Alþýðublaðið - 04.08.1945, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 4. ágúst 1945
Brúðkaup hiá Louis Bromtield.
Nýlega héldu þau Humphrey Bogarth leikari og Laureen
Bacall brúðkaup sitt á heimili ameráska skáldsagnahöfund-
arins Louis Bromfield (í miðið) í Mansfield í Oklahoma. Á
myndinni sést brúðurin vera að skera brúðkaupskökuna.
á hvaða leil er Kina!
og tækni ætti að vera hægt að
éfla iðnaðinn tiitölulega jafn
mikið á næstu fimmtán tii tutt
ugu árum. Ekki vantar mann-
aflið. Aftúr á móti er landið
það rriikið fátækt af hfáefnum,
— einkun kolum, — að til vand
ræða horfir. Þó verður að hafa
það í huga, að auðæfi landsins
Chafa enn ekki verið könnuð til
ful'ls, ög stór landiflæmi þar eru,
landfærðilega séð, lítt þekkt,
hvað þe'tta sneriir.
Að svo miklu leyti sem vitað
er, nema kolaauðæfi. Kína samt
sem áður 240.000 milljón tonn
um. Það er því ríkara en Stóra
Bretland hvað þetta snertir,
sem inrii'heldur aðeins 190,000
milljón tonn. Kína er þó fá-
tækara af kolum en Bandarík-
in, Rússland og Canada. Meira
en helmingur þessara kola í
Kína liggur í nbrður hluta
landsins, Shan-si, en næstum
því þriðjungur í er svoriefndu
Shen-si-héraði. Koli.n eru yfir
léitt af mjög góðri tekund. Kola
vinns'Ian er tiltölulega lítil. Hún
er ekki- meira en sem nemur
einum sjöundahluta samanbor-
ið við Þýzkaland eða England.
Enginn mun 'halda iþví fram,
að Kína sé orði.ð stórveldi nú
þegar. Samt ' sem áður hefur
Kína meiri skilyrði en öll önn-
ur ríki, að undanskildum Sovét
rikjunum og Bandaríkjunum, til
þess að verða eitt af fremstu
stórveldum heims. Fram til
þessa hefur Kína fyrst og Tremst
skort vilia til þess að verða stór
veldi,.
Japan gat á iæpum fjórum
áralugum komizt í stórvelda
tölu. enda þótt Japanir
byggju við mi'klu lakari skil-
yrði en Kínverjar, — einungis
af því þeir höfðu vilja til að
korna sér áfram. Á öðrum fjöru
tíu árum tókst þeim að eflast
svo, að þeir leýfðu sér að bjóða
bæði Bretum og Bandaríkja-
mönnum byrginn.
Það er skoðun mín, að meira
liggi við að endurreisa iðnað bg
viðskiptalífi Kína á næsfcu áxum,
heldur en leggja út á þá vafa-
sömu braut að hjálpa Þjóðverj
um til að rétta vi;ð sem fyrst. —
Frarnh. af. 5. síðu
vert. Síður en svo, Þessir hlut-
ir ha'fa geysimikið að segja, —
en þá er lika ekkerl þyí til fyr-
irstöðu, að stórfé'lldur iðnaður
geti blómgazt.
•
Kína og Mansjúría -eru til
samans að flatarmáli sem helm
ingur Evrópu og íbúarnir eru í
foáður ríkjunum samanlagt jafn
margir og í allri Evrópu.
Landsskilyrði í Kína eru að
öllu leyti mjög góð. Landamæri
ríkisins eru mjög hentug. Að
sunnan og austan liggur landið
að sjó, en í vestri og suð-vestri
markast landið af regi.nstórum
fjallahring. Það er t. d. einung-
is fhá norðri, að hægt væri að
báðast með landher inn í Kína.
Hvað lífsviðurværi íbúanna
snertir, er landið algjörlega
fært um að faéða þjóðina og
meira en það, samt sem áður
býr fólkið við mjög léleg kjör.
Það verður að auka landbúnað
inn til muna, ef vel á að fara.
Aðeins þrír fimrntu hlutar hins
ræktanlega lands eru nú rækt-
aðir. Og afurðir hins ræktaða
lands eru tiltölulega miklu rýr-
ari en þær gætu verið, bæði. mið
að við flalarmlá i’æktaða lands
ins og vinnuaflið. Áhöld öll eru
frekar gamaldags og verður að
taka upp miklu vélrænni vinnu
brögð í framtíðinni, þegar tækn
in' eykst í landinu.
Sökum þess að Kínverjar
hafa að miklu leyti flúið úr hin
um frjósömu héruðum í aust-
ur- og suðaustur-hlutum lands
ins til vesturhlutans, hafa þeir
allmikið stundað nýrækt í vest
lægari ræktarlöndum, sem áður
vöru mikið til ónotuð. Það verð
ur ekki í efa dregið, að Kína
er svo frjósamt ‘land, að það
gæti algjörlega fætt kínverku
þjóðina, enda þátt henni fjölg-
aði til muna frá því sem þún
er nú og gerði jafnfram meiri
kröfui' til lifsins en hún hefur
gert hingað til.
*
Veikleiki Kína liggur í því,
hversu iðnaður landsins er á
lágu stigi. Áttatíu hundraðs-
hluti þjóðarinnar stunda land-
búnað. Með nýtízku aðferðum
Rógur kommúnisfa ...
frh. af 4. síðu.
breyta sinni afslöðu. þrátt
fyrix áleitni kommúnista. Það
fór því svo, að Faxaflóafélög-
in fjögur sömdu sérstaklega.
Við teljum það happ fyrir
sjómenn, að svo tókst til, því að
við trúðum ekki fulltrúum Al-
þýðusambandsins. þeim Jóni
Rafnssyni, Kristjáni Eyfjörð,
Páli í Sandg., Kúldinn reikna
ég ekki með, til þess að fara
með jafn þýðingarmikið mál
fyrir alla sjómannastétt lands-
ins.
Og að samningarnir eru all-
góðir — eða eins og Jón Rafns-
son segir í Vinnúnni, „(þótt
margt gott megi um þá segja,“
er það ekki Jóni Rafnssyni og
féiögum hans að þakka. Það
kenndi reynslan okkur við
samningaborðið. Vð erum þess
íullvissir, ef þeir hefðu verið
einráðir við þessa samninga-
gerð hefðu samningarnir orðið
að mun lakari fyrir sjómanna-
stéttina, en raun varð á.
TiiSögur okkar.
Kommúnistar hafa básúnað í
skrifum sínum og með venju-
legri rógmælgi meðal fólksins,
að við hefðum með tillögum
þessum verið að lækka kjör
síldveiðímanna í landinu.
Áður en við sömdum okkar
tillögur, leituðum við fregna hjá
formanni Jötuns í Vestmanna-
eyjum, kommúnistanum Sig-
urði Stefánssyni, um það, hvaða
nýjar tillögur þeir hefðu á
prjónunum umfram samning-
inn, er þeir gerðu sumarið
1944, sem útgerðarmenn höfðu
þá sagt upp. Kvað hann þær
engar vera, nema eina, sem við
tókum upp í okkar tillögur. —
Tillögur okkar voru samdar
sem samræmingartillögur við
þau beztu síldveiðikjör, sem um
hafði verið samið, og þó í
ýmsum atriðum ofar þeim, og
í einstökum atriðum mjög veru
lega. í einu atriði höfðum við
ekki þeirra töl-u fulla, <á skipum
70—100 rúmlesta, á afla upp
að 125 þús. (í Vestm.eyjum 135
þús.) er niunaði 3/100. úr heilu
prósenti. En eftir að aflinn var
orðinn 125 þús. (Ve. 135), var
talan til hvers manns jiöfn á
báðum stöðunum, 2.47%. Það
er aumt síldveiðiár, sem skip
aíf þessari stærð nær ekki
þessu aflaverðmæti sem við var
miðað. í Vestmannaeyjum var
ekki og er ekki enn skip af
þessari stærð og liðurinn því ó-
raunhæfur, ekki eftir honum
farið.
Á Akureyri og Siglufirði er
hið sama að segja. Þar voru á-
kvæði til í samningum, sem
ekki var farið eftir.. Yfirleitt
voru tillögur okkar að mun
hærri en giTti á hinum stærri
skipum norðanlands. Hins veg-
ar voru þau dæmi, að það sem
var skilyrði samkvæimt einni
greininni var lækkað með á-
kvæðum annarrar greinar. —
Sllkar fyrirmyndir gátum við
ekki notað. Samanburði til
rökstuðnings þessu get ég ei
komið að í þessari grein. Það
mundi taka alltof mikið rúm,
en ekki skal standa á mér að
gera það, ,þó síðar verði. Það
upplýstist einnig við samninga-
borðið, að formaður Sjómanna-
félagsins á Ákureyri hefði sum-
part gefið einstökum útgerðar-
mönnum undanþágur frá þess-
um „háu“ kjörum og sunrpart
þolað það átölulaust, þótt
samningarnir væru brotnir í
\ þessu efni.
Nei, tillögur okkar voru ekki
til þess að. lækka kjör sjó-
manna eins, og rógtungur kom-
múnista halda fram, heldur
urðu þær til þess að hækka
kjör sjómanna um land ailt. —
og ýtarlegri og fullkomnari
samningar en kommúnistum
hefur hugkvæmst að gera, þar
sem þeirra áhrifa hefur gætt.
Pá&9 SGin varS aS
samkoinuSagS.
Það sem varð að saxnkomu-
lagi voru ekki tillögur komm-
únista og ekki heldur tillögur
okkar eins og þær voru lagð-
ar fram.
En hverjir urðu fyrstir til að
láta undan síga. Voru það full-
trúar Faxaflóafélaganna eða
voru það sambaridsfulltrúarnir?
Sáttanefndin mundi geta upp-
lýst það, ef hún mætti mæla.
Ef til vill geta sambandsfull-
trúarnir hrist upp í heilabúi
sínu og minnst eins og annars í
þessum viðskiptum. En vita
mega þeir það, að við Faxa-
flóafulltmarnir áttum og oft
erfitt að verjast uppköstum
vissra mánna á ti'llögum' sínum
—- og ágætri lyst vissra manna
á tillögum, sem frá okkur bár-
usl í gegnum hendur sáttanefnd
ar.
En frá sáttanefnd 'komu til-
lögur, sem sam'bandsfulltrúarn-
ir létu sér sæma að kingja, en
við neituðum að taka í samn-
ingana, svo sem reknetaveiði-
kjörin við Faxaflóa, sem eru
:mun lakari en samningur Akur
nesinga hljóðar og við vildum
fá viðurkenndan, en „skinnin“
sáu fyrir því. Eða „tvílembinga
kjörin“, sem kommúnistar
sömdu um, en við neituðum að
taria í okkar samning, þar sem
þeirra kjör eru lækkuð miðað
við hringnótaskip frá því, sem
. giTt hefur undanfarin ár. Þá er
byggðabannstillagan, sem þeir
lögðu mikið kapp á að fá sam-
þykkta. Eina tillögu áttu kom- í
múnistar 1 samningunum, sem
hafði ekki verið tekin með hjá
okkur, og var réttmæt. Eri
húri var þannig úr garði gerð,
að okkur þótti skömm að, að
láta hana standa í okkar samn-
ingi. En ákvæðið er svohljóð-
andi:
,, . . . Séu háðnir aðstoðar-
menn við matreiðslu eða í vél,
skulu þeir hafa hálfan háseta-
hlut og greiði þeir hálfan fæð-
iskostnað sinn móti út'gerðinni."
Þetta gildir að vísu ekki
mörg skip, en sem aðstoðar-
maður í vél verður að vera
fullgildur maður og sem að-
stoðarmatsveinn þrekmikill
unglingur, og ekki er nú hfátt
risið á koonmúnistum þarna. En
þessi tillaga þeirra bendir í þá
átt, hvers konar tillögur hefðu
verið fram bornar og sanrfi-
þykktar, ef beir hefðu fengið
að ráða og verið einir um
samningagerðina.
Að lokum þetta: Sjómanna-
stéttin íslenzka hefur fram að
þessu og mun einnig í fram-
tíðirini vera þess minnug, að
kjör hennar hafa ekki og munu
ekki 1 framtíðinni skapast fyr-.
ir atbeina ,,sprellikarla“ og
póiitískra angurgapa, eins og
Jóns Rafnssonar, eða hlaupa-
gikkja einhverra „Kúlda“. Hin
fjölmenna sjómannastétt sunn-
anlands og samtök hennar, hafa
verið og munu verða í náinni
íramtíð sá brimbrjótur, sem
öldurnar brotna á og smáfélög-
in úti um land geta hafst við í
lygnum sæ. Og sunnlenzka sjó-
mannastéttin er glöð yfir því,
að geta stutt stéttarbræður sína
á þann hátt í minni fiskiver-
um úti um land, og svo gerði
hún nú í síljdvei.ðisam!nmgun-
um síðustu.
Sigurjón Á. Ólafsson.
Myndaspjald
Hailvðigarslaða
af hinni fogru höggmymd
,VERNDIN“ eftir Einar Jóns
5on fæst í bókabúðunum.
Sömuleiðis í skrifstoÆu
KVENNFÉLAGASAM-
BANDS ÍSLANDS, Lækjarg.
14 B og hjá f járöfluinaimefnd
Hallveigarstaða.
SJötug í dag:
Guðjónía Siígsdéttir
ANN 4. ágúst verður
Guðjónía Stígsdóttir, til
heimilis að Skeggjagötu 25 —
sjötug. Ævi Guðjónínu hefur
verið viðburðarík. Ung flutt-
ist hún til Reykjavákur og
gekk þar að allri vinnu,, hvort
heldur voru saumar eða fisk-
verkun. Mun hún engum hafa
gefið eftir með afköst, vand-
virkni né trúmennsku.
Var það engum heiglum
hent að stunda slíka vinnu, þá
við slæm skilyrði, lítið kaup og
misjafna trúmennsku yíir-
manna, við verkafólkið.
Skömmu eftir að Guðjónía
fluttist til Reykjavíkur, giftist
hún manni sínum, Kriistófer
Jónssyni og eignuðust þau sex
'börn, sem öll eru á lífi. Krist-
ófer heitinn stundaði alla tíð
sjómennsku og unnu þau þann
ig bæði. En meðan börnin
voru í ómegð, missti Guðjónía
mann sinn og lenti því á henn-
ar herðum að koma börnun-
um upp, sem hún hefur gert
með sóma og myndarskap. —
Voru það oft erfiðir tímar fyr-
ir einmana ekkju að boma upp
öllum þessum barnalióp, án
allrar aðstoðar eða hjálpar frá
■hi.hu opinbera. Mun slíkt ekki
vera almennt, þótt margt al-
þýðumanna hafi barizt í bökk-
um og þraukað í lengstu lög.
Seinni árin, eftir að börnin
komust upp, befur hún unnið
heimilisverkin og haldið heim-
ili fyrir börn sín, sem öll hafa
dvalið heima þar til þau gift-
ust. Hefur hún ætíð verið þeim
hin sama góða móðirin og
amrna barnabarnanna, þótt
hópurinn hafi stækkað og
tvístrast.
Guðjónía er ern og fylgist
vel með öllu, enda vinnur hún
enn öll heimilisstörf. Leggur
hún sig mjög fram um að
fylgjast með öllum nýjungum
í heimilisháttum og tileinka sér
hið bezta í því efni. Hin ein-
læga og hreina trú hennar og
traust til alls, sem gott er og
fagurt, hafur verið henni ljós í
iífsbaráttunni.
Guðjónía ér enginn veifi-
skati í orðum eða hugsunum.
Heldur hún fast á sinni skoðun
og er þá aldrei myrk í máli, en
þó orðvör og tekur alltaf tillit
til skoðana annarra. Hún hefur
ætíð verið tilbúin að rétta þeim
hjálparhönd, sem þess hafa
þurft’ og á vegi hennar hafa
orðið.
Býst ég því við, að þeir verði
margir, sem senda henni hlýjar
og heillaríkar óskir á þessum
merkilegu tímamótum í ævi
hennar. Við, sem höfum þekkt
Guðjóníu og notið hjálpsemi
hennar og ástríkis, munum
seint gleyma henni, og ætíð
minnast hennar sem góðrar og
mifeilihæfrar konu.
Guð blessi framtíð hennar.
Vinur.
Hallgrímssókn
Messað á morg'un í Áusturtoæjar
skólanum ktt. 11 f. !h. Séra Sigur-
jón Ámason.