Alþýðublaðið - 21.10.1945, Page 5

Sunnudagiim 21. október 1945

Önnur saga um peninga. — Peningar, sem eru einskis-
virði. — Varahlutir og verzlunarhæt'tir, sem ekki eru
til fyrirmyndar.
Glement R. Attlee
VEGFAEANDI SKRIFAR: „í
sambandi viff tvær sögur um
peninga, sem þú birtir í dálkum
Jiínum nýlega, datt mér í hug a®
segja þér þá þriðju, en hún hefur
það til síns ágætis að vera sönn,
alveg dagsönn. Fyrir utan af-
greiðslu eins dagblaðsins stóð í sum
ar 9—10 ára gamall drengur og
vöðlaði milli fingra sér tveimur
krónuseðlum. Þar sem mér ofbauð
hirðu- og kæruleysið í þessum að-t
förum drengsins, snéri ég mér að
honum og sagði: „Því ferðu svona
með seðlana, drengur minh. Veiztu
ekki, að þetta eru peningar eins og
hverjir aðrir og gildir sama og þó
þú hefðir tveggja krónu pening á
milli handanna“>“
„DRENGURINN leit til naín xneð
sýnillegri fyrirlitningu í augnaráð-
inu. Tðk síðan seðlana, breiddi úr
þeim, lagði þá síðan saman í miðj-
unni1, báða í einu, reif þá sundur
í miðju bnotinu og hetoningana
síðan aftur, fieygði þeim í loft
upp, svo hann gæti verið viss um
að stormurinn næði búltunum, leit
á mig aftur með sýnilegri van-
þóknun og segir: „Þessir bölvaðir
skítasnepplar. Eg held að maður
eigi nóg af atonennilegum pening-
um, þó maður sé ekiki að fylla
vasana af þessu dóti“.“ /
„AÐRA SÖGU LANGAR MIG
einnig til þess að segja þér, og er
hún engu falilegri, þó á annan veg
sé. Eins og flestir bifreiðastjórar
anunu kannast við, þá er það mestu
vandlkvæðum bundið að fá vara-
hluti til hifreiða í þeim verzlun-
um, sem slíkt hafa á boðstólum..
Þelta ástand var og er afar eðli-
legt, þar sem varahlutir 'hafa
dBlutzt inn í landið í mjög takmörk-
uðuan mæái. Hitt er annað mál og
alvarlegra, þegar hægt hefur verið
með rökum að benda á, að hinn eða
þessi hluturinn ihiefur fengist í
verzlunum, en afgrei ðslumennirnjr
bara neitað að afgreiða þá.“
„BIFREIÐASTJÓRAR hallast að
því, að þrjár ástæður liggi aðál-
lega til grundvalilar þessu ástandi:
I fyrsta lagi hrein og einskær leti
og skal ég skýra frá einu atviki,
siem komið hefur fyrir mig per-
sóniuilega: Eg hitti nýilega eiganda
einnar sérverzlunar þessarar teg-
undar fyrir utan verzlunina og
spyr hann, bvort hann muni hafa
sérstaka tegund af klóm í verzlun
sinni. Hann lítur á þá ónýtu kló,
sem ég var með og segir, að ein-
mitt þessa tegundina eigi hann til.
Klukkan var 'þá farin að ganga
eitt og búðin lokuð í miðdagsitím-
anuim, en eigandinn itjáði sig því
miður ekki hafa llykla, svo að ég
yrði að bíða með þetta fram yfir
hádegið."
„KLUKKAN liðlega eitt kem ég
swo í verzlunina og bið um klær
þessar. Hitti þar ungan pilt, sem
ilítur snög'gvast á ónýtu klóna og
svarar um hsal, að slíkar klær séu
ekki ti'l. Eg ítréka spum-inku mína
og það mieð, hvort hann sé nú al-
veg viss um þetta., Hann kveður
svo vera og íhelur það tmieira en
llifla ókurteisi af mér að r-engja si'g
-um þetta, þar sem hann hafi í
rauninni dkkert áihugamál stærra
en- það, að selja vörur verzlunar-
innar. Eg bendi honum þá á um-
mæli eigandans fyrir ca. klukku-
stund síðan. Kom iþá hik á dreng.
Fer iha-nn þvínæst á bak við hillur
n-okkrar og kernur aftur með klær
eins og óg hafði beðið um, segir
-stylkkið fcosta kr. 2.50, en ekkert
orð til afsölkunar fyrri staðhæf-
ingu sinni.“
„í ÖÐRU LAGI er talið, að af-
greiðslumenn þessir séu útsm-ogn-
ir með- það að „ilúra á“ ýmsum
varalhilutu'm, í þeirri trú, að ein-
hvern tíma reki að því, að þennan
-eða hinn kunningjan vanhagi um
eitt eða anrnð og sé því sjálfsa-gt
að g-eyma ýmislegt, því nær sé að
láta kun-ningjana njóta þess, held-
ur en einhvorn Pétur ieða Pál úti
í loæ.“
„í ÞRIÐJA LAGI er alvar-
legasta ákæran á men-n þessa sú, að
þeir selji eða afhendi einihverjum
vissum manni úti í bæ, birgðir af
þ-essari eða hinni tegundinni, sem
vitað er uim að erfitt er að útvega
eða ógjörlegt. Þega-r svo er spurt
um þessa sömu hluti, þá er svarað,
að þeir séu ekki til, aftur á móti
geti afgreiðslumaðurin-n vísað bif-
reiðarstjóranum á þennan eða
hinn mannin-n, sem líklegur væri
til þess að ei-galþetta. Þegar svo til
þass manns kemuir, sem vísað hef-
ur verið á, úti í bæ, þá, jú, eigin-
lega 'hefur hann eitt stykki af
'þessari tegúnd, -en í rauninni á hann
iþað ekki, heldur ennþá annar
-kunnin-gi hans. Hann skuili samt
athuga, hívort ku-nnkuginn vilji
salj-a þ-etta og segja ákveðið tiil um
þetta á morgu-n. Þegar komið er
sv-o daginn eftir, jú, þá vill nú
kunninginn l/annske sélja þetta, en
iþað k'osta-r þá bara 100—200%
meira en vita-nlegt var að hægt
liefði verið að fá þ-að fyrir á frjáls-
um markaði."
Framhald á 6, síðu
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrif
enda í eftirtalin hverfi:
Aystnrstræti, .
i r æðra b orga rs tíg,
Tjarnargöty,
ÞverMt,
Laugaveg Bie'ðrá.
AuSarstræti.
Talið við afgreiðsluna. — Sími 4900.
Aiþýðublaðið.
Forsætisráðherra brezku
j afnaðarmannastj órnarinnar.
GREIN ÞESSI er eftir
Francis Williams og er
þýdd úr “The Spectator.“
Segir hér frá ævi og starfi
Clements R. Atiees, forsæt-
isráðherra brezku jafnaðar-
mannstjórnarinnar.
Þetta er Attlee
F ÉG VÆRI BEÐINN UM
að b-er-a saman forustu-
hæfileiika Clements Atllees fcir-
sætisráðlherra brezku jafnaðar-
mannastjóirnarinnar o-g fyrir-
renna-r.a hans í -e-mibæitinumyndi
ég bs'nda á einn mann, sem
Attlee er ó yf.ir,borðinu f-ljótt á
að M-ta ekki. mik-ið líkur, e-n það
er Balfour. Sir Austen. Charnb
erlain, sem átti sæti í stjórn í
tíð fimrn forsætisrláðihie'rra, saigði
eit’t s-inn, að Balf-o-ur h-efSd veri'ð
iþeirra hæfaslur sökum þess,
að hann var svo-góður sljórnar
fo-rseii, eins og fossætisráð-
berrar -þurfa á friðartímum
fyrst og' fremst að vera..
*
Óneitan-lega -er ALtlee mjög
góður stjórnar-forseti, —■ þoiin
móður, 'óhiutdrægur og snilling
ur í að j-afna deilur oig taka ti:l
greina margslkonar sjórnarmið.
Þessir hæfUeikar hafa e. t. v.
framar öðru-m lyfit 'hon-um upp
í ieiðtoigas-essinn á Alþýðufliokkn
um brezka og stuðlað að þvi,
að ihann Maut fo;rsæ tisráðherra
e-mibættið.
Hann komst 'á þing, þ-egar
hann var á fertugsaldi'i. í -nóv-
ember 1922 var ‘hann feosinn á
þing fyrir Limehouse-fejördæmi
o-g er hann ennþá þingmaður
þess. Áður hafði hann svo að
segja eingöngu gefið sdg að fé-
lagsmálum og barátlu alþýð-
unnar, nema hvað hann tók
þátl -í !heiiþjónus:tu i stríðinu 1914
—18, var í South-Lancashixe
herd-eiildinn-i og sfcriðdirekáher-
fylki í GallipoM, M-esópótamíu
og ,í Fr.akfclandi, og varð majór
að tiign. Hanin var sonur mála-
færskimanns og g-ekk í. s'kóla í
Haileyb-ury, en f-ór þaðan í há-
S'kóiann í Oxförd.
Á skóla'árum sínum og næstu
árdn á leftr, v.ar 'hann íhaldssdnn
aður, en þegar hann tók að
kynna sér líf og kjör verka
manna, einkum hafnarverka-
imannainna, hneigðist hann stöð
ugt meira til s.ós-íallismans og
gékik í Fabianhreyfinguna.
Hann varð ritari í Toynbee Hall
-árið 1910, og iþrem árum siðar
kieninari í félia-gsfræði í Hagfræð
ingas'kólanum í London.
En svo kom styrjöldin. Og ár-
ið 1919 var hann gerður að
majór. Ári'ð 1922 kvæntist
han-n. Um tveggja ára skeið
var hann þingeinkaritairi Rams-
ay MacDonald, og þegar Mac-
Donald myndaiði fyrst stjórii,
varð Altlee vara-hermáilaráð-
herra. í síðairi verkalýðsstjóm-
'innii var hann- fyrst. kanzlari, yf-
ir Lancaster hertogadæmiinu, en
síðar pós'tm'állaráðiherra.
Fjörutíu og átta áira gamall á
AtCles þegar að baki sér svo
'giftudrjúgan stjórnmálaferil,
enda þólt a-ldrei hafi mikið ó
honum 'bori.ð, að segja má, að
fádr m-enn, sem laka vdið mittdil-
■vægurn opinberu-m _ emíbættum,
hafi jafn -góða reynslu o-g þeick-
ingu að haki sór, samfara vilj-
anu-m,' fleslum öðrum fremur,
til þess að vinna að heill al-
þýðunnar. Hann hefur jafnan
noti.ð 'trausts flokkshræðra
sinna, enda þótt hann hafi ekikd
verð mjög núdnn vinur þeirra.
Honum hefur verið hrósað fyrir
ráðven-dni og verið virtur fyrir
lótileysi. 'hans og dpgnað sem op-
d'nb-er e'mlbæ'tí-ismaður. Han-n
hefur verið þekktur fyrir það,
hversu laus hann er við met-
orðagirnd. Hann hefur jafnan
verið skoðaður semr hægfar-a,
samvizkusamur s tj órnmálamað-
ur, vel verður þeirra emlbætta
sem hann hefur skipað -í vehka-
lýðss'tjórn-unu-m, en fæsta -grun-
aði samit, að hann ætti -eftir að
verða kaliaður til þess að gegna
f or s æ tdsn áðherraerhbæ t tinu.
Eftár að. hafa fyrst veri'ð kos-
inn flokksledðtog-i á eftir Lans-
bury árið 1935, hlaut hainn þá
stöðu hvað eftir ann-að.
Ekki. hefur hann' til að hera
augljósari forustulhæfileika held
ur ien fjöldi annarra manna,
sem standa fr.amarlega innan
Allþýðuflók'ksdns terezka. Hann
hefur ek'ki orð fyri-r að vera
mjög mdlkdiil .skipulagsmaður,
hafa vald yfir stemningu m-arnia
á fjöldafundum, eða geta s:tað-
ið í varnarsítöðu fyrir slikan
flo'kk sem Allþýðuflo'kkur Lun-
dúna er, 1/í-kt og Morrison hefur
gert með góðum árangri. 1
flofek, sem að miklu leyti ihefur
verið stjórnað af samtökum
flutningaverkamanna, enda þótt
minna sé uim það nú, hefur
Aittilee ekk-i notdð jafin óskoraðs
áli.ts o-g trausts þeirra samtaka,
eins og t. d. Bevin hefur noiið.
Hann er -ekiki mjög þekktur úti
-á landi og' á >ekki ein-s marga
p-ersónulega viná innan flofcks-
ins eins og 't. d. Arthur Gi'een-
wood. Samt hef-ur- hann setið
fastur í leiðtogasessiinum, hvað
sem á hefur gengdð.
tft
Það er venja innan Alþýðu-
f'loikksins 'brezka, aö þingflokk-
ur h-ans komi saman ,í byrjun
hverrar viku meðan á þdngi
stendur, ræði. vandamíál líðandi
stundar og greiði atkvæði um,
hvaða áfstöðu flokkurinn ei'gi
að taka td'l þeirra út á við. A
þessum árum, þégar fllokkuTdnin
Ihefur verið i stjórnarandstöðu,
urðu kappræðuxnar ó slíkum
fundum oft ærið harðar. — En
það er efcki hvað minnst Attlee
að þakka, að deilur innan flokks
ins haf a jafnazt með öllu og að
flokfcurinn er nú samiednaðri og
stærri heldur en nokkru sinni
frá því hann fyrst var stofnað-
ur.
Þegar ég sá hann á
þessum flokksfundum, gat ég
ekki annað en fyllzt aðdáu-n yf-
ir dömgrednd hans og hæfileika
tiil að jafna deilumálin, '-hiverinig
sem á stóð.
Því verður ekki neitað að
hann -vantar ýmisikonar eigin-
leika tdl árangursríkrar forustu.
Hann á ekki tR að bera þann
Ihæfii'eka ýmissa stjórnmálaleið-
toga að eignast -góðvd'ni ó ein-u
augnatoíliki. Samt á hann þá eig-
innleika, Sem gera hann vinsæi
an hjó almenningi.
AttOiee er þó ekki sérlega á-
hrifamikill ræðuimaður. í ræð-
um sdnum sk-írskotar hann frek
ar til vitsmuna en tilfinninga
áheyrendanna. E-in-stöku sinn-
um tekst honum samt að hleypa
óhu'ga i tilheyrendur siíria, ein-
mitt með þessari aðferð.
V-enjuiLega f-innst man-ni ræð-
ur hans mun 'betri, þegar mað-
des þær, Iheldur en er. maður
Iheyrir hann flytja þær. Þær
em margar hverjar kunnar
fyrir fyndni og einnig fyrdr það,
hversu honum tiekst að ko-ma
-kjarna imlálsdns í fá orð, og
mynda þar meö orðtæki, sem
iifa á vörum fjöldans.
Clement Attliee tekur við
forsætisráðherrastarfinu með
mikl-a stjórnmlálalega þefckingu
og reynslu að baki, eink-um
hvað snertir brezka heirnsveld-
dð. Þar hjálpar það honum ekki
hvað s-izt, að hann hefur sjálf-
ur verið nýléndumálaráðiherra.
Utanrikismá'l hefur hann einnig
látið mikð til sín taka, —- Spán-
armálin, Aiusitur-Asíumiálin t. d.
— og færði Ihann ekiki hvað sízt
sönnur á þetta á San-Francsico
ráðstefnuinná.
Það er margt ólíkt með Churc
hilll og Attliee og mun það koma
fram í starfi hins síðarnefnda
sem arftaka ChurchilLs. En eitt
er víst, og það er, að forsætis-
ráðherraembættið er vel sQdpað.
Attlee mun leggja si-g aRan
fram 'til Iþess að svo miegi verða,
alla stjórnmlálaiþekkángu sína,
fórnfýsi og þolinmæði. Hann,
hefir jafnan vaxdð með vegsemd
hverri.. O-g það mun ekkii efað,
að hann mun læra og verða enn
hæfari len áður með þerird. á-
byrgð, sem hann nú hefur tek-
ið sér á ‘herðar.