Alþýðublaðið - 12.07.1945, Síða 5

Fiœmtudagur 12. júlí 1&45.
4LÞYÐUBLAÐIÐ
Nokkrir tónar úr sjóferð. — Fólk og skip og sjór. —
Tundurdufl. — Söngvar. — Norðmenn.
BLESSUÐ. Eftir langt hlé, — og
ég hef sannarlega saknað ykk
ar, og þið líkast til mín — kem ég
ég aftnr, og kann vel við mig. Það
er víst ekkert horn á skipi, eða á
sjó, en ég var þó á skipi, sem var
á sjó. Ég var hvorki skráður með
al farþega eða skipshafnar, en fór
samt, blindur farþegi, með vini
mínum og félaga. Mér finnst núna,
að ég hafi verið eins og grammó-
fónplata, sem tók upp tóna, og
þessir tónar hljóma í mér við og
við, en svo ótrúlega margir, að ég
veit alls ekki hverja þeirra ég á
að lofa ykkur að heyra.
UM BORÐ 'var góður félagsskap
ur á leiðiimi út, fólk hristist sam-
an á sjó, fyrst er það stíft, svo
kinnkár það 'koili, svo brosir það,
og svo — ja, svo skeður svo margt.
Kurteisi, tiíhliðrunarsemi, hjálp-
fýsi. Já, fólkið, álhyggjulaust og
glatt hristist saman, vélarnar
stynja, skipið skríður áfram og
skipstjórinn ræður stefnunni. Mót
orarnir í Esju, allt hreint og fág-
að — og vélfræðingar, danskir og
sænskir, sem skoðuðu vélarúimið,
sögðu, að þeir ihefðu aldrei séð
vélar svo vel útlítandi eftir fimrn1
ár. Og skipshöfnin öll, kurteis,
hjálpfús, nærgætin, umburðarlynd.
Sannarlega sómi fyrir landið. Ég
vií, að við verðum siglingaþjóð.
Eignumst mörg og stór skip handa
svona mönnuim, og förum um höf-
in.
ÉG GLEYMI ALDREI kvöldun-
um um borð, þegar ég stóð við
borðstokkinn og horfði yfir hafið.
En sizt ;mun líða mér úr minni
Jónsmessutevöldið, er ég stóð við
hlið frú Theresíu Guðmundsson.
Sjórinn var eins og spegill og
gullin sólin speglaðist í fletinum
um leið og hún hvarf.' Klutekan
var rúmlega 1. Við töluðum sam-
an — og eftir augnablik kom sól-
in aftur upp til hægri. í sama bili
sáust toollar Noregsfjalla, og það
varð ys og þyis um borð — og tár
og söngur. Þá istóð ©g við borð-
stokkinn, síðast aleinn, til kl. 4.
EÐA ÞEGAR við fórum innan
skerja í Noregi, fyrst til Kristians
sand og svo áfram, fram hjó Ar-
endal og fleiri smábæjum. FóTkið
þyrptist niður að ströndinni
beggja vegna, bátar voru settir á
flot og róinn lífróður <til skipsins,
en Esja er hraðskreið, sumir, sem
komu á móti, náðu, Ihinir ekki. Og
það var hrópað og húrrað og veif
að, já, jafnvel út uih gluggana með
sængurverunum og fánar voru
dnegnir að hún. Og iþegar við
nómum staðar þustu bátarnir um-
hverfisskipið: „Heja ísland!“ en
við sungum og hentum sígarettu-
pökkum og konfe'kti, eftir því seim
hægt var í bátana, já, jafnvel einn
tepakki mun hafá komizt til Nor-
egs á þennan hátt. Sums staðar
var unga fólkið í sundfötum. Það
henti sér í -sjóinn og synti umhverf
is bátana isína, brúnt, brosandi og
glatt, fagnandi íslenzka skiþinu
og íslendingunum um borð.
OG LÓÐSARNIR teomu um‘ borð
á þremur eða fjórum stcðum og
ég rabbaði svolítið við þá. Ekki
fehgið almennilegt kaffi í 5 ór,
ekki séð gott tóbak, þekktu varla
orðið te, höfðu farið huldu. höfði
um skóga, barizt við Þjóðverja,
setið í fangabúðum. Merktir menn.
Og þegar maður hafði talað við
þá svolitla stund og kvatt þá, varð
maður ‘þegjandalegur, en það stóð
ekki lengi,' því brosin og gleðin
og áhyggjuleysið var um borð —
þessa lfeið — og maður hreyfst og
gleymdi hinu í svipinn.
TUNDURDUFL, svartar, bann-
settar ófreskjur, hálfar upp úr sjó.
En ég sagði við litlu stúlkurnar:
,,Á Esju eru beztu útkíksmenn á
íslenzka fiotanum. Það. er allt í
lagi“ — og svo var farið að syngja.
Svo var þoka á leiðinni til Kaup-
mannahafnar, kol-biksvört þoka,
hálf ferð eða ekki það, og hættur.
En Höfn var framundan og allir
hlökkuðu til að koma þangað,
grunaði ekki hvernig þar var. Og
við stóðum við bæði borð, og horfð
um til Sviþjóðar og Danmerkur,
fögur hús og fagrir skógar, blíð
og ljúf ,lönd með gott fólk. Æf-
intýri fyrir okkur öll.
OG SVO var lagzt að hafnar-
bakkanum. Þar var múgur og
margimenni. íslenzkir og danskir
jBánar, hróp og söngur, hlátrar og
-tár. íslendingar í landi og íslend-
ingar um borð. Ég stóð kyrrlátur
við borðstokkinn minn og vissi
ekki fyrr en ég var kominn í faðm-
inn ó ljóshærðri brosandi og tár-
votri stúlku, sem ég þekkti efcki.
„Elsku þú, vertu veikominn. En
þú verður fyrir vonbrigðum hér.“
Aldrei séð hana fyrr. Dóttir manns
er ég þekki hér, systir stúlku sem
ég þefcki hér. HafiSi séð mig fyrir
7 árum. Það var nóg.
OG SVO ruddust blaðamenn um
borð. Ræða í landi, sem enginn
heyrði og ræða skipstjórans, sem
. alilir heyrðu, af iþví að hann réði
yfir hátalara. Svo blaðasamtöl,
ljósmyndir, vegabréfaskoðun, ys
og þys, allt vitlaust. Skipið varð
eins og ólgandi haf á svipstundu
og að vörmu spori þutu piltar og
stúl’kur úr landi um skipið þvert
og endilangt með harðfisk uppi í
sór og harðfisk í höndunum. En
á stþk u stað stóðu landar og skoð
uðu undrandi amerísku sígarett-
urnar okkar, 460 sígarettur, sem
ég átti, hurfu á svipstundu' — og
þó hafði ég alls ekki tíma til að
afihenda þær. Og hoffmeistarinn,
þar var þröng við dyrnar. Og svo
varð hlé milli storma og ég bröiti
í land. En það er önnur sága, ef
þetta er þá nokkur saga, aðeins
slitróttir tónar. En músik gatnanna
í KaupiTiannahöfn kemur á morg-
un.
Hannes á horninu.
Reykjavík-Keflavík-Sandgerði
Burtfarartími frá Reykjavík er ki. 1 e. h.
og kl. 6 síðd.
Bifreiðastöð Steindórs
ð
Þetta er hús Harry S. Trumans Bandaríkjaforseta í Independence. Trésmiðir og aðrir iðnaðar-
menn eru í óða önn að dytta að húsinu, sem var byggt skömmu eftir heimsstyrjöldina fyrri. —
Nágrannar og vinir forsetans gera sér vonir um, að hann muni dveljast þarna um stund í sumar.
Sumarbústaður Bandaríkjafersetans
ka á sfríðsámnum
FRANSKIR tízkuhöfundar
eru begar farnir að sýna
í'-am á það, að þeir njóta
stuðnings frönsku stjórnarmn-
ar og að íranska þjóðin getur
örugg vænzt þess, að tízku-
framleiðsla land'sins verði á
komandi' tímum‘, — og jafnvel
furðu fljótt, — „númer eitt“
miðað við aðrar þjóðir, eins og
hingað til.
Stjórnin hefur nýlega skipað
mann í nýstofnað embætti, —
listiðnaðarráðunaut; — og siá
sem fyrstur hefur verið skipað-
ur x það er Roger Louis Dupuy.
Hann fylgist, með hverri nýrri
tízkusýningu, dæmir um <tfyrir-
myndirnar, sem fram koma, og
á að sjá um, að jafnan sé vel
til alls vandað, sem tízkunni
viðkemur og gerðar auknar
kröfur á því sviði,' eftir því
sem mögulegt er.
Meðan stríðið stóð yfir, varð
vízkugagnrýn'in, af skiljanlég-
um ástæðum, að vera harla
væg. En maður skyldi hafa
það í huga, að á normal tím-
um veitir “haute couture”
Frakklandi mikla eftirtekt og
skapað hinn mikla tízkuiðnað,
sem þarfnast 400,000 manns.
•
í Parísarverksmiðjunum ein-
um starfa 30.000 manns; af
þeim eru 20,000 saumakonur,
klæðskerar og teiknarar. Kostn-
aðurinn við framleiðslu nýs
tízkufyrirbrigðis er venjulegast
mjög lítill í samanburði við þá
fjárfúlgu, sem inn kemur frá
þeim sem kaupa, þegar flíkin
er komin tilbúin — ný — upp
í hendurnar á þeim.
Það er því auðséð, að hin
nýja ákvörðun stjórnarinnar
mun frekar miða að því, að
fara verður sem hagkvæmleg-
ast með þau hráefni, er til
tízkunnar þarf, því hún þarf
mikið, ef hún er einu sinni
komin af stað.
Áætlunin um að vernda hinn
franska iðnað var þegar tekin
strax eftir að Þjóðverjar her-
Yf FTIRFARANDI grein,
er þýdd úr enska blað-
inu “Daily MaiP’ og er höf-
undur hennar Joy Parry.
Rekur höf. hér í fáum
dráttum ýmsar tízkunýj-
ungar frá Frakklandi og
talar sömuleiðis um að-
stæður franskra tízkuhöf-
unda, á undanförnum árum,
við þau kjör sem styrjald-
arástandið liefur skapað og
hafa verið síður en svo góð,
að þess hafi ekki sézt merki
á tízkunni sem öðru.
námu París árið 1940. Þessi
tilraun Frakka varð einnig til
þess, að miklu færri en ella,
voru látnir fara í nauðungar-
vinnu til Þýzkalands.
Frökkum hefur verið lagt
það til lasts, að þeir sóuðu of
miklu efni í það, sem þeir fram-
leiddu og kynnu auk þess ekki
að hagnýta sér vinnukraftinn á
réttan hátt.
Ef tíu franskar stúlkur unnu
að því að sauma eina kápu á
frú Göring, var hún líka betur
saumuð og fallegri heldur en
hún hefði orðið nokkurs staðar
í Þýzkalándi.
Eftir því sem efni til tízku-
framleiðslunnar varð sjald-
gæfara og óvandaðra, voru á
yfirborðinu gerðar meiri kröfur
á ýmsan hátt, til þess að leyna
hinu raunverulega ástandi.
*
Þær tízkusýningar, sem nú
standa yfir í Frakklandi, eru
eftirtektarverðar fyrir það, hve
allar tillögur og uppdrættir ebu
hagkvæmlega upphugsaðir og
gerðir, þrátt fyrir 'hin rýru
efni, sem af er að taka. Það,
sem ekki er úr gerfiefni, er t.
d. látið vera á einkar áberandi
stöðum, — og fer vel á því.
Þeir, sem halda því fram, að
franska tízkan í dag sé of yfir-
borðsleg, íburðarmikil á leiðin-
legan hátt, — jafnvel „O'f kven-
leg,“ verða að hafa það í huga,
að verksmiðjur, sem ekki hafa
af of miklum efnum að taka,
freistast einmitt til slíks, svo
að hið raunverulega ástand sé
sem minnst áberandi.
Ef til vill hafa* franskir iðn-
aðarmenn og ráðamenn á þess-
um sviðum ekki farið rétt að
riáði sínu hvað þetta snertir,
undanfarin ár. E. t. v. hefðu
þeir átt að framleiða minna,
— en betra. i
í raun og veru hefur þurft
tiltölulega lítið af hxáefni til
þess að „haute couture“-iðnað-
rnn gengi sinn vanagang. Og
auk þess er gaman að bera
þetta saman við efniseyðslu í
föt, sem svo algeng er meðal
franskra kvenna á normaltím-
um. Áætlað er, að franskar
tízkuverksmiðjur hafi ekki
notað nema tuttugasta partinn
af því efnismagni, sem til var
í landinu á árunum fyrir stríð.
•
/ En ýmislegt virðist nú benda
á, að tízkan muni verða ein-
faidari — og jaf.nvel minna
kostnaðarsöm, — en hún hefur
verið. Kvöldkjólarnir hafa til
dæmis breytt þó nokkuð um
svip, — eru styttri og taka
minna efni: — samt sem áður
mjög fallegir, eins og blessuð
tízkan er jafnan vön að vera.
Hvað litaval snertir, er all-
mikið lagt upp úr áberandi
litasamblöndunum, — gult,
grænt, skjallhvítt ásamt bláu
af ýmsum tegundum eru mjög
álgengir litir á tízkuklœðnaði
kvenna. Ljósrautt er venju-
legra en nokkur annar rauður
litur.
Randir og txglar eru mjög
óalgeng fyrirbrigði í tízku-
klæðnaði Frakka í dag. Sumar-.
kjólarnir eru flestir einlitir.
Framhald á 7. síðu.