Alþýðublaðið - 29.09.1945, Blaðsíða 5

Laugardaginn 29. sept. 1945
ALÞ7ÐUBUÐIÐ
5
Magarínssjeffar gefa út tilkynningu — Geta þeir ekki
búið til annað viðbit? — Strætisvagnagenerallinn boð-
ar smámyntastríð við almenning ef hann fer fekki eftir
góðum ráðum — Nokkur orð af tilefni lögfræðilegrar
greinar um flugmennsku í Vísi.
SMJÖRLÍKISFRAMLEIÐEND
UR tilkynmtu í gær að þeim
hefði nú eftir margra ára tilraun-
ir, tekist fyrir atbeina sendiráðs
ins í Washington að fá hráefni í
smjörlíki, sem gerið það betra en
það hefur verið undanfarið en þó
muni ekki takast að gera það eins
gótt og það var fyrir stríð, fyrr
en hægt verður að fá hráefni frá
Austurlöndum og mun þar vera
átt við kokosolíu.
AÐ SJÁLFSÖGÐU mun þetta
gleðja alla þá mörgu sem þurfa
nú að neyðast til að neyta emjör-
líkis, því að það smjörlífei sem við
íhöfum fengið undanfarið hefur ver
ið algerlega óétandi. Það hefur ver
ið, eins og ég sagði nýilega alveg
eins og maður væri að éta þunnt
íkítti. Ég hata smjörlíki, og það
ér eífeki óeðlilegt. Nýlega var ég
lasinn heilan dag, af því að ég
hafði bragðað á þessum óþverra.
HVERS VEGNA taka ékki smjör
Kkisgerðirnar upp á því að fram-
leiða lýsisbræðing? Geta þær 'það
ékki? Þetta er eitt hollasta og
toeíjta viðbitið, sem maður getur
Æengið, og ég er sannfærður um að
markaður er til fyrir það. Annars
geta húsmiæðurnar sjálfar búið til
þetta viðlbit, — og gera það raun-
ar nú margar í smjörlieysinu.
■ FORSTJÓRI Strætisvagna hef-
ur gefið út mýja tilkynningu til al
mennings, sem notar vagnana.
Vandræðin með skiptimynt í vögn
unum hafa ágerzt mlkið upp á síð-
kastið og valdið óþolandi töfum
fyrir vagnstjórana. Að sjálfsögðu
er það efeki aðeins til 'hægðar-
auka fyrir vagnstjórana, að fólk
igreiði fargja’ld sitt með réttum
pehingum heldur er það líka tii
hægðarauka fyrir það sjálft. Þess
auðveldari sem öll afgreiðsla er í
vögnunum, þess betra er að halda
áætlunum. Verður að ætlast til
þess, að almenningur fari eftir
beiðni strætisvag|na:stjórnarinnar,
því að hún er mjiög sanngjöm.
HITT ER að sjálfsögðu ófram-
kvæmanlegt, sem forstjórinn hót-
ar í tilkynningu sinini, að ef fólk
komi með stóra, peninga til þess að
láta skifta, þá muni því verða
neitað um far. Það yrði þá að gefa
út sérstaka reglugerð um slíkt til
þess að hægt væri að réka mann
úr vagninum sem rétti slíka pen-
inga að vagnstjóranum. En fólk á
að tfam eftir beiðninríi. Það getur
það undir öllum kringumstæðum-
— og við eigum öll alltaf og ætíð
að gera það sem auðveldar sam-
skifti okkar.
AF TILEFNI stórar greinar í
Vísi í fyrra dag eftir Sigurð Óla-
son lögfræðing, sem sikritfuð er
vegna ummæla minna um flug-
slysið um daginn, er flugbáturinn
eyðilagðist, vil ég aðeins segja
þeftta: Það er alrangt að ég vilji
standa fyrir nokkrum árásum á
flugmanninn, sem stjórnaði flug-
bátnum í slysferðinni og það er
líka alrangt að ég eða bréfritari
minn höfum viljað ráðast á ís-
lenska flugmenn. Fáiy hafa látið
jafn góð orð falla um hina ungu
menn, — og ég var honum sam-
mála í því atriði, töldlum rétt að
undirstrika þá istórkio.stIegu á-
byr.gð, sem þessir ungu menn hafa
tékið á herðar sínar, og þess
vegna. var minnzt á hið mikla gá-
leysi hins unga og duglega flug-
manns.
ÉG VISSI ÞAÐ fyrirfram að
bréf það sem ég birti myndi mæl-
ast misjafnlega fyrir, en það varð
að hafa það. Aðalatriðið var að
sllá því fösfcu að það er teikið eftir
óhöppum eins og þeSsum — og
að menn vilja ekki láta þau fara
fram hjá sér eins og um ekkert
hafi verið , að ræða. Persónulega
get ég sagt það að gefnu til-efni í
grein lögfræðingsins, að ég er ó-
hræddur að fljúga með flugmann-
inum, sem varð fyrir þessu ó-
happi, Já jafnvel óhræddari eftir
að hann varð fyrir þessu átfalli.
Og ég tel ekki hina minnstu á-
stæðu til þess að vantreysta hon-
um í neinu sem við kemur starfi
hans, jafnvel síður eftir þetta en
áður.
SendisveiiB
óskast nú þegar.
Hátt kaup.
AlþýðHblaðlð sfmi 4900.
*
Fallegir og vandaðir nýkomnir.
Nokkur stykki óseld.
HeiIdverzByn iVSagnúsar ICJaran.
Þegar kjarnorkusprengjan féll á Hiroshima
Þessi mynd var tekin úir amerískri flugvél 6. ágúsþí sumar, þegar hinni ægilegu kjamorku
sprengju hafði verið varpað á iborgina Hiroslhima og Honshu. Reykjamökkuxdnn náði 20 000
fet í loft upp eftir spreniginguna, en boorgin, sem hafðil um 80 þúsund íbúla, mátti heita ger-
eydd. Aðeins örfáar þúsundir borgarbúa lilfðu sprenginguna af.
oeke
ss
og stelnolfan
FYRIR um að bil hálfri öld
síðan, ihrópaði f jöldi manns
ofbeldisorðum að Rockefellexs-
feðgunum, rétt eiins og væru
þéiir a'ndiega skyldir einhverju
erki-illþýði eða glæpamönnum.
En nú hefir þetta breytzt. Nú í
dag er litið upp til Rockefel'Ierís
ættarinnar með mikilli virðingu
í fiestra augum eru meðlimir
þeiirnar fjölskyldu ímynd þess
sem Ameríkumenn telja til fyr
irmyndar, — allt frá heimilis-
ræbnii til göfuglyndis á hvaða
öðru sviði sem vexa sfcal. Rocke
feller-ætltin hefir siigrað. — Eh
hversu mikla baráttu kostaðii
það ekki!
í Bandaríkjunum hefir það
lengi verið ailgengt, að einstaka
meðlimir vissra ríkira ætta hafa
orðið eftirlætisgoð í hugum alls
þorra manna Rockeféller-ættin
' hefir í meðvitund þjóðarinnar
hafizt til samskonar tignar sem
væ-rii hún konuangakynis, — eða
jafnvel eittlhvað mieira. Það er
eins og mönnum finnist hún ’sam
eina svo fjölmarga góða leigin-
leika, — mikil völd, einistaklings
framtak og dugnað, — meðlim-
ir hennar finni ti'l þjóðlegrar
skyldu gagnvart hverjum ein-
staklingi í ríkinu, — og það sem
mesit þykir um vert: — einkar
góða hæfilleika til þess að vinna
einmilt að þeim málum, sem
eigi framtíð fyri.r sér, á hvaða
sviði sem er.
Sú v,ar tíðin, að Rockefeller-
arnir voru álitnir úrkast í mann
félaginu, eða nánast það. Þetta
virðisit ótrúlegt nú á tímum. —
Þessi umskipti hafa orðið á því
tímabili. meðan Amerikumenn
hafa sannfærzt' um, að auðæfi
getia í sjalfu sér verið tvíegigjað
vopn í höndum hvérs sem vera
skal.
*
AI,lt frá Iþví að nafnið Rocké-
feller vakti fyrst athygli, þegar
John D. Rockefeller stofnaði
Standard Oil Company árið
1870 og gjörðist forstöðumaður
þesis, hefir þetta ættarnafn orð
ið stöðugt viðfrægara og, — ef
svo má að orði komast, — náð
meiri og méiri ítökum. Gamli.
GREIN sú, sem hér fer á
eftir, er samin af Stan-
íey Walker og birtist í mán
aðarritinu „Transatlantie“ í
London. Fjallar hún um á-
hrif Roekefeller-ættarinnar í
Bandaríkjunum fyrr og nú
og getur að nokkru um
helztu meðlimi hennar. Grein
in er örlítið stytt í þýðing-
unni.
John D. Rockefeller var að
sönnu lannáJlaður fyrir það,
hversu harðbrjósta hann var, ef
því var að skipta. Hann var
fylgjandi hverskyns einokun. —
Með því að skipulggja vinnslú
og sölu olíunnar á þann hátt
sem ihann gerði, vann hiann í
sjálfu sér hið mesta óhæfuverk.
Samt sem áður hefiir það far
ið svo, að með árunum hafa
Rockefellerarnir öðlazt sívax-
andi vinsældar mleðali fjöldans.
Ari.ð 1928 var áætlað að þeir
hefðu gefið samitals 750,000
000 dollara. Talan nemur nú í
dag sennilega billjónuim. Eign'r
þieirra ■ eru heldur ekkert smá-
ræði, — allar byggimgarnar ;í
Rockefeller Centre, Chase Nati
j onal Bank og hin ýmsu Stand-
ard Oil Companáes, — einkum
Standard Oil í New Jefsey, Kali
forníu, Indiana og Ohio.
Skipulagshæfni RocketBeller-
anna hefir éinkum notið sín. í
: fyrirkomúlagi á slarfsemi allra
þes'sara olíuhringa. Hvar sem
Rockefeller á ítö'k er það nafn
áhrifam'eira en flest önnur
Þegar gamli John D. Rocke-
feller lézt íhafði hann fyrir löngu
síðan hætt að skipta sér af starf
semi fyrirtækjia sinna. Sonur
hanis, Jóhn D. Rochefeller jr.
hefir borgað upp geysimörg
hlutabréf í olíufyrirl ækjum föð
ur síns eða varið þeim lii stuðn
ings ýmsum þeism mannuðayíyr
irtækjum, sem f jölskyldan'hef-
ir komið á fót. Ennþá er hann
einn af auðugustu mönnum í
víðri veröld, — og þó eru auð-
æf !in minni en þau voru, mieðan
bezt lét. Það virðist keppikefli
Rockefellers að losna við meg-
inhlutann af f jármagni sínu, en
hafa þó svo miklu úr að spila
að hann geti gert hvað sem
hann lystir og veátt fé á báða
bóga, >ef honum sýnást svo.
Nú sem stendur nýtur John
D. Rockefeller yrugri þess álits
meðal almennings, sem föður
hans hefði aldreó) auðnazt að ná
jafnvel þótt. hann hefði reynt
það. Hann .er nú orðinn sjötíu
og eins árs, grár fyrir hærum
og ■ hinn öldurímaininliegasiti. —
Hann er mjög alúðlegur í við-
móti og hefir alla tíð verið mjög
virðulegur í framkomu./Það sem
m. a. einknnir Rocbefellerana
nú til dags, er hvað þeir eru
framkvæmdasamir og jiafnframt
lattsir við kvíða fyriir því ó-
komna, hvað snertir fyrirtækí
þleirra. Það er að'dáunarvert,
'hversu þeir láta fífið á sig fá þó
dlla kunmi að llta út í svipánn.
Jtíhn D Rockéfeller yngri
fékk mjög strangt uppeidi. Hann
hafði aldrei af neinu eftirlæti
að segja. Honum voru borguð
fimm sent um klukkutímami
fyrisr að æfa sig á fiðlu, en hon-
um var kennf að halda pening-
unum saman oig einnig að gefa
þá. Þegar hann settist í Brown-
háskólann, gékk honum vel að
læna og hann reykti hvorki né
drakk.
Hann hafði unnið ásamt föð
ur isínum i meira en áratug, þeg
ar ,,blióðibaðið“ út af ©ignum Gol
orado Coal o,g Iron Company í
Ludlow Field í Colorado hófst
1914. Átökin hófiust upp úr
kaupdeilu við verfeamenn. Mann
dráplni og uppþotið meðal f jöld
ans ollii Jtíhh D. Rockeféller
yngra leiðindum og.varð til þess
að hainn ákvað að grafast fyrir
rætur mlálsins til fulls og fékk
sér til áðstoðar W. L. Maeken-
zie Kihg, er síðair var forsætis
| ráðhérra Oahada. Eftir að ihið
i nýja samkomulag komst á fyriir
Framhald á 6. síðu.