Alþýðublaðið - 07.06.1945, Page 5

w
Fimmtudaginn 7. júní 1945 _____ áU»YÐUBLAPIÐ__________________________________________________________________ 5
Framfarimar undanfarið og þær, sem eru að koma —
Mannvirki á íslandi með ensku nafni. — Nauðsyn á nýju
nafni — Eyrir ekkjunar — Þegar ausið var ryki — og
ég varð hissa.
Lundúnaborg í str(ðslok
Tvær myndir frá london
Kauphöllin, miðstöð viðskiptalífsins í London
Hin fræga St. Jameshöll í London
MARGAK breytingar hafa
gengið yfir þetta land síð-
ustu 6 árin og okkur hefir öllum
órað fyrir því, að miklar breyt-
ingar myndu verða á háttum okk
ar eftir stríðið. En í engu, hygg
ég, að breytingiii sé eihs stórkost-
leg og í samgöngunum. Innanlands
fara nú ílugvélar næstrnn dag-
lega miíli Reykjavíkur og Vest-
urlands, Norðurlands og .jafn vel
Austurlands. Það tekur nú að eins
einn til tvo tíma að fara þær leið-
ir, sem áður tók að minnsta kosti
einn dag og oftast, þegar farið
var með skipum, marga daga. —
Sagði kunningi minn mér í gær,
sem heima á í kaupstað úti á landi
að þar dytti nú varla nokkrum
manni í hug að fara með skipum
hingað suður.
EN ÞÓ AÐ ÞETTA sé mikil og
glæsileg framför í samgöngumál-
um okkar stóra og strjálbýla
lands, þá er br.eytingin ekki minni
í samgöngunum viS útlönd. Það
er dæmi um þá geysilegu breyt-
ingu, sem er að verða, að sendi-
berratfrú Fontenay kom til flug-
vallar í Stokkhólmi á leið sinni
til Danmerkur 7 klukkustundum,
síðast liðinn laugardag, eftir að
hún fór af flugvellinum í Kefla-
vík og þá ekki síður, að sænskt
blað, Stokkhólmstidningen, sem
út kom kl. 8 á sunnudagsmorgun
var lesið hér í Reykjavík kl. 3
sama dag í miðdagskaffinu.
ÞAÐ VAKTI athygli mína, er
ég sá þetta blað, að flugvöllurinn
í Keflavík er kallaður Meeks-flug
völlurinn á íslandi, en það nafn
gáfu Bandaríkjamenn, flugvellin-
um, er þeir vígðu hann. Það er
eins og eitthvað sé á huldu um
eignarétt á þessum flugvelli enn
sem komið er. Bandaríski hers-
höfðinginn, sem til Stokfchólms
kom á laugardaginn, sagði í við-
tali, að allt herlið færi héðan inn-
an fárra mánaða, en áfram yrðu
hér nokkrir starfsmenn Meeks-
flugvallarins. — Hvað sem þessu
líður vil ég segja það, að ég vil
láta gefa flugvellinum íslenzkt
nafn. Enskt nafn á íslenzku mann
virki, sem mun mjög koma í frétt
um og frásögnum í framtíðinni er
leiðinlegt.
MÉR DATT I HUG eyrir ekkj-
unnar, er gömul kona kom til mín
núna um daginn og ræddi við mig
um landssöfnunina. Hún sagði:
„Ég gaf 30 krónur. Ég gat ekki
annað. í staðinn ætla ég ekki að
kaupa neitt kjöt allan júnímánuð
og nokkuð fram í júlí. (Þannig
spara ég jþessar 30 krónur. Ég
get það vei. Þetta ættu fleiri að
gera. Mér finnst bara verst, ef
ekkert af okkar hjálp getur hjálp
að skinhoruðu föngunum, sem
fluttir hafa veríð til Bretlands."
MÉR FINNST næstum því, að
þessar 30 krónur frá gömlu, ein-
stæðingskonunni, séu miklu meira
virði en stóru upphæðirnar frá
öðrum. Hún minntist manns, sem
hún veit ekki hver er, en hefir
undanfarin tvö ár sent nokkrum
gömlum einstæðingskonum vegleg
ar jólagjafir. Og mér fannst 'á
henni, að gjöf hans fyrír síðustu
jól, sem hún grípur ekki til, nema
þegar mikið ríður á, hafi aldrei
glatt hana eins og þegar hún gat
tekið af henni þessar 30 krónur
og farið með þær til landssöfnun-
arinnar.
SJALDAN IIEFI ég orðið eins
hissa og núna einn mesta breiskju
daginn. Ég leit út um hornglugg-
ann minn og sá vörubifreið fara
um götuna, tveir verkamenn voru
á bifreiðinni, en hún ók hægt inn
Híverfisgötuna. Verkamennirnir
báðir jusu fínmn salla af bifreið-
inni yfir götuna, en sallinn fauk
í allar áttir svo að fatan var í kafi
af mekkinum o.g vegfarendur gripu
fyrir vitin! Mér varð að orði: ,,Og
nú eru þeir líka farnir að ausa
rykinu yfir Reykjavík.“ Mér finnst
íþetta nefnilega hálfgerður óþarfi,
því að nóg er samt.
Hannes á horninu.
■C* FTIRFARANDI grein erl
þýdd úr enska blaðinu
„The öbserver“ frá 6. maí
s. 1. Fjallar hún iim Lund-
únaborg- og segir höfundur-
urinn í fáum orðum álit sitt
á borginni og borgarhúum og
gefur einfalda og skýra mynd
af hvoru tveggja eins og hon
um kemur það fyrir sjónir.
ÞJÓÐVERJAR hefðu líkfega
ixsfint jþað Limdíúrua- „virk
ið“, ein Bretar leru eiklki hvo mjög
gefnir fyrir (það :sem er íburðar
milkið :að sjo eða laetiur veJ ‘í
leyriuim. SaJmit isem óður hefur
London verið Kaininfca0.1að virki,
engin Ihtofuðiborg -í þessarri sityrj
öld Ihiefur orðið fyrir eins mikl
'uim lárláisiuim. og jafnifiramrt hald
ið Ihiinu daglleiga ÚM í isaimhengi
oig reglliu. iSumar borgir hafa
eyðiilliagzt imeira. En :það hættu-
Leigalsifca við árásárnar á Lo.ndon'
var það, að þær voru s.vo ó-
stöð'Uigar loig gétu diunáð yfir,
þegar þleirra var sizt vœnzt. Síð
a-sta atrennan geign 'borgjmm var
sú vensta. Llondon varðilsit hraust
leg.a árið 1940, þegar Bretland
stóð eiitt í syrjötldinni, höfn
borigarininar var a.likniikið eyði
löigð og framtíðiin viirtiisit allt
annað en glæsiileig. En uipp frá
þvi Ihiefiur London verið vett-
vangur hvere sigursins á fætur
öðrulm. Og nú mun þessi borg
vieria imiiðdepiR þesís fngnaðai-
;sem iríkir um gjörvallt hið
brezka heimsveldi að fengnum
siigri.
*
Án íefa krýpur marigur Briet-
inn lum þielssar múinidir í St.
Paiuilis kirfcju i Iþaklkiæti ifyrir
isaigAjninm. Og þv'í lek/ki einmitt
iþair? St. Pauás kirkjan er eitt-
hvert isérkermillagasta tákn
LuindJÚnatoorigar. Eátt eiinkemnir
IjoirDdbin jiaffin mikið og. .gamlar
og'sárstæðar toygginigar. Æ>að er
hin fiegurisita sjó;n að horifa á
tunns'pínuir gamaMa bygginiga
glamrpa i sólsfcini, — igamla múr
veggiina IhiálfhuiM'a stórum,
gömilum trjám, — skrúðgarð-
ana, fersika oig endurlifgaða á
f'ögrum vordegi letftir regn.
'Þjóðverjar. ikomu því við að
eyðiileggja fj'almargt. St. Pauls
fcirlkjiani stendur þó enin. Hvar-
:s|eim ifiarið 'enum Lundúnaborg,
hvort heldur ier i tojlörtu eða
dimrnu og hvemi'g sem veður
er, imiun iSt. Paulls1 kirfcjain verða
sú Ibygginig, .siem verður einna
mininilslsitæðuist Ihvierj'um manni,
því hún -er sannkálilað meiatara
vehk á sviði ibygginigarlistarinn
ar, utaist sem innist.
„Sem himinllleitandi hillinga
borgin
sig hefur uppyfir strætin og
tiorgin
Bálsfcirfcjan .glæsrt, — og igtnæfir
háitt.“
segir Davidson í einu kvæða
siruna um Lundúnaborg,:
Og tenin í daig aiíls1 hún. yfir
strætiin olg torgiin.. iHiúni ler nú
einis log ©yja, isiem ein ris úr
stóru 'úthafi húsarúista >qg eyði
leggingar. Það, að (hiún stóð af
sér hiin giíffurlegu stiyrjiaidarátök
er -að mjög imiMu, leyti því að
þaBcka, að ffyrir um ituittulgu ár-
um síðan fóru fram gagngerð-
ar emdurbætur á kirlkjunni oig
bluirðarsitoðiiír heninar treysitar
tiú, muna. í jamúar 1Qi25 var
kirkjumlálará'ðunieytinui form-
lega ibenlt á það, að úriiríkjain væri
í hœtttu og miymida. jaffniviél
hrynja, eff ©kfcert væri að igert,
svo ótrauistbyggð væri hiún.
Þannig halfði húm igiengið úr sér
með támanum. Blaðað „The
Timiesi" gieiklkst aff skyndingu fyr
ir isijóðissitoínuin til þess að létta
kositnaðinn, við endurbætumar.
Samskot þeasi turðu mtegdní jlár
magnið, -sem •tiQi endurbótanna
ffór pg var * *um 250 þús. sterliinigs
piund. Endurbætur þessar v-oru
svo igaignlgerai’, að undanfarin
ffimim istyrjialldarár, með istöðug
,uim toernaðarátlölkum lalMlsstaðar
umhvierffi's kirfejuna, hafa ekiki
niáð að sfcemlma hána Isivo nokkru
nem'i 'eða ve-ikja mláttarstoðir
þéstearar istóru byggingar. Bret
ar tmeigai isainnarlega vera þakik
látir þieim mörunum,, sem Æyrir
þessu igengust, oig .reyndar
ffleiri.
*
London á Æriðsamlleigri og jafn
vial gliæsliegrd sögu að Ibaki heM
ur en ffliestailiar höffiuöborgárnar
á meginiandinu. Mieð isjóiiinin stem
aðal ,yamahlíinu“ heffur borg-
in aiMrlei verið umsetin, aff ó-
vimatoer á ilandi islíðan á dögum
Normainna. OÞetita á isilnm stóra
þátt i þwi, hversu Lundúnabú-
uan tóíkisit -að stanidá sameinaðir
oig vera þoilinmióðir i hetjulteg-
um varnarbardaga undanffar
irmia ffimm ára. Að undatiskild
um smávaagiltegum: láhásum í
fyrri. heimjssyrjöMmná, voru
liaftáráisir.nai* aígjöi't nýn'æmi
fyrir Luindúnabúa. Enda voru
bygigingarnar ærið brothættar
—- oig spreingjlur óvinamnia að
sama iskapi lölfilugar. Themes-áin
var lteiðarvíls!ir ffyrir óvinafflug
vélarnar. Jafnvel ennídag hafa
ekki verið foyggð nema tá'Möfliu-
lega tfá og óffullkamin úofftvama
byrgi, imiðað við 'himn geysi-
Itelga tfóllfcsffjÖIMa. í borginni.
Að vás'su leyti hiefftir stærð
borgarinnar og víðfeðmi verið
hennd (táfl. imiúcilis gaigns lí stypj-
Sldiiníni. ÍÞað var alMrei ihiægt að
gera lofftáráisir á aliia borgina í 1
einu.; — AÆtur á móti er stæcrð
in ókostur að öðru leytinu. Þar
er fjöldinn aúlur aff „lokuðum“
glötum og strætum.
Offt er það, að svo stórar ,borg
ir lenu svo mikið samamsalfn ým
iskonarmenningaráhrifa, aðþær
sfcartir sterkan heildarsvip. Þó
er það Sv» með Lundíúnalborg,
að séhhver íerðamaður verður
ffljótt var vóið margt, sem er al-
veg sérkiennandi eimmitt fyrir
þessa <borg og íbúa hemmax.
Fyrst m|á' neína það, að ffjöflda-
margt býr undir yíirfoorðinu,
semi ekfci ,er igefið istrax í Ijös,
bæði á leinu og öðru sviði. ErMa
ektki 'hægt að ætúast til þess, að
útleiMirugar t. d. þekfci Iborg-
ina út í yzifcu æsar tefffcir noíkk-
urra daiga dviöl'.
í 'Löndon -er sitænsta höín í
•heihai,. Afftur á móti iviita íjáriksa
íáir Lumdúnafoúar, að Iþað etr
stærsta höfnin, — og tmaxgir
halfa aldrei skip séð. iSumir kom
ast ffyirr tifli hatfnör í öðhum foæj
uan í fyrista skipti á ævinni heM
ur |eoi' ,að hötfin Lundiúna, þó iþeir
séu ifæddir ög uppaildir í borg
inni.
*
Ég minntist hér að tframan á
það, að „íjöldamargt foyiggi
undir yfixlborðinu“, sem elkflri:
væri gefið í Ijós. Þetta er að
hálfu leyti 'laukrétt. — en held
ur ekiki riema að ihlállffu 'leyti.
Sem dærni vlí ég meffmia iklúbfo-
ana, — en aff þeitrn ér meina I
þesisaxri foorg,, heldur en noflok
uns staðar annars staðar í wíðri
veröM. Kúúibbar þessár etnu að-
eins ffyrir mleðliimkia og enu ær
ið tmarlgbnotnir og miisimiunamdfii
að tflllestu leyti. iÞeir enu frá-
brugðnir opin'berum veiitfiniga
'hiúsum í þvi', að tnafn þeixra ter
efldki Æest utato á húsdð, siem þeir
Flnnah. á 6 siðu.