Alþýðublaðið - 15.09.1945, Blaðsíða 2

2
alpyðublaðið
Laugardagurinn 15. sept. 1945
Kommánislar hala nð orðlð að
afhenda laopfélao Slglnffarðar
------------------»-------
Setisfógetisin í máBimi tók vlð bókum fé- .
Sagsms ©g ski!rík|i2ni í gær
- . —O-----
Ranosókn fer nú fram á fjárreiðum þess '
SETUFÓGETINN í MÁLINU GEGN KOMMÚNISTUN-
UM í stjórn Kaupfélags Siglfirðinga, Gunnar Pálsson,
er nú að framfylgja úrskurði sínum. — Afhenti hin dæmda
kommúnistastjórn félagsins honum í fyrradag og |í gær
bækur og skilríki félagsins, en jafnframt var búð félagsins
lokað og tilkynnt með auglýsingum í gluggum hennar, að
lokað væri vegna vörutalningar. — í dag mim fógetinn að
líkindum afhenda Uinni löglegu stjórn félagsins urnráð yfir
því, en‘hún mun þó ekki taka við að fuilu og öllu.fyrr en
vörutalning hefur farið fram, endurskoðun og fullkomin
rannsókn á rekstri og fjárhag félagsins.
Békaiítgáfa lenninaarsjóðs og Djóðráafélagsins:
Saga helmsstyrlaldariiiBiar, Saga islend-
isiga fl@Eda margar aSrar bæk&sr-
-------«-------—
Stærsta útgáfufél. . ©g édýrastui bækisrnar.
♦
Norðmenii eftir endurheimt freflsisnis:
, ■ ■ ■. , . •' ’ ■ - * . \
Heilsteipt pjéð og samhuga im vi
reisi landsins, iaga og réttar.
Við heirakomu Noregskonungs
Aðalgatan í Oslo, Karl Johan, 7. júní s.l. Myndin er tekin skömmu
eftir að Háikon VII. hafði ekið tii haÓIar sinnar.
BÓKAÚTGÁFA Menning-
arsjóðs og Þjóðvinafélags-
ins hefur ákveðið að ráðast í
nýja síórfellda útgáfu, sem her
heildarnafnið „Lýsing íslands.“
Verður ritverkið í 10 stórum
bindum og hafa þegar verið
ráðnir allmargir starfsmenn
,þess og rithöfundar, eii þeir
Jóhannes Áskelsson jarðfræð-
ingur, Pálmi Hannesson rektor
og Valtýr Stefánsson ritstjóri
hafa undirbúið skipulagningu
verksins. Steindór Steindórs-
son menntaskólakennari á Ak-
ureyri hefur verið ráðinn rit-
stjóri alls verksins. Áskr.fta-
söfnun ritsins hefst á næsta
an.
é ■
Áætlu.n hefur jiú verið gerð
nnm efni ritsiœ í stórum drátt-
um. Gert er ráð fyrir, að það
verði al'ls 10 bindi, 450—500
bls. hvert, í nokkru stærra broti
en Saga íslendinga.
Efnisskipun verður í megin-
dráttum semt hér segir:
I. bindi Almienn landslýs-
inig. II. bindi Myndun íslands
og ævi. III. bindi Þjóðarhættir
I. IV. bindi Þjóðarhættir II. V.
bindi Suðvestuxland. VI. bindi
Norðvesturland. VII. bindi
Norðurland. VIII. bindi Aust-
urland. IX. bindi Suðurland.
X. bindi Hálendið og registur.
Þegar hafa verið ráðnir
menn til að skrifa fyrsta bind-
ið og er gert ráð fyrir, að hanid
ritið verði tilbúið í ársbyrjun
1947.
Bindi þetta, sem á að vera al-
menn landslýsing, verður í 14
aðalköflum. Mu-nu þeir verða
þessir:
Hnattstaða, stærð og lögun,
samáð af Steinþóri Siguæðssyni.
Sjórinn og landgrunjnið, samið
af Herm. Einarssyni. Láglendi,
Hálendi, samið af Sig. Þórarins
synd. Jöklar, Vatnaíkerfi, samið
afi Guðm. Kjartanssyni. Eld-
stöðvar, samið af Sig. Þórarins
syni. Jarðhitasvæði, ölkeldur,
samið af Trausta Einarssyni og
Steinþóri Sigurðssyni. Land-
skjálítar, samið af Sig. Þórar-
inss'yni. Steina og bergfræði
(alm.), samáni af Tómasi
Tryggvasyni. Jarðsaga (ágrip),
samin af Guðm. Kjartanssyni.
Loftslag, samið af Teresíu1 Guð-
miuindssoh. Gróðúr, samáð af
Steindóri Steindórssyni. Dýra-
líf, samið af Árna Friðrikssyni
'og Finni Guðmurudssyni.
Til að gefa ruokkra hugmynd
um efni 3. og 4. bindis, sem
eiga að fjalla um þjóðarhætti,
fer hér á eftir bráðatbirgðayfir-
lit am það:
Þjóðin: Uppruini þjóðarinn-
ar. Lýsing þjóðardnnar, imann-
fræði. Fólksfjöldi fyrr og nú.
Lífsskilyrði frá náttúnunmar
hendd. Atvinnuvegir og sam-
gönigur. Landbúnaður, Sjávar-
útvegur, Verzlun, Iðnaður,
Menningarmál, Stjórnskipun og
féiagsmál.
Efni hvers bindis héraðslýs-
iriganna mum í aðalatriðum
verða á þessa leið:
Takmörk, stærð og skipting.
Landslag, Jarðfræði, Loftslag,
Kaupstaðir og þorp, Samgöng-
,ur, Atvinnúhættir (sveitanna),
óg Menningarmál.
Þessar bækur aðrar eru nú í
undirbúningi hjá bókaútgáf-
unni:
Almaniak Þjóðvinafélagsins
fyrir árið 1946. Það miun m. a.
flytja grein um m'enntamál á
íslandi frá 1874, eftir Helga El-
íasson fræðslumálastjóra.
Andyari 1945. Hanm mun
flytja ævisögu Þorsteins Gísla-
sonar, lýðveldishugvekju um
íslenzkt miál o. fl.
Úrvalsljóð Matthíasar Joch-
(Umssonar með formáia eftir
Jónas Jónsson alþm.
Heiðinn siiðuir. Bók um trú-
arlíf íslendinga ,til forna eftir
Ólaf Briem mag. art. Rit þetta
verður með allmörgum miynd-
,um.
Manfia Chandedaime, land-
níámnssaga eftir franska rithöf-
FVh. á 7. síðu.
Viðtal við Arngrim
Kristjánsson, skóla
stjóra, nýkominn
frá Noregi.
Arngrímur kristjáns-
SON SKÓLASTJÓRI er
nýkominn heim eftir langa
dvöl í Englandi, þar sem hann
var að kynna sér nýjungar í
skóiamálum — og nú síðast í
Noregi, en þangað fór hann
mn Ieið — og á sama skipi, og
norska ríkisstjórnin. Ferðaðist
hann allmikið um Noreg og
var m. a. viðstaddur mála-
reksturinn gegn Quisling.
Hingað kom skólastjórinn frá
London. *
Alþýðublaðið sneri sér í gær
til AÍrngríms Kristjánissonar og
spurði hann frétta frá Noregi.
Sagði hann meðal annars:
„Ég vil gjarna mega taka það
strax fram, að framkoma Norð
manna heima fyrir, eftir að
friður komst á og þeir náðu aft
ur öllum völdum í -landi sínu,
hefur vakið undrun og aðdáun
allra gesta sem þangað hafa
komið og yfirleitt allra þeirra
iþjóða, sem fenigið hafa fregnir
af ástandinu í No-regi nú. Þar
hefur enginn maður fallið án
dóms og ilaga. Lög og réttur,
sem voru í gildi 9. apníl 1940.
ríkir þar nú í fullum krafti og
virðulega er unnið að fram-
kvæmd réttvísinnar og endur-
skipulagningu þjóðfélagsins. —
Ég tel aðalástæðuna fyrir því
vera þá, að .andstöðuhreyfing-
in varð til af ráðnum hug þegar
í upphafi og í fullkomnu sam-
ráði við stjórnina í London
með sáauknu samstarfi, eftir
því sem á leið, við herstjóm
bandamanna, konunginn og
stjórn hans. Þetta er því eftir-
tektarverðar þar sem vitað er,
að lögleysisástand spratt upp af
ringulreið styrjialdarinnar og í
lok hennar — og í mörgum
löndum, en í Noregi. var ekki
minna um nazi.stískt ofsóknar-
brjálæði og föðurlandssvik ón
í öðrum löndum.
Barátta leynihreyfingarinnar
þjálfaði fólkið til félagslegra
samtaka, giæddi kænleiksilund
þess og samúðarkennd. Avöxt
urinn varð traust og samstillt
þjóð í stríðslokin.“
— Hvernig kom daglegt líf
á Noregi þér fyrir augú í upp-
hafi?
,,'Ég varð strax undrandi yfir
klæðaburði fólksins. Ég bjóst
við honum miklu verri. Skýr-
ingin kóm fljótt. ,,Við höfum
ekki haft ástæðu til þess að
ganga spaxiklæddir11, sögðu
Norðmennimir. „Nú er hátíð
um gervallan Noreg og nú
tjöldum við því bezta — því
einasta sem til er.“ Þar að aufci
eru norsfcar húsmæður svo nýtn
ar og natnar, að þær leika sér
að því að búa til einn góðan
kjól úr mörgum útslitnum. —
Skófatnaður var þó verstur og
sokkar sáust varla.“
— En maturinn?
„Öllum Norðmönnum bar
samian ■ um það, ,að matvælaá-
standið hefði verið langsamlega
verst vorið 1942. En þá hófst
sæixska hjálpin fyxst fyrir al-
vöru — og síðar fóru að berast
Framh. á 7. síðu.
. I
Bæjarráð beimilar
íyrir sitt iefti bit
- reiða-afgrelðsln í
Qifaarstræti 21.
Abæjarráðsfundi á
fimmtudaginn var, lá
fyrir bréf frá Olíuverzlun ís-
lands h.f. varðandi heimild til
að hafa bifreiðaafgreáðslu þar
sem „Hekla“ er nú, í Hafnar-
stræti 21.
Bæjarráð samþykfcti fyrir
sitt leyti að bifreiðáafgreiðsla
megi vera þar fyrst • um sinn,
enda verði svo frá genigið, sem
lögreglustjóri og bæjarverk-
fræðingur telja nauðsynlegt.
ðnnar nmsókn nm
prestsembæíttð við
Dómkirkjnna.
TVEm PRESTA.R hafa nú
sótt um embætti séra
Friðrifcs Halligrímssonar við
dómkirkjuna d Reykjavík.
Auk umsóknar séra Jóns
Auðuns, sem áður hefur verið
skýrt frá, hefur nú borizt um-
sókn frá séra Sigurði Kristjáns
syni, sóknarþresti á ísafirði.
Reykjnfoss farinn
til fiantaborgar.
ES. REYKJAFOSS fór í
gær kl. 6 síðdegis frá
Reykjavík áleiðis til Gauta-
borgar.
Á útleið mun skiþið hafa við
komu á Leith, en halda þaðan
beint til Gau taborgar.
Eftirtaldir farþegar fóru með
Reykj.afossi:
Fr. Margrét Helgadóttir, frú
Nanna Ohlsson með 2 börn,
Skarphéðdnn Jóhannsson, Rík-
harður Jóhs. Jónsson, Óttarr
Karlsson, Kristinn Guðsteins-
son.
Félag sérleyfisbafa
ræðir sbipnlag fólks-
fintiingi og tnifintn
iig bifreiðo.
O ÉRLEYFISHÖFUM er hent
k-' á auglýsingu í blaðinu í
dag um aðaifund Félags sér-
leyfishafa, sem halda á sannu-
daginn 23. þ. m. á Blönduósi.
Sérleyfishafar hafa komið
sér upp .félagsskap, sem
á í framtíðinni að gæta hags-
muna þeirra og ermfremur
fylgjast með skipulagsmálum á
fólksflutningum í landinu, inn-
flutningi á bifreiðum og yfir-
byggingum á þær.
Er nú mikill áhugi meðal fé-
lagsmanna á að fá stóra vagna
og yfirbyggíngar erlendis frá,
sem eru í allia, staði heppilegri
og mikið ódýrari. en hér heima.
Það er því mjög áríðandi að
sérleyfishafar fjöknenni á fund
Iþenna, því þar verður frá þess
um málum gengið ásamt fleiri
málum varðandi þennan félags
sk-ap.
OÉkOH Ö. JÓBSS00,
pokamaðor kommfio
ista dæmdor.
EINS og. menn muina, ritaði
maður nokkur, Hákon
Jónsson að nafni, margar grein
iar á Þjóðviljann með níði um
tilgreinda skipstjóra.
Vilhjálmur Arnason skip-
stjóri höfðaði mál gegn Hákoni
Jónssyni og hefur nú verið
dæmt í málinu. Voru ummæl-
in dæmd ómerk og Hákoni gert
að greiða 500 kr. sekt í ríkis-
sjóð, en 20 daga varðhald komi
á stað sektardnnar, ef hún verð
ur ekki greidd. Þá var honum
gert að greiða Vilhjálmi 200
kr. í málskostnað.
Þórður Hjörleifsson ski.p-
stjóri höfðaðd og mál gegn Há-
koni Jónssyni fyrir samskonar
meiðyrði og var Hákon dæmd-
ur á sama hátt og í máli Vil-
hjáhns.