Alþýðublaðið - 10.06.1945, Blaðsíða 3

Sunnudagur 10. júní 1945.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
*
\
Smásaga úr stríSlnu.
Samlal I brezkii járnbrauiarlest
17 G hafði farið að heiman af
skyndingu og var lögð af
stað norðu ’ á bóginn ásamt
systur minr.i og Aangelu litlu,
som var þriggja ára gömul. Ég
ætlaði að heimsækja móður
mína. Ailt í einu tók ég eftir,
bví, að skammt írá okkur sátu'
þiír flugliðar og báru allir ein-
kennisstafinu „Pólland" á öxl-
unum. Einn þessara manna leit
mikið í áttina til okkar, og
þegar ég fylgdist með augna-
ráði hans nánar, sá ég, að það
beindist að Angelu litlu.
Eftir örlítið hik gekk hann í
áttina til okkar, brosti til An-
gelu og rétti að henni súkku-
laðiplötu. Hún' hafði vit á að
þakka fyrir sig, með barnsleg-
um málrómi sínum, — og að
svo búnu sneri Pólverjinn (sem
var liðþjálfi) aftur tiil sætis
síns. Þegar systir mín, sem
hafði brugðið sér frá, kom aft-
ur, sagði ég henni, hvað hafði
skeð, og hún gekk til Pólverj-
ans og þakkað honum fyrir.
Hann roðnaði og það var
auðséð, að hann reyndi að
vanda enskuna, ar hann sagði:
„Þetta var ekki neitt. Ég á
sjálfur tvö börn “ Þá heyrði
ég, að systir mín sagði: „Bróð-
ir minn hefur verið í Póllandi í
þrjú ár; — stríðsfangi.“ 'Lið-
þjálfinn leit upp og Pólverj-
arnir þrír gáfu mér merki um
að tala við sig. Ég gekk til
þeirra, en systir mín settist hjá
Angelu litlu, sem var dóttir
hennar.
Þeir byrjuðu að ræða við
mig á ensku, en ég gaf þeim í
skyn, að þeir væru ekki sleipir
í henni, en spurði þá, hvort
þeir gætu ekki talað við mig
þýzku (því þýzkukunnáttuna á
ég þó því að þakka, að hafa
verið í fangabúðum nazista).
Þeir hneigðu höfuðin til sam-
þykkis því. En svo færðist efa-
svipur á andlit liðþjálfans og
hann sagði á þýzku:
„Ja, — okkur þykir nú alls
ekki gaman að tala þýzku. Það
er sjálfsagt allt í lagi að tala
hana við yður, þér berið ein-
kennisstafi R.A.M.C. Allir vita,
hverjar þér eruð. En ef við
tölum yfirleitt þýzku hér um
slóðir, lítur fólkið til okkar
ei:ns og það væri sjálfur Hitler,
sem það sæi ásamt tveim vin-
unum hans, þeim Göbbels og
Göring.“
Ég hló.
„Við meinum ekkert sérstakt
með þessu; við erum aðeins
óvanari því að heyra erlendar
tungur heldur en þið á megin-
landinu. Það er allt og sumt.“
Og svo ákváðum við að tala
áfram á þýzku.
Það fyrsta, sem liðþjálfinn
sagði, var:
„Hvar hafið þér verið stríðs-
fangi?“ Og þegar ég svaraði:
„í Posnan,“ fannst mér sem
liðþjálfann langaði helzt til
þess að faðma mig að sér eins
/
0[ÖFUNDUR ÞESSARAR
greinar er A. G. Brooks
og birtist hún í „Manchester
Guardian“ fyrir skömmu síð
an. Hún er í smásöguformi,
én mun vera sönn.
og góðan, gamlan félaga. Hann
sneri sér að félögum sínum og
augu hans ljómuðu:
„Posnan!“ hrópaði hann.
„Heyrið þið, — í Posnan!“ Svo
sneri hann sér að mér og sagði
í ákafa:
' „Ég kem einmitt frá Pos-
nau!“
Eftir betta gat hann ekki tal-
að nógu hratt til þess að koma
öllu þvú í orð, sem hann þurfti
að segja. Heldur ekki gat hann
svarað nógu fljótt, slíkri geðs-
hræringu var hann í. Hann
hafði ekki séð fæðingarborg
rína síðan á hinum myrku
dögum í september 1939, — og
ég gat ofur vel skilið hvernig
tilfinningar sá maður bæri í
brjósti, sem ekki hefði séð
heimili sitt í fimm löng ár, —
því sjálf hafði ég verið lengi
ao heiman. Fyrstu spurnng-
arnar voru ofur einfaldar, —-
það voru spurningar, sem við
myndum öll hafa spurt um:
„Hvernig láta mínar fornu
stöðvar út nú? — Kannastu
við þann stað?“ og svo fram-
vegis. Það voru hinar lífrænu
endurminningar bernskustöðv-
anna, sem risu upp í huga hans.
Ég hugsa, að ég hafi ekki
síður en hann haft áhuga á
pessum slóðum, því ég gat
svarað svo að segja hverri
spurningu hans. Brátt vorum
við þó búin að ræða nóg um
ýmsa kunna staði, byggingar,
tré og hæðir; og þá var það
sem hann leit vandræðalega í
augu mín og spurði- hikandi,
eins og hann væri hræddur við
svarið:
1 „Hvernig líður svo fólkinu
lieima?“
Ég gat ekki sagt, að það lifði
af jarðargróðrinum; ég gat
ekki sagt, að líf þess væri neinT
ir sæludagar. Aftur á móti gat
ég með góðri samvizku og
glöðu geði sagt honum, að.
fólkið í Posnan _væri eiitthvert
það hugrakkasta, sem ég hefði
séð og ég myndi jafnan minn-
ast þess svo lengi sem ég lifði.
Liðþjálfinn kvaðst ekki hafa
fengið nein skeyti frá Póllandi
allan þann tíma; • sem hann
hafði verið að heiman. Að svo
inæltu varð hann skyndilega
þögull og samtal okkar virtist
ætla að deyja út, því hinir
tveir veigruðu sér frekar við
að tala þýzkuna og s purðu
einskis.
Ég var í þann veginn að rísa
á fætur og ganga yfir í sætið
til systur minnar, þegar lið-
þjálfinn leit upp og sagði:
„Kannizt þér við X götu í
Posnan?"
„Lvoiit éig þeíkiki! — Ég’hefi
möi'gium skinium mokað sinjóinn
iaf þe'irri götu-.“
Hann leiit á mig og ■auignanáð
hans varð aftu.r daúft.. Eg var
hiiSsaá því, ihveinsive.gna miaðuir
inn 'haiföi skynd.ile'ga orðið svona
nlvariegur. o:g brátt komst ég
að raum ium onsölkina. —
„Þegar þér voriuð ií Posn.an,“
— séigði' hann, „.tókuð iþér iþá’
ouolkikiurn tima sftir tveiim ljóts
•hærðum drengjum í X götu,
öðrum sex ára; hinum tíu?“
Hugur minn hvarifiaðd itil þesis
a-rar götu, íþar sem ég hiafði dvai
ið ÓJsaimt öðrum fönigiuim úr
isömiu ifiainigaíbúðunum marga
ik-aMla vetramiorigna. Ég kiomst í
hálffgerð vændræði, iþví, óg sá,
að svar mitt ga.t orðið hanla
mikil'vægit. Ég kvaðs ékiki muna
efitir nieinium tveim' drenigjium
sérstaklega, — en þó myndi óg
efftir einium dre-ng, Ijóshærðum,
á að igíztoa tíu ár-a gömi'um. Ég
bætti því við, að ég hefði oft
taiað ivið hann og geffið honum
súkkulaði, ,sem éig hefði fenigið
frá Rauða ikrossiimum.
Ég hugsia, að væri ég að rita
hér sikáldsögu, myndi hverjium ,
sem læisi, finnast hér ótrúlega
saigt frá um 'fund minn og
drengisinis* -— einmitt drenigs,
slonar liðþjíálfans.
Þessi Póiiverj i hafði geffið
sysfurdóftur minni súkkuiaöi
plötuir, — og. óaívitandi iþar
hann þar með að sýna þaikklæti
fyrir marga súkkulaðimiola og
appelsíraur, sem soouir hans
hefði ifengið hjá ''mér, meðan
ég var ifamgd' :í Posnan. I----
IEn hvað mér viiritáist heimur
i.nn ilítill á þessu augnabliki, —
Litiill drengur í póiisiku stiræti,
— og iítil stúiltoa í enlskum jáTai1
brautar:vaigni. Þau eru ótrúlega
nærri hvort öðru. — Það ér
mitoáð skyilt með þeim, bóðum.
Þa,u enu börn styrjiaMartímans.
'■ ■—»!— 1
Leíkur úrvalsliðanna
á fösfudðgskvöldið
1T RSLITIN í knattspymu-
keppninni á föstudags-
kvöldið, þegar íslenzka úrvals-
liðið sigraði úrvalslið hrezka
hersins hér með 4 mörkum
gegn 0 kom vist mörgum á
óvart. Svöna miklu markaláni
þorði víst enginn að spá reyk-
vísku knattspyrnumönnunum
til handa, en að þeir stæðu
þeim brezku ekki langt að
baki, var hins vegar hyggja og
von flestra.
Engan veginn gefa þessi úr-
slit þó rétta mynd af styrkleika
iiðanna; að vísu áttu íslending-
arnir meira í leiknum og bar
ívímælalaust sigurinn, en varla
með jgfnmiklum markamun.
Bretarnir töpuðu mörgum
góðum tækifærum, einkanlega
í fyrri háifleik, sem íslenzka
úrvalsliðið mátti miklu fremur
þakka heppninni fyrir heldur
en sirini snillimennsku, sem
sannast að segja fór lítið fyrir
í Vörninni, nema hjá mark-
manninum, Antoni Sigurðs-
syni, sem stóð sig af mestu
prýði. Styrkur liðsins lá hins
vegar í framlínunni, einkan-
iega þó í hægri armi hennar,
þótt Ellert, sem lék á hægra
Kanti nyti sín aldrei til fulls
Til sölu
Tilboð óskast í eftirtaldar notaðar bifreiðar:
5 — HUMBER SNIPE 27 H.P. SALOONS.
1 AUSTIN 2 SEATER 8 Ii.P. CAR.
4 — FORD UTILITY VEHICLES 30 H.P.
Bifreiðar þessar eru til sýnis í „THORN HILL CAMP”,
Melavegi frá þriðjudteginum 12. þ. m. til fimmtudagsins
15. þ. m. klukkan 9 f. h. til kl. 5 e. h.
Gestir í Mexico City
Mynd þessi var tekin þegar utanríkismálaráðherra Bandaríkj-
anna, Edward Stettinius (til hægri) og róðunautur hans, Nelson
Rocketfeller, komu til Mexico City til þess að sitja þar ráðstefnu
Ameríkuríkjanna. Bíða þeir fulltrúa ríkjánna í SuðurrAmeríku,
þegar myndin er tekin.
fyrir vinstri bakverði Bret-
anna, M. Thompson, sem gætti
hans eins og þaulæfður fanga-
vörður í hernaði. Óli B., Sæ-
mundur, Sveinn Helgason og
Jón Jónasson voru aðai bar-
dagamennirnir í liði íslending-
anna, vörn varnarinnar, og
gáfu knöttinn laglega fram tii
Al'berts, Eilerts og Hafliða.
Fyrsta markið var sett í
fyrrihluta fyrri hálfleiks af
Sæmundi Gislasyni (Fram). Vaf
það gert úr aukaspyrnu, með
föstu skoti, langt utan víta-
teigs, en markmaður Bretanna
hljóp út úr markinu og missti
knöttinn framhjá sér, svo hann
ienti í netinu. Öll hin þrjú
mörkin voru sett - af Albert
Guðmundssyni (Val) í síðari
hálfleik, eftir gott samspil í
íramliínunni.
Beztu mennirnir í liði Bret-
anna virtust vera bakvörður og
framvörður í vinstra armi og
hægri útherji, sem var þó alls
ekki markhittinn, en lagði
knöttinn mjög fallega fyrir
markið og stafaði oft af knött-
um hans hin mesta hætta fyrir
■Hsiendingana. Vinstri útherjinn
var.einnig góður og hættulegur
skoímaður. Samspil liðsins var
heldur losaralegt, þótt einstak-
ir menn hafi sýnt góða knatt-
meðférð á köflum.
Það er hóflega að orði kveðið
þótt sagt sé, að leikur þessi
liafi ekki markað djúp spor í
knattspyrnulífið hér, eða að
hann geti ekki talizt stór
íþróttaviðburður. Að vísu var
hann drengfflega leikinn og
allsnörp tilþrif og kunnátta
sýnd á báða bóga, en hvorugt
úrvalsliðið sýndi neina þá yfir-
burði fram yfir það, sem bezt
hefur verið gert í knattspyrnu
hér á vellinum milli reykvísku
félaganna einna. Varla er held-
ur við bví að búast, að Bret-
arnir hafi nokkru mektarliði á
að skipa hér nú orðið, þar sem
herlið þeirra er að mestu leyti
farið héðan burt, enda myndu
Reykj avíkurfélögin sjálfsagt'
hafa mátt betur vanda til vals-
ins á úrvalsliði sínu ef þau
hefðu keppt við þó um það
leyti, sem þeir voru hér fjöl-
mennastir.
1
Go If-f f r makeppnin.
P IRMAKEPPNI Golfklúbbs
"7 íslands er nú senn lokið.
Á morgun keppa til úrslita H.
Magnússon & Co. og Tjarnar-
café h.f.
Jarðarför konunnar minnar, ^
EÞorbjargar Mensaldursdöttur,
fer fram frá Dómkirkjunni mánudaginn 11. þ. m. og hefst með
húskveðju frá heimili hihnar ilátnu, Bergstaðastræti 46„ kl. 1 e. h.
Jarðsett verður í gamla Kirkjugarðinum.
Athöfninni verður útvarpað.
Fyrir mína hönd og annarra aðstandenda.
Eyjólfur Jónsson.