Alþýðublaðið - 07.06.1945, Qupperneq 6

Halló, matini!
ÍÞað er api í dýragarðiniuim í New Yonk, isem er að taTa í síma
í íyrsta sinn á ævinni.
ALÞYÐUBLAÐtO
Bandalag íslenzkra skáfa 20 ára
ffYAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Franahald af 4 síðu.
verði gagnvart nazismanum i fram
tíðinni, þá er jafn nauðsynlegt að
gera sér ljóst, að ekki eru með hon
um allar einxæðis- og ofbeldistil-
bneigingar kveðnar í kútinn. Frels
isbarátta mannkynsins heldur á-
fram eins og hingað til. Ný og ný
öfl. munu rísa upp, til þess að bæla
niður frelsi og mannréttindi og til
að kúga og arðræna þá, sem eru
veikari. Þessi öfl munu koma fram
í ýmiskonar gerfi. En aðalnæring
þeirra og möguleiki til að koma ár
einni fyrir borð, munu verða ó-
ánægja fjöldans með lífskjör sín.
Takist ekki að skapa fólkinu boðleg
lífskjör og öryggi um afkomu sína
mun ávalt verða til jarðvegur fyr
ir nýjar ofbeldis- og einræðis-
hreyfíngar. Fasisminn og nazism-
inn spruttu upp úr þeirri eymd,
sem síðasta heimsstyrjöld skapaði
og þeim mistökum, sem urðu á
sviði alþjóðamála eftir stríðið, bæði
fjármála- og stjórnmálalegs eðlis.
Það er því von, að nokkur kvíði
og uggur sé í mönnunum um það,
að sagan eigi eftir að endurtaka
sig eftir þessa heimsstyrjöld.“
Já, víst er mönnum skylt að
því að hyggja, að þrátl fyrir
sigurinn yfir hersveitum Hitl-
ers getur heimurinn enn ægt
möarg hætta af einræðis- og of
beldisslefnum. Og enn er langt
i land, að frelsi og friður um
heim allan sé varanlega tryggð
ur.
London í siríislok.
Framh. af. 5. síðu
enu á, iheldiur ’haildiið leyindui a£
pfraktiiskum ásteeðuím, — því
þeitta ier hiai diularfuílila borg.
OEIiin (Manfiulília Ibong, isieigi ég.
— En þeitta er eininjiig Ihin „am-
bfurðarCynda“ Iborg, lef svo má'
að orði komaist. Bonganbúar eru
þvi rvanir að umlgamtgaisit ókiuinna
mecnn’ af öfflum Iþjöðium oig und
ir Ihverskyns krimigumiíitæðúm.
Þar er ekiki genður greinarmiun
ur á þjóðem'um, — lekká spunt
að því, ihvont maðurinn er amíi
eða Gyðingur, — eða eitthvað
amnað. Það getur verið enfitt að
fimina sámnan „Durodúnaibúa" í
London, — isvo afflþjöðtegir eru
menn í hugsum. allri og fram-
toornju, enda þótt þeir sóu jafn-
góðiLr föðurLamdisvinir fyrir þvi
og ifynst og fnemsit sainnir Emg-
lemdingar. — Mammi finmst aMxr
vera iþair aðimmiumlenm. Lomdom
er isltórkostlega milkiíTvæig stjóm
miállamiðstöð oig vettvamigur ein
hverra mestu stjórnmálaátaka,
sem eága sér stað í heimiruum,
þrótt fynir það á nnaðiur ofux
bágt með að hugisa sér, að mað
urinn, sem maður miætir þar
á igötu buigfei noklkum tiíma ium
stjömimiáil’ eða kæri sig um að
hiulgsa um þau. Eða hvemsu oft
heyrir rnaður rnenn deiiLa þar
um stjömmái á strætisvögnum
eða biðisitofium?-------
*
Œiér hefi ég dregið upp ör-
í’áar skymdámyndir af himu ytra
lífi í London. Þjóðverjum hefur
teikiat að imn&eiða þar isfkori og
þrenigirugar ium leið oig þeir
sneyd’du bongina mikilM fegurð.
En Luind'ún’abúánn horfir fnam
á við til fjölmargra verikefna.
Hamn veit, að þjóð hans á að
baki sér jgkesiiega sögu, — um
það ber borgin hams fjöida
mimj'a, — og hann æ-tiar sér að
viruna að þvi, að þjíóðansaga Eng
lendiniga breyti elcki um línu
eða, lát í framitíðinni.
Og þá er eitt af framjtíðarverlk
efnuiniumi að reisa 'heil hverfí.
Lumdúna úr rústum. Ef tii viM
skapast þá ný iborg með mýjum
svip, — ifrjiáSistegri, — þjlóðiliegri,
— leða á eámhvenn hátt öðru-
vnisi en áður hefur veráð. —
Hvað um það, — vpnamdi mun
borgin idkiki miissa sín íbeztu ein
kenni, — hina alþjóðtegu
kennd og umhyggju, — oig iþá
sízt af öMu hið þolinmóða yfir
vegaða hugarfar, sem í styrjöld
inni helfiur verið Lundúnarbú-
um Eterkaista vOpnið, — öflruigra
hverju eggjámi eða spremgi-
kúlu. ,
Sasntíðin,
júní-heftið, er nýkomin út. Efni
Ura Jónas Hallgrímsson (ritstjórn-
argrein). Sneglu-Halli (kvæði) ef.t
ir Hreiðar E. Geirdal. Verzlunin
Edinborg 50 ára (með myndum).
G'en|gið á milli góðbúanna eítir
Ingólf Davíðsson. Nafnlaust bréf
(saga) eftir Sigurjón fró Þorgeirs
stöðuin. Hugleiðing um bókmennt
ir efíir Sigurð Skúlason. Listin að
verða gamall eftir André Mouró-
is. Bókarfregn. iÞeir vitru sögðu.
Gaman og alvara. Nýjar bækur
o. m. fl. Ritið er mjög læsilegt að
vanda.
Frú Kristín Hjaltadóttir,
Hverfisgötu 90, er 40 ára í dag.
I GÆR minntust skátar hér á
landi bess, að Banda’lag ísl.
skáta — eða B.Í.S. — er 20
ára. Þann dag fyrir 20 árum
kom stjórn þess saman á sinn
fyrsta bókaða fund, og er það
lalið upphaf starfs B.Í.S., sem
þó átti sér nokkra forsögu.
ÁrsæU Gunnarsson mun
fyrstur hafa hreyft þessu máli
í grein, sem hann skrifaði í
skátablaðið Liljuna 1916, sem
skátafél. Væringjar gáfu út.
í marzmánuði 1924 sótti Ár-
sæll Gunnarsson, þáverandi fé-
lagsforingi skátafél. Væringjar
í Rvík fyrir hönd íslenzkra
skáta um upptöku í Alþjóða-
bandalagið og fékkst viður-
kenning á því að íslenzkir skát-
ar væru komnir í Alþjóða-
bandalagið í ágústmánuði sama
ár. Þá voru starfandi á landinu
þessi skátafélög: Væringjar í
Reykjavík, stofnaðir 1913,
Skátasveit Akureyrar, stofnuð
1917, og Birkibeinar, Eyrar-
bakka, stofnaðir 1920. Um
þétta leyti voru stofnaðir Ernir
í Rvík og Skátafélag Hafnar-
fjarðar. Félagsforingjarnir í
Rvík, þeir ÁrsæM Gunnarsson
og Henrik Thorarensen, voru
útnefndir sem fuMtrúar sinna
félaga í væntanlegri Banda-
lagsstjóm. Þeir leituðu til hr.
A. V. Tuliniusar frámkvæmda-
stjóra um að hann yrði formað-
ur Bandalagsstjórnarinnar. Tók
TuMnius því vei, sem vænta
mátti, þvl hann var boðinn og
búinn til bess að gera allt, sem
ha'nn gat fyrir skátafélagsskap-
inn, enda var hann þá búinn
að' starfa með Væringjum í
Rvík um 10 ára skeið og verið
sðalmáttarstoð þess félags. Þau
félög, sem stöðu að stofnun
bahdalagsins voru: Væringjar
og Ernir í Rvík og Birkibeinar,
Eyrarbakka. í fyrstu stjórn
B Í.S. áttu sæti svo sem áður
er sagt þeir A. V. Tulinius, Ár-
sæU Gunnarsson og Henrik
Thorarensen, en því miður
naut Ársæls Gunnarssonar
ekki lengi við, því hann lét af
störfum árið 1926 sökum
heilsubrests og lézt nokkru síð-
ar. í hans stað var kosinn Sig-
urður Ágústsson, þáverandi
sveitarforingi hjá Væringjum.
Um svipað íeyti var Skátafélag
Hafnarfjarðar tekið inn í B.Í.S.
og tilnefndi það Jón Oddgeir
Jónsson, þáverandi sveitarfor-
ingja sem sinn fulltrúa í stjórn
B.I.S.
Þahn 17. júní‘1927 var aðal-
fundur B.Í.S. í húsi K.F.U.M. í
Reykjavík. Á þeim fundi áttu
sæti fulltrúar frá öllum skáta-
félögpm á landinu innan, B.Í.S.
Þar voru samþvkkt ný lög
fyrir B.Í.S. og þar var A. V.
Tulinius _kosinn fyrsti skáta-
höfðingi íslands. Tulinius var
skátáhöfðingi íslands um 10
ára skeið, eða þar til hann lézt
árið 1937. Vann hann ötuUega
að málefnum skáta, svo sem
öoru, sem hann tók sér fyrir
hendur. Meðal annars stofnaði
hann ævifélagasjóð B.Í.S., þar
sem almenningi gefst kostur á
að gerast styrktarfélagar B.Í.S.
með minnst 50 kr. framlagi í
eitt skipti fyrir cll og styrkja
þar með gott málefni, og væri
tilvali'ð að þeir, sem hefðu
áliuga fyrir starfsemi skátanna
æinntust 20 ára afmælis B.Í.S.
æeð því að gerast ævifélagar.
Geta þeir, sem það vilja, snúið
sér til gjaldkera fi.í.S. eða ein-
hvers annars úr stjórninni.
Þegar A. V. Tulinius fór ut-
sn, sém mig mirmir að hafi
verið 1937, tók við störfum
rkátahöfðingja hr. Steingrímur
Arason, sem var varaskáta-
höfðingi, og gegndi hann því
starfi þar til árið eftir eða
1938, að dr. med. Helgi Tóm-
asson var kjörinn skátahöfð-
ingi íslands. Dr. Helgi Tómas-
son hefur starfað ötullega fyrir
skátafélagsskapinn hér á landi
sem skátahöfðingi fram á þenn-
an dag, og meðal annars, sem
þakka má hans störfum _ og
dugnaði, er skátaskólinn á Úlf-
Ijótsvatni, þar var stigið stórt
framfaraspor.
Frá störfum B.Í.S. þessi 20
ar er ekki hægt að skýra til
hlítar í stuttri blaðagrein, en
störfin eru fyrst og fremst í því
fólgin að sameina alla íslenzka
skáta undir eina yfirstjórn,
semja lög og reglur í samræmi
við alþjóðalög og reglur skáta,
um búning, próf o. fl., vera
málsvari íslenzkra skáta utan
lands og innan, annast móttöku
erlendra skáta, sem til landsins
koma og greiða götu íslenzkra
skáta, sem fara utan, efna til
innlendra skátamóta og fylgj-
ast með undirbúningi hópa á
erlend mót, halda uppi alls
konar fræðslu meðal skáta og
almennings, með blaðaútgáfum
og göðum bókum, skátaskóla og
námskeiðum.
Allt þetta brautryðjenda-
starf hefur stjórn B.Í.S. unnið
með prýði frá upphafi, þó að
við ýmsa örðugleika hafi verið
að stríða, svo sem takmarkaðar
frístundir til aukastarfa, fjár-
hagsörðugleika og húsnæðis-
Jeysi. Þrátt fyrir það hefur
skátafélagsskapurinn á íslandi
átt því láni að fagna að hafa
háft ötulum forustumönnum á
að skipa, sem hafa í frístund-
um sínum unnið markvisst að
bví að efla starfsemi skátanna,
gera þá að góðum skátum og
um leiö góðum þjóðfélagþegm-
um.
í stjórn B.Í.S. eiga nú sæti
þeir: Dr. Helgi Tómasson
skátahöfðingi, Henrik Thorar-
ensen varaskátahöfðingi, Axel
L. Sveins gjaldkeri, Hannes
Þorsteinsson, Jón Sigurðsson
skólastjóri, Páll H. Pálsson og
Þorsteinn Einarssom íþrótta-
fuMtrúi.
Megi í framtíðinni Bandalagi
íslenzkra skáta og skátafélags-
skapnum á íslandi í heild
vegna vel, þeir sæki á bratt-
ann og brosi mót sól.
T. K.
Ræða Lúðvíks Krísl-
jánssonar.
Frh. af 4. síðu.
baggamuninn. Við þekkjum öll
hin áunnu skilyrði og vitum
vei, að í þeim eru þverbrestir.
Þar þarf fyrst og fremst um
að bæta. Beri okkur ekki gæfu
til að snúast við þeim verkefn-
um, sem nýting auðugra fiski-
miða leggur okkur á herðar, þá
íeflum við okkur á vonarþröm
í samskiptum þjóðanna. Það
eru engin spádómsorð, þótt
fullyrt sé, að þá fyrst, er við
höfum tileinkað okkur sem
framast má tækni þá og verk-
menningu, sem er lykill að
hagnýtingu fiskimiðanna og
auðæfum þeirra, hlýtur sess
okkar sem framleiðsluþjóðar
að verða óumdeilanlegur.
Eins og sjómannastéttin hef-
ur greitt götu menningarlegs
og fjárhagslegs sjálfstæðis
þjóðarinnar um langt skeið, þá
hefur hún nú dregið þau föng
á land, er munu gera okkur
kleift að sinna þeim stórvægi-
legu verkefnum, sem eru á
næstu grösum og bíða úrlausn-
ar. Eins og hver fjörkippur í
útgerðinni átti sinn mikla þátt
í því, að við smátt og smátt
öðluðumst það, sem við glöt-
Fimmtudagiim 7. júní 1945
rr»r..,.11 '•.i'Trr'.:1
Þurrkaður og pressaður
Sallfiskur.
ódýr og góður í stærri
og minni kaupum.
Hanm
Baldvinsson.
Sími 1456.
uðum fyrir um 700 árurn, svo
rnunu nýir fjörkippir færa
okkur möguleika tií að halda
því, sem fengið er. Við eigum
að minnsta kosti hálfan leik í
þessum efnum. Teflum við hon-
nm af okkur vegna sjálfskap-
arvíta, getur svo farið, að við
íyrirgerum rétti okkar sem
hlutgengrar og samkeppnis-
hæfrar framleiðsluþjóðar.
Slík málslok væri hnefahögg
framan í sjömannastéttina,
smánarlegt virðingar- og skiln-
ingsleysi á fórnarlund hennar
og drengskap.
Frá sjóiuannadeginum
AF VANGÁ kom eftirfar-
andi frétt, sem, eins og
auðséð reyndar er, á við há-
tíðahöld þau, er fram fóru í
Keflavík á sjómannadaginn,
undir fréttadálki frá hátíða-
höldum dagsins á Akranesi. Er
því fréttin frá hátíðahöldunum
í Keflavík birt hér á eftir í
heild:
KEFLAVÍK
í Keflavík hófust hátíðahöld
sjómannadagsins með guðs-
þjónustu kí. 11 f. h. á sunnud.
Kl. 1.30 var safnazt saman
við Ungmennafélagshúsið og
þar flutti Ragnar Guðleifsson
formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur ræðu,
en lúðrasveitin Svanur lék. —
Þaðan var farið í hópgöngu að
haf'skipabryggjunni. — Knatt-
spyrnukeppni milli Keflvík-
inga og Sandgerðinga. Unnu
Keflvíkingar með 2 mörkum
gegn 1. Um kvöldið voru
skemmtanir í samkomuhúsun-
um.
Þar fór og fram keppni í eft-
irtöldum greinum: Stakkasundi
og varð þar hlutskarpastur Sig.
Jónsson. Boðsundskeppni milli
sjómanna og landmanna og
•sigruðu sjómenmrnir. Þá fór
fram sundkeppni milli drengja
úr Höfnum og jafnaldra þeirra
úr Keflavík og báru drengirnir
úr Hofnum sigur úr býtum. —
Auk þess synti sunddrottning
Suðurnesja, Guðbjörg ÞórhaMs-
dóttir, skriðsund, 100 m. á 1
mín. 27,2 sek. og má það heita
með afbrfigðum góðúr tími. Að
iokum var sýnt kafsund og dýf-
ingar. Síra Eiríkur Brynjólfs-
son minntist drukknaðra sjó-
manna.
Bifreiffaskoðunin
í dag, fimmtudaginn 7. júní, eiga
að mæta til skoðunar bifreiðar,
em hafa skráningarnúmerin R
50t—2C00.
Nýskotinn
SvarKugl.
Hafllði
Baldvlnsson.
Sími 1456.