Alþýðublaðið - 27.10.1945, Blaðsíða 3

JLaugardagur 27. október 1945.
ALÞYÐUSLAÐIÐ
Bevin vill alp)óðaeftirlit með siglinp
:íd, Oder og Dóað.
A
25 millj. manna í Evrópu emhús
villtar og verður að flytja heim.
--------«---------
Athyglisverð ræia Bevins í neSri málstofu
brezta þingsins í gær.
10 RNEST BEVIN, utanríldsmálaráðherra Breta, flutti ræðu í
neðri málstofu brezka þingsins í gær, sem vakið hefur
mikla athygli. Bevin ræddi meðal annars um stjórnmál í Evrópui
; almennt, vandkvæðin á því að flytja fólk til eftir styrjaldarlokin.
Þá sagði Bevin, að rétt væri að setja upp alþjóðanefnd, sem ætti
[ að fjalla um siglingar á ýmsum fljótum, eins og Rín, Oder og
’ Dóná.
NDANFARNA DAGA og
vifcur hefuir verið sfcýrt fra
þvd, að mdfclar við'sj'áir væru á
Java og komið hefði til heiff-
ajrlegra bardaiga á eynini milli
þ jóðern is s in n a, semj isvo ern
nefndir og hollenzfcra yfir-
valda. Láta þjóðernissinnar
ofiriiðlega Oig krefj'ast þess, að
Hollendinigar venði á brott úr
landimi' og skipti sér ekfci af
málefnum. eyjarsfcegigjai. Hafa
Hollendingar og Bretar,
bandamenn þeirra, teflt fram
allmáfclu' iliði, eins og kunn.ugt
er af frétfcum, til þesls að
skakka leikinn.
ENN VERÐUR EKKI saglt með
vissu, hvað vakir fyrir hinum
indónesisku' þjóðer.niissinimim
á Java, hvort þeir séiU' mteira
eða minna á bandi japamskra
iáxóðursmannia, sem isennilega
eru starfandi ennþá, þrátit
fyirir uppgjöfina, eða þá, að
hér séu að verki einhverjir
hiuigsjónamenn, semi telja
framtíð Ja vabúa betur borigið
undir sjólfstjórn en stjórn
HollenJdinga. Hollendingiair
hafa til þessa haft lag ó því
að stjórna vel nýlendum sín-
um. Ekki hefur orðið var.t
vdð verulega Óánægju' inn-
fæddira manna í nýlendum
Hollendinga, þeir hafa jafn-
an kunnað að hegða sér
þannig við hfcna innfœddu
menn, að ekki hefuir. komið
til árekstra. Nýlendusfcjlóm
Holleiidinga er .talin hafa
verið með afbrigðum góð,
stjórnarfar þeirra mótaðist
af mannúð og umburðar-
lyndi.
iÞEGAR JAVA, s&mi er riíkasta
og bezta nýlendurrilki Hol-
lendinga, féll í hendur Ja,-
pönum snemma á árinu 1942
reynd.u J apanar af fremsta
rnegni að ala á to'rtryggni
eyjarskeggja í .garð Hollend-
inga. Þeir neyndu af alefli að
iEá Javabúa til þess að snúast
ó sveif mieð sér gegn bvítum
mlönnum, reyndu að sveigja
Javamienn til þess að taka
uipp virfca baráttu igegn Hol-
lendinigum: og þar með hvíta
fcynstofn'inuim yfir leitt, und-
ir forustu Japana, semi ættu
að verða eins konar ,,yfir-
þjóð“ ií Asiíu á isvipaðani bátt
og Þjóðverjar ætluðu sér í
Evrópu. Vel mlá vera, að
.ruokkur hluti íbúa Java hafi
gen.gið Japönuim á hönd og
þjóðernissinn-ar Dr. Söekarn-
os sóu meira eða mikina á
foandi Japana. Um það er
erfifct að segja, enn sem kom-
ið er. Væntanleg.a skýrast
mólin hvað úr hverju.
JAVA ER, ei-ns og fyrr getur,
eitt. auiðugasta land Hollend-
inga. Eyjan er efcfci mijög
stór, um það bil 130 þúis. fer-
ifcióm'etrair, eða þriðjtogi
stærra en ísland, suður af
Borneo og austur af Nýju-
Guineu. Þétfcbýli er þair mjög
Bevin sagði meðal annars,
að engin furða væri á því, að
.öngþveiti rifcti *í Evrópu eftir
30 ára stríðstímabil. Það væri
i efcki einungis vandræði í Þýzka
landi, heldur um alla álfuna,
bæði hvað snertir aðflutning
matvæla og eins um framleiðslu
alflia og iðnað.
Bevin lét í 'ljós þá skoðun sína,
að það væri mjög erfitit verk að
stjórna Þýzfcalandi með því að
skipla landinu i viiss áhrifasvæði
eða umráðasvæði, aliltaf hlytu
að fcoma upp miskllíð milli
þeirra, sem ættu að stjórna
landinu og ýmsir. erfiðleifcar
aðrir.
Þá drap Bevin á þó erfiðleika,
sem' hefðu skapazt lí ólffunni
vegna þ'ess, að flytja þyrfti óLIt
að 25 mijliljónir manna heim til
Siín. Hefði þefcta fólk orðið hús-
næðislaust, gert landflóitta af
háflfu Þjóðverja og niú yrði að
fcqma þessu fóflki heim aftur.
*Bevin lagði áherzlu á það í
ræðu si'nni, að samgöngur á
fljótum í Mið-Evrópu yrðu und-
ir a'lþjóaðeftirliti. Til dæmis
ættu samgöngur á Rín, Saxelfi,
Oder og Dón'á að vera öltfum
J'rjálsar.
Bevin ræddi' einnig nofckuð
áfstöðu Frakka til Þjóðverja og
bvaðst sikitlja m'ætavel', að Frakk
ar væru tortryggnir f garð Þjóð-
verja, þar sem þeir hefðu orðið
að berjast við þá þrisvar sinn-
um á 100 árum (1870, 1914 og
núna ií þessari styrjöld). Kvaðst
Bevin sikilja mjög vel, að Frakk-
ar villdu vera öruggir að þessu
sinni,, þeir væru orðnir lang-
þreyttir ó styrjöldum.
Bevin sagði í Jlok ræðu sinn-1
ar, að sór Evrópu væru mörg og
ins vera um 35 milljónir. Er
eyjan því eifct þéttbýlasta
land í heimi.
AÐALÚTFLUTNINGSVÖRUR
landsins eru kaffi, hríégrjón
Og sykur. Auk þess -er ffluitit
út mriikið af baðmiuilfl, indigó,
ópíum, pipar og vanillu.
Javabúar þykja mjög dugflegir
ve.rkme.nn, þraiutseigir og
þoli.nmóðtiir. Má heita, að' hver
ferkí'lómietri flands sé ræktað-
ur eða nýtt-uir á einhvern
hátt,. Hötfuðborg landsins er
Batavia, en þar miunu búa
hótt á þriðju milljón manna,
Batavia sfcenduir nokkuð inni
ljót, en unnfc væri að græða
þau og skapa Evrópumönnum
bjarlari framtíð, ef unnt væri
að útrýma tortryggni og
. hræðslú, sem nú væri. svo áber-
arídi.
Skeytaskipfi Trumans
og Attiees um
Palestfmi.
AÐ var tilkynnt í Lundúna
fregnum d gærfcveldi, að
Truiman, forseti 'Bandariíkjanna,
og Attlee, forsætisi’áðherra
Brata, Jhefðu skipzt á skeytum
vegna deilúmálanna um Pale-
stínu. Eins og kunnugl er áf
fréttum, hafa Bandaríkj arnenn
farið fram á það við Breta, að
þiéir 'leyfi innifflutning Gyðinga
til Palestínu, en hrez'ka stjórn-
in Ihefur ,orðið að taka heldur
dræmt í þetta mál, enda hafa
Arabar i Paflestínu verið mjög
mótíallnir slíkum ráðagerðum.
Argentfna ekki vel-
komin.
AÐ var tilkynnt í London
i giærkivéldi, að Bretar og
Erakkar hefðu mótmæilfc því, að
Argéntíína if-engi að eiga fulltrúa
í , alþ j óð av e rika málas tof nu n ni,
en fundur hennar mun verða
haldinn i París á næstunni,
Munu mófcmæli þessí vera vegna
afstöðu Argentínu í styrjöld-
iríni, en Argentína þotti jafnan
í landi, en hafnaaiborgin
heitir Taudjok Priok. Eru1 þar
mjiki.1 hafn'armiannvirki og
geita hat'skip lagzt þar við
bryggju og er mikil verzlun
þar.
TÍMINN lilýtur að leiða í ljós,
hver verðuir framfcíð Java,
hvorfc eyjan á eftir ,að! vera
undir yfirráðunr Hollenidkuga,
eins og verið hefur, eða
hvort eyjarskeggjar verða
sjáflfefcæðir, 'aninað hvorfc' und-
' ir stjór.n þjóðernissinna
þeir.ra, sem nú hafa svo hátt
um sig ó eynmi, eða einhverj-
um öðrum flokki.
hliðJhloli mönduil/veldunum.
mákið og miumu ílbúair lainds-
Myndin sýnir bá James Byrnes, ufcanríkismiálaróðherra Bamda-
rikjainn'a og Ernest Bevin, lutainríkismólaráðherra Breta. Bevin er
til hægri á myndLnnii.
Bevin og Byrnes.
Hatvslasendingar
Breia iil megin-
landsins.
SIR BEN SMITH, birgða-
máíliaráðherra Breta, gaf í
gær ýmisar mikilvægar upplýs-
ingár um þátt Breía í því, að
birgja meginland Evrópu upp
af matvörum. Sagði ráðherrann
meðal annars ,að um næstkom-
andi óramót myndú Bretar hafa
fflutt ó þessu ári um 1 miiljón
smáQesla af ýmisl'egum malvör-
um til Frakkl'andb og Niður-
landa. Sagði ráðherrann, að
þetta hefði óhjiafcvæmilega í för
með sér, að Bretar yrðu sjálfir
að tafcmarfca eigin neyzlu og
yrði þietta þannig fyrs t uní sinn,
en ráðlhe'rrann fcvaðst vongóð-
ur um, að Bretar tætoju þessu
vel.
El Alamein minnzf í
fyrradag.
IFYRRADAG fóru fram
fram mikil hátíðahöld í
London í tilefni af því, að þrjú
ár voru liðin frá því er Þjóð-
verjar biðu hinn mikla ósigur
við E1 Alamein, en sá ósigur
þótti marka tímamót í- styrj-
öldinni.
Margt stórmenna var saman
komið í veizlu ii Londlon, þar á
mieðal Churdhi.li og Montgo-
mery ma'rstoá'llfcuir. Var Churc-
hill heiðursgestur. Montgomery
marsfcálfcu'r flutti aða’Jræðuna
og gaf ýmsar upplýsingar um
hernaðartækni, sem orðið hefði
til þess, að Bretar sigruðu í orr-
ustu þéssari, Lauk hann inúMú
lófsorði á herm'ennina úr 8.
hernium swo og Churdhill. Um
Churohijll sagði Möntgomery
meðal annars, að ef hermenn
Óbreytt ásfand í verk*
fallinu á Bretlandi.
SAMKVÆMT fregnum frá
London seint i gærkveldi
hefur engin breyting orðið á
verfcfaillli. haifnarverfcamanna á
Bretlandi. Hafnarverkamenn
við Me'rséy-fljól hafa éfcki far-
ið' til vinnu, en um tímla voru
horfur á, að þeir myndu hverfa
til vinnu. Þó hafa hafnarvertka-
menn á Norður-írlandi, flíka flagt
niðiur ivinnu í samúðarskyni við
stétitarbræður sina á Bretlandi.
Talið er, að brezka stjórnin
muni verða að grípa í taumana
eða gera einhverjar róð-
stafanir, ef verkfallinu heldur
áfram ölflu íengur, að því' er
sagt var í brezfea útivarpinu í
gærkveldi.
Dapr Bandarfkja-
flolans.
Y GÆR ivar hát'íðiegur haldinn
■f dagur Bandaríkjafflotans.
Var mfkifl viðhöfn i samlbandi
við þennan dag. Meðafl annars
var skýrt nýtt flugvélaskip og
nefnt „Franklin D. Roosevelt“.
Þá fór og fram hátíðleg at'höfn
um borð i orrustuslkiþinu „Miss-
ouri“, þar sem uppgjöf Japana
var undiri’ituð á sínum tíma.
Flutti Truman forseti ræðu við
þetta itækiifæri, en á meðan
sveiimuðu um 1200 fflugvélar
ýfflr.
8. 'hersins væru s'miðirniJr, .þá
mœtti segja, að Ohurdhill væri
hús amei s t ar i n n. Churchiill flutti
einnig ræðu og minntist lof-
sam'lega hermanmanna í 8. hern-
um og kvað Breta heima fyrir
standa í.mifciiLffi þakkarskuld við
þá, sem befðu barizt svö vask-
lega, þegar verst gékk.