Alþýðublaðið - 06.09.1945, Side 7

I
FimmtudagJirinn 6. sept. 1945
Bœrinn í dag.
Næturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Ingólfsapóteki
Næturakstur annast B. S. I.,
sími 1540.
ÚTVARPIÐ:
8.30 Morgunfréttir.
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Hliómplötur: Söngdansar.
19.40 Lesin dagskrá næstu viku.
20.00 Fréttir.
20.20 Útvarpshljómsveitin Þórar-
inn Guðmundsson stjórnar).
20.50 Frá útlöndum (Jón Magnús
son).
21.10 Hljómplötur.
21.25 Upplestur: Um Grímsey. a)
Lýsing Kristjáns Eggertsison
ar á Grímsey. b) Kvæði
Guðmundar Friðjónssonar.
(Helgi Hjörvar les).
21.45 Hljómplötur.
22.00 Fréttir.
Dagskrárlok.
Kvenfélag Alþýðuflokksins
efnir til bei-jaferðar á morgun.
Félagskonur eru beðnar að til-
kynna þótttöku sína sem fyrst í
síma 5049, 2840 og 4901.
Mæðrafélagið
ráðgerir að fara berjaför í Hval
fjörð næstkomandi sunnudag ef
næg þátttaka fæst. Upplýsingar géf
ur í dag og á morgun Katrín Páls-
dóttir Nýlendugötu 15 A, sími
6187, og Ólafía Sigurþórsdóttir,
Laugavegi 24 B.
Til Barnaspítalasjóðs Hringsins
Minningargjöf: Um frú Elínu
Storr frá eiginmanni 'hennar, Lud-
vig Storr, kr. 500.00 — fimm
hundruð krónur. — Kærar þakkir.
Stjórn Hringsins.
Félagslíf.
SKÍÐADEILDIN.
SjáOlfboðavinna á Kolviðar-
hóli um helgina. Farið frá
Vairðarhúsinu á Ibugardág kl.
3. Stúíkur og piltar! Fjöl-
mennið og takið með ykkur
gesti
f.R. Allir þeár Í.R.-ipgar, ,sem
ætlia að aðstpða við hluta-
veltuna. eru beðnir að mæta
á funddi í kvöld kl. 9 e. h.
í ThoTva.dsenstræti 6.
Nefndin.
FARFUGIAR.
Um beigina verður umnið í
Heiðabóli
ST. FREYJA pr. 218. Fundur í
kvölid kl. 8.30 Kosning og
innsetming embættáismanina.
Ferðasaga- Jón Árnason.
Æ.T.
SAUMAFUNDIR hefjast í dag
kH 3 sd. í Góðtemplarahús-
inu og verður þar fíramvegiis
á fimmtudögum ki. 3 s. d.
Regiusystur' Fjölmemiið.
Nefndin.
ALÞYÐUELAÐIÐ
7
Frá Raiíða krossinum
LúSvfg Guðmundsson
hefur lokið ferð sinni
um V.- og M. Þýzka-
land. ___
"I" REGNIR hafa nú borizt
Luðvíg Guðmundssyni,
skólastjóra, sem fór utan í sum
ar á vegum Rauða Krossins til
þess að reyna að hafa upp á og
aðstoða íslendinga, er kynnu
að vera hjálparþurfi á megin-
landi álfunnar.
Hefir Lúð'víg þegar lokið
ferð sinni um Vestur- oig Norð-
ur-Þýzkaland og sent hingað
upplýsingar um 26 ísienzka
einstaklinga og fjölskyldur er
dvöldust á. þessu s'væðíi. Hefir
'hann aðstoðað sumt af þessu
fólki á ýmsan hátt.
Er skeytið barst var Lúðvíg
staddur í Kaupmannahöfn. Vai'
hann þá á förum þaðau tii
■Vínarborgar í því skynii að ná
sambandi við þá ísiendinga, er
þar h.afa dvaiizt undamfarin ár.
Maður bíður bana
í bifreiSarslysl.
í 1 M kl. 2 í gærdag, varð
^ dauðaslys á gatnamótmn
Sólvallagötu og Hofsvallagötu.
Varð þar aldraður maður,
Kristján Helgason, Hringbraut
158, fyrir bifreið frá rússneska
sendiráðinu hér, og beið hann
bana rétt samstundis.
Atburður þessi mun hafa skeð
með þeim hætti, að bifreiðin
kom neðan Hofsvallagötu og
ienti, á Kristjáni, sem var á
reiðhjóli, þannig að hann hent-
ist.cuf því nokkurn spöl og 'len'ti!
í götunni.
Bifreiðin mun hafa verið á
nokkuð mi'killi ferð, því hún
stöðvaðist ek'ki fyrr en um 50
metra frá þeim stað, sem slysi.ð
átti sér stað.
Var Kristján tekinn nieðvit-
undarlaus upp af götunni og
fluttur á Landsspítalann, en
mun hafa verið látinn, þegar
þangað var 'komið með hann.
Kristján Helgason var 67 ára
gamall og mörgum Reykvík-
ingum kunnur. Hann var faðir
Einars Kristjánssonar söngvara
og þeirra systkina.
í gær var rannsóknarlögregl
an ekki búin að fá skýrslu um
þennan atburð frá bifreiðastjór
anum, en væntanlega leggur
hann skýrsluna fram í dag.
Samtíðin,
seþtemiberheftið, er komin út,
og flytur m. a. þetta efni: íslenzk-
ir kaupsýslumenn eftir ritstjór-
ann. Viðhorf dagsins frá sjónar-
miði íslenzks nemanda í Vestur-
heimi eftir Pétur Pétursson frá
Mýrdal. íslendinga vantar atvinnu
mólastofnun eftir dr. Magnús Z.
Sigurðsson frá Veðramóti. Kvæði
eftir Hreiðar E. Geirdal. íslenzkur
afreksmaður eftir Þorvald Kol-
beins. Kolbeinn skáld undir jökli
eftir dr. Björn Sigfússon. Grá-
ihærði öldungurinn eftir Margréti
ívarsdóttur. Skökk draumráðning
leiðrétt. eftir Sigurð Skúlason.
Njóluútgáfa Helgafells. Skopsög-
ur. Þeir vitru sögðu. Gaman og
alvara. Nýjar bækur og fleira.
Viðfal við Guðmund I.
Guðmundsson.
Frh. af 2. siðu
fara til úrlausnar þeim vanda-
máium, sem nú bíða úrLausnar,
en þau eru mörg. Hafði stefnu-
skráin verdð undirbúin af fjöl-
mennri nefnd og var hún sam-
þýkkt við mikinn fögnuð full-
trúanna. — Það er ekki rúm ti'l '
að gera grein fyrir s'tefnu-
skránni :í heild, en aðeins skal
'þess getið, að hún er róttækari
en áður var.
Þá var og annað aðalverkefni
þingsdns að ræða og taka af-
stöðu til sameiningar danska Al-
þýðuflokksins og Kommúnista-
flokksi'ns. Höfðu forusitumenn
dans'ka Alþýðuflokksin.s beitt
sér fyrir því að sameina þessa
fiokka og í því skyni sent Kom-
múnistaflokknum sameiningar-
til'boð á róltækum grundvelli.
Af hálfu kommúnista kom ekki
fram gagnrýni á stefnuskránni.,
né neitun á sameiningu flokk-
anna á málefnagrundvelli. Þeir
létu sér nægja að tafca við til-
boðinu og héldu síðan uppi
snak'ki um 'það og árásum á Al-
þýðuflokkinn, án þess að fram
kæmi hvað 'þeir vildu. Flökks-
þingið taiidi því sameiningartil
raunirnar úr sögunni og var
gerð ályktun um það í einu
hljóði. í 'sambandi við þetta
mál má geta þess, að forsætis-
ráðherra Norðmanna, Gerhard-
sen, sem mest bafði beitt sér
fyrir sameiningu norska Al-
þýðuflokksins og Kommúnista-
flokksins, skýrði. frá því á þing
inu, að við lok stríðsins hefði
hann trúað því, að sameining
þessara tveggja flokka i Noregi
væri þjóðarnauðsyn og að vilji
Kommúnistáflokksins til siíkrar
sameiningar væri. fyrir hendi.
Á þessum grundvelli . kvaðst
hann hafa bei'tt. sér fyrir sam-
einingu í Noregi. — Reynslan
hefði þó sýnt, að þetta hefðu
; verið falskar vonir, og af hátfu
'kommúnista hefði sameiningar
hjalið eingöngu verið herbragð,
enda hefðu þeir gengið á hið
gerða samkomulag og 'hvar-
vetna komið aftan að Alþýðu-
flokknum, þar sem þess voru
nokkur tök. Meðal annars
hefði það komið fram í Nor-
egi að eftir að Aiþýðuflokkur-
inn og Kommúnistaflokkurinn
'voru búnir að semja um það
sín á milli í hvaða kjördæmum
hver flokkur skyldi bjóða fram
og Alþýðuflokkurinn hjálpað
tili að ganga frá framboðum í
kjördæmum kommúnista, eins
og um hefði verið samið, þá
freistuðu kommúnis'tar þess
alls staðar að svákjaslt aftan að
Alþýðuflokknum og fæla full-
trúa Alþýðuflokksins frá fram-
boði í þeim kjördæmum, sem
þó hafði verið samið um að Al-
þýðuflokkurinn skyldi bjóða
í fram í. Þessi. frásögn af reynslu
Norðmanna vakti mikla at'hygli
og þótti Ilika í fullu samræmi
við reynslu annarra af starfs-
aðferðum kommúni'st'a. Danski
A'lþýðuflokkurinn býr sig nú af
kappi undir kosningar, sem
væntanlega fara fram á nóvem-
ber. Flokksmennirnir eru mjög
bjartsýnir og ganga vígreittr
út í baráttuna. — Er það skoð-
un manna, að danska þjóðin
þurfi mjög á sterkum og traust
um forustuflo'kki að halda, og
'hann er ekkd. annar 'til en AI-
þýðuflokkurinn.
Að lokum skal *ég geta þess,
að stjórn Alþýðuflokksins var
■öli endurkosin með miklum
•fagnaðarlátum,“ segir Guðm. I.
Guðmundsson að lokum.
Sigfús Sighvatsson forsfjóri
kom heim frá Englandi fyrir
skömmu.
Hristfási Helgasoii;
Hringbraut 158 amdaðist 5. þersa mána'ðar
Böm, tengdabörn og barnabörn.

Hjartkær maðuriinn minin, faöir og sonur,
Gúðbfarni GuSenundsson, fuiltrúi,
verður jarðsunginn föstudaghri 7. þ. m. frá Príkirkjunni. Hús-
kveðjan hefst frá heimili hains. Lindargötu 20, klukkan 1. e. h,
Athöfininni verður útyarpeð.
Ásta Eiríksdóttir og höm
' Guðarnleif Bjamadóttir.
nnuKorsnn
frá ísa-
Frh. af 2. síðu.
S. K. Hall, en Haiil er náfrændi
rninn. Vandasamasta verkefnið
á þessurn hljómleikum er lík-
lega Vorljóð eftir Mendelsohn-
Barthaldy, en þar hvulir mest-
ur vandinn- á einsöngvaranum
frú Jóhönnu Jo'hnsen. Til þess
að gera því góð skll, þarf mikla
leikni þjálfaðrar raddar (Há-
sópran).“
öll verkefnin eru flutt á ís-
lenzku, nema danska lagið Der
var en Svend med sin Pigelil.
Sunnukórinn er svo heppinn að
hafa í sínum 'hópi ágætan hag-
yrðing, Haraid Leósson og al-
þekkt skáld, Guðmund Geirdal.
Hefur Haraldur þýtt eða frum-
ort fjögur af sönglögunum, en
Guðmundur Geirdal sjö þeirra.
— Kirkjuhljómleikarnir?
„Þeir 'byrja á lagi eftir hinn
aldna söngfræðing præp. hon.
Sigtrygg Guðlaugsson að Núpi.
Er það lag við sálminn Heilag-
uir, heilagur, eftir Vald. Briem
og er lagið tilieinkað Sunnu-
kórnum. Tvö önnur íslenzk lög
eru á þessari. söngskrá. Annað
er Barnabæn eftir söngstjórann
og hitt er Frelsisbæn eftir Grím
'heitinn Jónsson, sem lengi
dvaldi á ísafirði. Er lagið sam-
ið við sálminn: Sjá himins opn-
aSt 'hlliið, og hefur yerið sungið
í Ísafjarðarkirkju á hverri jóla
nótt síðan um aldamót. Af öðr-
um verkefnum á kirkjuhljóm-
leikunum má nefna hi'nn fagra
Morgunsöng (úr ,,Elverskud“)
eftir N. W. Gade og Ave María
eftir César Franck, með radd-
'Setningu eftir söngstjórann. Þá
verður flutt á þessum hljóm-
'Iieikum orgelverk eftir Pál org-
anleikara Halldórsson frá Hnífs
dal. Er það Partíta yfir sálma-
lagið Hin mæta morgunstund.
Verður það flutt af dr. Urbants
chi'tsch, en bann annast allan
undi.rleik fyrir kórinn, bæði' við
kirkjuhljómleikana og við • al-
mennu hljómleikana.“
Blððm, verhalýðs-
hreyflngin og
sjállifæðið.
Framhald af 6 síðu. '
ld'ki'ngu við Verkamannaflokk-
inn brezka. Meiri hluti íslend-
inga fæst aldrei til að fyMa
neinn þann einræðisfloikk, —
hvort sem hann heitir Komm-
únistaflokkur, Nazislaflokkur,
eða hverju nafni, sem hann
nefnist — sem ekki veitiir öll-
um þegnum þjóðarinnar jafnan
rétt i stjómmálum, ræðu og
riti. Til þess er frelsisástin þeira
of ríkt í blóð borin. Forfeður
vorir vildu heldur yfirgefa eign
ir sínar og óðul og flýja á opn-
um fleytum með íjöLskyldur
s'ínar um langa úthafsvegu tiil
eyjarinnar norður vi'ð heim-
skaut í svalköldum sævi, en aS
þola ‘kúgun Haraldair hárfagra.
Þar nutu þeir frelsisins, „reistií
byggðir og bú“, „undu glaðir
við sitt“, og stóðu framar frændl
um sínum á Norðurlöndum á'
imörgum sviðum um nokkurt
skeið, meðan frelsisins n-aut.
Valdastreita forustumanna
þjóðarinnar — sem 'leiddi til
innanlands ófriðar og oifbeldis,
er eyddi fé og fjörvi alþýðunn-
ar — varð til þess að íslend-
ingar glötuðu frelsi sínu og
urðu að þola ófrelsi, kúgun og
harðrétti öldum saman. En ást
þjóðarinnar til freNisins og
fósturjarðarinnar lifði þó gegn
um alíar hörmungarnar. Og það
er henni að þa'kka, að við höf-
um nú endurheimt frelsið á ný
og erum frjálst og fullvalda lýð
veldi.
Mættu allir íslendingar — og
þó ein'kum æskulýðurinn, sem
á að erfa landið — ætíð standa
vörð um sannleikann og hvers
konar frelsi og sjálfstæði is-
lenzku þjóðarinnar; minnizt
oifangreindra staðreynda, og
forðizt að veita lið eða ganga
á mála hjá ofstækisfullum,
valdagráðugum „spekúlöntum“
eða ofsatrúarmönnum, hversu
fcænlega og fagurlega, sem
þeir tala, er þeir eru að réyna
að villa þeim sýn, sefja þá og
laða til fylgis við sig. Geri þeir
það ekki, mun sagan endurtaka
sig fyrr eða síðar. G.
Þetta er Kraemer, yfirfainga-
vörðurinn í hinum iillræmdu
fangabúðum nazista í Belisiein á
Þýzkadandi. Hamn bíður nút
dóms og hefjast máliaferlaai
gegn honurn í þesauin mániuðL