust í
Sjiómanniáskiólanuim. Kvað hanin
að sýnt væri eftir þessari að-
sókn, sem væri að skólanum og
verið hefði vaxandi undanfarin
ár, að ekki myndi veita af ann-
ari skólabyggingu álíka og
þeirri, sem ætti að fara að
nedisa og yrði isá ákóli þá að
sjáflfsögðu foyggðux í Veisrtiurfoæin
um.
Miðvikudagur 6. júní. 1945.
Ræða Emils Jónssonar á sjómannadaginn.
Frh. af 4. «iðtt.
úm og skipastóllinn vex; en sú
viðleitni í þessa átt, sem höfð
hefur verið í framxni, nær enn
of skammt, svo skammt, að
fjölgi skipum að nokkru ráði,
er hvérgi pláss fyrir þau á
þeim stöðum, sem þau þurfa
afgreiðslu. Öryggistæki af öll-
um gerðum verðu-r að auka og
aðbúð á skipum að foatna hjá-
þeim sérstaklega, sem dvelja
iangdvölum á sjónum fjarri
sínu heimili.
Nú fyrir nokkru hefur lokið
störfum nefnd, sem hefur gert
tillögur um gagngerða endur-
skoðun á skipaskoðunarlögun-
um, og verða tillögur hennar
’.agðar fyrir næsta þing. Er
þess að vænta, að í þeim tillög-
um felist mikil öryggisaukning.
Allt þetta og ýmislegt fleira
þarf að gera, og gera fljótt, en
það er þó ekki nerna önnur hlið
málsins.
Atvinnuvegurinn þarf líka
fleira fólk, •flleiira fóflk, seon
kann vel til verka.
Verulegum áfanga í þá átt
er nú verið að ná þar sem er
að rísa af grunni skólahúsið á
Rauðarárholti, eitt veglegasta
skólahús landsins, þar sem
sjómönnum í ýmsum störfum
er fyrirhuguð fræðsla. Aðsókn-
in að hinum nýja skóla sýnir
þegar, að plássleysi og erfið
, starfsskilyrði hafa hingað - til
staðið þar mjög fyrir þrifum,
og er vel, að úr því fæst bætt.
Það' er eitt lítið atriði, sem
er, þó að lítið sé, talandi tákn
um þá þróun, sem skólamálið
hefur tekið. Þegar skólinn er
fyrst stofnaður fyrir rúmum
50 áruim, foieitir fojaam stýri
mannaskóli, en í dag heitir
hann í vitund allra ekki aðeins
stýrimannaskóli, foeldur — sjó-
mannaskóli. í þessu felst það
alveg greinilega, að þegar skól-
inn er stofnaður, er hann fyrst
Og írefmst — oig teingönigu ætl-
aður stýrimönnum — skip-
stjórnarmönnunum. Hinir
þurftu ekki á fræðslu að halda.
Nú, aftur á móti, er skólinn
ætlaður, auk stýrimannanna,
vélstjórum, loftskeytamönnum
og matsveinum, og vel mætti
segj'a mér, að ekki liði langur
tími þangað til nauðsynlegt
þætti og eðlilegt, að hásetar
fengju sína fræðslu líka, ann-
aðhvort þar eða annars staðar,
um sín verk, eða hluta af
þeim, eftir ástæðum.
Ýmsir möguleikar eru þar
reyndar fleiri, sem stundum
hefur verið minnzt á, eins og
að taka unglinga á skipin og
láta þá alast upp þar* sem að
vísu að nokkru, litlu leyti er
gert hér, en víða meira. Öðr-
um, sem eru stórhuga, hefur
dottið í hug skólaskip, og fleira
rnætti nefna. — Skipin með
fullkomnustu tækjum þurfa að
vísu að vera fyrir hendi — en
foitt ekki síður hæfir menn og
vel menntaðir hver á sínum
stað. (þvá að það er /viisisuiliega
rétt, sem skáld sjómannanna
sagði:
Hvort sem fleytan er smá
eða seglprúð að sjá,
og hvort súðiri er tré eða stál;
hvort sem knýr hana ár
eða reiði og rár
eða rammaukin vél yfir ál;
hvert eitt fljótandi skip
ber þó farmannsins'svip.
Hann er íerjunnar andi og
hafskipsins sál.
Síðan síðasti sjómannadagur
var haldinn hafa gerzt hér tveir
srtórviðburðir: Lýðiveldi befur
verið stofnað og vopnahlé og
friður komizt á í Evrópu — að
kalla. —
Á engan veg getur íslenzka
þjóðin þakkað betur hin ómet-
anlegu hættustörf íslenzkra
fiskimanna og farmanna á
styrjaldartímanum, og jafn-
íramt lagt traustari grundvöll
undir framtíð hins íslenzka lýð-
yeldis, en með því að $fla þessa
ungu atvinnustétt með nýjum
skipum strax og þau fást,
auknu örygffi, betri aðbúð og
fullkominni menntun — sem
allt í senn tryggir vaxandi sjó-
mannastétt, með trú á fram-
líðina.
Framh. af. 5. síðu
xýðræðisstjórnarfar, sem á
engan hátt væri skipulagt,
leiða til glundroða og eymdar
meðal milljóna manna.
Bretar hafa betra tækifæri
on jafnvel nokkur önnur þjóð
til þess að sýna í framkvæmd
nauðsynlegt skipulag á ríkis-
bákninu án bess að með því sé
skert lýðræði meðal fjöldans.
Þetta tækifæri hafa þeir
margra hluta vegna. í fyrsta
’agi vegna þess, að þeir eru
betur sameinaðir innbyrðis
heldur en nokkur önnur þjóð
á meginlandi Evrópu; baráttan.
milli flokka og stétta er mun
m:nni en meðal annarra þjóða,
— og auk bess er félagslegur
þroski alls almennings kominn
á stig gagnkvæms skilnings og
aiukimnair iþoilinmæði, etn slikt er
alls ekki lítils virði. í öðru lagi
hafa Bretar meiri og lengri
reynslu af þingræðislegu
stjórnarfari en nokkur önnur
þjóð; gildi þingbundinnar
stjórnar er öllum almenningi í
Bretlandi mjög Ijóst. í þriðja
lagi hafa Bretar gengið í gegn
um þá eldraun að vera leiðandi
þjóð í tveim heimsstyrjöldum
og vita, hvað er að berjast einir
við ramefld samtök margra
óvinaríkja.
Höfuðvandamál vorra tíma
er að koma á öruggu stjórnar-
kerfi, er tryggi rétt einstaklings-
ins og kunni að nota tækifærin,
sem bjóðast, á réttan hátt.
Hvað viðkemur innanlands-
vandamálum Breta, treysti ég
því, oð þeir séu flestum þjóð-
um færari um að leysa þau á
hentugan og öruggan hátt. Efo
vandamálin ná flestöll einnig
út fyrir landssteinana' og eru
mörg hver sameiginleg flestum
þjóðum.
Nú eftir styrjöldina taka
þessi vandamál við. Og þjóð-
irnar þrá allar frelsi, bæði þær
sigruðu og eins hinar, sem sigr-
að hafa, — áframhaldandi
frelsi.
*
Hvað bað er, sem verða mun
,,leiðarstjarnan“ í stjórnarfars-
legri uppbyggingu Evrópuríkj-
arma, er ekki gott að segja að
svo stöddu. Ég vona, — og sú
Yon er ekki ástæðulaus né von-
iaus, — að það verði almennt
öryggi fyrst og fremst; — þjóð-.
le.gt sjálfstæði og samhugur
þjóðanna í senn Hvað þetta
snertir hafa Bretar tækifæri á
að sýna vilja sinn og getu. Ein-
mitt í Bretlandi víxlast straum-
air ólákra og manghóltitaðria-
menningaráhrifa úr öllum álf-
jm heims.
Ef þjóðirnar vilja, geta þær
unnið það upp siðferðilega,
sem þær kunna að hafa roisst
efnalega, t. d. í styrjöld. Þær
geta gengið fram fyrir skjöldu
og gerzt leiðandi þjóðir. í slíku
hiutverki gætu Bretar einmitt
sómt sér vel, eins og þeir hafa
hingað til gert. Allt það bezta,
sem þjóðin á til, ætti hún að
geta sameinað til þess að ná
sliku marki.