Alþýðublaðið - 19.06.1945, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Fögur söngfeona.
í»etta er amerísk söngkonan Milena Miller, sem fræg er fyrir
• söng sinn og fegurð.
HimiSz aðmíráll
Framh. af. 5. síðu
ar fréttir. Einhverjar fyrstu
fregnirnar, sem Nimitz fékk,
efijir að hann kom til Pearl
Harbour, voru þær, að Japanir
hefðu sett lið á land á Wake-
eyju og hefðu búið þar um sig.
•
Það er flotaforingjunum mik '
ill styrkur að hafa sem nán-
asta samvinnu við flugherinn.
Eins og á stóð var samvinnan
ekki komin á nógu samræmt
stig. Flotinn veigraði sér við
að mæta japanska flotanum og
vissi ekki heldur gjörla, hvar
hann hélt sig helzt.
En svo kom að þru, að Banda
ríkjalflotinn mætti japanska flot
anum í fyrsta skipti fyrir al-
vöru í maí 1942, þegar Japanir
höfðu slegið hring um Salo-
mons-eyjar og ógnuðu ástralska
meginlandinu. Það sem mestum
úrslitum skipti á því augnabliki
var ákvörðun Nimitz í málinu.
því til: leiðar, að þessi siður
varð að skyldu ásamt ýmsum
öðrum hervenjum, sem ekki var
beinlínis hægt að telja þarf-
Jegar.
Nimitz hefur gaman af því
að leggja fyrir menn erfiðar
spurningar og heyra menn
spyrja aðra. Sömuleiðis vekur
það áhuga hans að sjá og heyra,
hvernig menn verða við erfið-
um spurningum, — vel eða illa.
Þegar hann velur menn til mik
ilvægra starfa, spyr hann þá í
þaula. Og hann velur þá sem
gefa gleggst svörin.
Ef til vill á þetta sinn þátt í
(3ví, hversu sigursæll Kyrrahafs
floti Bandáríkjanna er og hef
ur verið. Nimitz aðmíráil sér
svo um, fyrir sitt leyti, að flot-
anum sé stjórnað af þeim mönn
um, sem bezt eru til þess falln
ir, — mönnum sem kunna að
koma fyrir sig orði, þegar þeir
ery spurðir.
Þegar rætt var um þetta,
minntu deilurnar hann á örlitla
sógu. Hann sagði söguna og
fékk að launum að sjá glaðleg
andlit hvarvetna í kringum sig
, og hlæjandi hermenn. Þegar
svo var komið; var hann búinn
að skapa æskilega stemningu
til þess að leysa vandamálið
á sameiginlegum grundv-elli.
Nimitz býr yfir þeim hæfilsika
að geta gert frásögn 'sína
listræna, að hún ekki einungis
verkar á áheyrandann sem ný
saga, þótt gömul kunni að vera.
heldur er að byggingu cg formi
samstillt og lífræn, allt að þvi
bókmenntaleg.
Nimitz æskir þess fyrst cg
íremst að samlagast hugsur.a'--
hætti þeirra, sem hann daelogu
umgengst. Samkvæir ‘ venju
ínnan flotans, tekur yfirmacur
*-skips jafnan á móti aðmíráln-
um með sérstakri viðhöfn, er
hann kemur um borS. Almennt
var gert ráð fyrir því að ýmis
konar kreddur í þess konar sam
bandi yrðu lagðar niður fyrir
stríð, — til dæmis sá siður yfir
manna að bera sverð við hlið.
í stað þess arna kom Nimitz
Sólsfeinsdeildin læfur
vel ðf ferðalagittn
ARN AKÓRINN „Sólskins-
deildin" er um þessar mund
ir í söngferðalagi um Norður-
og Auslurland. Hafa bömin nú
sungið á Akranesi, Blöndósi,
Skaga strön’d, Dalvík,, Akureyri
og Laugum og liafa hvarvetna
fengiö bczíu viðtökur.
I gær rkoðuðu börnin sund-
Lugina i\5 Laugum, ag farðuð-
uzt því næst urn Mývatnssveit-
ina cy skoðuðu þar ýmsa fagra
■staði.
í skeyli, sem blaðið fékk frá
kórr.um í gær, jála börnin mjög
vel af ferðalaginu og mótlökun
um, sem þau mæta hvarvetna.
OfbreiSIS AlbÝ8ubia918.
'frh. atf 4. islíðu.
illu, þá er það þó betra en að
láta illskuna fara allra sinna
ferða. Veröldin ^er svo f jarlæg
kærleikanum, að sá visir af kær
leika, sem við eigum eða skynj
um, kemst ekki hjá því oft og
mörgum sinnum að fara að með
illu, og ,það getur veríð hin
versta tröðkun þessa litla vísis
að umbera eða sýna linkind.
Þetta hafa trúbræður mínir í
nágrannalöndunum skilið á
Iþessum hörðu tímum svo sem
vel er kunnugt, og hegðað sér
samkvæmt því. En þó að það
geti. jafnvel verið nauðsynleg
þjónusta við kærleikann að
drepa mann, þá getur enginn
haldið því fram, að manndráp
séu nein dánuverk, né að það
horfi til aukinnar hollustu fýrir
heiminn að þurfa að ráðast í
stórvirki af þeirri tegund. Það
fær mig enginn til að tx-úa því,
að þeir, sem undanfarin ár hafa
orðið að gegna hinni illu skyldu
manndrápanna, séu betri eftir.
Ég er enn jafn sannfærður og
ég var fyri.r tveim árum um, að
sekt og ábyrgð þessarar styrj-
aldar er ekki, aðeins fólgin í
umlurnun mannvirkja, bræld-
um og brenndum löndum,
meiðslum og morðum. Ég er
einn þeirra mörgu, sem trúa
því, að úrslitin við Stalingrad
og E1 Alamein og 'það, sem fór
i kjölfar þessara sigra, hafi. ver
ið einhver mikilvægustu úrslit
í sögu mannskynsin.s. Fyrir
tveim árum líkti ég þýðingu
þessarar styrjaldar við or-
ustuna við Poitiers, en úrsli-t
hennar björguðu á sínum tíma
framtíð Evrópu. En mér dylst
ekki þar fyrir, að þessir sigrar
eru dýrir. Ævintýri nazismans
er mesta þolraun, sem evrópsk
menning hefir gengizt undir
hingað til, og því fer viða fjarri,
að sú rauh sé á enda, þótt herir
nazista hafi gefizt upp. And-
rúmsloft álfunnar er sýkt og
eitrað. Það verður lengi að
hreinsast. Ég er ekki svo böl-
sýnn, að ég geti ekki treyst
giftu mannkynsins til þess að
hreinsa það. En það verður ekki
gert með þvi að neita að viður
kenna þessa staðreynd eða gera
sem minnst úr henni, heldur
hinu að horfast í augu við hana,
öblindaður af rómantík unn-
inna vopnasigra og óhaldinn af
draumórum um sjálfkrafa end
urfæðingu veraldarinnar án til
li.ts til ásigkomulags mannanna.
Ummæli mín um hatrið
verða Gunnari Benediktssyni
tilefni til hugleiðinga um þetta
fyrirbæri. Finnst honum ég ekki.
láta það njóta sannmælis og
kallar sr. Magnús Helgason
skólastjóra til vitnis um, að í
þessu spursmáli geri ég mig
ekki. aðeins sekan um kristilegt
siðleysi, heldur ókristilegt.
Einnig þessi þáttur ritgerð-
arinnar missi.r alveg marks sem
ádeila á mig, hvað sem koslum
hans líður að öðru leyti, og tel
ég mig raunar hafa borið hcnd
fyrir höfuð mér hvað þetta
snertir með þvi, sem ég hefi
þegar sagt hér að framan. Illa
væri sá maður upplýstur í heil-
agri ritnincru og kri.stinni trú
■ yfirleitt, sem neitaði þvi, að
hatur geti átt réít á sér og sé
cft * * beinlinis heilög nauðsyn.
Samkvæmt vifnisburði og boð
skap allra spámanna halar sjálf
ur guð — bláti áfram vegna
þess að hann elskar, elskar í
alvöru, elskar . , brennandi
hjarta.* Mörg ummæli Jesú
leiflra af logandi haLri. Annars
héfði kærleikur hans ekki haft
opin augun i þessum heimi,
ekki betri en hann er. Gunnar
Benediktsson veit það eins vel
og ég, að mörgum er það
hneykslunarhella, að kristin trú
skuli hispurslaust tala um hat
ur og reiði hjá Guði, --- Guði
kærleikans, Guðs Jesú Krists
—- og mörg gjálfursguðfræði
hefur viljað þægja óraunsæum,
meyrum og andlega mögrum
tíðarsmekk með því að þeyta
þetta alvörumál upp í orða
froðu. Slikar tilraunir stafa af
því, að menn skilja hvorki dýpt
þess kærleika, sem biblían vitn
ar um né raunsæi. hennar á eðli
þessarar tilveru. Veikleikinn í
trú okkar nútímamanna er sá,
að við tökum ekki Guð bi'bli-
unnar alvarlega, hvorki elsku
hans né hatur. Þess vegna er-
um við þessh dáðleysingjar,
sem við erum. Spámenn ísraels
voru virkilega höndlaðir af
þessári ægilegu persónu, sem
heitir Guð. Þessi vegna gengu
þeir fram gegn ranglæti, kúgun
og hvers konar synd með þeim
myndugleik, sem lýstur mann
hrollkenndri lotningu emn* í dag.
Það er aldrei nema satt: Við
kristnir menn nútímans erum,
þorrinn af okkur, þróttlausir
dvergar i trú. Því við erum líka
mótaðir, óafvitandi,, af heims
hverfri, moldskriðulli hyggju
aldarinnar. En i viti og kvölum
þessara síðustu ára hafa þó
Kristi vakizt iærisveinar,. sem
eru verðugir nafni. hans. Ég er
ekki i efa um', að heimurinn á
mikið undir því, hve viðtæk og
djúplæk sú vakning er og hve
haldgóð hún reynist.
Ummæli séra Magnúsar
Helgasonar eru merkileg. Hann
sér, að mannkærleikur,. sem er
annað en nafnið tómt, hlýtur
að hafa aðra hli.ð i þessum*
heimi margvíslegrar and-
styggðar, hann hlýtur að hafa
þá óbeit á þvi, sem illt er og
Ijótt, að það verður ekki ann-
að nefnt en hatur. Það verður
ekki fyrr en í guðsríki, sem
kærleikurinn losnar við þessa
hörðu kvöð að þurfa að hata.
Kristin trúfræði hefur ekki. allt
af eða alls staðar verið nógu
raunsæ til þess að skilja þetta,
kristin siðfræði því síður.
En þá væri mannkynið bet-
ur á vegi statt en það er og
óhultara, ef allt hatur væri. skil
getið afkvæmi kærleikans. Hat
ur er tvennskonar. Gunnar
Benediktsson viðurkennir það
líka á sinn hátt. Enginn þekkir
sjálfan sig vel né aðra mennj
ef hann veit ekki, að skrefið
er stutt og hálft frá heilögu
hatri til hefndarlosta, frá ,,hug
sjónum til hermdarverka“. Ef
hatrið er beizlað af kærleikan-
um, þá er það jákvætl afl í þjón
ustu blessunarinnar. Sé því
sleppt lausu fyrir öldum og
stormum mannlegra ástríðna,
þá er eins, liklegt, að það geti
orðið eyðandi eldur bölvunar-
i.nnar. Og hættulaust er það
ekki, þegar bál hatursins brenn
ur í brjóstum milljóna.
Sjálfsagt erum við Gunnar
Benediktsson á sama máli um
það, ao þjóoahatur sé illur hluí
ur og óheillavænlegur. Við
myndufú sjláfsagt líka báðir
vilja g-era greinarmun á nazis-
œanum cg þeim, er sköruðu að
glóðum hans, og þeirri. kyrislóð
saklausra, þýzkra barna, sem
riú er'u að byrja að skyggnast út
í í'hliða iilveru. Eftir 30 ár eru
þr-ssi 't""n orðin hin þýzka þjóð.
Mæt;i það ekki fara svo, að
hrópið um hefnd fyrir ódæði
•frðrorna hljómi í -eyrutn þeirra
og móti. afstcðú þeir-ra til a.nn
ara þjóða og landa! Ég veit, að
Gunnar Benediktsson og allir
góðir menn taka undir þessa
ósk. Og verðum við þá ekki sam
mála um, að orðin fomu um
sættir og fyrirgefningu flytji
raunhæfan, brýnan' sannleika?
En hefnarhrópið frá Stalingrad,
Þriðjudagur 19. júnf 1945
Póllandsdeilan.
frh. atf 4. siíðu.
lýðræðisflokka bæði heima og
eriendis, og frjálsar kosningar
á grundvelli. fullkomins lýðræð
is í landinu svo fljótt, sem.
unnt væri.
Síðan eru liðnir margiir mán-
uðir, en enn er þetta samkocnm
lag KrimfiUndariins aðeins á
pappirnum. Og það er erfitt að
verjast iþeirri hujgistun, að ,það sé
sök Rússa einna, að það faefir
ekki verið haldið. Þeir hafa þar
til nú að minnsta kosti hundsað
alla fyrirhugaða og umsamda
samvinnu við Breta og Banda-
ríkjamenn um myndun nýrrár
bnáðabúngðastjómar í Póilandi,.
Oig í stað þess reynt upp á eigiin
spýtur, að finna þæg verkfæri
meðall p'ólisikra istjórmiáLamanna
ti:l að taka seeti í hmni kommún
istísku leppstjórnar þannig, að
hægt væri að segja, að hennl
hefði verið hreytt eða ný bráða
bingðíaistjórn miynduð. En þetta
hefur mistekizt hrapallega hing
að til, og Rússar þá beitt hina
sömu, sem ekki vildu þýðast boð
þeirria, hreinu eg heinu otfbeldi
eins og í vor, þegar þeir létu
fangelsa íijórtán samnángamenin
Pólverja, sem þeir hötfðu iboð
ið tii viðræðna við siig!
%
Nú er enin boðið til viðræðna.
auisfcur í Mbskvu • ,um mydiun.
nýrrar, isjíáiMistæðrnir háðabirgða,
stjórnar i Póllandi, og í þetta
sinn tfyrix greinileiga íhlutun
Bretlandis og Bandardikjanina,
síem ikrefjast þess að Krimsam-
. komulágið um Pó'lland verðkmú..
ldksiws baiMið. En það (væriii synd.
a-ð segjá, að Rúissar sýndiú í þvi
saonlbandi milkinn vilja til þese
að leysa Pótllanidsmálið svo, að'
alhr geti við lunað. Þegar sam-
tímffis .hinniil nýju ráösiteÆmi -um
það er ráðizt með boitnilausum
svívirðiiriigum á pólsiku lýðræðis
flokkana og útlagastjórni þeirra
1 Londton, og póllslbu S'aimniiniga-
mennirni r, sem tfanigelsaðir voni
í' vor, leiddir fyrilr rússneskan
herréitt til iþess að stoirka hhmi'
ærukæru ‘Oig viðktvæmu pólsfeu'
þjóð, — þá er ekiki verið að
vinna að ærlegu samíkiomul'agi,
sem tryggt igæti innanlandisifrið
og sjiállstæði Póllandis, favaö isem
öðrum kann, með iþrautseigjiu
og samningsliipurð, að íá út úr
hiinium nýju viðræðum.
OBn hvað, sem þvá li-ðiur: Pól-
lanidisdeiiah verður p-rótEsteinn á
réþtlæti og vananieik þesis tfri'ðiar,,
sem nú er fenigi-nin. Etf ipóllsika
þjlóðin á að v-erða faarðar úti í
óÆriiðariok atf hálffu iSiovét-Rúss
lndis, én það íátti að verða í ótfrið
arlbyrjuin af háltfu Hitler-Þýzka
landis, þá faefir, fyrir það að
minnzta tosti, verið til lítils faar
izt, oig ffriðurinn' liítiið liítklegur
til þeiS'S að verða tyggur.
Áraessýsla gefur 5.
þús. krónur til vinmi
SÝSLUNEFND ^rnessýslut
ákvað á síðasta sýslunefnd
arfundi að gefa vinnuheimili S.
í. B. S. fimm þúsund 1-crónur.
Stjórh vinnuheimilisins hefur
heðið blaðið að færa íbúum Ár-
nessýslu beztu þakkir sinar fvr
ir stuðning þeirra við vinnu-
heimili sambandsins.
sem bergmálar í Norégi og víð
ar, fyllir mig nokkrum ugg,
þegar ég ber fram þessa ósk,
ég fæ ekki varist þvi, þrátt fyr
ir óskipta samúð mína með
þeirri baráttu, sem háð var á
þessum stöðum öllum.